1. A.Z.Cajupi Cmimi: 50 L Nr.1 Viti:2015
FACEBOOK
Nje problem
shqetesues.
Alarmi: Var谷sia
nga droga
tani nis q谷 n谷
shkoll谷
MATURA SHTETRORE 2015,
NXNSIT DO JAPIN 5
PROVIME
BRAKTISJA E SHKOLLES
Mardheniet
mesues -
nxenes
MUNGON NGROHJA
NE SHKOLLA
2. Miratohet udh谷zimi i Matur谷s
Shtet谷rore 2015. Matura k谷t谷 vit do t谷
ndahet n谷 dy pjes谷, pasi edhe n谷
udh谷zimin e Ministris谷 s谷 Arsimit, i
cili mban dat谷n 12 janar 2015,
p谷rcaktohet se ky udh谷zim 谷sht谷
vet谷m p谷r shkollat e mesme joprofe-
sionale. Me ndryshimet e fundit q谷 i
jan谷 b谷r谷 ligjit t谷 arsimit dhe
formimit profesional, shkollat profe-
sionale do t谷 ken谷 nj谷 matur谷 m谷
vete. N谷 udh谷zim nr. 169 t谷 MAS
p谷rcaktohet se maturant谷t do t谷 japin
5 provime n谷 Matur谷n Shtet谷rore, si
vitin e shkuar. Po ashtu, edhe k谷t谷 vit
gjuha e huaj me detyrim nuk do t谷
llogaritet n谷 formul谷n e Matur谷s Sht-
et谷rore, por nota me t谷 cil谷n do t谷
vler谷sohen maturant谷t do t谷 jet谷 vet谷m p谷r d谷ftes谷n e matur谷s. Maturant谷t do japin dy provime me zgjedhje, kreditet e
t谷 cilave nuk duhet t谷 jen谷 m谷 pak se 8. Ata kan谷 mund谷si ti zgjedhin mes 21 l谷nd谷ve me zgjedhje. Nd谷rsa maturant谷t e
shkollave artistike, ve巽 se nj谷 l谷nd谷 mund ta zgjedhin mes 21 l谷nd谷ve q谷 jan谷 p谷r t谷 gjith谷 maturant谷t e shkollave t谷 tje-
ra, nj谷 prej l谷nd谷ve q谷 do japin si provim me zgjedhje mund t谷 jet谷 Histori Arti, Histori Muzike dhe Histori Baleti.
GJUHA E HUAJ
Ministria e Arsimit publikon udh谷zimin p谷r Matur谷n Shtet谷rore 2015. N谷p谷rmjet k谷tij udh谷zimi, ky dikaster informon
t谷 gjith谷 maturant谷t se edhe k谷t谷 vit Matura Shtet谷rore do t谷 ket谷 n谷 total 5 provime, tri me detyrim dhe dy me zgjedhje.
Testi i gjuh谷s s谷 huaj (D3) t谷 hartohet n谷 p谷rputhje me gjuh谷n, e cila n谷 planin m谷simor t谷 arsimit t谷 mes谷m t谷 lart谷 tra-
jtohet si gjuh谷 e huaj e detyruar n谷 nivelin gjuh谷sor B1. Lista e gjuh谷ve t谷 huaja, q谷 do t谷 jepen si provim i detyruar D3
谷sht谷: Anglisht, Italisht, Fr谷ngjisht dhe Gjermanisht. Gjuha e huaj q谷 do t谷 jepet provim do t谷 pasqyrohet n谷 Formularin
A1/A1Z. Kandidat谷t e vitit t谷 kaluar, q谷 rezultuan mbet谷s n谷 D3 jan谷 t谷 detyruar ta rijapin k谷t谷 provim. Kandidat谷t e
tjer谷, q谷 aplikojn谷 me AlZ nuk do ta rijapin provimin e detyruar D3, p谷rcaktohet n谷 udh谷zimin e MAS. Sipas
udh谷zimit, testi i gjuh谷s s谷 huaj si provim me detyrim do t谷 hartohet nga AKP dhe provimi do t谷 administrohet nga
DAR/ZA-t谷 p谷rkat谷se. Vler谷simi i gjuh谷s s谷 huaj (D3), si provim i detyruar, do t谷 pasqyrohet n谷 certifikat谷n e matur谷s,
por nuk do t谷 ndikoj te pik谷t, sepse nuk p谷rfshihet n谷 formul谷, shkruhet n谷 udh谷zimin e MAS. Pra, pik谷t q谷 do t谷
marr谷 maturanti n谷 provimin e gjuh谷s s谷 huaj nuk do t谷 ndikojn谷 n谷 pik谷t q谷 ata do grumbullojn谷 p谷r gar谷n n谷 universi-
tet.
L谷nd谷t me zgjedhje
Udh谷zimi i Ministris谷 s谷 Arsimit pasqyron edhe ndryshimet q谷 do t谷 ken谷 l谷nd谷t me zgjedhje n谷 provimet e Matur谷s
Shtet谷rore 2015.
Sipas k谷tij udh谷zimi, numri i provimeve me zgjedhje mbetet dy, por lista e l谷nd谷ve ku mund t谷 p谷rzgjedhin maturant谷t
reduktohet n谷 24, nga 25 q谷 ishin vitin e shkuar, pasi 谷sht谷 hequr Teoria Profesionale, duke qen谷 se maturant谷t e
shkollave profesionale do ken谷 nj谷 matur谷 m谷 vete.
