ݺߣ

ݺߣShare a Scribd company logo
SAĞLIĞIN KORUNMASI
VE
GELİŞTİRİLMESİ
Prof. Dr. Ayfer TEZEL
www.ashp.org/DocLibrary/Bookstore/P1725-Chapter9.aspx
Orta
düze
y
Mükemm
el sağlık
Düşü
k
sağlı
k
Sağlık ölüm döngüsü
Yaşam
sitilinde
n
kaynakl
ı riskler
Erken
hastalı
k
Geç
hastalı
k
Ölüm
Yaşam boyunca, insanlar sağlık ve
hastalık arasında geçişler
yaşayabilirler.
www.ashp.org/DocLibrary/Bookstore/P1725-Chapter9.aspx
Orta
düze
y
Mükemm
el sağlık
Düşü
k
sağlı
k
Sağlık ölüm döngüsü
Yaşam
sitilinde
n
kaynakl
ı riskler
Erken
hastalı
k
Geç
hastalı
k
Ölüm
Yaşam boyunca, insanlar sağlık ve
hastalık arasında geçişler
yaşayabilirler.
Sağlığı
geliştirme
Birincil
koruma
İkincil
koruma
Üçüncül
koruma
SAĞLIĞIN
GELİŞTİRİLMESİ
DSÖ, 1986 yılında Birinci
Uluslararası Sağlığı
Geliştirme Konferansını
düzenlemiş ve bu konferans
sonucunda Ottawa
Sözleşmesini yayınlamıştır
(http://www.wacc.mu.edu.t
r/ozet%20kitabi.pdf).
OTTOWA SÖZLEŞMESİ’NDE
Sağlığın geliştirilmesi
(Health Promotion),
insanların kendi sağlıkları
üzerindeki kontrollerini
artırma ve sağlık düzeylerini
daha da iyiye götürme
sürecinin bütünü olarak
tanımlanmıştır (WHO, 1986).
Ottawa Sözleşmesi;
(a) Sağlığın bir dizi temel ön
koşulunu (gıda, barınma, barış,
gelir, stabil ekosistem,
sürekliliği olan kaynak
kullanımı, toplumsal adalet ve
hakkaniyet) belirlemiştir,
(b) Daha geniş tanımlanmış
“iyilik hali”ne odaklanarak,
sağlığı geliştirmeyi sağlık
bakımı ve sağlıklı yaşam
biçimlerinden farklı bir
dayanağa oturtmuştur,
(c) Sağlığı geliştirme için beş
anahtar strateji belirlemiştir:
1. Sağlıklı kamu politikaları
oluşturmak,
2. Destekleyici çevreler
yaratmak,
3. Toplum eylemini
güçlendirmek,
4. Kişisel beceriler geliştirmek,
5. Sağlık hizmetlerini yeniden
düzenlemek.
Öncelikli
Eylem Alanları
Destekleyici Çevre
Kişisel Becerilerin
Geliştirilmesi
Toplum Katılımı
Sağlıklı
halk
politikaları
Sağlık
Hizmetlerinin
Geliştirilmesi
1. Sağlıklı halk politikası,
daha güvenli ve sağlıklı mal
ve hizmetler, daha sağlıklı
halk hizmetleri ve daha
temiz çevre koşulları
oluşturmayı kapsar.
2. Destekleyici çevreler
oluşturma karşılıklı destek ve
sürdürülebilirliğin
sağlanması, yani bireylerin
birbirlerini, toplumlarını ve
doğal çevrelerini koruma
görevlerini yerine getirmeleri
doğrultusunda teşvikte
bulunmaları anlamındadır.
3. Topluluk eylemlerinin
güçlendirilmesi, sağlığı
geliştirme sürecinin
merkezinde, toplumu
kendi çaba ve kaderlerine
sahip çıkma ve bunları
kontrol edebilme yönünde
güçlendirme
olarak tanımlanmıştır.
4. Kişisel yeteneklerin
geliştirilmesi, insanların kendi
sağlıkları adına, çevrelerinde daha
fazla kontrole sahip olabilmeleri ve
sağlığa yönelik seçimler
yapabilmeleri için mevcut
seçenekleri arttırmasıdır. İnsanları
geçirecekleri tüm dönemlere
hazırlamak, onların kronik hastalık
ve yaralanmalarla baş
edebilmelerini sağlamak için
öğrenim en temel koşul olarak
varsayılmıştır.
