1. LUY畛N THI ONLINE : ONTHI360.COM
Ti li畛u 担n thi 10, 11, 12 v k畛 thi THPT Qu畛c gia: http://diendan.onthi360.com - 48 -
I. QUY LU畉T PHN LI
Quy lu畉t ph但n li mu畛n n坦i t畛i s畛 ph但n li c叩i g狸?
T畉i sao khi vi畉t ki畛u gene th狸 m畛i gene g畛m 2 allele?
1. Th鱈 nghi畛m
a. 畛i t動畛ng: 畉u H Lan.
b. C叩c b動畛c v k畉t qu畉: Ti畉n hnh ph辿p lai thu畉n ngh畛ch v畛i t鱈nh tr畉ng m畉u s畉c h畉t 畉u
Mendel 畛u thu 動畛c k畉t qu畉:
PT/C: Vng Xanh
F1 : 100% Vng
F2 : 3 Vng : 1 Xanh
1/3 2/3
100% Vng 3 Vng : 1Xanh
Mendel 達 l畉p l畉i v畛i 6 t鱈nh tr畉ng c嘆n l畉i m畛t c叩ch ri棚ng r畉. K畉t qu畉 thu 動畛c t動董ng t畛.
2. Nh畉n x辿t - Gi畉 thuy畉t c畛a Mendel (Bi畛n lu畉n c畛a Mendel)
- Do b畛 m畉 thu畉n ch畛ng, t動董ng ph畉n m F1 bi畛u hi畛n 100% vng => Vng g畛i l bi畛u hi畛n
tr畛i, Xanh g畛i l bi畛u hi畛n l畉n.
- B畉n ch畉t F2 thu 動畛c: 1 vng thu畉n ch畛ng : 2 vng kh担ng thu畉n ch畛ng : 1 xanh.
- F2 thu 動畛c c坦 3 + 1 = 4 t畛 h畛p, m F2 sinh ra do F1 t畛 th畛 n棚n s畛 lo畉i giao t畛 畛c ph畉i
b畉ng s畛 lo畉i giao t畛 c叩i. Ta c坦:
4 t畛 h畛p = 2 lo畉i giao t畛 畛c 2 lo畉i giao t畛 c叩i
F1 cho 2 lo畉i giao t畛. 畛 cho 動董c 2 lo畉i giao t畛 => F1 mang m畛t c畉p nh但n t畛 di
truy畛n quy 畛nh t鱈nh tr畉ng mu s畉c hoa v kh担ng ho tr畛n vo nhau (c畉p allele).
- B畛 (m畉) ch畛 truy畛n cho con (qua giao t畛) 1 trong 2 thnh vi棚n c畛a c畉p nh但n t畛 di truy畛n -
giao t畛 thu畉n khi畉t.
- Qua th畛 tinh c叩c giao t畛 k畉t h畛p v畛i nhau m畛t c叩ch ng畉u nhi棚n t畉o n棚n 4 t畛 h畛p.
3. S董 畛 lai: Quy 動畛c: R: H畉t vng ; r: H畉t xanh
PT/C : RR (Vng) rr (Xanh)
GP : R r
F1 : Rr (100% Vng)
F1 F1 : Rr Rr
GF1 : 1R : 1r 1R : 1r
F2 : 1RR : 2Rr : 1rr
3 Vng 1 Xanh
2. LUY畛N THI ONLINE : ONTHI360.COM
Ti li畛u 担n thi 10, 11, 12 v k畛 thi THPT Qu畛c gia: http://diendan.onthi360.com - 49 -
4. C董 s畛 t畉 bo h畛c (Gi畉i th鱈ch c畛a di truy畛n h畛c hi畛n 畉i)
H狸nh 9.4. C董 s畛 t畉 bo h畛c quy lu畉t ph但n li
Qu叩 tr狸nh Nguy棚n nh但n (NST) H畛 qu畉 (Gene) K畉t qu畉
Gi畉m
ph但n
Do s畛 ph但n ly 畛ng 畛u c畛a
c畉p NST t動董ng 畛ng t畉i k狸
sau.
D畉n t畛i s畛 ph但n ly 畛ng 畛u
c畛a c畉p allele t動董ng 畛ng
tr棚n c畉p NST t動董ng 畛ng.
=> F1 t畉o n棚n 2
lo畉i giao t畛 v畛i t畛
l畛 ngang nhau.
