ºÝºÝߣ

ºÝºÝߣShare a Scribd company logo

Paul van Wilgen

•Download as PPTX, PDF•
•
NVMT-symposium
NVMT-symposium
1 of 59
Downloaded 52 times
‘‘CHRONISCHE PIJN EN PIJNEDUCATIE, WAT IS DE ROL VAN DE MANUEEL THERAPEUT?’’ Prof. Dr. C. Paul van Wilgen Fysiotherapeut, Gezondheidspsycholoog, Epidemioloog
Pijn!
AGENDA • De Belgische pijn in de kuip • Sensitisatie en de pijnmatrix • Bent u ‘het varken’ of ‘de haas’? • Pijn en perceptie, van patiënt en behandelaar! • Pijneducatie
Pijn in de Kuip!! (1985)
Pijn-typen • Acute pijn • Neuropathische pijn • Chronische pijn
Acute pijn is een symptoom Chronische pijn is een aandoening COMPLEXE
Chronische pijn Syndromen: – Fibromyalgie / CVS – Whiplash – RSI / KANS / Tendinopthieën – Prikkelbaredarmsyndroom – Chronische bekkenpijn – CRPS I Omschrijvingen: – SOLK / MOLK / LOLK – Hoofdpijn – Lage rugklachten (lumbago, spit, ischialgie) – ‘tussen de oren’, psychogene pijn – Aspecifieke klachten
Chronische pijn • 88% langer dan 2 jaar! • 78% (nl) en 66 % (bel) is ontevreden over de aangeboden zorg • Jaarlijkse kosten: 20 miljard euro (nl) 11,6 miljard (bel)
SENSITISATIE
Dualisme van Descartes
Sensitisatie
Paul van Wilgen
From: Moseley GL, 2007
Paul van Wilgen
Paul van Wilgen
Paul van Wilgen
Paul van Wilgen
Paul van Wilgen
Paul van Wilgen
Paul van Wilgen
(Ziekte) symptomen Informatie vanuit ervaring, cultureel, externe bronnen (abstract + formeel) Cognitieve ziektepercepties Oorzaak, gevolgen, controle, behandelbaarheid, duur Coping strategieën (gedrag) Vermijden, informatie zoeken, hulp zoeken, behandeling etc Emotionele ziekte representaties angst, boosheid, teleurstelling Coping strategieën (gedrag) om met emoties om te gaan Veranderingen in het ziekte proces, functioneren en emoties Evaluatie van gedrag Evaluatie van gedrag Zelfregulatiemodel van Leventhal Mentale Representatie Hulpverlener
Percepties van patiënt en de hulpverlener! (BE)HANDELEN VAN DE MANUEEL THERAPEUT??
Chronische pijn (sensitisatie) • 1. Bio-psycho-sociaal model • Percepties!! • 2. Richten op zelfmanagement • Omgaan met de onderhoudende factoren • Normaal bewegen binnen de mogelijkheden • 3. Gedachte en gedragsverandering
Fasen van gedragsverandering t.o.v. behandeldoel Prochaska en DiClemente Stages of change
Patiënt met chronische rugpijn: Sensitisatie • 14 maanden toenemende pijnklachten • Uitstraling naar beide benen en schouders • Toenemend qua intensiteit, locatie • Niet goed aanwijsbaar, wisselend van aard • Slaap en concentratie problemen • Inactief en fors disuse • MRI, neuroloog; geen anatomische afwijkingen • Vraag: wat is de oorzaak, er moet toch iets mis zijn?
Patiënt met chronische rugpijn Percepties t.a.v. bewegen Prochaska en DiClemente Stages of change P: ‘bewegen is, ondanks pijn, goed’ P: ‘stress is bij mij een belangrijke oorzaak van de pijn’ P: ‘mijn pijn is het gevolg van een geïrriteerde zenuw tussen L4 en L5 bewegen is schadelijk’. P: ‘met deze pijn is het zaak de rug goed stabiel te houden, buikspieren aangespannen!’
From: Moseley GL, 2007
Diagnostiek
Diagnostiek • Zeer medisch-somatisch georiënteerd • Percepties over oorzaken worden nauwelijks specifiek uitgevraagd • Consequenties mn ten aanzien van bewegen • Verwachtingen worden niet uitgevraagd • Weinig interactie (doorvragen) veelal vraag-antwoord • Ingaan op emoties? • Niet ‘patient-centered’ maar ‘PT-centered’
Ziektepercepties uitvragen: IPQ-K
Ziektepercepties uitvragen: oorzaak • Wat denkt u dat de oorzaak van uw klacht is???? • Als u deze pijn voelt wat zou dan de oorzaak kunnen zijn? • Wat gebeurt er in uw rug als u voorover buigt? • Als u deze pijn voelt wat gaat er dan mis in uw rug? • U zegt dat uw wervel verdraait hoe ziet u dat voor zich? • Wat is artrose?
