![“O autócrata desexa ter seguidores dóciles. [...]
A democracia (…) fomentará un tipo de educación orientada
a construir cidadáns
responsables, reflexivos e con espíritu crítico”
William Heard Kilpatrick,
Philosophy of education ,Nova York, 1951
Xubilado en 1938](https://image.slidesharecdn.com/proxectarinvestigarcomunicarxan2019-190112171646/85/Proxectar-Investigar-Comunicar-4-320.jpg)
Proxectar Investigar Comunicar
- 3. “Suprimide o estrado e a cátedra do mestre, barreira de xeo que o ailla(…) Entón se descargarán os programas dos odiosos exames e esixirase dos estudantes que sexan homes e non papagaios” (1839-1915)
- 4. “O autócrata desexa ter seguidores dóciles. [...] A democracia (…) fomentará un tipo de educación orientada a construir cidadáns responsables, reflexivos e con espíritu crítico” William Heard Kilpatrick, Philosophy of education ,Nova York, 1951 Xubilado en 1938
- 5. “Cando escoito … entendo. Cando vexo … comprendo. Cando fago … aprendo” 1870 - 1956
- 6. 8. Intelixencias múltiples: Howard Gardner 7. Neuroeducación: A emoción e a sorpresa 6. Aprendizaxe significativa: Vigotsky e Ausubel 4. Os centros de interés. O. Decroly: observación, asociación e expresión. 2. Termo globalización: Claparede e o sincretismo 3. A escola da Gestalt, ou da forma: as percepcións humanas preséntanse con unidade, coma un todo 1. Traballo por proxectos. John Dewey – William Kilpatrick 5. Teoría das etapas do desenvolvemento. J.Piaget: Só o que pode resultar interesante e motivador, que plantexa un problema ten posibilidades de xerar conflitos cognitivos e, xa que logo, aprendizaxes. … e Montessori, e Freinet, e Paulo Freire, e Tonucci, e os Movementos de Renovación Pedagóxica , e Neill e o seu Summerhill … … e nós
- 7. Que queremos? Cal é o noso obxectivo?
- 8. pensar buscar analizar criticar investigar sintetizar e concluir expresarse comunicar Imos na búsqueda deste ideal? “@s rapac@s están - ou deberían estar - activamente involucrados no proceso de intentar comprender mellor o mundo no que viven, de estar dotados de maiores competencias, en definitiva, de aprender”
- 9. “Non é máis competente quen máis sabe senón quen mellor resolve unha tarefa utilizando o que sabe “ Metacognición: planificación e uso de estratexias, avaliación, transferencia … Pensamento sistémico = Análese e sintese + interacción Conceptualización: “fabricar” ideas, pensamentos,opinións Investigación e Tratamento da información Pensamento crítico
- 11. Para cuantificar, clasificar por resultados numéricos baseándonos en aspectos facilmente observables? Deshumanizamos a educación? Deixamos fóra do sistema as variables “dificilmente” obxectivables: sentimentos, capacidades, potencialidades, relacións, imaxinación, creatividade, empatía, solidariedade, cooperación, crítica, …. intelixencia?
- 13. O profesor ten que tomar decisións que afectarán entre outros aspectos ( sociais, políticos, organizativos, curriculares …) á METODOLOXÍA DE TRABALLO ao tipo de ensino que persegue Que valores? Que actitudes? Que formas de análise e pensamento? Que clase de experiencias e recursos? Que tipo de interaccións?
- 14. Que metodoloxía?
- 15. O PAPEL DO/A PROFESOR/A TRANSMISOR DE COÑECEMENTOS? CREAR SITUACIÓNS DE APRENDIZAXE?
- 16. O PAPEL DO/A ALUMNO/A ESCOITA INDIVIDUAL ACTIVA ? …tomando apuntes, lendo, facendo esquemas, estudando, facendo preguntas, facendo os deberes, ……. TOMANDO PARTE ACTIVA NOS PROCESOS? …buscando materiais e información, traballando en equipo, relacionando, analizando, avaliando, organizando, …….