5. Sağlık hizmetlerinin yeniden
yönlendirilmesi başlığı altında
profesyonel eğitimdeki
değişiklikler kadar sağlık
araştırmaları üzerinde ciddi
şekilde durulması gerekliliği
ifade edilmiştir.
Sağlığı geliştirme,
yalnızca bireyler düzeyinde
çalışmayı değil, aynı zamanda
sosyo-ekonomik yapılar
düzeyinde çalışmayı ve ulaşım,
çevre, tarım ve diğerleriyle ilişkili
sağlıklı kamu politikalarının
(eylem planları) yaratılmasını ve
uygulanmasını güçlendirmeyi de
amaçlar.
SAĞLIĞI GELİŞTİRME
Yaşam Kalitesinin
Yükselmesi
Sağlık Göstergelerinin
İyileşmesi
Sağlıklı Yaşam
Biçimleri
Sağlıklı Çevre
Olumlu Davranış
Biçimleri
S
A
Ğ
L
I
K
EĞİTİMİ
İletişim Teknikleri
Toplum Yapısında
Düzenlemeler
Motivasyon
Teknikleri Yasal Düzenlemeler Toplum Katılımı
Sektörlerarası
İşbirliği
Sağlığı geliştirmenin ana
ekseni olan “sağlıklı toplum
politikası” için en uygun
ortam Birincil Sağlık
Hizmetleridir.
Temel Sağlık Hizmetleri ile
Sağlığın geliştirilmesi:
Birinci Basamak Sağlık
Hizmetleri koşullarında
Sağlığı Geliştirmek amacıyla
3 tamamlayıcı yaklaşım
vardır: 1.Tıbbi yaklaşım,
2.Yaşam tarzı yaklaşımı,
3.Sosyal ve çevresel
yaklaşım.
Temel Sağlık Hizmetlerinin
Sınıflandırma Sıralaması
* Sağlığın geliştirilmesi
* Sağlığın korunması
* Erken tanı
* Tedavi hizmetleri
* Rehabilitasyon hizmetleri
* Sakatlıkların ve
sınırlılıkların giderilmesi
şeklindedir.
Sağlığı Geliştirmede Hemşirenin
Rolü
Topluma yönelik olarak
hemşirelik eylemleri;
Sağlığı olumsuz etkileyebilecek
alışkanlıkların toplumdaki
yaygınlığının tespit edilmesi,
topluma sağlıklı yaşam
bilincinin kazandırılması ve
sağlıksız davranışların sağlığı
geliştirme davranışlarıyla
değiştirilmesini kapsar.
Bireye yönelik hemşirelik eylemleri;
 Bireysel ve ailesel potansiyel risk
faktörlerini belirleme,
 Risk faktörlerine yönelik uygulamalarda
bulunma,
 Bireyin kendi sağlığıyla ilgili sorumlulukları
taşımasına ve sağlığı geliştiren
aktivitelerin önemini algılaması ve
uygulamasına yardımcı olma,
 Bireyin davranış değiştirme girişimini
destekleme ve cesaretlendirme,
 Uygulamaları ve davranış değişikliklerini
izlemeyi kapsar.
6.hafta sağliğin korunmasi ve geli̇şti̇ri̇lmesi̇
/ 32 26
/ 32 27
SAĞLIĞIN KORUNMASI
Koruma;
Hastalıkların ortaya çıkmasının
önlenmesidir.
Koruma Düzeyleri
ge
Geç Hastalık
Dönemi
(Üçüncül
Koruma)
Erken hastalık dönemi
Maruz kalınan riskler/ risk faktörleri
Bütün toplum
Sağlığı
geliştirme
Birincil koruma
İkincil koruma
Koruma düzeyleri
Temel Koruma
(Primordial prevention)
Birincil Koruma
(Primary prevention)
İkincil Koruma
(secondary prevention)
Üçüncül Koruma
(Tertiary prevention)
Primordial (Temel) Koruma
Primordial (Temel)
Koruma
Bu koruma düzeyi risk
faktörlerinin ortaya çıkmasının
engellenmesi aşamasıdır. Yani
hastalıkların oluşmasında rolü
olduğu bilinen sosyal, ekonomik
ve kültürel yaşam örüntülerinin
ortaya çıkmasının
engellenmesidir.