JA PROVIMET E MATURES
SHTETERORE
3. Shkolla eshte nje institucion dinamik qe po ndryshon shume ne parametrat e saj te se kaluares. Mund te themi se
marredheniet mesues-nxenes jane permiresuar me kalimin e kohes, por ka edhe disa vende ku keto marredhenie lene
vertet per te deshiruar. Mesuesi dhe nxenesi jane dy identitete njerezore, identitete sociale te ndryshme. Kjo do te
thote se ata jane dy figura te ndryshme, qe kane mendimin e tyre per njeri-tjetrin, natyrisht nga relacionet sociale te
jetes se sotme ne vendin tone, ne kontestin e se ciles bashkejetojne mesuesi dhe nxenesi. Ata ne kushtet e shkolles
moderne nuk duhet te jene rivale apo armik, perkundrazi bashkepunues, partner, qe kane nje mision te
perbashket. Ne cdo kuptim qe ne do ta shikojme shkollen ajo eshte dhe do te jete nje institucion jo vetem
pedagogjik, por edhe I marredhenieve te demokratizuara midis mesuesit dhe nxenesit. Mesuesi dhe nxenesi jane te
lire te ndertojne marredhenie
produktive duke u nisur nga
parimi pedagogjik,sipas te
cilit ne shkolle liria e
nxenesit mbaron aty ku fillon
e drejta e mesuesit dhe
anasjelltas.
Normalisht, liria pedagogjike
dhe demokratizimi I
marredhenieve mesues-
nxenes nuk mund te
realizohen duke nderhyre
padrejtesisht ne hapesirat e
njeri- tjetrit, duke krijuar
keshtu marredhenie kaotike,
te paqarta. Principet e
ndryshuara dhe t谷
demokratizuara t谷 shkoll谷s shpesh sjellin konflikte, ashp谷rsi, brutalitet, vrazhd谷si. Jeta e p谷rditshme shkollore,
krahas konflikteve nx谷n谷s - nx谷n谷s, p谷rmban edhe konfliktet nx谷n谷s- m谷sues.
Konfliktet m谷sues-nx谷n谷s jan谷 nga m谷 delikatet n谷 shkoll谷 dhe 谷sht谷 e pamundur t谷 mos ekzistojn谷. Ato k谷rkojn谷
shum谷 v谷mendje, kujdes, ndjeshm谷ri e profesionaliz谷m. Pjesa m谷 e madhe e tyre jan谷 konflikte: p谷r nevoja ose p谷r
vlera, rrall谷 her谷 ato jan谷 konflikte p谷r shkaqe t谷 tjera, konfliktet p谷r nevoja lidhen drejtp谷rdrejt me realizimin ose
mosrealizimin e interesave t谷 ndrysh谷m t谷 nx谷n谷sve ose t谷 m谷suesve, nd谷rsa konfliktet p谷r vlera lidhen me figur谷n
ose personalitetin e m谷suesit ose t谷 nx谷n谷sit. Kur t谷 dyja pal谷t nuk ndihen t谷 respektuara nga nj谷ra- tjetra, kur ndihen
t谷 fyera nga fjal谷 t谷 th谷na ose nga veprime t谷 kryera, ato, menj谷her谷, pozicionohen kund谷r nj谷ra-tjetr谷s. Jo pak
m谷sues, nuk mund t谷 p谷rdit谷sohen me ndryshimet e p谷rshpejtuara n谷 formimin psikokulturor t谷 nx谷n谷sve
adoleshent谷, gj谷 q谷 ndikon n谷 nxitjen e konflikteve. Por, duke u nisur nga ajo se shkolla k谷rkon paqe, stabilitet,
qet谷sin e v谷rtet e jo t谷 rreme por edhe shum谷 pun谷 e p谷rkushtim, n谷 vetvete ajo n谷nkupton parandalimin e
konflikteve, n谷nkupton zgjidhjen. F谷mij谷t duhet t谷 m谷sojn谷 t谷 punojn谷 s谷 bashku, t谷 besojn谷, t谷 ndihmojn谷 dhe t谷
ndajn谷 gjith巽ka me nj谷ri-tjetrin. F谷mij谷t duhet t谷 m谷sojn谷 t谷 v谷zhgojn谷 me kujdes, t谷 komunikojn谷 me korrekt谷si dhe
t谷 d谷gjojn谷 me v谷mendje. Komunikimi i dob谷t mund t谷 krijoj谷 konflikt, kur nx谷n谷sit nuk din谷 t谷 shprehin nevojat
dhe d谷shirat e tyre; nuk kan谷 ku ti shprehin emocionet dhe nevojat e tyre ose druhen ti shprehin ato. Shum谷
konflikte e kan谷 burimin te keqkuptimi i q谷llimeve, ndjenjave, nevojave ose i veprimeve t谷 t谷 tjer谷ve.
Asnjehere shkolla nuk eshte normale, nese nuk ka te kristalizuar misionin, qellimin, funksionin si dhe natyrisht
statusin dinamik te dy figurave te perjetshme te saj; mesuesit dhe nxenesit.
