ºÝºÝߣ

ºÝºÝߣShare a Scribd company logo
De Middeleeuwen

    Inleiding
De Middeleeuwen
?   Verzwakking Romeinse rijk in de 3de
    en 4de eeuw door:

    ? opkomst Rooms ¨C Katholicisme
    ? decadentie
De Middeleeuwen

¡À 500 -   ¡À 1000 Vroege Middeleeuwen

¡À 1000 - ¡À 1300 Hoge Middeleeuwen

¡À 1300 - ¡À 1500 Late Middeleeuwen
De Middeleeuwen

?Bestuurlijk   systeem:


   Feodale stelsel
Feodale stelsel
?   Wordt ook wel leenstelsel, of
                  vazalliteit genoemd


                leenheer
                leenman
                onderleenman

          Stuk grond = leen = feodum
De Middeleeuwen
?   Standenmaatschappij

    1. ADEL

    2. GEESTELIJKHEID

    3. BURGERIJ

      Het overgrote merendeel van de bevolking
      behoorde tot geen enkele stand.
De Adel
De Adel
De Adel
De Adel




            Tapijt
          Van Bayeux
De Geestelijkheid
De geestelijkheid had een enorme
invloed op de samenleving
Het hele leven stond in het teken van God;
de samenleving was:


Theocentrisch
De Geestelijkheid
?   Adel rijk vertegenwoordigd in
    kloosters

?   Kloosters zijn vaak intellectuele en
    culturele centra

?   Kloosters zijn lange tijd de enige
    plaats waar onderwijs plaats vindt
De Geestelijkheid
De Geestelijkheid
De Geestelijkheid




Burcht van buiten       Hof van binnen
De Geestelijkheid
De Geestelijkheid




Sainte Chapelle Parijs
De Geestelijkheid




Amiens          Chartres
De burgers
? Rond 1200 beginnen de steden op te
  komen
? Oorzaak: de geldeconomie
  - de adel verkoopt privileges aan de
    burgers: - stadsrechten
               - marktrecht
               - tolrecht
De Burgers
In de Late Middeleeuwen worden de
burgers zeer machtig.

De geldeconomie heeft hun veel vrije
tijd opgeleverd.
Tijd die gebruikt werd om kennis op te
doen.
De Burgers

Er
worden
imposante
 stadhuizen
en woningen
 gebouwd             Leuven
De Burgers




  Oudenaerde
De Burgers




Gent
De Burgers


Er worden
universiteiten
gesticht
De Burgers
De Burgers
De Burgers

Kennis
werd
steeds
belangrijker
De Burgers




K.U. Leuven tegenwoordig
De Middeleeuwen

Dorpsbewoners en
mensen met
agrarische beroepen
hadden nauwelijks
rechten en behoorden
tot geen enkele stand
De Middeleeuwen
De Middeleeuwen
Verhalen voor en over de adel:
ridderlijke letterkunde

Verhalen voor de burgerij:
burgerlijke letterkunde

Verhalen voor iedereen, met
een religieus thema:
geestelijke letterkunde
Twee elementen
bepalen de
Middeleeuwse
letterkunde:
A.

 Religie:
met name zorg voor het
¡®hiernamaals¡¯ - en daarmee
angst voor dood en duivel
B.
Didactiek:
van alles, dus ook van de
letterkunde, moet je wat
kunnen leren.
Religieuze
Thema?s :
De Hel ¡­..
De Middeleeuwen
De Middeleeuwen
De Middeleeuwen
De Middeleeuwen
De Middeleeuwen
maar   ¡­¡­..
De Middeleeuwen
De Middeleeuwen
De Middeleeuwen




     opstanding
VOORBEELD
DIDACTIEK :
Woert oec een man in den voet
ghebeten,
Dat venijn loopt upwaerts, alswi weten,
Ende ommegaet des menschen lede,
Ende coemt ter herten mede,
So valt die mensche neder doet :
Dat doet sine hitte groet.
Die hier of ghebeten waerd,
Men hanghe sijn hoeft neder waerd,
So moet tfenijn in den voet bliven,
Want sine nature wille becliven;
Ende men sal die bete uutsniden,
So gheneesment in corten tiden.
De Middeleeuwen