Yüksek riskli çocuklar, adolesanlar
ve yetişkinler için sosyal ve
çevresel koşulların
düzenlenmesidir.
Örneğin; bireylerin çocukluk
döneminde obezite için risk
faktörlerine sahip olduğunun
belirlenmesi ve buna yönelik
girişimlerin yapılması.
Yada insanların sigara
içme, anormal beslenme
örüntüleri ve egzersiz gibi
olumsuz davranışlar
göstermesine neden olan
sosyo-ekonomik durumun
yükseltilmesi bir primordial
korumadır.
Primordial koruma;
•Tarım sektörünü, yiyecek sektörünü ve yiyecek transferini sağlayan
kuruluşların ulusal beslenme programlarına dahil edilmeleri,
•Sigara içmenin önlenmesi için kapsamlı politikalar oluşturma,
•Düzenli fiziksel egzersizi geliştirme programları gibi faaliyetleri kapsar.
Primordial korumadan
Hükümetler,
Profesyoneller,
Endüstri kuruluşları,
Hastaneler ve diğer sağlık kuruluşları sorumludurlar.
Birincil Koruma
Birincil koruma;
Amaç, hastalıkların risk ve
nedensel etmenlerini kontrol
ederek hastalık başlamadan
ve oluşmadan önce
önlemektir.
Koruyucu özel önlemler bu
grupta yer alır.
Bireylere ve topluma yönelik
olabilir.
Birincil koruma
Spesifik koruma
Sağlığı geliştirme
Sağlık eğitimi
Çevresel düzenlemeler/iyileştirmeler
Beslenme müdahaleleri
Yaşam stili ve davranış değişiklikleri
Bağışıklama ve seroprofilaksi
Kemoprofilaksi
Spesifik besin ve desteklerin kull
İşten kaynaklı tehlikelere karşı k
İlaç ve besin güvenliği
Hava kirliliği gibi çevresel faktörlerin kont
www.bibalex.org/supercourse/supercourseppt/32011.../32311.ppt
İkincil Koruma
İkincil koruma
Amaç, hastalıkların erkenden
saptanarak tedavi edilmesi
ve ciddi sonuçlarının
azaltılmasıdır.
Ciddi ilerlemeler önlenir, en
aza indirilir ya da yavaşlatılır.
Erken dönemde tanılanabilen
ve etkili bir tedavisi olan
hastalıklar için uygundur.
Erken Tanı
Hastalıkların, klinik bulgu ve belirtileri
ortaya çıkmadan tespit edilmesine
“erken tanı” denir.
Tanı ne kadar erken konulursa
hastalığın;
 Tedavi şansı yükselir,
 Tedavisi kolaylaşır,
 Tedavi süresi ve harcamaları azalır,
 Hastalığın ilerlemesi önlenir ve
sakatlığın en aza indirilmesi sağlanır,
 Ve en önemlisi iyileşme şansı artar.
Erken Tanı Yöntemleri
 Erken tanıya yönelik bireysel
uygulamalar (Kendi kendine meme
muayenesi),
 Sağlığın değerlendirilmesi (gebe ve
çocuk izlemi gibi periyodik
muayeneler,),
 Toplum kitle taramaları (fenilketonüri,
işitme, görme vb.).
TARAMALAR
 Hastalık toplum için önemli bir sağlık
sorunuysa,
 Tanı konulabilecek bir presemptomatik
dönemi varsa,
 Basit, güvenilir ve toplum tarafından
benimsenen bir tanı yöntemi varsa,
 Tedavisi olanaklıysa,
 Erken tanı harcamaları çok fazla değilse,
 Sağlık insan gücü israfına yol açmıyorsa
yapılmalıdır.
Genetik Taramalar ve Genetik
Danışmanlık;
1. Koruyucu Genetik
Danışmanlık: Bir ailenin
genetik nedenli bir
hastalığa yakalanma
riskinin olduğu durumlarda
aileye yol göstermek için
yapılan danışmanlıktır. Aile
soy ağacı bu danışmanlıkta
önemli rol oynar.
