κεφ 1 ενότητα 2
- 1. Φιλοσοφία Β Λυκείου – Κεφάλαιο 1: Ξεκινώνταςαπό την απορία Ενότηταπρώτη:Η ιδιαιτερότητατης φιλοσοφικής σκέψης Ερωτήσεις: 1) Έχετε «φιλοσοφήσει» ποτέ;Ότανλέμεότικάποιος«φιλοσοφεί»,τιεννούμε; 2) Μπορείτενα αναφέρετεορισμένα φιλοσοφικάερωτήματα; (π.χ. ποιοςείμαι, γιατίζω, ποιος δημιούργησετον κόσμο,τιείναιο χρόνοςκαι ο χώρος,τι συμβαίνειμετά τονθάνατο,γιατίπεθαίνουμε,τιείναιτοκαλόκαιτοκακό,τοωραίοκαι το άσχημο,τι είναιη μοίρα, υπάρχειπεπρωμένο;…) 3) Πότε συνήθως«φιλοσοφούμε» καιποιεςείναιοιπροϋποθέσειςτης φιλοσοφίας; (ελεύθεροςχρόνος,διάθεσηστοχασμού,παρατήρησηγύρωπραγμάτων,αναθεώρησηαυτονόητων πραγμάτων,απορίεςκαιυπαρξιακάερωτήματα:π.χ.ταυτότητα,σκοπόςύπαρξης,ηθικά διλήμματα…) 4) Ποια είναιη ιδιαιτερότητατωνφιλοσοφικών ερωτημάτων σεμια φιλοσοφικήσυζήτηση;Τι αισθήματα μας προκαλούν; (μοιάζουνμετα ερωτήματα άλλωνεπιστημών,αλλά ηαπάντησήτουςείναιδύσκολη,προκαλείαμηχανία, δενξέρουμεποια μέθοδονα χρησιμοποιήσουμε,χρειάζεταινα αποστασιοποιηθούμεαπότα πράγματα γύρωμας και να δούμετον κόσμο«απέξω». Τα ερωτήματα μοιάζουνγοητευτικά,αλλά μπορείνα εκνευρίζουν,αφούμοιάζουν αναπάντητα.Προκαλούν αίσθημα ματαιότηταςκαιδιάθεσηεγκατάλειψηςτηςπροσπάθειας. 5) Γιατίτα φιλοσοφικά ερωτήματα χαρακτηρίζονται«οριακά,θεμελιώδηήέσχατα»; (διευρύνουντα όρια τωνπνευματικώνμαςλειτουργιών καιδοκιμάζουν τα «εργαλεία»τηςλογικήςμας σκέψης,οξύνουντηνκριτικήμαςικανότητα,μαςβοηθούν να μάθουμεπώςνα σκεπτόμαστε,πώςνα φιλοσοφούμε,πώςνα διαχειριζόμαστεβασικά θέματατηςζωής μας,να επινοούμενέεςέννοιες 6) Ποια νοήματα λαμβάνειοόρος«φιλοσοφία»;Πούοφείλεταιησύγχυσηστην έννοιά της; α) είναιη σκέψηπάνω στηνίδια τη σκέψηκαιτις δυνατότητέςτης β) είναιοι θεωρίεςκαιοι στοχασμοίτων φιλοσόφων (Αριστοτέλη,Σπινόζα,Καντκ.λπ.) γ) ευρύτατηχρήσητου όρουστηνκαθημερινήζωή(φιλοσοφία τηςφύσης,τουανθρώπου,τηςκοινωνίας, της ιστορίας,τωνμαθηματικών,τηςηθικής,τουδικαίουτης τέχνης.. . Παράδειγμά χρήσηςόρου:_Φιλοσόφησέτο!(σκέψουψύχραιμα καιμευπομονή)._Δεν θα κάνουμε αυξήσεις(Ηφιλοσοφία μαςείναιη διασφάλισητηςανταγωνιστικότηταςτηςεταιρείαςμας)._Πρέπεινα αλλάξουμεφιλοσοφία(σημαίνειτρόποσκέψης) Ποια είναι τα βασικά χαρακτηριστικά των φιλοσοφικων προβλημάτων; Γιατι χαρακτηρίζονται οριακά θεμελιώδη και έσχατα; Τα φιλοσοφικά ερωτήματα και τα προβλήματα που αυτά θέτουν φαίνεταινα ασκούν πάνω μας μια παράξενη γοητεία, να μας προξενούν δέος και αμηχανία ή μπορεί και να μας εκνευρίζουν όταν οδηγούμαστε σε αδιέξοδο. Η γενικότητα, αλλά και ο παράδοξος χαρακτήρας τους μας κάνουν να νιώθουμε ότι θα υποστούμε ένα είδος “νοητικής κράμπας”, εάν ασχοληθούμε μαζί τους. Η ενασχόληση με αυτά τα ερωτήματα μας βοηθά να διερευνήσουμε τα όρια της ανθρώπινης σκέψης, δηλαδή να καταλάβουμε μέχρι πού μπορούν να φτάσουν τα λογικά και τα εννοιολογικά μας εργαλεία. Γι’ αυτόκαι μπορούμε να αποκαλέσουμε τα ερωτήματα αυτού του είδους οριακά, θεμελιώδη ή έσχατα.