Mineralak arrokak
- 1. MINERALAK Kontzeptua: ELEMENTU KIMIKOEN KONBINAZIO KIMIKOEZ; HAU DA, Kontzeptua MOLEKULEZ EGINDAKO SOLIDOAK DIRA. HARRIAK OSATZEN DUTE. EZAUGARRIAK: 1. SUBSTANTZIA NATURALAK DIRA. 2. JATORRI EZ-ORGANIKOA DUTE 3. KONPOSIZIO KIMIKO HOMOGENEOA DUTE (MINERALEN ZATI GUZTIAK SUBSTANTZIA BERBERAZ OSATUAK DAUDE) KONPOSIZIOA: 1. OSAGAIAK: SUBSTANTZIA PURUAK DIRA MOLEKULA MOTA BAKAR BAT DUTE. EZPURUTASUNA (BATZUETAN BESTE SUBSTANTZIA BAT AGERTZEN DA ETA KASU HORRETAN BARIETATEA DEITZEN ZAIO MINERALARI) 2. ANTOLAMENDUA: OSAGAIAK; HAU DA MOLEKULAK, ANTOLATUAK EGOTEN DIRA - ORDENATU GABE BADAUDE (MINERAL AMORFOA DA) - ORDENEAN BADAUDE, MATERIA KRISTALINOAK OSATZEN DUTE (MINERAL KRISTALDUAK). AURPEGIAK, ERPINAK ETA ERTZAK BADITUZTE KRISTALAK DERITZE
- 5. ARGI ZURIZ ARGITUTA ISLATZEN DUEN ARGI MOTA ARGIA ISLATZEKO MODUA (METALIKOA, BEIRAKADA, KOIPETSUA MATEA) BESTE MINERALAK MARRA EZ DEZATEN EGITEN DUEN ERRESISTENTZIA (MOHS-ESKALA) MARRA EGITEAN SORTZEN DEN HAUTSAREN KOLOREA APURTZEAN SORTZEN DUTEN ZATIAREN FORMA
- 6. MINERAL GOGORTASUNA ADIERAZTEKO 1ETIK 10RA BITARTEKO ZENBAKIAK OSOAK ETA HAMARTARRAK ERABILTZEN DIRA.
- 9. Harriak Kontzeptua: Elkarri lotutako mineral zatiz osatutako solidoak dira. Mineral berdinez osatuta badaude, mineralbakarrak esango diegu. Hiru harri mota daude: sedimentarioak, magmatikoak eta metamorfikoak.
- 10. Sailkapena Motak Sorrera Azpimotak Jatorria Adibideak Harri zati desberdinen Hareharria – Detritikoak lotura Buztina Batez ere kaltzita Kareharriak Kareharria Material mineralez osatuta H. desberdinen Sedimentario Harri mineral bakarra metaketaren Ebaporitikoak Igeltsua-Gatza ak dute ondorioz Landare edo animali Organikoak sedimentuz oinarriuta Ikatza-Petroleoa bere egitura Laminarrak Laminak sortzen dituzte Arbela H. Presio eta Metamorfikoa tenperatura k altuen ondorioz Homogeneoak dira, ez Kristalinoak Marmola dira orritan banatzen Lurraren barnean magma Plutonikoak apurka-apurka hoztean Granitoa sortu Magma H. hoztean Magmatikoak sortutakoak Lurraren kanpoaldean Basaltoa- Bolkanikoak laba azkar-azkar 4, 6 ariketak obsidiana hoztean sortu
- 11. Harrien zikloa Lurraren barnealdera sartu, urtu eta hoztu Harri sedimentarioa Metamorfismoa Harri magmatikoa Harri metamorfikoa Metamorfismoa Zatikatu, metatu eta sedimentatu Lurraren barnealdera sartu, urtu eta hoztu Zatikatu, metatu eta sedimentatu
- 12. Harrien erabilerak • Eraikuntzarako material gisa: Harri asko euren gogortasuna, isolatzaileak izatea edota beste ezaugarriengatik oso aproposak dira eraikuntzarako (arbela, granitoa..), edo zenbait material lortzeko ïƒ zementua (kareharritik), eskiola (igeltsu harritik), material zeramikoak (buztinetik..) • Apaingarriak egiteko: marmola etab. eskulturak egiteko (lantzeko erraza da eta disdira ederra du). • Ontziak egiteko: zeramikagintzan buztin harriak erabiltzen dira (modelatu eta gero egosten dira gogortasuna emateko) • Erregai gisa: Ikatza, petrolioa eta honen deribatuak erregai gisa erabiltzen dira (ibilgailuetan,.) • Industria kimikoan; petrolioaren deribatuak plastikoak, pinturak, etab. egiteko erabiltzen dira.
- 13. Bideoak • Mineralak eta arrokak: http://www.youtube.com/watch? v=QPvVv7K_ycM • Harrien zikloa: http://www.youtube.com/watch? v=B8Y7S2ZwGNQ&feature=related