2. Eğitim genel olarak ; insanda kendi isteğiyle değişme meydana getirme sürecidir. Eğitim ve öğretimin sonunda , eğitim alan kişilerin durumlarında meydana gelen değişimin tespit edilmesi ve eksik kalan yönlerinin giderilip eğitimde kalitenin artırılması için ölçme ve değerlendirme yöntemlerinin kullanılması zorunludur.
3. Ölçme nedir? Ölçme, bireylerin ya da nesnelerin belirli özelliklere sahip olup olmadığının, sahipse sahip oluş derecesinin belirlenerek sonuçların sembollerle ya da sayılarla ifade edilmesidir. Bir başka deyişle niteliklerin nicelleştirilmesi işlemidir. Ölçme, bir betimleme (tanımlama) işlemidir.
4. Değerlendirme Nedir? Değerlendirme, ölçme sonuçlarını bir ölçütle kıyaslayarak, ölçülen nitelik hakkında bir karara varma sürecidir. Değerlendirme bir yargılama işlemidir ve ölçme sonucunun bir ölçütle karşılaştırılmasına dayanır Örneğin; geçme notunun 45 olması bir ölçüttür. Bu ölçüte göre 40 alan öğrenci için kaldı ya da başarısız; 65 alan öğrenci için geçti ya da başarılı kararının alınması bir değerlendirmedir.
5. Ölçme ve değerlendirme, öğretme ve öğrenmenin etkililiğini belirlemek amacı ile yapılan, eğitimle ilgili verilerin toplanmasını ve yorumlanmasını içeren çok adımlı, sistematik bir süreçtir. Öğrencilerin mevcut bilgi ve becerilerini teşhis etmek ( diagnostik amaç), Öğretim programının yapılandırılmasına yardımcı olmak amacı ile öğrencilerin programda belirtilen kazanımlara ulaşması aşamasındaki sürecin takip edilmesi ve denetlenmesi ( formatif amaç ), Öğretim sonuncunda öğrencinin ulaştığı en son düzeyi belirlemek amacı ile veri sağlama ( summatif amaç ).
6. Ölçme ve değerlendirmenin amaçları genel olarak şu şekilde sıralanabilir : Öğrenci başarısını gözlemlemek, Okulun başarısını gözlemlemek, Anne-babalara bilgi verebilmek, Öğrenciler için sınıf geçme ve mezuniyet konularında karar verebilmek, Öğretim sürecinin verimliliği hakkında yorumlar yapabilmek. Merkezi sınavlar yardımıyla öğrencilerin bir başka öğretim kurumuna devam edebilmeleri konusunda değerlendirmelerde bulunabilmek.
7. Ölçme ve değerlendirme, eğitim ve öğretimin önemli bir parçasıdır . Eğitimde, programların istenilen başarıyı gösterip göstermediği, Öğrencilerden beklenen bilgi, beceri ve tutumların gelişip gelişmediği, ölçme ve değerlendirme yoluyla tespit edilir. Ölçme ve değerlendirme ile eğitim ve öğretim sürecinin sürekli izlenmesi her aşamada ortaya çıkan sorunları tespit ve düzenleme olanağı verir.
8. İyi bir değerlendirme sistemi ile: Öğrencilerin neyi bildiğini, anladığını ve ne yapabildiğini keşfetmeye yardımcı olur, Öğrencilerin gelişim düzeylerini gösterir, Gelecekteki öğrenme sürecini planlamaya yardımcı olur, Belli bir dönemde öğrencilerin ulaşması beklenen standartları değerlendirme imkânı verir,
9. Öğrencilerin nasıl daha iyi öğrenebileceği ve daha iyi yapabileceğini betimlemeye yardım eder, Değerlendirme sonuçlarının paylaşılması öğretmene, öğrencinin kendisine ve velilere öğrencinin öğrenme süreci hakkında bilgi sağlar, Öğretmenlerin ve ilgili kişilerin programın uygulama, izleme ve geliştirme süreciyle ilgili kararlar almasına yardımcı olur,
10. Öğretim programlarında kullanılan yöntemler ve yaklaşımların yeterliliğini ölçerken öğretmene yardımcı olur, Öğrencilerin anlamakta güçlük çektiği alanları, zayıf yönlerini ve bilgi boşluklarını tespit etmede önemli bir rol oynar, Öğretmenin, öğrencilerin öğrenmesini geliştirecek yaklaşımlar ve öğrenme-öğretme süreçlerini tasarlamasına yardım eder.