- 18. Reto, problema, unha pregunta …. Tarefas secuenciadas produto final
- 19. Durante o proceso, traballamos FERRAMENTAS Mapas conceptuais Resumes Investigación Entrevista Ferramentas TIC …. PROCESOS INTELECTUAIS Análise Sintese Reflexión Crítica Avaliación Socialización Emoción …. CONTIDOS CURRICULARES Estándares de aprendizaxe Extrapolables a outras situacións Van perfeccionando progresivamente a aprendizaxe Van mellorando as estruturas intelectuais e emocionais como persoa e como cidadán libre
- 20. Damos sentido? O noso alumnado aprende significativamente?
- 21. A ramoneda sortiza é o compo de ramonedas que o tropo trona para roceter as súas peteas, tanto vestas coma non vestas. Con estas ramonedas gapamos trans e trons. As metisas gapan trans e trons para que o tropo rocete as súas potas. Que é a ramoneda sortiza? Que 2 tipos de peteas hai? Que gapamos con estas ramonedas? Que gapan as metisas? Para que ? http://pt.jazz.openfun.org/wiki/Lista_de_frutas
- 22. A actividade económica é o conxunto de actividades que o ser humano realiza para satisfacer as súas necesidades, tanto básicas coma non básicas .Con estas actividades obtemos bens e servizos. As empresas obteñen bens e servizos para que o ser humano satisfaga as súas necesidades. Que é a actividade económica? Que 2 tipos de necesidades hai? Que obtemos con estas actividades? Que obteñen as empresas? Para que ? http://www.escolar.com/geogra/05actecon.htm
- 23. Imaxe: http://blogdecienciassocialesyhumanas.blogspot.com/2010/05/el-aprendizaje-significativo.html
- 25. O novo sistema de rotación de cultivos cambia a agricultura. Fíxate nas imaxes da páxina 3 e contesta a estas cuestións: •Que diferenza fundamental hai entre o sistema de barbeito e o de rotación trienal? •Canto máis se produce en proporción coa rotación trienal con respecto á bienal? •Para alimentar a unha familia de 5 membros era necesario traballar un terreo de 6 Ha. con rotación bienal ¿Canto terreo fará falta cunha rotación trienal? •Reflexiona: •Haberá entón maior ou menor excedente?Por que? •Isto como pode influir … … no aumento e disminución de poboación? Explica por que. …. no renacer das cidades? … na participación do campesiño no comercio e na circulación de moeda? … no benestar económico dos campesiños?
- 28. Actividades secuenciadas abertas, flexibles, contextualizadas e cun obxectivo claro Tarefas a resolución dun problema, un reto ou a realización dun produto final que conleva o traballo de contidos diversos, diferentes procesos intelectuais, ferramentas múltiples e propostas individuais e grupais *Un proxecto pode ter unha ou varias tarefas Estruturadas e cunha fin lóxica non ailladas e sen sentido
- 29. @ alumn@ investiga, describe, explica, … critica o mundo que lle rodea: Saímos afora, entramos en contacto coa realidade no que o/a alumo/a viveCara o exterior Buscamos a información, sintetizamos e entendemos, é decir, ordenamos, organizamos, estruturamos tentando dárlle unha lóxica. Cara a obxectivación Cara a interiorización Procesamos a información : análise, síntese, reflexión, relación, creación, comunicación, expresión, interacción…. Cara a socialización Interacción dinámica : interna, de dentro a fóra e de fóra adentro. O traballo con dinámica de grupos é, polo tanto, unha ferramenta básica.
- 30. Comunicamos?
- 31. COMUNICAR O APRENDIDO Traballo intelectual de intentar expresar os coñecementos adquiridos no esforzo previo da comprensión. Utilizando DIVERSOS TIPOS DE LINGUAXE Textos: Narrativos, descritivos, argumentativos, …. Glosarios Guións de traballo Presentacións ís Fotografía T.I.C. Blogues Wiki Hipertextos Actividades on-line COÑECEMENTO: adquisición e interiorización de coñecemento significativo.
- 34. “Non falta quen ironicamente declare que o único que serve de conexión entre as distintas clases nun centro escolar son as cañerías da calefacción ou o tendido eléctrico. Poucos estudiantes son capaces de vislumbrar algo que permita unir ou integrar os contidos ou o traballo, en xeral, das diferentes asignaturas ” Jurjo Torres Santomé A concepción funcionalista do curriculum dificulta esa tarefa de interdisciplinariedade e globalización cuns currículums estruturados e pechados de antemán
- 35. Estamos centrados na nosa propia materia e perdemos o tempo en pensar – e facerlle ver aos demáis- na importancia que ten “o noso” frente ao dos demáis. Cultura, arte, literatura… Iso é importante Ja! Ja! ja ! Pobres… non sabe que sen a economía non irían a ningures! Sen a ciencia non serías nada… e sábelo!
