ชบา
- 1. ชบา ชื่อสามัญ Chinese rose ชื่อวิทยาศาสตร์ Hibiscus rosa sinensis. ตระกูล MALVACEAE ถิ่นกาเนิด จีน อินเดียและฮาวาย
- 2. ลักษณะทั่วไป ชบาในบ้านเรารู้จักกันมานานแล้ว จะเห็นได้จากบ้านคนสมัยก่อนจะมีชบายอยู่แทบทุกบ้านปัจจุบัน ชบาได้รับการผสมพันธุ์เพื่อให้ได้พันธุ์ใหม่ออกมามากมาย ซึ่งล้วนแต่สวย ๆ งาม ๆทั้งนั้น ทาให้ได้ดอกของชบาที่มีรูปร่างสวยงามสีสันของดอกสดใส ขบานั้นจัดเป็นไม้พุ่ม ความสูงดดยทั่วไปประมาณ 2.50 เมตร ใบมีสีเขียวเข้ม มนรี ปลายใบแหลม แต่ปัจจุบันก็ยังมีพันธุ์ แตกต่างออกไปอีกมากมาย การดูแล แสง ชอบแสงแดดมาก น้า ต้องการน้าพอประมาณ ดิน เป็นไม้ที่ปลูกได้ง่ายสามารถเจริญเติบโตได้ในดินแทบทุกช นิด แต่ไม่ควรให้ดินเปียกหรือแฉะเกินไป ปุ๋ย ใส่ปุ๋ยคอกหรือปุ๋ยหมัก การขยายพันธุ์ ตอน ปักชา โรคและแมลง ไม่ค่อยมีโรคจะมีก็แต่เพลี้ยที่รบกวนอยู่ การป้องกันกาจัด ฉีดพ่นด้วยยามาลาไธออนหรือไดอาซินอน ตามคาแนะนาที่ระบุไว้ในฉลาก
- 3. ลักษณะเด่น คือ มีเส้นใยและยางเมือก (mucilagnous) อยู่ในเนื้อไม้โดยทั่วไปเป็นไม้พุ่มขนาดกลางใบ เป็นใบเดี่ยวเรียงเวียนสลับมีรูปร่างหลายแบบ เช่น รูปไข่ รูปกลม รูปรีหรือเว้าเป็นแฉก3- 5 แฉก มีกลีบดอก 5 กลีบแต่ละดอกจะเชื่อมติดกันเป็นวงที่ฐานด อกเกสรเพศผู้ประกอบด้วยอับเรณูสีเหลืองรูปไตและก้านชูอับเร ณูสีขาวหรือสีเดียวกันเกสรเพศเมีย อยู่ปลายหลอดเกสรเพศผู้มักมีก้านเล็ก ๆ แยกยอดเกสรเพศเมียเป็น 5 ยอกตามจานวนห้องรังไข่ส่วนยอ ดมีน้าหวานสาหรับจับละอองเรณู ประเภทของดอก อาจแบ่งได้ 3 ลักษณะ คือ 1.ดอกบานเป็นรูปถ้วย 2.ดอกบานเป็นรูปแผ่แบน 3.กลีบดอกบานแบบแผ่โค้ง การขยายพันธุ์การขยายพันธุ์มี 3 วิธี คือ 1.การปักชา 2.การเสียบยอด 3.การติดตา
- 4. โรคและแมลงศัตรู 1. โรค ที่พบในชบาได้แก่ โรคใบจุดในช่วงฤดูฝน โรคใบหงิกที่เกิดจากเชื้อไวรัสโดยมีแม ลงหวี่ขาวเป็นพาหะ 2. แมลงศัตรุ ที่พบมากได้แก่ แมลงหวี่ขาวดูดน้าเลี้ยงจากใบและยอดอ่อนทาให้เกิดโรค ใบหงิก เพลี้ยแป้ง เพี้ยหอย ดูดน้าเลี้ยงจากใบและกิ่งก้านนอกจากนี้ยังมีหนอนผีเสื้อบางชนิ ดกัดกินดอกอ่อนทาให้ดอกไม่บานหรือกลีบเว้าแห่วง 3. สัตว์สัตรู