2. Hasta Ailesine
Danışmanlık: Danışmanlığın
temeli anne ve babaya
özgüven kazandırma ve
destek vermedir.
Genetik Danışmanlığın Gerekli
Olduğu Durumlar:
* İlerlemiş anne yaşı,
* Ailede bilinen, şüphelenilen kalıtsal
hastalıklar,
* Tek veya çoklu malformasyonları
olan doğumsal defektli bir fetus ya
da çocuk sahibi olan ebeveynler,
* Mental retardasyonu olan bireylere
sahip aileler,
* Öyküsünde yineleyen spontan
abortusu olan bireylerin sonraki
gebeliklerinde.
Genetik Danışmanlığın
Gerekli Olduğu Durumlar 2:
* Bilinen veya şüphelenilen
terotojen ile karşılaşan
gebeliklerde,
* Öyküsünde akraba evliliği
olan gebelere verilmelidir.
Üçüncül Koruma
Üçüncül korumada Amaç,
önceden oluşan hastalığın
ilerlemesinin ve
komplikasyonlarının
önlenmesidir.
Hastalığın oluşturduğu
sakatlıkların ya da acının
azaltılmasıdır.
Özellikle kronik hastalıklarda
ilerlemenin önlenmesine çalışılır.
Yaşam kalitesinin arttırılması
sağlanır.
Koruma düzeylerinde halk
sağlığı şğ;
Hastalık Birincil İkincil Üçüncül
Hedef grup Tüm toplum yada
risk altındaki grup
Erken tanı Hastalığın ileri
dönemi yada
Komplikasyonlar
Amaç Yeni vaka sayısını
azaltmak
Ciddi vakaları azaltmak
Komplikasyonları
azaltmak
Komplikasyonları
azaltmak
Ölümü azaltmak
Gerekçe/
neden
Riski azaltmak
Maruziyeti azaltmak
Erken tanı ve erken
tedavi
Hastalığın bireydek
etkilerini azaltmak
Uygulamalar Eğitim
Profilaksi
Sağlığı geliştirme
İzleme
Erken tanı
Hizmete ulaşım
Tedavi
Rehabilitasyon
Değerlendirme
Çıktılar)
Maruziyet sayısını
azalatmak
Hastalık insidansını ve
Modbiditeyi azaltmak
Prevelans,
Morbidite ve
Mortaliteyi azaltma
SAĞLIKLI OLMAK…
 Mutluluğun öncelik taşıyan bir
öğesidir ve
 Doğum öncesi dönemden itibaren
çaba gösterilmesi gereken bir
durumdur…
Bu dersin kendi hayatınıza
da katkı sağlaması
dileğimle…

More Related Content

6.hafta sağliğin korunmasi ve geli̇şti̇ri̇lmesi̇

  • 2. www.ashp.org/DocLibrary/Bookstore/P1725-Chapter9.aspx Orta düze y Mükemm el sağlık Düşü k sağlı k Sağlık ölüm döngüsü Yaşam sitilinde n kaynakl ı riskler Erken hastalı k Geç hastalı k Ölüm Yaşam boyunca, insanlar sağlık ve hastalık arasında geçişler yaşayabilirler.
  • 3. www.ashp.org/DocLibrary/Bookstore/P1725-Chapter9.aspx Orta düze y Mükemm el sağlık Düşü k sağlı k Sağlık ölüm döngüsü Yaşam sitilinde n kaynakl ı riskler Erken hastalı k Geç hastalı k Ölüm Yaşam boyunca, insanlar sağlık ve hastalık arasında geçişler yaşayabilirler. Sağlığı geliştirme Birincil koruma İkincil koruma Üçüncül koruma
  • 5. DSÖ, 1986 yılında Birinci Uluslararası Sağlığı Geliştirme Konferansını düzenlemiş ve bu konferans sonucunda Ottawa Sözleşmesini yayınlamıştır (http://www.wacc.mu.edu.t r/ozet%20kitabi.pdf).