MARRDHENIET MESUES
NXENES
4. BRAKTISJA E SHKOLLES
Ka shum谷 arsye pse nx谷n谷sit l谷n谷 shkoll谷n her谷t. Problemet familjare jan谷 nj谷 shkak. N谷se
prind谷rit jan谷 t谷 divorcuar, askush nuk mban pergjegjesi per femijen. Faktor谷t financiare jan谷
gjithashtu t谷 r谷nd谷sishme. Disa student谷 duan t谷 punojn谷 n谷 m谷nyr谷 p谷r t谷 mb谷shtetur familjet
e tyre. N谷 t谷 kund谷rt, t谷 tjer谷t mund t谷 ken谷 biznese familjare dhe nuk shohin ndonj谷 dobi n谷
marrjen e nj谷 t谷 certifikate t谷 shkolles se mesme. Ndoshta arsyeja kryesore pse nx谷n谷sit
braktisin 谷sht谷 p谷r arsye personale. P谷r shum谷 nx谷n谷s, shkolla 谷sht谷 e m谷rzitshme. T谷 tjer谷
kan谷 v谷shtir谷si ne te mesuarit dhe kan谷 nevoj谷 p谷r ndihm谷 nga specialist谷t. Problemi i
braktisjes s谷 shkoll谷s mund t谷 reduktohet duke p谷rdorur disa strategji. S谷 pari, autoritetet
arsimore duhet t谷 punojn谷 ngusht谷 me prind谷rit p谷r t谷 monitoruar frekuentimin. Ata kan谷
nevoj谷 p谷r t谷 ndjekur dhe p谷r t谷 p谷rcaktuar arsyet p谷r munges谷n e studentit. N谷 disa vende,
prind谷rit gjobiten n谷se
f谷mij谷t nuk jan谷 duke marr谷
pjes谷 ne shkolle. Shkollat
gjithashtu duhet te
permbajne nje punonj谷s
social i cili mund t谷
p谷rgjigjen p谷r problemet
familjare. Nj谷 qasje e dyt谷
谷sht谷 p谷r t谷 zbatuar
ndryshimet n谷 kurrikul谷n n谷
m谷nyr谷 q谷 shkolla te jete
m谷 interesante p谷r nx谷n谷sit
n谷 rrezik t谷 braktisjes. Kjo
mund t谷 realizohet me ane te metodave t谷 reja t谷 m谷simdh谷nies ose t谷 l谷nd谷ve t谷 reja dhe t谷
objekteve n谷 shkoll谷. S谷 treti, disa ndihma financiare mund t谷 ndihmojne shume p谷r t谷
inkurajuar student谷t me probleme financiare p谷r t谷 q谷ndruar n谷 shkoll谷. Si巽 mund t谷 shihet,
nuk ka nj谷 zgjidhje p谷r problemin e braktisjes se shkolles. Autoritetet arsimore, prind谷rit dhe
shkollat duhet t谷 punojn谷 ngusht谷 s谷 bashku p谷r t谷 gjetur arsyen p谷r vendimin e secilit nx谷n谷s
p谷r t谷 l谷n谷 shkoll谷n, dhe t谷 p谷rpiqen t谷 b谷jne sa m谷 shum谷 t谷 jet谷 e mundur p谷r t谷 inkurajuar
nxenesit q谷 t谷 q谷ndrojn谷 n谷 shkolle.
5. DHUNA NE SHKOLLE
Dhuna n谷 shkoll谷 谷sht谷 nj谷 problem i madh n谷 mbar谷 bot谷n. Efektet e dhun谷s n谷 shkoll谷
mund t谷 巽ojne n谷 ndarje dhe trauma t谷 r谷nda mendore dhe fizike p谷r t谷 dy autoret e krimit
dhe viktimave gjithashtu.Shkaku kryesor i dhun谷s n谷 shkoll谷 谷sht谷 nj谷 kombinim i
marr谷dh谷nieve t谷 dob谷ta t谷 komunitetit.
Fillimet e dhun谷s n谷 shkoll谷 shpesh burojn谷
nga dallimet n谷 mes t谷 rinjve. F谷mij谷t
shoqerohen me njer谷z q谷 jan谷 t谷 ngjashem
me ata,nga mentaliteti, dhe interesat. Grupet
e tjera shihen si armiq, dhe ktu 谷sht谷 ku fillon
konflikti. Mungesa e arsimit 谷sht谷 nj谷 nga
shkaqet kryesore t谷 dhun谷s n谷 shkoll谷. N谷se
t谷 rinjt谷 nuk jan谷 m谷suar nga nj谷 mosh谷 t谷 re
n谷 lidhje me pasojat dhe gabimet e dhun谷s
atehere ata do te kenaqen duke e perdorur
ate. Edukimi duhet t谷 ndodhin n谷 sht谷pi, s谷
bashku me prind谷rit, dhe n谷 klas谷 bashke me
mesuesit e tyre. P谷r m谷 tep谷r, kur dhuna ndodh谷, mungesa e vullnetit p谷r t谷 nd谷shkuar
autor谷t e krimit i inkurajon ata q谷 t谷 marrin pjes谷 n谷 t谷 p谷rs谷ri m谷 von谷. M谷suesit dhe
oficer谷t e zbatimit t谷 ligjit duhet parandalojne
dhun谷n. Duke i lejuar nxenesit q谷 t谷 largohen
pa denuar, atehere ata mendojne se nuk kan谷
b谷r谷 asgj谷 t谷 gabuar dhe vazhdojne ta
perserisin dhunen.Marr谷dh谷niet e dob谷ta t谷
komunitetit fillojn谷 dhun谷n e shkoll谷s. Shkollat
nd谷r-racore ku nx谷n谷sit vijn谷 nga prejardhje t谷
ndryshme mbjellin far谷n e konfliktit. Shum谷
student谷 nuk kan谷 ardhur n谷 kontakt me njer谷z
nga prejardhje tjeter, dhe kjo krijon dyshime
dhe kujdes. Udh谷zimet e prind谷rve n谷 sht谷pi
kane nj谷 efekt shume t谷 madh mbi dhun谷n e
shkoll谷s. N谷se prind谷rit e nj谷 nx谷n谷si jan谷 t谷 dhunsh谷m dhe paragjykues, ata kan谷 gjasa p谷r
t谷 zhvilluar t谷 nj谷jtat karakteristika agresive. Edhe n谷se ka vet谷m nj谷 njeri si ky n谷 nj谷
shkoll谷, ajo mund t谷 巽oj谷 n谷 dhun谷 nje klas谷 te tere. N谷 p谷rgjith谷si, nuk jane faktor谷t e
rrezikut t谷 dhun谷s t谷 cilet b谷hen problem. sht谷 mungesa e vullnetit p谷r t谷 vepruar
mbi t谷 kur ajo ndodh. sht谷 e pamundur p谷r t谷 shuar t谷 gjitha llojet e dhun谷s.
