LANDAREEN NUTRIZIOA.ppt
- 1. LANDAREEN NUTRIZIOA 1. MANTENUGAIAK HARTZEA 2. IZERDI LANDUGABEAREN GARRAIOA 3. FOTOSINTESIA 4. IZERDI LANDUAREN GARRAIOA 5. IRAIZKETA
- 3. 1. MANTENUGAIAK HARTZEA: URA ETA GATZ MINERALAK XURGATZEA • BRIOFITOAK: (talofitoak) – Gorputzaren azalaren bidez difusioz hartzen dituzte gatz minerala, ura eta oxigenoa. • KORMOFITOAK: – Sustraietako ile xurgatzaileen bidez hartzen dituzte ura eta gatz mineralak. • Ura: osmosiz (energia kontsumorik gabe) • Gatz mineralak: Uretan disolbaturik ioi moduan xurgatzen dira garraio aktiboz (mintzeko zelulen bidez eta energia kontsumituz). NO3 -, K+, Ca++,H2PO4 -, Mg++, SO4 2-... – Sustraietan xurgatutako urak eta gatz mineralek disoluzio bat osatzen dute: IZERDI LANDUGABEA. Hau sustraien zeluletatik xilemako zurezko hodietara igarotzen da eta zurtoinetik igo eta gero hostoetara heltzen da.
- 4. 1. MANTENUGAIAK HARTZEA: URA ETA GATZ MINERALAK XURGATZEA • Sustraietatik hostoetarako noranzkoa du – Epidermiseko ile xurgatzaileetatik bi bide jarrai dezakete: • Sustraiko zelula zeharkatzen plasmodesmoen bidez (A, bide sinplastikoa) • Sustraiko zelulen artetik igaroz. Endodermisera heltzean, bertako zelulek duten ezko geruza batek urari bidea gelditu eta ura zeluletatik igaro ararazten du (B, bide apoplastikoa). Behin Caspary-ren banda zeharkatuta, ioiek bide sinplastikoa eta urak apoplastikoa jarraitu ohi du.
- 5. 2. IZERDI LANDUGABEAREN GARRAIOA • Xileman gora ematen da: – Zelula hilez osatua – Zitoplasmarik gabekoak – Nukleorik gabekoak – Paretak lignifikaturik – Zeharkako trenkadarik gabekoak • Higidura grabitatearen kontrakoa da, eta ondoko fenomenoek laguntzen dute izerdi landugabearen garraioa: – Sustraien presioa: sustrai bat moztu eta ura eta merkurioa duen hodi bati lotuz gero, denbora tarte bat utzita, sustraiak zurgatutako urak merkurioz osatutako zutabea goruntz bultzatzen du. ZUREZKO HODIAK
- 6. 2. IZERDI LANDUGABEAREN GARRAIOA – Transpirazioa: Ur molekulak buztinezko hodiaren poroetatik lurruntzen diren heinean, galtzen den ura beheko urak ordezten du hori. Ura trakzioz igotzen da beirazko hodian gora eta zutabe jarraitua osatzen du; merkurioa ere igo egiten da urak utzitako tokia hartzeko. Lan areetan hostoetako transpirazioak antzeko efektua du.
- 7. 2. IZERDI LANDUGABEAREN GARRAIOA – Ur molekulen kohesio indarra : Uraren hidrogeno-zubien ondorioz urak erakusten duen kohesioari esker izerdi landugabeak zutabe jarraia osatzen du – Kapilaritatea: Likidoek diametro txikiko hodietatik igotzeko fenomeari dagokio, kasu honetan likidoa izerdi landugabea da eta hodia xilemaren zurezko hodia.
- 8. 3. FOTOSINTESIA • Hostoetako parenkima klorofilikoan ematen da • Izerdi landugabearekin batera atmosferako CO2-a behar da eta prozesuaren ondorioz O2 eta H2O askatzen dute landareek atmosferara. • Gas-trukea nagusiki ESTOMEN bidez ematen da. • Potasio ioiak eta ura zelula hertsaileetan sartzeak bere hanpadura eragiten du eta ondorioz estomaren ostioloa handitzea, estoma irekiz eta alderantziz.
- 9. 3. FOTOSINTESIA • H2O, CO2, gatz minerala eta eguzkiko argiari esker materia organiko sinplea sintetizatzean datza. • Bi fase ditu: – Fase argitsua: Argiaren energia uraren fotolisia egiteko erabiltzen da eta bertatik askatutako H+ ioiak koentzimak erreduzitzeko erabiltzen dira : H20 4H+ + e-+ O2 NADP NADPH2 Energiaren beste zati bat klorofilak askatzen du eta energia garraiatzaileak, hots ATP-ak eratzeko erabiltzen dira. Eguzkiko argia
- 10. 3. FOTOSINTESIA • Fase iluna:ez du argiaren beharrik. Honetan, fase argitsuan sortutako NADPH eta ATP erabiliz, CO2-a gluzido bakuna bilakatu arte erreduzitzen da (C3H6O3). Hortik, beste konposatu organiko batzuk sintetizatzen dira: monosakaridoak, glizerina, gantz azidoak eta aminoazidoak. Urak eta konposatu organiko hauek osaturiko disoluzioari IZERDI LANDUA deritzo. ATP NADPH CO2 C3H6O3 +gatz mineralak MONOSAKARIDOAK GLIZERINA GANTZ AZIDOAK AMINOAZIDOAK
- 11. 4. IZERDI LANDUA GARRAIATZEA • Hostoetatik fotosintesia egiten ez den gainontzeko guneetara eta erreserba guneetara garraiatzen da. • Zelula laguntzaileetatik floemara garraio aktiboz igarotzen da • Floema osatzen dituzten bahe-hodien bidez garraiatzen da.
- 12. 4. IZERDI LANDUA GARRAIATZEA PRESIO-FLUXU BIDEZKO GARRAIOAREN HIPOTESIA: • Ura ondoz-ondo dauden zurezko hodietatik bahe-hodietara pasatzen da osmosiz • Horrek floemaren presio hidrostatikoaren igotzea eragiten du. • Ondorioz floemaren barruko solutuak higitzen dira kontsumo/biltegi guneetara.
- 13. 5.IRAIZKETA • Metabolismo zelularraren ondorioz sortzen diren hondakin produktuak kanporatzeko prozesuari dagokio • Landareek ez dute iraizketa aparaturik sortzen dituzten konposatu nitrogenatuak osagai berriak sortzeko erabiltzen dituztelako eta O2, CO2 eta H2O estomen bidez kanporatzen dituztelako.
- 14. 5.IRAIZKETA • JARIAKETA: landareek sortu eta hondakin substantziatzat har daitezken hainbat gai erabilgarriak izaten dira oraindik landareentzat. Substantzia horiek jariaketa ehunetan sintetizatzen eta metatzen dira – Nektarra: polinizazioan intsektuak erakartzeko – Substantzia aromatikoak/erresumingarriak, zelula epidermikoetan – Zitrikoen esentziak eta koniferoen erretxina (intsektu eta onddoetatik babesteko), barrunbe jariatzaileetan – Latexa (intsektu eta onddoetatik babesteko), industriak eta medikuntzak erabiltzen da.
- 15. ETA LANDARE HARAGIJALEAK ZER? • Autotrofoak ala heterotrofoak dira? • Zein ingurutan bizi dira? • Zer lortzen dute intsektuetatik? • Adibideak