ได้แก่ หอยทาก ทาลายโดยการกัดกินดอก กาจัดโดยใช้มือดึงออกหรือโรยปูนข าวรอบพื้นที่ปลูก สรรพคุณทางยาและประโยชน์ ในคัมภีร์อายุรเวท พูดถึงสรรพคุณของดอกชบาว่า ช่วยฟอกโลหิต บารุงจิตใจให้แช่มชื่น บารุงผิวพรรณ นอกจากนี้ยังช่วยรักษาและบรรเทาโรคเกี่ยวกับไต และโดยเฉพ าะโรคเกี่ยวกับระบบสืบพันธุ์ของผู้หญิง เช่นเสียเลือดประจาเดือนมากเกินไป ประจาเดือนมาไม่สม่าเสมอ รวมทั้งปัญหาเรื่องระดูขาวไม่เพียงแต่ดอกชบาเท่านั้นที่ใช้เป็นย าดีของอินเดีย ส่วนอื่นๆของชบายังใช้เป็นยารักษาโรคได้ด้วย
- 5. อย่างเช่น เปลือกต้นชบาใช้รักษาโรคผิวหนังที่เกิดจากเชื้อรา ใบชบาใช้แก้แผลไฟไหม้น้าร้อนลวก บารุงผม ประจาเดือนมาไม่สม่าเสมอ มีระดูขาว - นาดอกชบาสด 4 ดอกมาตาให้แหลก แล้วกินตอนท้องว่างในตอนเช้าติดต่อกัน 7 วัน นาดอกชบามาตากให้แห้งในที่ร่ม เมื่อแห้งสนิทดีแล้ว เอามาบดเป็นผง กินครั้งละ 1 ช้อนชาตอนเช้าติดต่อกันนาน 7 วัน ประจาเดือนไม่มา ใช้ดอกชบา 3 ดอกบดให้แหลก แล้วผสมกับน้ามะนาวสัก 2 ช้อนโต๊ะ หรือผสมกับนม 1 แก้ว แล้วดื่มตอนท้องว่างตอนเช้า จะช่วยปรับเรื่องประจาเดือนได้ เอาเฉพาะกลีบดอกชบาผสมกับน้าตาลอ้อยหรือน้าตาลปี๊บ อย่างละเท่าๆ กันใส่ในโถแก้วมีฝาปิด แล้วเอาโถแก้วออกตากแดดติดต่อกันสัก 21 วัน น้าตาลจะละลายผสมกับดอกชบา พอครบกาหนดแล้วเอามากินครั้งละ 2 ช้อนชา วันละ 2 ครั้ง นานสองถึงสามสัปดาห์ ยาสูตรนี้ถือว่า เป็นยาบารุงประจาเดือน
- 6. ดับร้อนและแก้ไข้- ใช้ดอกชบา 4 ดอกแช่ในน้าต้มสุก 2 แก้ว แล้วดื่มต่างน้า จะช่วยดับร้อนผ่อนกระหายและแก้ไข้ได้ดี รักษาโรคผิวหนังที่เกิดจากเชื้อรา เช่น ฮ่องกงฟุต- ใช้เปลือกต้น 50 กรัม แช่ในแอลกอฮอล์ 150 ซีซี นานหนึ่งวัน แล้วกรองเอาแต่น้ายาไว้ทาบริเวณที่เป็นฮ่องกงฟุต รักษาแผลไฟไหม้น้าร้อนลวก - ใช้ใบชบาหรือฐานดอกก็ได้มาตาให้แหลก แล้วเอามาพอกบริเวณที่ถูกไฟไหม้น้าร้อนลวก น้าเมือกจากใบจะช่วยรักษาแผลได้เป็นอย่างดี บารุงผม - ใช้ใบชบาหนึ่งกามือมาล้างให้สะอาด ตาให้แหลก เติมน้าเล็กน้อย แล้วคั้นเอาแต่น้า กรองเอากากทิ้ง แล้วใช้น้าเมือกจากใบชบาสระผม ช่วยชาระล้างสิ่งสกปรก และบารุงเส้นผมให้ดกดาเป็นเงางาม