F谷mij谷t b谷jn谷 gabime dhe kjo do t谷 ndodh谷,por p谷r ta ndaluar at谷 t谷 ndodh谷
p谷rs谷ri, shkollat dhe oficer谷 t谷 komunitetit duhet t谷 veprojn谷.
6. AKTIVITET PAS-SHKOLLORE
DHE PUNA
Ne shkollen e mesme eshte e nevojshme te jemi te perfshire ne aktivitete jashteshkol-
lore, por cfare lloji aktiviteti i pershatet nje nxenesi te shkolles se mesme? Sigurisht
aktivitet sportiv por ekziston edhe puna. Shume adoleshente ne ditet e sotme punojne
ne dyqane te ndryshme ushqimore,ne kinema,etj. Si student te shkolles se mesme
eshte me mire te jemi te perfshire ne nje aktivitet pas-shkollor se sa te kemi nje pune,
por te dyja keto gjera na lejojne te praktikojme aftesite tona.Perfshirja ne nje aktivitet
pas-shkollor na jep liri per te lehtesuar stresin menderisht dhe fizikisht. Per shembull
kur ne jemi duke luajtur futboll ne jo
vetem mesojme artin por edhe kena-
qemi duke luajtur. Po keshtu, kur
shkruajme vet nje artikull ne nje
gazete, neve na jepet mundesia per te
perdorur imagjinaten tone, dhe kjo
mund te quhet nje proces shume i
lumtur. Por ndryshe nga puna e cila
duhet te merret seriozisht sepse me
gabimin me te thjeshte ne mund te
humbasim punen tone.Pra puna
ndryshe nga aktiviteti nuk eshte gjith-
mone nje ceshtje e bukur dhe nuk na
lejon gjithmone te jemi krijues as te
shfrytezojme imagjinatet
tone.Perfshirja ne nje aktivitet pas-
shkollor gjithashtu ka perfitime me te
mira per nje nxenes te shkolles se
mesme sesa nje pune ka per te ofruar.
Kjo per faktin se aktivitet pas-
shkollore na ofrojne shume informacione te vlefshme per tu njohur ne mbare boten
dhe per te regjistruar ne nje universitet me te mire. Puna nga ana tjeter na ndihmon
per gjendjen financiare por nuk na jep mundesi ne jete.Duke marr pjese ne nje
aktivitet pas-shkollor jo vet谷m na jep mundesi per te m谷suar artin e di巽kaje,por edhe
p谷r t谷 v谷n谷 ato aft谷si n谷 veprim. P谷rvoja 谷sht谷 tep谷r e 巽muar dhe p谷rpjekja dhe koha
7. Drejtori i qendr谷s Aksion Plus,
Genc Mu巽ollari shprehet se mosha e
fillimit t谷 p谷rdorimit t谷 drog谷s 谷sht谷
13-14 vje巽 dhe kryesisht kjo mosh谷
fillon t谷 p谷rdor谷 droga t谷 ash-
tuquajtura t谷 lehta dhe 谷sht谷 m谷
tep谷r e predispozuar p谷r t谷 kaluar n谷
p谷rdorimin e drogave t谷 r谷nda, si
kanabis apo heroina. Z. Mu巽ollari
v谷ren se koh谷t e fundit ka nj谷 rritje
t谷 numrit t谷 p谷rdoruesve t谷 drog谷s
dhe kjo sipas tij, vjen si rezultat
kriz谷s ekonomike, ku shum谷 njer谷z
kan谷 ngelur pa pun谷 ose jan谷 t谷
stresuar. Ai pohon se edhe numri i
p谷rdoruesve q谷 i p谷rkasin
komunitetit Rom 谷sht谷 rritur dhe si-
pas statistikave 7-8% e p谷rdoruesve
i p谷rkasin k谷tij komuniteti. Mosha
mesatare e rom谷ve q谷 kan谷 p谷rdorur
p谷r her谷 t谷 par谷 l谷nd谷 narkotike
谷sht谷 rreth 15 vje巽. Marrja e drog谷s
prej tyre b谷het n谷 sht谷pi apo zona t谷
braktisura n谷 lagje, posht谷 urave apo
n谷 zon谷n e Bregut t谷 Lumit n谷 Tira-
n谷- tregon Mu巽ollari. Sipas tij,
mosha dominante e p谷rdoruesve
谷sht谷 ajo nga 20-33 vje巽, nj谷 mosh谷
relativisht e re krahasuar me vende
t谷 tjera t谷 bot谷s.