- 36. e…. E ante a perspectiva dun proxecto interdisciplinar… temos “medo” E sentímonos perdidos E non sabemos que paso dar E se nos equivocamos E se non sei
- 37. A metatextualidade é a relación crítica que un texto mantén con outro que fala del.
- 38. Canto mais xerais e abstractas son as cousas mais fácil é estar de acordo. Coidado: un, afundímonos buscando resultados concretos “ pero xa”; dous, permanecer aí de manera indefinida, en bucle.
- 39. Dificultade na busca de concrecións. Saltando de pedra en pedra, dun tema a outro, pero con discusións de proveito.
- 40. Co tempo e a práctica, constrúese a base e a estrutura.
- 41. Os cambios son moito maiores do que somos conscientes. Vemos o noso traballo de diferentes forma … e o alumnado tamén nos ve doutro xeito: Profe, parece unha clase de … en vez de …..
- 42. Proxectamos?
- 43. … e con dinámicas de traballo cooperativo. A denominada Aprendizaxe Baseada en Proxectos fai referencia a … … unha metodoloxía de ensino e aprendizaxe activa … na cal o/a profesor/a pon ao alumnado en situación de desenvolver un proxecto … a través dunha secuencia didáctica estruturada en tarefas contextualizadas, … encamiñadas estas á realización dun produto final que sexa o resume ou conclusión … dunha serie de apendizaxes acadados … de xeito interdisciplinar
- 45. Detrás de cada imaxe, agóchanse palabras, lugares, xentes, lembranzas , momentos, amigos, seráns, música,... Detrás de cada imaxe sempre se agocha algo que contar. Móstranos a túa historia. ¿Queres ? Cada imaxe ten a súa propia historia, ou pódenos levar a outras, reais ou imaxinarias, pero que se irían co vendaval do tempo se non as atraparamos cos nosos aparellos: a lingua ( a nosa ), os nosos maiores, a nosa creatividade, as ganas de contar e dicir, e como non, as novas tecnoloxías. Botamos o rizón a bordo. Comenza a nosa viaxe..
- 46. • Buscar imaxes do pasado. • Volver a facer a mesma imaxe coa mesma xente. • Entrevistar ós protagonistas das imaxes. • Analizar as imaxes desde diferentes puntos de vista: lingüístico, histórico, arquitectónico,… • Escribir unha historia arredor das imaxes e as xentes. • Usar para todo isto as ferramentas que nos ofrecen as novas tecnoloxías: • Cámaras e escáneres dixitais. • Blogues e páxina web. • …
- 47. •Aproximación xeral, nun par de liñas, ao que podemos observas na imaxe 1ª LECTURA DA IMAXE • Ano, época do ano, época histórica ,…LOCALIZACIÓN TEMPORAL • Vila, parroquia, aldea, lugar, rúas,…LOCALIZACIÓN ESPACIAL • Cambios e permanencias: arquitectura, vías de comunicación, …. ASPECTOS URBANÍSTICOS • A historia do(s) protagonista(s)ASPECTOS PERSOAIS • Vestido, vivenda, traballo, alimentación, costumes e tradicións, … ASPECTOS ETNOGRÁFICOS • A emigración, a época da fame, a guerra civil, ….ASPECTOS HISTÓRICOS • Palabras “clave”. toponimia, utensilios, ….ASPECTOS LINGÜÍSTICOS • Realización dunha entrevista ( a poder ser gravada ) aos protagobistas das imaxes. ENTREVISTA • 1º esbozo da idea da histroia que vou contarA HISTORIA.