 `Verklarende taalwetenschappen`
De Middeleeuwen


Bestudeer
¡ì 3, 4 en 5
De Middeleeuwen


   Het
literaire
   werk
De Middeleeuwen

  Oudste
Nederlandse
  literaire
    tekst:
De Middeleeuwen
De Middeleeuwen

Hebban olla vogala
 nestas hagunnan
 hinase hic anda thu
Wat umbidan we nu
De Middeleeuwen

Ridderroman
 -Voorhoofs: Karel
 - Hoofs: Brits
          Oosters
          Klassiek
De Middeleeuwen

Voorhoofse romans:
  - Roelantslied
  - Karel ende Elegast
De Middeleeuwen ¨C Karel de Grote
De Middeleeuwen ¨C Karels Rijk
De Middeleeuwen
De Middeleeuwen
De Middeleeuwen
De Middeleeuwen
De Middeleeuwen




Leesopdracht
De Middeleeuwen

Hoofsheid:
 - beschavingsverschijnsel:
      - wellevend
      - wel opgevoed
      - verfijnd
De Middeleeuwen

Oorzaken:
 - gecompliceerde hofleven
 - contact met oosterse
       cultuur
 - distinctiedrang
De Middeleeuwen


Belangrijk!!!

De rol van de vrouw
     verandert
De Middeleeuwen
De Middeleeuwen

Britse romans:

 - hof van
 koning
 Arthur
De Middeleeuwen

Ridders van de ronde tafel
De Middeleeuwen
Belangrijke personages:
    - Arthur
    - Guinevere
    - Walewein
    - Lancelot
    - Keye
    - Parsifal
    - Merlijn
De Middeleeuwen

Belangrijk begrip:



     Queeste
De Middeleeuwen

Britse romans:
- Roman van Lancelot
- Walewein
- Lanseloet en het hert met de
  witte voet
De Middeleeuwen
De Middeleeuwen
De Middeleeuwen




Leesopdracht
De Middeleeuwen

Oosterse roman:
- Thema: LIEFDE
- Hero?ek afwezig
- Idyllische sfeer
De Middeleeuwen




Floris ende Blancefloer
De Middeleeuwen

Klassieke Ridderroman:

- klassieke oudheid gefeodaliseerd

Vb. Tprieel van Trojen
           - Segher Diengotgaf
De Middeleeuwen


    Lees
     het
tekstfragment
De Middeleeuwen


Bestudeer
   ¡ì6
De Middeleeuwen


Geestelijke
Letterkunde
De Middeleeuwen

Vier belangrijke genres:
 - evangeliestof
 - mystiek
 - heiligenlevens
 - legenden
De Middeleeuwen

Evangeliestof:

 - Persoonlijke navertelling van het
   Nieuwe Testament

 Vb. Martijn van Torhout ¨C
       Vanden levene ons Heeren
De Middeleeuwen


Mystiek
- geestelijke stroming die
  streeft naar eenwording
  van de menselijke ziel
  met God (Orewoet)
De Middeleeuwen


Hadewijch
- gevoel en hartstocht centraal
- vergeestelijkt hoofse
  liefdesterminologie
De Middeleeuwen
De Middeleeuwen




Mystieke ervaring   Ruusbroec
De Middeleeuwen


Ruusbroec
- verstand centraal
- helder systeem
- didactisch van aard
- vooral proza voor groter publiek
De Middeleeuwen


Heiligenlevens
- levensbeschrijving
  van een heilige
De Middeleeuwen




Liduina van Schiedam   Sint Brandaen
De Middeleeuwen


       Legende
    Verhaal van religieus-
       christelijke aard
Oorspronkelijk met een historische kern
De Middeleeuwen


Beatrijs
De Middeleeuwen
De Middeleeuwen

Leesopdracht
     en
verwerkings-
  opdracht
De Middeleeuwen


   Het
Dierverhaal
De Middeleeuwen

Fabel
- ontstaan in Voor-Indi?
- Aisopos
- Phaedrus
- Esopet (Calstaff en Noijdekijn)
De Middeleeuwen


Vanden Vos
 Reynaerde
De Middeleeuwen
De Middeleeuwen
Bron:
 - Le roman de renart
    - 27 berijmde verhalen waarin
       vos centraal
    - een van deze ¡®tranches¡¯: Li Plaid
    - vertaald: de rechtzaak
    - aangevuld met Vlaamse
      literatuur
De Middeleeuwen
? Eigennaam   wordt soortnaam