11. Geleneksel ölçme ve değerlendirme yöntemleri Öğretme ve öğrenmeden bağımsız bir değerlendirme Ezbere, kolay öğrenilen bilgileri değerlendirme Birbirinden bağımsız parçalı bilgileri değerlendirme Bilimsel bilgiyi değerlendirme Öğrencinin bilmediğini öğrenmek için değerlendirme Dönem sonu değerlendirme etkinlikleri Sadece öğretmenin değerlendirilmesi. Yeni ölçme ve Değerlendirme Yöntemleri Öğretmen ve öğrenmenin bir parçası olan değerlendirme Anlamlı ve derin öğrenilen bilgileri değerlendirme Birbirine bağlı, iyi yapılanmış bir bilgi ağını değerlendirme Bilimsel anlamayı ve bilimsel mantığı değerlendirme Öğrencinin ne anladığını öğrenmek amacı ile değerlendirme Dönem boyunca devam eden değerlendirme etkinlikleri Öğretmenle beraber grup değerlendirmesi ve kendi kendini değerlendirme.
12. GELENEKSEL ÖLÇME DEĞERLENDİRME YÖNTEM VE TEKNİKLERİ 1. Yazılı yoklamalar a. Sınırlı/kısa cevaplı sorular (tanımla, tarih yaz, neden yaz) b. Açık uçlu sorular (açıklama) c. Tamamlama (boşluk doldurma soruları) 2. Sözlü sorular 3. Doğru-yanlış soruları (hangisi doğrudur, doğru olanı seç) 4. Eşleştirme maddeleri (uygun kavramları eşleştirme) 5. Çoktan seçmeli sorular (testler) 6. Sözlü soru-cevap
13. Alternatif Ölçme ve Değerlendirme Teknikleri Performans değerlendirme Ürün seçki dosyası (Portfolyo) Kavram haritaları Yapılandırılmış grid  Tanılayıcı dallanmış ağaç  Kelime ilişkilendirme Proje Drama Görüşme Yazılı raporlar Gösteri Poster Grup ve/veya akran değerlendirmesi Kendi kendini değerlendirme
14. ÇOKTAN SEÇMELİ TESTLER Bir soru kökü ifadesi ve buna bağlı olarak verilen birkaç çeldirici ve doğru cevaptan oluşan ifadelerin sunulmasıyla oluşturulan soru tiplerinden meydana gelir. Kısa sürede çok sayıda davranış ve beceri ölçülebilir. Puanlanması kolay ve objektiftir. Özellikle üst düzey zihinsel becerilerin ölçülmesine yönelik çoktan seçmeli soruların hazırlanması zordur.
15. DOĞRU- YANLIŞ SORULARI Verilen bir cümlenin, mevcut olan bilgilere bağlı olarak doğru mu yanlış mı olduğunun belirlenmesini gerektiren sorulardır. Yani, tipik bir doğru- yanlış maddesi iki seçeneği olan bir seçmeli maddedir.
16. KISA CEVAPLI YAZILI SORULAR Cevaplayıcının, bir kelime, bir rakam, bir ibare veya en çok bir cümle ile cevaplayabileceği maddelerden meydana gelmiş test tipidir. Bu test çeşidi ayrıntılı cevap veya kompozisyon gerektiren yazılı yoklamalardan cevapların kısalığı ile, seçme veya sınıflama gerektiren testlerden ise, cevapların verilenler arasından seçilmeyip cevaplayıcı tarafından bulunması ve yazılması özelliği ile ayrılır.
17. UZUN CEVAPLI YAZILI SINAVLAR Klasik tip, kompozisyon tipi sınavlar olarak da bilinmektedir. Bu sınavlarda öğrenciye yazılı olarak soru sorulması ve ondan, sorunun cevabını düşünüp bularak düzenli bir biçimde yazması, istenir.
18. EŞLEŞTİRMELİ SORULAR Bu soru tipinde üç öğe vardır: 1) eşleştirme yönergesi, 2) ifadeler listesi, 3) cevaplar listesi Öğrencilerden, yönergeye uygun olarak verilen ifade listesine cevaplarla eşleştirmesi beklenir.
19. Performans Değerlendirme Öğrencilerin, öğrenme türleri gibi bireysel özellikleri dikkate alınarak, bunları eyleme dönüştürmelerini sağlayacak durum ve ödevlerdir. Performans değerlendirme, öğrencilerin gerçek yaşam problemlerine akademik bilgilerini uygulayabilme ve bunu problem üzerinde gösterebilmeleri ile ilgilenir, Öğrencilerin öğrendiklerini gerçek durumlarda göstermelerini sağlar.