  • 7. Sağlığın geliştirilmesi (Health Promotion), insanların kendi sağlıkları üzerindeki kontrollerini artırma ve sağlık düzeylerini daha da iyiye götürme sürecinin bütünü olarak tanımlanmıştır (WHO, 1986).
  • 8. Ottawa Sözleşmesi; (a) Sağlığın bir dizi temel ön koşulunu (gıda, barınma, barış, gelir, stabil ekosistem, sürekliliği olan kaynak kullanımı, toplumsal adalet ve hakkaniyet) belirlemiştir, (b) Daha geniş tanımlanmış “iyilik hali”ne odaklanarak, sağlığı geliştirmeyi sağlık bakımı ve sağlıklı yaşam biçimlerinden farklı bir dayanağa oturtmuştur,
  • 9. (c) Sağlığı geliştirme için beş anahtar strateji belirlemiştir: 1. Sağlıklı kamu politikaları oluşturmak, 2. Destekleyici çevreler yaratmak, 3. Toplum eylemini güçlendirmek, 4. Kişisel beceriler geliştirmek, 5. Sağlık hizmetlerini yeniden düzenlemek.
  • 10. Öncelikli Eylem Alanları Destekleyici Çevre Kişisel Becerilerin Geliştirilmesi Toplum Katılımı Sağlıklı halk politikaları Sağlık Hizmetlerinin Geliştirilmesi
  • 11. 1. Sağlıklı halk politikası, daha güvenli ve sağlıklı mal ve hizmetler, daha sağlıklı halk hizmetleri ve daha temiz çevre koşulları oluşturmayı kapsar.
  • 12. 2. Destekleyici çevreler oluşturma karşılıklı destek ve sürdürülebilirliğin sağlanması, yani bireylerin birbirlerini, toplumlarını ve doğal çevrelerini koruma görevlerini yerine getirmeleri doğrultusunda teşvikte bulunmaları anlamındadır.
  • 13. 3. Topluluk eylemlerinin güçlendirilmesi, sağlığı geliştirme sürecinin merkezinde, toplumu kendi çaba ve kaderlerine sahip çıkma ve bunları kontrol edebilme yönünde güçlendirme olarak tanımlanmıştır.
  • 14. 4. Kişisel yeteneklerin geliştirilmesi, insanların kendi sağlıkları adına, çevrelerinde daha fazla kontrole sahip olabilmeleri ve sağlığa yönelik seçimler yapabilmeleri için mevcut seçenekleri arttırmasıdır. İnsanları geçirecekleri tüm dönemlere hazırlamak, onların kronik hastalık ve yaralanmalarla baş edebilmelerini sağlamak için öğrenim en temel koşul olarak varsayılmıştır.
  • 15. 5. Sağlık hizmetlerinin yeniden yönlendirilmesi başlığı altında profesyonel eğitimdeki değişiklikler kadar sağlık araştırmaları üzerinde ciddi şekilde durulması gerekliliği ifade edilmiştir.
  • 16. Sağlığı geliştirme, yalnızca bireyler düzeyinde çalışmayı değil, aynı zamanda sosyo-ekonomik yapılar düzeyinde çalışmayı ve ulaşım, çevre, tarım ve diğerleriyle ilişkili sağlıklı kamu politikalarının (eylem planları) yaratılmasını ve uygulanmasını güçlendirmeyi de amaçlar.
  • 17. SAĞLIĞI GELİŞTİRME Yaşam Kalitesinin Yükselmesi Sağlık Göstergelerinin İyileşmesi Sağlıklı Yaşam Biçimleri Sağlıklı Çevre Olumlu Davranış Biçimleri S A Ğ L I K EĞİTİMİ İletişim Teknikleri Toplum Yapısında Düzenlemeler Motivasyon Teknikleri Yasal Düzenlemeler Toplum Katılımı Sektörlerarası İşbirliği
  • 18. Sağlığı geliştirmenin ana ekseni olan “sağlıklı toplum politikası” için en uygun ortam Birincil Sağlık Hizmetleridir.
  • 19. Temel Sağlık Hizmetleri ile Sağlığın geliştirilmesi:
  • 20. Birinci Basamak Sağlık Hizmetleri koşullarında Sağlığı Geliştirmek amacıyla 3 tamamlayıcı yaklaşım vardır: 1.Tıbbi yaklaşım, 2.Yaşam tarzı yaklaşımı, 3.Sosyal ve çevresel yaklaşım.
