More Related Content
Viewers also liked (16)
Վարունգի և Լոլիկի մասին
- 1. ՄԻԼԵՆԱ ԹՈՐՈՍՅԱՆ 5-2 դասարան Բնագիտություն Լոլիկի և Վարունգի մասին
- 2. ԼՈԼԻԿԻ ՄԱՍԻՆ Լոլիկը (պոմիդոր) մորմազգիների ընտանիքի միամյա կամ բազմամյա խոտաբույս է: Հայտնի է լոլիկի 3 տեսակ. պերուական, մազմզոտ, որոնց պտուղներն ուտելի չեն, և սովորական կամ իսկական: Վերջինիս են պատկանում լոլիկի բոլոր մշակովի սորտերը: ՀՀ- ում մշակվում է ամենուրեք: Արմատն առանցքային է, ցողունը՝ խոտանման, ճյուղավորվող, գետնատարած կամ կանգուն, բարձրությունը՝ 0,3–2մ: Բույսն ամբողջովին պատված է խիտ կամ նոսր մազմզուկներով: Տերևները բարդ կենտփետրաձև են կամ լայնաբլթակ, բաց կամ մուգ կանաչ, դեղնա- կամ մոխրականաչ:
- 3. Ծաղկաբույլը պարզ կամ բարդ ողկույզ է, ծաղիկները՝ երկսեռ, մանր, դեղին: Պտուղը հյութալի, բազմաբուն, բազմասերմ հատապտուղ է՝ կլոր, տափակ, երկարավուն, ձգված, կարմիր, վարդագույն, նարնջագույն, դեղին, սպիտակ: Պտղամաշկը հարթ է կամ տարբեր աստիճանի կողավոր: Սերմերը մանր են, ձվաձև, երիկամաձև, տափակ՝ ծածկված բաց և մուգ դեղնավուն մազիկներով: Ըստ հասունացման աստիճանի՝ լոլիկը լինում է վաղահաս, միջահաս և ուշահաս: Պտուղը համեղ է. պարունակում է շաքարներ, սպիտակուցներ, օրգանական թթուներ, ճարպեր, եթերայուղեր, վիտամիններ, նատրիումի, կալիումի, մագնեզիումի, ֆոսֆորի, քլորի, ծծմբի, երկաթի, պղնձի, ցինկի, յոդի, ֆտորի հետքեր, կանաչ զանգվածը՝ տոմատին (միջատասպան նյութ):
- 4. Օգտագործվում են թարմ և վերամշակված (թթու դրած, հյութ, մածուկ և այլն): Պահածոների արտադրության մեջ կազմում է վերամշակվող բանջարեղենի 70–80%-ը: Լոլիկն աճում է բազմազան հողային և արհեստական սննդային միջավայրերում, ջերմա-, լուսա- և խոնավասեր է: ՀՀ-ում ստեղծվել է լոլիկի մոտ 50 սորտ՝ Անահիտ, Արգավանդի 45, Նվեր, Լիա, Սյունիք, Գյումրի, Հոբելյանական 26, Գանձակ, Նուշ վաղահաս, Հայաստանի ջերմոցային և այլն:
- 6. ՎԱՐՈՒՆԳԻ ՄԱՍԻՆ Վարունգի հայրենիքը համարվում է Հյուսիսային Հնդկաստանը: Վարունգն իր մեջ պարունակում է ազոտային եւ ոչ ազոտային միացություններ, կալիումական աղեր, կարոտին, վիտամիններ եւ ավելի քան 97 տոկոս ջուր: Հին հույները գտնում էին, որ վարունգն օժտված է ջերմությունն իջեցնող հատկությամբ, իսկ սերմերն էլ ուժեղ միզամուղ են: Վարունգի հյութը շատ օգտակար է խոցային թոքախտի ու հազի դեպքում: Այն հանգստացնում է նյարդային համակարգը, վերացնում է փորկապությունը: Ասում են, որ վարունգի հյութը գազարի եւ բազուկի հյութի հետ նպաստում է ռեւմատիզմի, ատամների, լնդերի, եղունգների եւ մաշկային հիվանդությունների բուժմանը: Իսկ ըստ Ամիրդովլաթ Ամասիացու` վարունգի հյութն օգտակար է նաեւ մենինգիտի, արագ սրտխփոցների ու քթային արյունահոսության դեպքում:
- 7. Վարունգը նպաստում է օրգանիզմից նյութափոխանակության ընթացքում կուտակված նյութերի դուրսբերմանը, քանի որ աղքատ է ազոտային միացություններով եւ հարուստ` ջրով, ապա, համեմատած ազատ հեղուկների հետ, ներծծվում է դանդաղորեն եւ դուրս գալիս արագորեն: Ցածր կալորիականության շնորհիվ՝ վարունգը կարելի է օգտագործել բեռնաթափման օրերին: Մասնագետների կարծիքով, վարունգ օգտագործելուց նվազում է ածխաջրային եւ ճարպային փոխանակության ակտիվությունը: Այդ իսկ պատճառով երիկամային ու լյարդի հիվանդություն ունեցողներին խորհուրդ է տրվում շատ վարունգ օգտագործել:
- 8. Շատ օգտակար է վարունգի եփուկը, որը պատրաստվում է հետեւյալ կերպ` 50գ վարունգը եւ 20 գ չոր տերեւները 500մլ ջրում (սա օրվա չափաբաժինն է) եփել 20 րոպե ու խմել: Օգտագործել այն օրը 4 անգամ` դեղնախտի եւ լյարդի հիվանդությունների դեպքում: 1 ճաշի գդալ չոր ծաղիկները 250մլ ջրում եփել 10 րոպե, հովանալուց հետո քամել: Այն շատ լավ է մալարիայի դեպքում: Վարունգի թարմ քամած հյութը մեղրի հետ միասին կարելի է օգտագործել օրը 2 անգամ, 2-3 ճաշի գդալից` որպես խորխաբեր միջոց՝ հազի, եւ որպես լուծողական՝ փորկապների, ինչպես նաեւ՝ ստամոքսի եւ աղիների սուր ցավերի դեպքում: Վարունգի տերեւները կարելի է փաթաթել ու սիգարետի նման ծխել, որպես հազը հանգստացնող միջոց: Վարունգի չորացրած փոշին, իհարկե, առանց սերմերի, շատ լավ թեթեւացնում է այրվածքները:
- 9. Վարունգի թարմ պտուղները կարելի է օգտագործել որպես արտաքին միջոց՝ մաշկի բորբոքային երեւույթների, ցանի ու այլ նման խնդիրների դեպքում: Վարունգի թարմ հյութը եւ կանաչ կեղեւի սառը ջրային թուրմը 1:1 հարաբերությամբ կարելի է օգտագործել, որպես դեմքի կորյակներից, բծերից ազատվելու միջոց: Իսկ սպաստիկ կոլիտների դեպքում օգտագործվում է վարունգի խյուսը` անպայման անոթի վիճակում: Վարունգ չի կարելի օգտագործել սրտային արատների, լյարդի որոշ հիվանդությունների եւ արյան բարձր ճնշման դեպքում: Դեմքի մաշկը պաշտպանող դիմակ.