Th畛 tinh
S畛 t畛 h畛p t畛 do c畛a c畉p
NST t動董ng 畛ng 畛 2 giao t畛
(畛c, c叩i) trong th畛 tinh.
D畉n t畛i s畛 t畛 h畛p t畛 do c畛a
c畉p allele tr棚n c叩c c畉p NST
t動董ng 畛ng.
=> T畉o n棚n F2 c坦
2 x 2 = 4 t畛 h畛p
KG v畛i t畛 l畛 1:2:1
5. N畛i dung: Theo Mendel v theo Di truy畛n h畛c hi畛n 畉i:
畉c i畛m MENDEL DTH HI畛N 畉I - C S畛 T畉 BO H畛C
Nh但n t畛 quy
畛nh t鱈nh
tr畉ng
M畛i t鱈nh tr畉ng 畛u do
m畛t c畉p nh但n t畛 di truy畛n
quy 畛nh v kh担ng ho
tr畛n vo nhau.
M畛i t鱈nh tr畉ng do gene n畉m tr棚n NST quy
畛nh. Trong t畉 bo sinh d動畛ng, c叩c NST t畛n t畉i
thnh t畛ng c畉p, d畉n t畛i c叩c allele c畛a m畛i gene
t畛n t畉i thnh c畉p 畛 nh畛ng v畛 tr鱈 x叩c 畛nh tr棚n
NST g畛i l locus.
Gi畉m ph但n
B畛 (m畉) ch畛 truy畛n cho
con (qua giao t畛) 1 trong 2
thnh vi棚n c畛a c畉p nh但n t畛
di truy畛n.
Trong gi畉m ph但n, m畛i NST c畛a c畉p NST
t動董ng 畛ng ph但n ly 畛ng 畛u v畛 giao t畛, k辿o
theo s畛 ph但n ly 畛ng 畛u c畛a c叩c allele tr棚n
n坦.
Th畛 tinh
Qua th畛 tinh, c叩c giao t畛
k畉t h畛p ng畉u nhi棚n t畉o
Qua th畛 tinh, c叩c giao t畛 k畉t h畛p ng畉u nhi棚n
k辿o theo s畛 k畉t c畉p ng畉u nhi棚n gi畛a c叩c allele
3. LUY畛N THI ONLINE : ONTHI360.COM
Ti li畛u 担n thi 10, 11, 12 v k畛 thi THPT Qu畛c gia: http://diendan.onthi360.com - 50 -
n棚n c叩c h畛p t畛. c坦 trong n坦.
6. i畛u ki畛n nghi畛m 炭ng
- QT gi畉m ph但n ph畉i di畛n ra b狸nh th動畛ng.
- Gene n畉m trong nh但n, tr棚n NST.
7. ngh挑a
a. ngh挑a l箪 lu畉n: Quy lu畉t l c董 s畛 x但y d畛ng ph辿p lai ph但n t鱈ch, cho ph辿p x叩c 畛nh 動畛c
ki畛u gene c畛a nh畛ng c董 th畛 mang t鱈nh tr畉ng tr畛i.
b. ngh挑a th畛c ti畛n
- T畉o 動u th畉 lai 畛 F1 khi th畛c hi畛n ph辿p lai gi畛a c叩c d嘆ng thu畉n kh叩c nhau.
- Kh担ng d湛ng F1 lm gi畛ng v狸 F2 xu畉t hi畛n t鱈nh tr畉ng l畉n kh担ng c坦 l畛i.
8. H畛 qu畉: QUY LU畉T DI TRUY畛N TR畛I KHNG HON TON
a. Th鱈 nghi畛m: Lai 2 th畛 hoa D畉 Lan thu畉n
ch畛ng: hoa 畛 (AA) v畛i hoa tr畉ng (aa),
動畛c c叩c c但y F1 畛u c坦 hoa mu h畛ng
(Aa). Cho c叩c c但y F1 t畛 th畛, 畛 F2 ph但n
li theo t畛 l畛 1 畛 : 2 h畛ng : 1 tr畉ng.