  • 21. Temel Sağlık Hizmetlerinin Sınıflandırma Sıralaması * Sağlığın geliştirilmesi * Sağlığın korunması * Erken tanı * Tedavi hizmetleri * Rehabilitasyon hizmetleri * Sakatlıkların ve sınırlılıkların giderilmesi şeklindedir.
  • 23. Topluma yönelik olarak hemşirelik eylemleri; Sağlığı olumsuz etkileyebilecek alışkanlıkların toplumdaki yaygınlığının tespit edilmesi, topluma sağlıklı yaşam bilincinin kazandırılması ve sağlıksız davranışların sağlığı geliştirme davranışlarıyla değiştirilmesini kapsar.
  • 24. Bireye yönelik hemşirelik eylemleri;  Bireysel ve ailesel potansiyel risk faktörlerini belirleme,  Risk faktörlerine yönelik uygulamalarda bulunma,  Bireyin kendi sağlığıyla ilgili sorumlulukları taşımasına ve sağlığı geliştiren aktivitelerin önemini algılaması ve uygulamasına yardımcı olma,  Bireyin davranış değiştirme girişimini destekleme ve cesaretlendirme,  Uygulamaları ve davranış değişikliklerini izlemeyi kapsar.
  • 31. ge Geç Hastalık Dönemi (Üçüncül Koruma) Erken hastalık dönemi Maruz kalınan riskler/ risk faktörleri Bütün toplum Sağlığı geliştirme Birincil koruma İkincil koruma
  • 32. Koruma düzeyleri Temel Koruma (Primordial prevention) Birincil Koruma (Primary prevention) İkincil Koruma (secondary prevention) Üçüncül Koruma (Tertiary prevention)
  • 34. Primordial (Temel) Koruma Bu koruma düzeyi risk faktörlerinin ortaya çıkmasının engellenmesi aşamasıdır. Yani hastalıkların oluşmasında rolü olduğu bilinen sosyal, ekonomik ve kültürel yaşam örüntülerinin ortaya çıkmasının engellenmesidir. Yüksek riskli çocuklar, adolesanlar ve yetişkinler için sosyal ve çevresel koşulların düzenlenmesidir.
  • 35. Örneğin; bireylerin çocukluk döneminde obezite için risk faktörlerine sahip olduğunun belirlenmesi ve buna yönelik girişimlerin yapılması.
  • 36. Yada insanların sigara içme, anormal beslenme örüntüleri ve egzersiz gibi olumsuz davranışlar göstermesine neden olan sosyo-ekonomik durumun yükseltilmesi bir primordial korumadır.
  • 37. Primordial koruma; •Tarım sektörünü, yiyecek sektörünü ve yiyecek transferini sağlayan kuruluşların ulusal beslenme programlarına dahil edilmeleri, •Sigara içmenin önlenmesi için kapsamlı politikalar oluşturma, •Düzenli fiziksel egzersizi geliştirme programları gibi faaliyetleri kapsar.
  • 40. Birincil koruma; Amaç, hastalıkların risk ve nedensel etmenlerini kontrol ederek hastalık başlamadan ve oluşmadan önce önlemektir. Koruyucu özel önlemler bu grupta yer alır. Bireylere ve topluma yönelik olabilir.
  • 41. Birincil koruma Spesifik koruma Sağlığı geliştirme Sağlık eğitimi Çevresel düzenlemeler/iyileştirmeler Beslenme müdahaleleri Yaşam stili ve davranış değişiklikleri Bağışıklama ve seroprofilaksi Kemoprofilaksi Spesifik besin ve desteklerin kull İşten kaynaklı tehlikelere karşı k İlaç ve besin güvenliği Hava kirliliği gibi çevresel faktörlerin kont www.bibalex.org/supercourse/supercourseppt/32011.../32311.ppt
  • 43. İkincil koruma Amaç, hastalıkların erkenden saptanarak tedavi edilmesi ve ciddi sonuçlarının azaltılmasıdır. Ciddi ilerlemeler önlenir, en aza indirilir ya da yavaşlatılır. Erken dönemde tanılanabilen ve etkili bir tedavisi olan hastalıklar için uygundur.
