Genetische achtergronden van (L)VB K. Vermeulen
- 1. Genetische achtergronden van (L)VB: Nieuwe ontwikkelingen Karlijn Vermeulen Karakter/RadboudUMC/Donders Instituut Nijmegen NVvP Voorjaarscongres 2015
- 2. (potenti谷le) belangenverstrengeling Geen Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Geen Sponsoring of onderzoeksgeld Honorarium of andere (financi谷le) vergoeding Aandeelhouder Andere relatie, namelijk AGIKO subsidie (2013) vanuit Donders Centre for Neurocognition. n.v.t. Disclosure belangen spreker
- 3. 4/1/2015www.karakter.com 3 Inhoud Genetisch onderzoek: waarom? Genetica en psychiatrie Ontwikkelingen in de genetica Genetische varianten en (L)VB Verschillende perspectieven Hoeveel % identificatie van genetische aandoeningen wordt bereikt in Nederland? Verwijzen en dan?
- 4. 4/1/2015www.karakter.com 4 Waarom: genetisch onderzoek Vergroot inzicht in: - Geassocieerde gedragsproblemen/ behavioral phenotype/ psychiatrische comorbiditeit - (somatische) comorbiditeit - Prognose en levensverwachting - Herhalingsrisico Het kan onnodige diagnostiek (en behandeling) schelen. Willemsen et al (2014), Clin Gen
- 5. Genetica en Psychiatrie Heterogene ziektecategorie谷n Overlap in kandidaatgenen Veelal multifactorieel Genetisch onderzoek levert geen eenduidige conclusie. Talkowski et al ( 2012) Cell 9/4/2014www.karakter.com 5
- 6. Schaefer et al (2013) Genet Med. 2013 0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 2000 2002 2004 2006 2008 2010 2012 2020 %causalegenetischeafwijkingen etiologie van autisme genetica
- 7. Ontwikkelingen in de genetica 4/1/2015www.karakter.com 7
- 8. 4/1/2015www.karakter.com 8 Genetica en (L)VB LVB: oorzaak is veelal multifactorieel samenspel tussen omgevingsinvloeden en genetische oorzaken VB: vaak een 辿辿nduidige genetische oorzaak Perspectieven om naar genetische afwijkingen bij (L)VB te kijken Structureel: Chromosomale afwijkingen Overerving: Monogene oorzaken Epigenetisch: Imprinting/ andere epigenetische oorzaken
- 9. Genetische oorzaken van VB (1) 1e perspectief: structurele afwijkingen Chromosomale afwijkingen: Microscopisch zichtbare afwijkingen 12,5-14,5%: Down Syndroom (8%) Microdeleties/duplicaties (FISH/MLPA) + 6-10%: Angelman en Prader-Willi Syndroom (sub) microscopische CNVs +15-20%: Kleefstra Syndroom (EHMT1) , KoolendeVries Syndroom (KANSL1) 4/1/2015www.karakter.com 9
- 10. Genetische oorzaken van VB (1) Copy Number Variations (CNVs) 4/1/2015www.karakter.com 10
- 11. Genetische oorzaken van VB (2) 2e perspectief: Overerving Monogene oorzaken: Mendeliaanse overerving - Dominant: - De novo CNVs en puntmutaties (whole exome sequencing) - Recessief: - Consanguine ouders - Autosomaal recessieve metabole aandoeningen - X-linked - X-gebonden CNVs verklaren groot deel van VB bij mannen: - 5-12% van VB - Fragiele X Syndroom (0,5-3% van alle VB) 4/1/2015www.karakter.com 11
- 12. Identificatie van genetische aandoeningen bij VB in Nederland (poli klinische genetica) Willemsen et al (2014) Clinical Genetics 4/1/2015www.karakter.com 12
- 13. Wanneer verwijzen voor genetisch onderzoek ? niet pluis gevoel gedachte dit is uniek Onverklaarde, ge誰soleerde verstandelijke beperking Aangeboren afwijkingen Micro vs macro: schedelomtrek, lengte, gewicht Bijkomende neurologische problemen Familiaire verstandelijke beperking + psychiatrie M.n. bij ASS, ADHD, schizofrenie en bipolaire stoornis. Verstandelijke beperking bij pati谷nt met consanguine ouders Tevens metabool onderzoek. 4/1/2015www.karakter.com 13 Pati谷nten met (L)VB getest < 2007/ 2008 zonder duidelijk genetisch substraat: hertesten!
- 14. Genetische aandoeningen bij (L)VB in NL (poli KJP-(L)VB) Preliminary results 4/1/2015www.karakter.com 14 Total number of patients N=90 Referred to clinical geneticist N=25/90 (27,8%) No genetic disorder 5% N=1/90 (1,1%) Disagree (3)/ no show (2) 20% 5/90 (5,5%) WES 40% N=8/90 (8,8%) Genetic disorder 55% N=11/90 (12,2%) Known genetic disorder N=11/90 (12,2%) Totaal 24,4% (mgl tot 33,3%) N=20
- 15. Take Home Message (L)VB vaker (eenduidige) genetische oorzaken goed voorbeeld voor psychiatrie en genetica. Verwijs!! 4/1/2015www.karakter.com 15
- 16. 4/1/2015www.karakter.com 16 Vragen? Karlijn.Vermeulen@RadboudUMC.nl K.Vermeulen@karakter.com Referenties: Talkowski et al (2012) Cell Schaefer et al. (2013) Genet. Med Willemsen et al (2014) Clin Gen