H狸nh 9.5. Th鱈 nghi畛m v畛i c但y hoa D畉 Lan
b. Nh畉n x辿t: Vai tr嘆 c畛a b畛 m畉 l nh動 nhau trong ph辿p lai, con bi畛u hi畛n t鱈nh tr畉ng trung
gian gi畛a b畛 v m畉.
c. S董 畛 lai
PT/C : AA (畛) aa (Tr畉ng)
GP : A a
F1 : Aa (100% H畛ng)
F1 F1 : Aa Aa
GF1 : 1A : 1a 1A : 1a
F2 : 1AA : 2Aa : 1aa
1畛 : 2 H畛ng : 1 Tr畉ng
34. So s叩nh quy lu畉t di truy畛n tr畛i l畉n kh担ng hon ton v畛i quy lu畉t ph但n li?
Life is like riding a bicycle. To keep your balance
you must keep moving
(Cu畛c s畛ng nh動 l ang ng畛i tr棚n chi畉c xe 畉p. 畛 gi畛 動畛c thng b畉ng b畉n ph畉i ti畉p t畛c di chuy畛n.)
- Albert Einstein -
4. LUY畛N THI ONLINE : ONTHI360.COM
Ti li畛u 担n thi 10, 11, 12 v k畛 thi THPT Qu畛c gia: http://diendan.onthi360.com - 51 -
II. QUY LU畉T PHN LI 畛C L畉P
V畛i 2 hay nhi畛u gene, m畛i gene quy 畛nh m畛t t鱈nh tr畉ng v m畛i gene n畉m
tr棚n m畛t c畉p NST t動董ng 畛ng th狸 s畉 c坦 quy lu畉t bi畛u hi畛n nh動 th畉 no?
T畉i sao loi sinh s畉n h畛u t鱈nh l畉i a d畉ng, phong ph炭?
I. Th鱈 nghi畛m
a. 畛i t動畛ng: 畉u H Lan.
b. C叩c b動畛c v k畉t qu畉
Trong th鱈 nghi畛m th畛 nh畉t c畛a m狸nh Mendel 達 nghi棚n c畛u quy lu畉t bi畛u hi畛n v畛i m畛t c畉p
t鱈nh tr畉ng t鱈nh tr畉ng m畉u s畉c h畉t 畉u H Lan (Vng, xanh). 畛 th鱈 nghi畛m th畛 hai 担ng ti畉n
hnh th鱈 nghi畛m nghi棚n c畛u quy lu畉t bi畛u hi畛n v畛i hai c畉p t鱈nh tr畉ng t鱈nh tr畉ng mu s畉c h畉t
(Vng, xanh) v t鱈nh tr畉ng h狸nh d畉ng h畉t (Tr董n, nhn). ng thu 動畛c k畉t qu畉 nh動 sau:
PT/C :
Vng, tr董n
Xanh, nhn
F1 :
100% Vng, tr董n
F2 :
315 Vng, tr董n 108 Vng, nhn 101 Xanh, tr董n 32 Xanh, nhn
Khi ti畉n hnh c畉 ph辿p lai thu畉n v ph辿p lai ngh畛ch 担ng 畛u thu 動畛c k畉t qu畉 v畛i s畛 l動畛ng
x畉p x畛 t動董ng 畛ng nh動 tr棚n.
2. Nh畉n x辿t: Qua k畉t qu畉 th鱈 nghi畛m c畛a m狸nh, Mendel th畉y F2 xu畉t hi畛n hai lo畉i ki畛u h狸nh
m畛i Vng, nhn v Xanh, tr董n. Mendel g畛i 但y l c叩c Bi畉n d畛 t畛 h畛p v狸 n坦 董n gi畉n ch畛 l
s畛 t畛 h畛p l畉i c叩c t鱈nh tr畉ng 達 c坦 畛 b畛 m畉.
3. Bi畛n lu畉n
* Nh畉n x辿t 畛nh l動畛ng: K畉 th畛a quy lu畉t ph但n li, 担ng ph但n t鱈ch s畛 bi畛u hi畛n c畛a t畛ng t鱈nh
tr畉ng 畛 F2 th狸 th畉y r畉ng:
- V畛i t鱈nh tr畉ng mu s畉c h畉t: Vng/Xanh = (315 + 108)/(101 + 32) 3/1. 但y l k畉t qu畉 c畛a
quy lu畉t ph但n li, suy ra Vng tr畛i hon ton so v畛i Xanh.
Quy 動畛c: R: Vng; r: Xanh.
=> PT/C: RR x rr