  • 45. Hastalıkların, klinik bulgu ve belirtileri ortaya çıkmadan tespit edilmesine “erken tanı” denir.
  • 46. Tanı ne kadar erken konulursa hastalığın;  Tedavi şansı yükselir,  Tedavisi kolaylaşır,  Tedavi süresi ve harcamaları azalır,  Hastalığın ilerlemesi önlenir ve sakatlığın en aza indirilmesi sağlanır,  Ve en önemlisi iyileşme şansı artar.
  • 47. Erken Tanı Yöntemleri  Erken tanıya yönelik bireysel uygulamalar (Kendi kendine meme muayenesi),  Sağlığın değerlendirilmesi (gebe ve çocuk izlemi gibi periyodik muayeneler,),  Toplum kitle taramaları (fenilketonüri, işitme, görme vb.).
  • 49.  Hastalık toplum için önemli bir sağlık sorunuysa,  Tanı konulabilecek bir presemptomatik dönemi varsa,  Basit, güvenilir ve toplum tarafından benimsenen bir tanı yöntemi varsa,  Tedavisi olanaklıysa,  Erken tanı harcamaları çok fazla değilse,  Sağlık insan gücü israfına yol açmıyorsa yapılmalıdır.
  • 50. Genetik Taramalar ve Genetik Danışmanlık;
  • 51. 1. Koruyucu Genetik Danışmanlık: Bir ailenin genetik nedenli bir hastalığa yakalanma riskinin olduğu durumlarda aileye yol göstermek için yapılan danışmanlıktır. Aile soy ağacı bu danışmanlıkta önemli rol oynar.
  • 52. 2. Hasta Ailesine Danışmanlık: Danışmanlığın temeli anne ve babaya özgüven kazandırma ve destek vermedir.
  • 53. Genetik Danışmanlığın Gerekli Olduğu Durumlar: * İlerlemiş anne yaşı, * Ailede bilinen, şüphelenilen kalıtsal hastalıklar, * Tek veya çoklu malformasyonları olan doğumsal defektli bir fetus ya da çocuk sahibi olan ebeveynler, * Mental retardasyonu olan bireylere sahip aileler, * Öyküsünde yineleyen spontan abortusu olan bireylerin sonraki gebeliklerinde.
  • 54. Genetik Danışmanlığın Gerekli Olduğu Durumlar 2: * Bilinen veya şüphelenilen terotojen ile karşılaşan gebeliklerde, * Öyküsünde akraba evliliği olan gebelere verilmelidir.
  • 56. Üçüncül korumada Amaç, önceden oluşan hastalığın ilerlemesinin ve komplikasyonlarının önlenmesidir. Hastalığın oluşturduğu sakatlıkların ya da acının azaltılmasıdır. Özellikle kronik hastalıklarda ilerlemenin önlenmesine çalışılır. Yaşam kalitesinin arttırılması sağlanır.
  • 58. Hastalık Birincil İkincil Üçüncül Hedef grup Tüm toplum yada risk altındaki grup Erken tanı Hastalığın ileri dönemi yada Komplikasyonlar Amaç Yeni vaka sayısını azaltmak Ciddi vakaları azaltmak Komplikasyonları azaltmak Komplikasyonları azaltmak Ölümü azaltmak Gerekçe/ neden Riski azaltmak Maruziyeti azaltmak Erken tanı ve erken tedavi Hastalığın bireydek etkilerini azaltmak Uygulamalar Eğitim Profilaksi Sağlığı geliştirme İzleme Erken tanı Hizmete ulaşım Tedavi Rehabilitasyon Değerlendirme Çıktılar) Maruziyet sayısını azalatmak Hastalık insidansını ve Modbiditeyi azaltmak Prevelans, Morbidite ve Mortaliteyi azaltma
  • 59. SAĞLIKLI OLMAK…  Mutluluğun öncelik taşıyan bir öğesidir ve  Doğum öncesi dönemden itibaren çaba gösterilmesi gereken bir durumdur…
  • 60. Bu dersin kendi hayatınıza da katkı sağlaması dileğimle…