Ziektepercepties Consequenties • Wat kan/doet u niet meer vanwege uw klachten? • Kunt u uw klachten beïnvloeden? Verwachtingen • Duur van de klachten • Behandeling • Consequenties
Conclusie: overeenstemming? Hulpverlener Percepties over pijn
Pijn educatie; sensitisatie Verwachte somatische verklaring Bio- psycho- sociale aanpak
Evidentie voor pijneducatie?
Wat vertel je de patiënt?
Pijneducatie • Stap 1: geen lichamelijke afwijkingen (geruststelling) • Stap 2: zeggen wat het wel is (pijn is niet direct beïnvloedbaar, verloop is onzeker) • Stap 3: sensitisatie en gevolgenmodel koppelen • Stap 4: inzichtgeven in eigen gedrag en denken (overeenstemming en motivatie)
Acute pijn
Acute pijn
Chronische pijn
SENSITISATIE
Pijn educatie • Acute pijn • Chronische pijn
Pijn educatie • Acute pijn • Chronische pijn Schade / ontsteking ?
Ontstaan van pijn  SCHADE ≠ GELIJK AAN PIJN PIJN ≠ IS NIET GELIJK AAN SCHADE  Pijn zonder schade is mogelijk:
m = mechanisch t = temperatuur a = acid of chemische stoffen
Ontstaan van pijn  Het lichaam beschikt over een sterk intern pijncontrolesysteem = 60x sterker dan eender welk medicament vb: afzwakken + versterken pijn
pijnsensoren zenuw beschadiging doorsnede van ruggenmerg achteringang ruggenmerg zenuwbanen naar hersenen toe zenuwbanen vanuit hersenen hersenen PIJN
Ontkrachten van percepties • Uitleggen waarom bepaalde percepties niet kloppen • Mijn bekken staat scheef • Mijn rugspieren zijn te kort • Mijn buikspieren zijn instabiel • Als ik draai schuiven mijn wervels over elkaar heen • Ik heb beenlengteverschil • Mijn zithouding is niet goed • Ik heb slijtage
Paul van Wilgen
Paul van Wilgen
Behandeling bij (chronische) pijn Diagnostiek stap1 de probleeminventarisatie stap 2 de probleemanalyse Pijn-Educatiefase, stap 3 het geven van pijn-educatie stap 4 het kiezen van de op te bouwen activiteiten stap 5 het vaststellen van het startniveau stap 6 de opbouw tot het einddoel bepalen Behandel- en generalisatiefase (graded activity/exposure) stap 7 het uitvoeren van het opgestelde behandelplan en opbouwschema in de thuissituatie! stap 8 Bespreken van terugval
Transdisciplinair model 1 + 1 + 1 = 4 Psycholoog Arts Fysiotherapeut Patiënt met chronische pijn Wetenschappers Partners Specialisten Wat doen we niet
Transdisciplinair model (Transcare model) • Patiënt centraal • Discipline overstijgende kennis (scholing) en werkwijze (over de beroepsgrenzen heen) • Hulpverleners werken vanuit dezelfde visie! • Kliniek en wetenschap nauw samenwerken in onderzoek en implementatie • Resultaat is meer dan het geheel der delen -Choi BCK, Pak AWP. Multidisciplinarity, interdisciplinarity and transdisciplinarity in health research, services, education and policy: 1. Definitions, objectives, and evidence of effectiveness. Clin Invest Med 2006;29:351-64. -Ruddy G, Rhee K-S. Transdisciplinary Teams in Primary Care for the Underserved: A Literature Review. Journal of Health Care for the Poor and Underserved, 2005; 16: 248-256
Transdisciplinair model (Transcare model) • Iedereen zegt hetzelfde tegen de patiënt (en zijn naasten) • Iedereen weet wat de ander doet • Patiënten krijgen dezelfde boodschap • Pijneducatie essentiële stap in behandelproces
Embedded researcher • Onderzoek naar pijneducatie in transdisciplinaire setting! • Specifieke factoren ‘deze uitleg had ik jaren eerder moet hebben’ ‘ik snap nu waarom ik pijn heb en dat de pijn geen waarschuwingssignaal is’ • A-specifieke factoren ‘ik vond het zeer fijn dat er tijd voor me genomen werd en dat ik mijn verhaal kon doen’ ‘ik merkte de goede afstemming tussen de behandelaars dat geeft vertrouwen’
From: Moseley GL, 2007
From: Moseley GL, 2007 Rol van de manueel therapeut; -vraag goed percepties uit! -wees bewust wat u zegt!
Paul van Wilgen
BEDANKT VOOR UW AANDACHT Vragen?