Goupil

     Renart
De Middeleeuwen
De Middeleeuwen
De Middeleeuwen

Leesopdracht
     en
verwerkings-
  opdracht
De Middeleeuwen


Bestudeer
   ¡ì7
De Middeleeuwen


  Het Lied
   in de
Middeleeuwen
De Middeleeuwen

?Lied:
  - oorspronkelijk: strofisch gedicht,
   bedoeld om gezongen te worden;

  - later ook om gevoelens over te
    brengen
De Middeleeuwen

Ballade:
- sprongsgewijze vertelling;
- dialoog;
- herhalingen;
- tijd en plaats diffuus;
- einde vaak droevig
De Middeleeuwen


 Lees
 Heer
Halewijn
De Middeleeuwen
De Middeleeuwen


Elegie
- Lyrisch gedicht waarin uiting
  wordt gegeven aan droefheid.
  Meestal is de aanleiding de
  dood van een dierbare.
De Middeleeuwen

   Lees
   Het
Egidiuslied
De Middeleeuwen
De Middeleeuwen


Bestudeer
   ¡ì8
De Middeleeuwen




Didactiek
De Middeleeuwen

 Jacob
  Van
Maerlant
(¡À1230 - ¡À1300)
De Middeleeuwen
Tweedeling in ?uvre:

 - tot 1266: ridderromans
     - Britse: Torec
               Merlijn
     - Klassieke: Alexanders Gheesten
                 Historie van Trojen
 - Daarna: didactisch werk
De Middeleeuwen

Nutscap ende
    Waer
Wat walsch is,
  valsch is
De Middeleeuwen




   Der Naturen Bloeme
De Middeleeuwen




                     Spieghel Historiael




Rijmbijbel
De Middeleeuwen


   Lees het
tekstfragment
De Middeleeuwen

   Toneel
   In de
Middeleeuwen
De Middeleeuwen
De Middeleeuwen

Grote klassieke traditie
in begin ME door RK kerk verboden

 - in de huid van en ander kruipen is
   slecht voor de ziel !!!
De Middeleeuwen

Toch opnieuw ontstaan in kerk:

 - vraag en antwoord solist en
   koor
 - dramatisering liturgische
   handeling
De Middeleeuwen

Indeling:
   1. Geestelijk toneel
      - mysteriespel
      - mirakelspel
      - moraliteit
De Middeleeuwen

2. Wereldlijk toneel

   - abele spelen
   - sotternie?n, cluten of
     esbat(t)ementen
De Middeleeuwen


Mysteriespel
 - behandelt geloofsmysterie

Vb. Bliscappen van Maria
De Middeleeuwen


Mirakelspel
  Centraal:
Geloofswonder
De Middeleeuwen

 Mariken
    Van
Nieumeghen
De Middeleeuwen
De Middeleeuwen




    Artes Liberales
De Middeleeuwen
Trivium
  - Grammatica (Taalkunde)
  - Retorica (Effectief spreken)
  - Dialectica (Logisch redeneren)
Quadrivium
  - Aritmetica (Wiskunde)
  - Geometria (Meetkunde)
  - Astronomia (Sterrenkunde)
  - Musica (Harmonieleer)
De Middeleeuwen




    Moenen en Mariken
De Middeleeuwen
De Middeleeuwen

Leesopdracht
     en
Verwerkings-
  opdracht
De Middeleeuwen


Moraliteit
   Ook wel
  Zinnespel
De Middeleeuwen


Den Spieghel
der Salicheyt
van Elckerlijc
De Middeleeuwen


Naast personen treden ook
   zinebeeldige figuren
      handelend op.
De Middeleeuwen
De Middeleeuwen
De Middeleeuwen

Vertaald in
 Engels ¨C
 Everyman
en Duits -
 Jedermann
De Middeleeuwen


Abele spelen
 Abel = verheven
De Middeleeuwen

?Cultureelbelang:
Eerste wereldlijke
spelen van Europa
sinds de Klassieke
     Oudheid
De Middeleeuwen
Vier stuks:
 - drie gedramatiseerde hoofse
   ridderromans
     - Esmoreit
     - Gloriant
     - Lanseloet van Denemerken
 - personificatie
     - Vanden Winter ende vanden Somer
De Middeleeuwen




     Esmoreit
De Middeleeuwen




Leesopdracht
De Middeleeuwen


Rederijkers
De Middeleeuwen

More Related Content

De Middeleeuwen