Mu巽ollari tregon se meshkujt jan谷 p谷rdorues
m谷 t谷 m谷dhenj t谷 substancave narkotike kra-
hasuar me femrat, por nga ana tjet谷r, nuk ka
dallime p谷rsa i p谷rket shtresave sociale q谷 i
p谷rkasin p谷rdoruesit. I pyetur rreth adolesh-
ent谷ve dhe praktikave q谷 duhet t谷 zbatohen
q谷 kjo kategori t谷 jet谷 e mbrojtur drejtori i
Aksion Plus shprehet se, duhet nj谷 bash-
k谷punim sa m谷 i gjer谷, ku t谷 p谷rfshihet
familja, shkolla, organizatat fetare, shoq谷ria
civile, media dhe shteti. Gjithashtu, ne si in-
stitucion muajin tjet谷r do t谷 nd谷rmarrim nj谷
aksion sensibilizues n谷 t谷 gjitha gjimnazet e
Tiran谷s. Ky 谷sht谷 nj谷 aksion q谷 do nd谷rmer-
ret p谷r t谷 dytin vit rradhazi dhe do t谷
mb谷shtetet nga AMSHC, UNFPA, OSFA, me
q谷llimin e vet谷m p谷r tu bashkuar t谷 gjith谷
kund谷r drog谷s,- p谷rfundon Mu巽ollari.
8. JAVA / DITA OLIMPIKE DHE EDUKIMI OLIMPIK NE SHKOLLE
EDUKIMI OLIMPIK NE SHKOLLE NJE MODEL PER TU ZBATUAR NE
PRAKTIKE
OLIMIPIZMI
Q谷llimi i Olimpizmit 谷sht谷 q谷 t谷 kontribuoj谷 n谷 nd谷rtimin e nj谷 bote m谷 t谷
mir谷 duke edukuar t谷 rinjt谷 n谷p谷rmjet t谷 ushtruarit me aktivitete sportive pa
asnj谷 lloj forme diskriminimi dhe me shpirtin Olimpik, i cili k谷rkon mir谷kup-
tim t谷 nd谷rsjellt谷 me shpirt miq谷sise, solidaritetit dhe fair play.
Edukimi i t谷 rinj谷ve Nd谷rtimi i nj谷 bote m谷 t谷 mire. Duke u nisur nga ky pa-
rim themelor i Kart谷s Olimpike, tashm谷 i provuar, na lind natyrsh谷m nxitja se
duhet t谷 kontribuojm谷 n谷 rinin谷 ton谷 Shqiptare p谷r t谷 transmetuar tek ata disa
parime themelore q谷 e gjith谷 bota, t谷 gjith谷 f谷mij谷t e bot谷s, t谷 gjith谷 spor-
tist谷t, t谷 gjith谷 njer谷zit d谷shirojn谷 q谷 ti ken谷 dhe t谷 udh谷hiqen nga to. Parime
t谷 tilla si: Toleranca, bujaria, uniteti, miq谷sia, mos diskriminimi, respekti p谷r
t谷 tjer谷t, paqja, etj
Si t谷 organizosh nj谷 Dit谷 Olimpike n谷 Shkoll谷
Para se t谷 vijohet me m谷nyr谷n se si t谷 organizohet Dita Olimpike n谷 shkoll谷
duhet t谷 shtrojm谷 dy pyetje: 1. Pse duhet t谷 organizohet Dita Olimpike? 2.
far谷 p谷rfiton shkolla nga Dita Olimpike?
Pse duhet t谷 organizohet Dita Olimpike?
P谷r t谷 p谷rq谷ndruar v谷m谷ndjen n谷 suksesin e arritjeve personale p谷r t谷 gjith谷
nx谷n谷sit P谷r t谷 ofruar nj谷 mund谷si kulminative p谷r integrimin e aktiviteteve
kroskurrikulare P谷r t谷 organizuar nj谷 aktivitet mbar谷- shkollor, bazuar n谷
tem谷 Olimpike, duke theksuar bashk谷punimin, pjes谷marrjen dhe fair play.
9. Facebook
Rrjetet sociale jane bere pjese e
jetes se perditshme per 60% te
shqiptareve. Statistikat flasin per
nje perdorim te gjere kryesisht te
facebook por edhe te Twitter, my
space, blogger, netlog etj
Perdoruesit jane te moshave te
ndryshme duke filluar qe nga
adoleshentet e deri tek personat
mbi 50-vjec.
Por a perben problem perdorimi i
ketyre rrjeteve?
A duhet te shqetesohen prinderit
per femijet e tyre?
Me poshte po ju japim disa fakte
mbi efektet qe kane rrjetet
sociale per shendetin tuaj
Efektet negative
1.Shkakton depresion
Kjo ndodh kur ka nje perdorim te
pakontrolluar dhe te pakufizuar
te facebook, vecanerisht nga
adoleshentet, te cilet mund te
shfaqin edhe sjellje agresive.
Megjithese ky fenomen ende nuk
eshte
2.Crregullon menyren e ushqyerjes
Sa me shume te rrine adoleshentet ne facebook
apo rrjete te tjera sociale, aq me shume jane te
prirur per crregullime ne menyren e te ngrenit,
duke degraduar deri ne anoreksi, bulimi apo
dieta ekstreme. Informacionet dhe lajmet e
shumta ne lidhje me muziken, moden, gossip, i
shtyjne adoleshentet drejt crregullimeve ne
menyren e te ushqyerit.
Por jo domosdoshmerisht per kete eshte fajtor
facebook. Ndoshta eshte e kunderta, qe
personat me keto crregullime shpenzojne me
shume kohe online. Duhet te tregohet nje
kujdes i vecante nga ana e prinderve qe te
kufizojne efektet negative jo vetem te facebook
-ut por te medias ne pergjithesi, tek femijet e
tyre.
