�ݺ�ߣ

‘ Het kleine ontmoeten’ en de bibliotheek Dr. Ruth Soenen (Sint-Niklaas 6 mei 2010) Foto’s Carol Verstraete & Michel De Laeter

De bibliotheek als ruimte Staat vooral in het teken van het uitlenen = centrale doelstelling en dat heeft dan ook een effect op de ruimte De bibliotheek bevat naast veel boeken ook mensen. (bezoekers, poetsvrouwen, bibliothecaris,… ) De bibliotheek is niet enkel een ruimte met allerlei fysieke kenmerken maar is ook een sociale ruimte

De bibliotheek een sociale ruimte

Kijken naar ontmoeting Niet doen maar zijn Leren kijken naar bibliotheek als sociale ruimte - welk type ontmoeting doet zich voor in de bibliotheekruimte waar ik werk?

Kijken naar ontmoeting Onderscheid tussen parochiaal (bekenden) en publiek (onbekenden) Bibliotheken als sociale ruimtes bevinden zich ergens op het continuüm tussen parochiaal en publiek Positie van bibliotheek heeft consequenties voor het werken rond ontmoeten

Kijken naar ontmoeting Parochiaal Publiek Schoenenwinkel winkel baby HEMA

Case 1: De schoenenwinkel De klanten vormen een etnisch diverse groep, maar toch zijn Vlaamse blanke mensen in de meerderheid en wonen de klanten in de (al dan niet bredere) omgeving van de winkel. De winkel kan rekenen op een “ vast cliënteel” Vergelijkbaar met bibliotheek van een gehucht, klein dorpje of bepaalde stadswijk

Case 1: De schoenenwinkel Wat zegt en doet men er? (1) Commerciële omgangsvormen  transacties (2) De sociaal georiënteerde omgangsvormen ( = gerichtheid op anderen)

Ontmoeting Small talk tijdens transacties Indien korte contacten zich telkens opnieuw manifesteren bij dezelfde betrokkenen worden onbekenden uiteindelijk bekenden. Korte contacten transformeren naar meer duurzame contacten

Ontmoeting: habitués De vaste klanten zullen andere onbekende klanten laten merken dat zij tot de vaste kring behoren. Sommige getrouwen krijgen ook ruimtelijke privileges

Ontmoeting: de sociale rol van de gerant Gerant een soort vertrouwenspersoon Advies verstrekken Ze is een ‘publiek karakter’. Zij bevindt zich te midden van een brede cirkel aan mensen en vormt de draaischijf voor het verspreiden van nieuwtjes.

Ontmoetingsruimte Mensen gaan er niet enkel schoenen kopen maar gaan er ook naartoe om op de hoogte te blijven van gebeurtenissen. Via conversaties kan roddel zich verspreiden en wordt sociale controle bewerkstelligd. Via roddel kan men buitenstaanders kwetsen en sancties treffen tegenover interne leden. Roddel hoort dan ook thuis in de parochiale sfeer, de wereld van bekenden.

Ontmoetingsruimte= een parochiale ruimte Het sociale karakter van deze plek wordt bepaald door de habitués = een thuisterritorium Een groepsgevoel tussen de mensen die er vaak komen. Een groepsverbondenheid tussen bekenden brengt naast inclusie ook steeds exclusie met zich mee Thuisterritorium door buitenstaanders vaak gepercipieerd als moeilijk toegankelijk. Parochiale ruimte = wanneer een fysieke ruimte gedomineerd wordt door relaties tussen bekenden (die meestal geen familie zijn maar eerder kennissen).

Case 2: winkel met babykoopwaar Publiek: sociaal en cultureel meer verscheiden dan in de schoenenwinkel uit nabije omgeving maar ook bovenlokaal Vaste klanten slechts tijdelijk Eerder vergelijkbaar met een bibliotheek in een kleine stad

Case 2: winkel met babykoopwaar Verhouding: meer onbekenden dan bekenden Qua oppervlakte een grotere zaak dus klanten kunnen meer vrijblijvend komen en gaan Relatie klant - verkoper ook nog van belang

Case 2: winkel met babykoopwaar Transacties Maar ook weer sociale neveneffecten: small talk aan de kassa tussen verkoper en klant en small talk tussen onbekende klanten