20. Performans Değerlendirmenin Özellikleri Performans değerlendirme, öğrencinin günlük yaşamındaki problemlerini çözmede yardımcı olur, Değerlendirme süreç içine yayılmıştır, zamana bağlı değildir, Gözlenebilen bir performans veya somut bir ürünle sonuçlanmaktadır, Performans değerlendirmeyle öğrenciler, sınav saatleriyle sınırlandırılmaksızın geniş bir zaman diliminde çalışma ve tekrar yapma olanaklarına sahip olurlar,
21. Performans değerlendirme, öğrencinin yeni bilgiyi yapılandırmasını gerektirir, Performans ödevlerinde, tek bir cevap yoktur. Ödevi tamamlamak için değişik yollar bulunmaktadır. Bu nedenle iyi tanımlanmış bir ölçütle değerlendirilmelidir, Başarılı bir değerlendirme yapmak için her bir performans ödevi bir dereceli puanlama anahtarı (rubric) ile eşleştirilmelidir, Öğrenciler performans ödeviyle dereceli puanlama anahtarının bir örneğini alırlar. Böylece değerlendirme sürecinde, öğrenciler kendilerinden ne beklendiğini bilerek çalışmalarını ona göre yönlendirirler.
22. Performans Değerlendirmenin Aşamaları Performans ölçütlerinin belirlenmesi Amacın belirlenmesi Performansın ya da ürünün gözlemlenebileceği ortamı oluşturma Performansın puanlanması
23. Performansa Dayalı Değerlendirme Sürecinde Kullanılabilecek Olan Etkinlik Türleri Ürünler Üst düzey düşünme becerileri Gözlenebilir performanslar Alışkanlıklar ve sosyal beceriler
24. Performans Değerlendirmenin Olumlu Yönleri Öğrencilerin bilgiyi gerçek yaşam durumlarıyla ilişkilendirmelerini sağlar. Performans değerlendirme kaynakları tekrar tekrar kullanılabilir. Performansın belirli bölümlerine odaklanıldığından öğretmenin her bir parçayı gözlemleyebilmesini ve değerlendirebilmesini sağlar. Aynı değerlendirme aracı, öğrencinin zaman içindeki gelişimini bir çizelge olarak kullanarak izleyebilir.
25. Performans Değerlendirmenin Olumsuz Yönleri Performans ödevleri ilk uygulamada zor gelebilir. Gösterilmesi beklenen performansın karmaşık olduğu durumlarda, değerlendirme ölçütlerinin açık ve net ifade edilmesinde güçlükler yaşanabilir.
27. Portfolyo, öğrencinin bir veya birden fazla konu alanında yaptığı çalışmalarının sistematik, amaçlı ve anlamlı koleksiyonu olarak tanımlanabilir. Sınıf içi etkinliklerin öğrencinin seçimi sonucunda bir araya getirilip, yansıtılmasıyla oluşan portfolyo, aynı zamanda hem öğretmen hem de öğrenci için bir değerlendirme yöntemidir.
28. Portfolyonun Olumlu Yönleri Öğrencilere; zayıf ve kuvvetli yönlerini görmelerine olanağı verir, Öğrenciler başarı ve başarısızlıkları performans ile daha iyi ilişkilendirebilirler, amaç ve hedeflerini belirlemelerini kolaylaştırır, Hem sürecin hem de ürünün değerlendirilmesine fırsat verir,
29. Öğrencinin gelişimi hakkında daha fazla bilgi verirken, öğrenciyi öğrendiğinden de sorumlu tutmaktadır. Öğrenme sürecinde öğrenci daha fazla rol oynar, Öğretmenlerin günlük test sonuçlarıyla boğuşmalarını engeller, Değerlendirme çok yönlü yapılabilir.
30. Portfolyonun Olumsuz Yönleri İçeriğine karar vermek zordur, Çoktan seçmeli testlere göre güvenirliği daha düşük ve sübjektiftir, Öğrencinin geleneksel ölçme ve değerlendirme teknikleriyle ölçülmeye çalışılan hatırlama temeline dayalı davranışlara ne düzeyde sahip olduğunu ölçme konusunda yetersizdir,
31. Portfolyo oluşturmada diğer tekniklere göre daha fazla zamana ihtiyaç vardır, Hazırlanmış olan portfolyoların muhafaza edilmesi konusunda da sıkıntılar yaşanabilir, Öğrenci velileri bu tekniğe yabancı olduklarından bazı şüpheci tavırlar içinde bulunabilirler.