10. Edhe pse sistemi arsimor 谷sht谷 p谷fshir谷 nga projektet, strategjit谷 e reja, apo metod-
ologjin谷, nx谷n谷sit n谷 k谷to dit谷 dimri kan谷 nj谷 problem edhe m谷 shqet谷sues , at谷 t谷
munges谷s s谷 ngrohjes n谷 klasa. Nxensit cdo dite p谷rballen me t谷 ftohtin e acart谷. Ata
na tregojn谷 se n谷 巽far谷 kushtesh e ndjekin m谷simin, nd谷rkoj谷 q谷 nuk ngurrojn谷 ti
b谷jn谷 thirrje e strukturave drejtuese si t谷 komun谷s por edhe t谷 qeveris谷 q谷 t谷 v谷n谷 dor谷
p谷r t谷 zgjidhur k谷t谷 situat谷.
"Nx谷n谷sit kur vijn谷 dridhen nga i ftohti. Gjithshtu m谷suesit na kan谷 th谷n谷 q谷 duhet t谷
vishemi m谷 trash谷 dhe mundohen t谷 na mbajn谷 ngroht谷 me fjal谷t e tyre. vet谷m kur
jemi n谷 fiskultur谷 ne ngrohemi sepse l谷vizjet t谷 ngrohin trupin, nd谷rsa 谷 klas谷 n谷 tre
or谷t e para t谷 gjith谷 nx谷n谷sit dridhen. Ka shum谷 raste kur nx谷n谷sit mungojn谷 shum谷
shpesh n谷 shkolla p谷r shkak谷 t谷 ftohtit.
Duke hyr谷 n谷p谷r klasa sheh nx谷n谷s t谷 veshur trash谷, t谷 cil谷t zhvillojn谷 m谷simin me
shalle e kapuc谷. Diku, n谷 ndonj谷 rast, t谷 z谷 syri ndonj谷 mjet ngroh谷s, por n谷 t谷
shumt谷n e rasteve, ai nuk vihet n谷 pun谷.
11. Viti i ri shkollor i gjen shkollat n谷
vend n谷 kushte t谷 v谷shtira infra-
strukturore. Nj谷 pjes谷 e tyre kan谷
mungesa bazike, nd谷rkoh谷 q谷 t谷
tjera kan谷 probleme m谷 sip谷rfa-
q谷sore. Ajo q谷 v谷rehet n谷
p谷rgjith谷si 谷sht谷 mungesa e bash-
k谷punimit mes qeveris谷 qendrore
dhe asaj vendore p谷r p谷rmir谷simin
e gjendjes, por pavar谷sisht k谷saj,
edhe pse jemi n谷 vitin 2015, n谷
shkollat shqiptare v谷shtir谷 t谷 gjesh
laborator谷 fizike apo kimie t谷 nj谷
niveli t谷 k谷naqsh谷m dhe nx谷n谷sit,
edhe sot, vijojn谷 t谷 m谷sojn谷 p谷r
reaksionet n谷p谷rmjet imagjinat谷s,
apo p谷rshkrimit q谷 u b谷n m谷suesja.
N谷 m谷 t谷 mir谷n e rasteve e shohin
n谷 internet.
Po ashtu, pavar谷sisht sloganeve t谷
Shqip谷ris谷 n谷 mosh谷n e internetit,
n谷 vendin ton谷 vijon t谷 ket谷
probleme bazike me laborator谷t e
informatik谷s.
N谷 konkluzionet e raportit jan谷 v谷n谷
n谷 dukje mospajisja e shkollave me
klasa laborator谷 p谷r l谷nd谷t shkencore,
mungesa e ambienteve p谷r edukimin
fizik e deri tek mungesa e bibli-
otekave apo librave q谷 u vijn谷 n谷
ndihm谷 nx谷n谷sve p谷r t谷 studiuar.
Shkollat e inspektuara, n谷 72% t谷
rasteve, disponojn谷 mjete laboratorike
t谷 l谷nd谷ve fizik谷, kimi, biologji dhe
gjeografi por mungojn谷 klasat labora-
tor谷. P谷r k谷t谷 arsye, pun谷t laboratori-
ke jo gjithmon谷 realizohen n谷 labora-
tor谷. M谷suesit zhvendosin mjetet n谷
mjediset e klasave p谷r demonstrimin
e detyrave praktike. Kjo ndodh
pergjithesisht ne te gjitha shkollat e
mesme perfshire ktu edhe gjimnazin
BDK.
12. Disa shkolla i obligojn谷 nx谷n谷sit e tyre ti bartin uniformat, por ka edhe vatra arsi-
more n谷 t谷 cilat nx谷n谷sit veshin at谷 q谷 duan dhe u p谷lqen. Zgjedhjet e t谷 rinj谷ve
shpesh jan谷 t谷 zhdrejta. Shum谷 f谷mij谷 dhe adoloshent谷 nuk arrijn谷 ti p谷rmbahen
th谷njes s谷 vjeter si巽 谷sht谷 vendi b谷het kuvendi, duke tejkaluar k谷shtu disa norma e
kode.
Pse duhet t谷 duken si yje?
Shum谷 prind谷r t谷 ashtuquajtur "cool" jan谷 vet谷-iniciator谷 t谷 kombinimeve q谷 ngjajn谷
me ato t谷 klipeve muzikore e sfilatave t谷 mod谷s.
Ndon谷se f谷mij谷t e tyre nisen p谷r n谷 institucionin m谷 serioz, disa tentojn谷 q谷 f谷mij谷t e
tyre, q谷 nga ata t谷 shkoll谷s fillore e deri tek ata t谷 t谷 mesmes, t谷 duken tejet modern谷,
unik谷 dhe t谷 pakrahasuesh谷m. Pra, edukimi duhet t谷 nis谷 q谷 nga sht谷pia, prind谷rit
duhet t谷 jen谷 ata q谷 nj谷 far谷 forme e
diktojn谷 paraqitjen (e duhur) n谷
shkoll谷.