- 48. •Aspectos da imaxe que me levan a contar a historia. •Historia real ou imaxinaria, pero atraínte. •Decicir a intención: narrar uns feitos, explicar ou aclarar o que aconteceu, describir, …. •Papel do narrador: narrador protagonista ou externo,, cronista obxectivo, … •Título •Guión: organiza as ideas •Escribe o contido básico da historia PLANIFICACIÓN • Revisa toda a información e bosquexos previos. • Uso de conectores adecuados: temporalidade e orde cronolóxica, causalidade, … REDACCIÓN • Enténdese? • Os feitos están ordeados? • Está ben utilizada a persoa vrbal do narrador? • Recoñeces ti meso ós protagonistas da historia? • Revisa a forma: parágrafos, gramática, ortografía, vocabnulario, …. REVISIÓN
- 53. O mundo dos av@s, O mundo de hoxe. Reflexións Clase av@s – net@s Actividades de expresión oral e escrita: • A entrevista • A descrición • Textos narrativos • A reportaxe Búsqueda de información: os av@s ….
- 54. Paso 1 O tema do proxecto O mundo dos av@s, O mundo de hoxe. Reflexións sobre a auga. Paso 3 As actividades que imos desenvolver Paso 2 O produto final Clase av@s – net@s Paso 4 A avaliación: Feedback Actividades de expresión oral e escrita: • A entrevista • A descrición • Textos narrativos • A reportaxe Búsqueda de información: os av@s ….
- 58. 1ª parte. Conversa entre alumnado e av@s. 30 minutos • As alumnas e alumnos poñen en práctica os contidos e ferramentas traballados previamente. • Traballo en grupos, nomeando coordinador/a e secretario/a. • Anotan as conclusións no cadro que prepararon previamente. • É conveniente preparar a clase cos av@s uns días antes. Dalle seguridade e confianza.
- 60. 2ª parte. Redactamos as conclusións. 30 minutos • Redacción conxunta das conclusións extraidas da conversa anterior. • Seguimos as anotacións da táboa. • Nesta fase o esforzo de redacción obriga a facer un exercicio de comunicación e leva a unha reflexión máis profunda.
- 62. 3ª parte. Posta en común. 30 minutos • Poñemos en común as conclusións de todos os grupos. • É hora de ver o que pensan os demáis, de completar ideas, de comunicar opinións ….. • Nesta fase o esforzo de redacción obriga a facer un exercicio de comunicación e leva a unha reflexión máis profunda.
- 67. Pedra sobre pedra A Pobra con outros ollos Unha pedra pode non ser nada … ou pode selo todo Unha pedra pode ser un obstáculo no camiño … ou pode formar parte del Unha pera semella ser pouca cousa … ou podemos pensar que non o é. Con ela podemos facer ondas no mar Podemos esculpir unha obra de arte Se subes a ela serás máis alto Verás mellor, mirarás mellor Unha pedra pode non ser nada Pero todas xuntas constrúen a nosa historia. Son un anaco da nosa vila... e da nosa vida. A Pobra do Caramiñal - 2014
- 68. í
- 84. Comer e contar... todo é empezar!
- 85. Exposicións didácticas Xunta os castrexos vamos Dieta castrexa Alimentando Roma Gastronomía da antiga Grecia Comer na antiga Grecia O río Nilo: a base da vida exipcia O antigo Exipto senta a xantar Unha comida en Mesopotamia A dieta do Neolítico O comezo da comida civilizada A dieta dos nosos parentes paleolíticos O comezo da historia: o Paleolítico Entrevistas didácticas Entrevistas a Paleolíticos Entrevistas a Neolíticos Entrevistas aos castrexos Entrevistas aos romanos Entrevistas aos gregos Entrevista a exipcios Entrevista a mesopotámicos
- 86. -Levar a cabo un traballo interdisciplinar no cal colaboren de xeito coordinado varios departamentos do centro. -Propoñer unha metodoloxía de traballo cooperativo, no cal a retroalimentación sexa unha ferramenta cotiá –e útil– de traballo. -Fomentar e desenvolver o traballo por competencias. -Elaborar produtos concretos que comuniquen o aprendido por parte dos alumnos. -Elaborar secuencias de traballo nas que se guíen as diversas actividades que formarán parte do proceso de aprendizaxe.
- 92. O alumnado tivo en conta, á hora de traballar, os indicadores de éxito acordados. Empregaron rúbricas de coavalación que contribuíron a centrar o labor, así como bosquexos e producións intermedias que permitiron reorientar o traballo e conectar adecuadamente as distintas fases. O alumnado reflexionou a través de cuestionarios de autoavaliación e de valoración das propias secuencias.