32. PROJE Projeler, geniş içerikli ve uzun süreli performans ödevleri ve aynı zamanda da ünitelerde yer alan kazanımları kapsayan ayrıntılı ödevlerdir, Projeler bireysel olarak yapılabildiği gibi grup olarak da yapılabilirler,
33. Projelerin konusu, öğrenci tarafından veya öğretmenin hazırlayacağı listeden seçilerek belirlenebilir, Öğrenci, projenin amacını, izlenecek yolları, kullanılacak malzemeleri ve karşılaşılabilecek durumları önceden planlar. Gerektiğinde öğretmeninden de yardım alabilir.
34. Proje ile performans değerlendirme arasındaki Fark Proje, bilimsel düşünme basamaklarını kullanarak öğrencinin bilimsel düşünmesini geliştirmeyi amaçlar, Öğrenci kendisi bir durum ortaya koyar veya öğretmen öğrenciye sadece konuyu verir, Performans değerlendirmeye göre daha kapsamlıdır,
35. Performans değerlendirmede (PD)ise öğretmen öğrenciye durumu hazır olarak sunar, Öğrenci kendisine verilen durumu araştırmaya başlar, PD uzun solukludur, Sınıf içinde ve dışında yapılabilir.
36. Proje Sürecinin Olumlu Yönleri Öğrencilerin yaratıcılık, araştırma, iletişim gibi üst düzey zihinsel becerilerinin, Öğrencilerin bilimsel süreç becerilerinin, Öğrencilerin teknolojiyi kullanma becerisinin, Öğrencilerin işbirlikli çalışma becerisinin geliştirilmesini sağlar. Öğrenciler bilgiyi yaparak yaşayarak kazanırlar.
37. Proje Sürecinin Olumsuz Yönleri Uzun ve zorlu bir süreçtir, Çalışmanın başında öğrenciler sürecin yoğunluğundan dolayı kaygı duyabilirler, Çalışmanın başında öğrenciler ödev konusunda yeterince bilgilendirilmez ise süreç verimli olmayabilir.
38. Yeni Ölçme ve Değerlendirme Teknikleriyle Elde Edilen Sonuçların Değerlendirmeye Katılması Sadece sınıf içi sınav uygulamalarıyla elde edilen sonuçlara bakarak öğrenci hakkında karar vermek modern eğitim anlayışı ile çok bağdaşmamaktadır, Toplanan bu veriler de öğrenci hakkında doğru değerlendirmelerin yapılmasına katkı sağlar.
39. Yeni Öğretim Programlarında Ölçme ve Değerlendirme Yaklaşımının Özellikleri Programlarda değerlendirme ile sadece öğrenme ürünü değil, öğrencilerin öğrenme süreçleri de izlenir ve bu süreçler değerlendirilerek, gerektiğinde kullanılan sınıf etkinlikleri değiştirilir,
40. Ölçme ve değerlendirme etkinlikleriyle öğrencilerin üst düzey becerileri değerlendirilmeye çalışılmalıdır, (okuduğunu anlama, eleştirme, yorumlama; bilgi toplama, analiz etme ve bir sonuca ulaşma; gözlem yapma, gözlemlerden sonuca ulaşma; günlük hayatta karşılaşılan problemleri çözme; araştırma yapma, kendilerini ve arkadaşlarını değerlendirme ) Tartışma, açık uçlu sorular, performans görevleri ve sunular öğrenci hakkında bilgi edinmenin en iyi yollarındandır. Bunlardan hiçbiri tek başına yeterli değildir;
41. Yazıya dayalı soyut görevlerden çok, gerçek hayata ilişkin, performansa dayalı görevlere önem verme, Örtülü, belirsiz ölçütlerden ziyade açık ve belirgin ölçütleri tercih etme, Sadece öğretimin sonunda değil, öğretimin her aşamasında sürekli ölçme ve değerlendirme etkinlikleri gerçekleştirme,
42. Not vermenin yanı sıra etkili ve zamanında geri bildirime ağırlık verme, Tek yöntemle ölçüm yerine çok yöntemle ölçüm yapma, Ne kadar öğrenildiğini tespit etmenin yanı sıra nasıl öğrenildiğini de belirleme, Rekabet yerine iş birliğini destekleme.
43. ÖLÇME VE DEĞERLENDİRMENİN GEREKLERİ Ne ölçülecek (hangi performans) Neyle ölçülecek? (teknik= gözlem, yazılı, proje vs.) Nasıl ölçülecek? (Yazılı evrak, test, kontrol listeleri, dereceli puanlama anahtarı).