F谷mij谷t nuk duhet t谷 rriten me
iden谷 duhet t谷 jesh m谷 i (e)
ve巽ant谷 se t谷 gjith谷 dhe se imazhi e
rrobat jan谷 gjith巽ka. F谷mij谷t duhet
t谷 m谷sohen q谷 t谷 jen谷 t谷 thjesht谷
dhe t谷 mos b谷hen asesi prototipe,
si巽 ndodh zakonisht.
Pse duhet q谷 nj谷 f谷mij谷 apo
adoloshent t谷 duket gjithsesi si
Justin Biber, Selena Gomez, Justin
Timberlake, Rita Ora...? Industria e
bukuris谷 shpesh e pengon krijimin e stilit personal, andaj kujdes dhe mos lejoni q谷
f谷miju juaj t谷 duket si dikush q谷 n谷 fakt nuk 谷sht谷 dhe nuk mund t谷 jet谷, sepse secili
njeri 谷sht谷 nj谷 p谷r vete.
Shkollat si pista mode
Fatkeq谷sisht, n谷 shoq谷rin谷 ton谷 liria n谷 dukje 谷sht谷 pa diapazon, aq sa shum谷 veta
k谷t谷 liri e kane shijuar m谷 tep谷r se 巽duhet dhe kjo duket q谷 nga m谷nyra se si vishemi.
Mir谷po, gjjith巽ka ka nj谷 limit. Duhet t谷 krijohet m谷 n谷 fund nj谷 edukat谷 se si t谷
vishemi n谷 shkoll谷, n谷 m谷nyr谷 q谷 t谷 mos l谷m谷 pikpyetje n谷 kokat e atyre q谷 jan谷
thjesht shikues.
Mos t谷 harrojme q谷 shkolla 谷sht谷 djep dije, diturie dhe m谷simi, andaj veshja p谷r n谷
k谷t谷 adres谷 me r谷nd谷si t谷 ve巽ant谷 p谷r t谷 ardhemn e secilit duhet t谷 jet谷 n谷 harmoni me
Veshja ne shkolleVeshja ne shkolleVeshja ne shkolle
13. Ta kemi parasysh k谷t谷 th谷nje dhe ta tejkalojm谷 k谷t谷 tendenc谷 t谷 thkesuar drejt ek-
staravagan谷c谷s. Pse duhet q谷 nx谷n谷sit kosovar谷 t谷 duken kaq modern谷? Pse edhe pa-
rashkollor谷t duhet t谷 vishen me firm谷, t谷 ken谷 aksesuar dhe ti lyejn谷 flok谷t m谷 xhel? A
nuk mjafton t谷 jen谷 thjesht谷 t谷 past谷r? Edhe rinia jon谷 shkollor谷 ka prirje t谷 theksuara
drejt ekstravagances. sht谷 gj谷 fatkeqe q谷 adoloshent谷t tan谷 me iden "e bukur" kup-
tojn谷 "ekstravaganten". Veshjet e shkollar谷ve tan谷 jan谷 v谷rtet t谷 巽uditshme. Shum谷
ngjyra, prerje, aksesuar...
Do t谷 duhej q谷 t谷 krijohej nj谷 kod, si巽 ekziston dhe respektohet n谷 t谷 gjith谷 boten:
veshje t谷 thjeshta, t谷 past谷rta, pa shum谷 detaje...veshje q谷 nuk i l谷n谷 t谷 tjer谷t t谷 ndalen
tek dukja, por tek personaliteti dhe intelegjenca. Shkolla 谷sht谷 institucion serioz ndaj
dhe veshja duhet t谷 jet谷 serioze. Ndoshta, uniforma 谷sht谷 zgjedhje idele, edhe p谷r t谷
mos u b谷r谷 diferencimet, por edhe p谷r t谷 mos i sh谷nd谷rruar shkollat n谷 pista mode,
joshjeje e ngacmimi.
Me k谷t谷 trend (shkollor谷)n谷 l谷vizje, idea e t谷 m谷suarit duket e larg谷t. Veshjet e tilla
le t谷 vishen n谷 mbr谷mje apo kudo, por jo n谷 shkoll谷. Gjithashtu, p谷rdorimi i takave t谷
larta 谷sht谷 b谷r谷 mani. A b谷n q谷 t谷 vishen taka t谷 larta 6-8 centimetra edhe n谷 shkoll谷?
Kjo, 谷sht谷 e tep谷rt, e pa lejueshme dhe
krejt jasht谷 rregullave. N谷 bot谷 qarkullonj
vrullsh谷m idea q谷 veshja tregon kush
je. A jan谷 nx谷n谷sit tan谷 ata q谷 duken?
N谷se kjo 谷sht谷 e v谷rt谷t, at谷her谷 vijm n谷
p谷rfundime t谷 pa d谷shirueshme.
Megjithat谷, le t谷 themi q谷 gjith巽ka q谷
ndodh 谷sht谷 nj谷 infeksion i marr nga
televizioni. Fatkeq谷sisht, mas-media
ndikon keq tek adoloshent谷t tan谷, t谷 cil谷t
para trupit t谷 tyre duhet ta st谷rvisin
fuqish谷m mendjen dhe m谷nyr谷n e percep-
timit. Mos harroni: jo 巽do gj谷 q谷 shohim
n谷 tv mund ta veshim n谷 jet谷.