In de winkel loopt nog een ouder koppel (grootouders) met een kinderwagen rond. Ze gaan naar de kassa en ontmoeten daar de moeder en de net bevallen dochter. Ze kijken naar elkaars baby’s. De grootmoeders beginnen een gesprek met elkaar. Grootmoeder A: “dees was vier kilo bij de geboorte”. Grootmoeder B: “ja, dat van ons drie kilo zes”. A: “en 54 centimeter.” B: “dees 51 centimeter.” B: “ik was zenuwachtiger dan bij mijn eigen bevalling”. A: “ja, met een epidurale.” B: “ja, zij heeft dat gevraagd ”. De dochter knikt bevestigend en trekt de wenkbrauwen op (pijnlijke affaire). A: “ ja, waarom niet, ge moet geen zeer hebben als het niet nodig is hé…” (veldnota’s 2 augustus 2000)

Ontmoeting Korte contacten in deze winkel geven geen aanleiding tot de vorming van een groep habitués Betrokkenen blijven onbekenden voor elkaar maar tijdens het bezoek aan de winkel worden ze tijdelijk intimi Korte contacten transformeren naar quasi-intieme bindingen

Ontmoeting Tijdelijke ontmoeting heeft een emotionele lading voor de betrokkenen Mensen kunnen er vrijblijvend hun hart luchten tegenover de winkelier Er is geen sprake van roddel De kleine ontmoetingen spelen zich af binnen een minder homogene groep

Ontmoetingsruimte : publiek met parochiale accenten Relatie klant verkoper blijft van belang, Verkoper = publiek karakter vertoont intercultureel en intergenerationeel spontaan handelen beschikt over spontane welzijnscompetenties: luisteren/ begrip Gemeenschap wordt gevormd vanuit de anonimiteit en is tijdelijk. Er is zowel ruimte voor ontmoeting als vermijding

Case 3: HEMA Vergelijkbaar met een stedelijk bibliotheekcomplex Winkelen meer dan een transactie Gericht bezig zijn Wikken en wegen/ voelen Het private in het publieke ( doen alsof je thuis bent) Het toevallig ontmoeten van bekenden Ergernis Samen uit  mobiele cocons

HEMA Het koffiebuffet Routine/Kijken Zelfbedieningstoog: small talk en quasi-intieme relaties vooral tussen klanten onderling Mobiele cocons komen er tot stilstand Bekend maar op afstand Ergernis

Ontmoetingsruimte Koffiebuffet: publieke ruimte = fysieke ruimte die wordt gedomineerd door relaties met onbekenden Is zowel ruimte voor ontmoeting als vermijding als conflict

schoenenwinkel Winkel baby Hema-buffet Bekenden met gering aantal onbekenden Onbekenden en klein aantal tijdelijk bekenden Onbekenden met erg klein aantal bekenden Vanuit small talk naar duurzame contacten Sociale steun + roddel Vanuit small talk naar diepgaande emotionele onderwerpen maar tijdelijk - Vanuit small talk naar duurzame contacten en naar tijdelijk emotionele diepgang - Small talk echter ook negatief geladen/ ergernis WIJ, de habitués Ontmoeting vanuit intimiteit Wij, voor eventjes vanuit anonimiteit Ontmoeting vanuit anonimiteit Wij, voor eventjes vanuit anonimiteit en vanuit intimiteit Ontmoeting vanuit intimiteit en anonimiteit Klemtoon op ontmoeten ( niet vrijblijvend) Zowel ontmoeten als vermijden Zowel ontmoeten als vermijden als conflict

schoenenwinkel Winkel baby Hema-buffet Voordelen - Sociale steun meer permanent, Thuishaven Belang van persoonlijk contact klant-verkoper Voordelen - Sociale steun maar niet permanent Spontaan ontwikkelde sociale vaardigheden bij professionals openheid Voordelen Spontane ontmoeting tussen erg diverse mensen zonder externe interventie Nadelen: Geslotenheid Roddel professional kan mee zorgen voor het inkapselen van de groep Nadelen: - Sociale steun slechts tijdelijk Nadelen Klanten dienen alles zelf te regelen Schaal en diversiteit ook negatieve kanten Interventie - Openbreken - Omgaan met roddel - Omgaan met claimgedrag Interventie: Preventief omgaan met conflict anders organiseer je polarisatie tussen groepen gebruikers

Tot slot Belang van het kijken naar het alledaagse ontmoeten  het biedt ons een referentiekader om op maat te werken aan ontmoeting in de bibliotheek  welke dosis intimiteit of anonimiteit moeten we toevoegen

Tip 1 Look and feel. Feel the look Wat mensen zeggen, weten we al Wat komen we te weten als we (mensen) kijken? Tip 2 Walking and talking small Combineer gespecialiseerde deep talk met flanerende small talk Tip 3 Think small Wordt gevoelig voor details Gebruik ze om het geheel te herdenken

�ݺ�ߣ

Het kleine ontmoeten

More Related Content

Het kleine ontmoeten