N谷se doni q谷 ta ktheni faqen, t谷 visheni
si巽 u ka hije, at谷her谷 fillimisht duhet ta
evitoni iden谷 un谷 duhet t谷 dukem
bukur...provokues...e nxeht谷...Zgjidhni
gj谷ra t谷 koh谷s, por jo ekstravagante.
Tejkaloni k谷t谷 shabllon t谷 keq, sepse nuk
b谷n p谷r n谷 shkoll谷.
14. Dallimet mes nx谷n谷sve q谷 m谷sojn谷 n谷 periferi dhe atyre n谷 qend谷r nuk do t谷 ekzistojn谷 m谷 n谷
arsimin shqiptar. Konfirmimi vjen nga kreu i Qeveris谷 Edi Rama, sipas t谷 cilit ky hendek i
krijuar prej vitesh, shpesh her谷 edhe n谷 nivele problematike do t谷 ndalet fal谷 mjeteve t谷
teknologjis谷, p谷rdorimi i t谷 cilave do t谷 ndikoj谷 n谷 cil谷sin谷 e m谷simdh谷nies n谷 t谷 gjitha
shkollat e arsimit parauniversitar, pavar谷sisht zon谷s n谷 t谷 cil谷n ndodhen k谷to shkolla. Duke
marr谷 pjes谷 n谷 promovimin e projektit Smart classroom, n谷 shkoll谷n Andon Zako ajupi
, kryeministri Edi Rama ka deklaruar se kjo nism谷 synon q谷 t谷 arrij谷 zhvillimin e l谷nd谷ve t谷
ndryshme apo shk谷mbimin e informacioneve mes nx谷n谷sve dhe m谷suesve n谷p谷rmjet tab-
letave elektronike. N谷p谷rmjet k谷tij projekti t谷 ri q谷 do t谷 zbatohet n谷 t谷 gjitha shkollat shqip-
tare po b谷het e mundur q谷 巽do
not谷 apo munges谷 q谷 merret n谷
shkoll谷 t谷 hidhet online.
Nd谷rkoh谷 q谷 m谷 tej 谷sht谷
sqaruar se digjitalizimi i sis-
temit t谷 vendosjes s谷 notave
apo mungesa do t谷 b谷j谷 q谷
nx谷n谷sit t谷 jen谷 m谷 t谷 monito-
ruar jo vet谷m nga m谷suesit, por
edhe prind谷rit. Kjo pasi
familjar谷t tashm谷 do t谷 ken谷
akses p谷r t谷 marr谷 informacion
p谷r f谷mij谷t e tyre
n谷p谷rmjet faqeve online q谷 do
krijohen n谷 shkoll谷. M谷suesit do t谷 jen谷 t谷 pajisur edhe me regjistrin elektronik, i cili 谷sht谷
programuar q谷 巽do informacion mbi nx谷n谷sit ta ket谷 m谷suesi, por edhe prindi. Sigurisht q谷
ju mund t谷 mos iu vij谷 fort mir谷, q谷 fal谷 k谷tij sistemi dhe programeve q谷 do t谷 p谷rfshihen
brenda k谷tij sistemi, mami me babin do ta marrin vesh n谷 koh谷 reale, a jeni n谷 m谷sim, apo
sjeni n谷 m谷sim, n谷 momentin kur m谷suesja do sh谷noj谷 not谷n n谷 regjistrin e saj elektronik,
nota do ti dali mamit ose babit n谷 celular. K谷to jan谷 gj谷ra q谷, me th谷n谷 t谷 drejt谷n, jan谷 t谷
k谷qijat e teknologjis谷. Nuk keni 巽far谷 t谷 b谷ni. Se nuk mund ti ket谷 teknologjia, t谷 gjitha t谷
mira. Por, pa dyshim, p谷r ju do t谷 jet谷 nj谷 ndihm谷 e jasht谷zakonshme q谷 p谷rmes k谷tyre instru-
menteve, por dhe p谷rmes k谷saj marr谷dh谷nieje s谷 re q谷 do t谷 krijohet mes shkoll谷s e familjes,
ju t谷 mund t谷 nxirrni p谷rfitimet m谷 t谷 m谷dha dhe t谷 b谷ni nj谷 investim, shum谷 her谷 m谷 efikas,
p谷r t谷 ardhmen tuaj.Kostoja q谷 do paguani, e di q谷 nuk 谷sht谷 e vog谷l, sepse do jeni t谷
kontrolluar si asnj谷her谷 tjet谷r dhe praktikisht nuk do g谷njeni dot, duke th谷n谷 q谷 isha n谷 m谷sim
po zysha nuk m谷 vuri re, se kur u b谷 apeli, nuk m谷 doli emri apo, jo nuk m谷 pyet谷n sot,
nd谷rkoh谷 q谷 ke marr谷 nj谷 not谷 q谷 prind谷rit i b谷n t谷 palumtur, ka deklaruar kryeministri Ra-
ma. Aktualisht ka nisur reforma p谷r sistemin e arsimit, futja e teknologjis谷 s谷 informacionit
sjell m谷 af谷r m谷suesit me nx谷n谷sit dhe prind谷rit, por dhe i jep fund diferencimeve mes
nx谷n谷sve p谷r shkak t谷 gjendjes sociale
Projekti Smart classroom, nis
n谷 shkoll谷n Andon Zako ajupi
15. Grupi 1
1. Mirsad Shabani
2. Agli Mema
3. Shkelzen Celaj
4. Ygerta Neziri
5. Rigers Loka
6. Leonardo Tare
7. Orjeld Tarja
8. Olgert Leka
9. Kevin Lala
10. Migena Qazimi