More Related Content

Paul van Wilgen

  • 1. ‘‘CHRONISCHE PIJN EN PIJNEDUCATIE, WAT IS DE ROL VAN DE MANUEEL THERAPEUT?’’ Prof. Dr. C. Paul van Wilgen Fysiotherapeut, Gezondheidspsycholoog, Epidemioloog
  • 3. AGENDA • De Belgische pijn in de kuip • Sensitisatie en de pijnmatrix • Bent u ‘het varken’ of ‘de haas’? • Pijn en perceptie, van patiënt en behandelaar! • Pijneducatie
  • 4. Pijn in de Kuip!! (1985)
  • 5. Pijn-typen • Acute pijn • Neuropathische pijn • Chronische pijn
  • 6. Acute pijn is een symptoom Chronische pijn is een aandoening COMPLEXE
  • 7. Chronische pijn Syndromen: – Fibromyalgie / CVS – Whiplash – RSI / KANS / Tendinopthieën – Prikkelbaredarmsyndroom – Chronische bekkenpijn – CRPS I Omschrijvingen: – SOLK / MOLK / LOLK – Hoofdpijn – Lage rugklachten (lumbago, spit, ischialgie) – ‘tussen de oren’, psychogene pijn – Aspecifieke klachten
  • 8. Chronische pijn • 88% langer dan 2 jaar! • 78% (nl) en 66 % (bel) is ontevreden over de aangeboden zorg • Jaarlijkse kosten: 20 miljard euro (nl) 11,6 miljard (bel)
  • 21. (Ziekte) symptomen Informatie vanuit ervaring, cultureel, externe bronnen (abstract + formeel) Cognitieve ziektepercepties Oorzaak, gevolgen, controle, behandelbaarheid, duur Coping strategieën (gedrag) Vermijden, informatie zoeken, hulp zoeken, behandeling etc Emotionele ziekte representaties angst, boosheid, teleurstelling Coping strategieën (gedrag) om met emoties om te gaan Veranderingen in het ziekte proces, functioneren en emoties Evaluatie van gedrag Evaluatie van gedrag Zelfregulatiemodel van Leventhal Mentale Representatie Hulpverlener
  • 22. Percepties van patiënt en de hulpverlener! (BE)HANDELEN VAN DE MANUEEL THERAPEUT??
  • 23. Chronische pijn (sensitisatie) • 1. Bio-psycho-sociaal model • Percepties!! • 2. Richten op zelfmanagement • Omgaan met de onderhoudende factoren • Normaal bewegen binnen de mogelijkheden • 3. Gedachte en gedragsverandering
  • 24. Fasen van gedragsverandering t.o.v. behandeldoel Prochaska en DiClemente Stages of change
  • 25. Patiënt met chronische rugpijn: Sensitisatie • 14 maanden toenemende pijnklachten • Uitstraling naar beide benen en schouders • Toenemend qua intensiteit, locatie • Niet goed aanwijsbaar, wisselend van aard • Slaap en concentratie problemen • Inactief en fors disuse • MRI, neuroloog; geen anatomische afwijkingen • Vraag: wat is de oorzaak, er moet toch iets mis zijn?
  • 26. Patiënt met chronische rugpijn Percepties t.a.v. bewegen Prochaska en DiClemente Stages of change P: ‘bewegen is, ondanks pijn, goed’ P: ‘stress is bij mij een belangrijke oorzaak van de pijn’ P: ‘mijn pijn is het gevolg van een geïrriteerde zenuw tussen L4 en L5 bewegen is schadelijk’. P: ‘met deze pijn is het zaak de rug goed stabiel te houden, buikspieren aangespannen!’
  • 29. Diagnostiek • Zeer medisch-somatisch georiënteerd • Percepties over oorzaken worden nauwelijks specifiek uitgevraagd • Consequenties mn ten aanzien van bewegen • Verwachtingen worden niet uitgevraagd • Weinig interactie (doorvragen) veelal vraag-antwoord • Ingaan op emoties? • Niet ‘patient-centered’ maar ‘PT-centered’
  • 31. Ziektepercepties uitvragen: oorzaak • Wat denkt u dat de oorzaak van uw klacht is???? • Als u deze pijn voelt wat zou dan de oorzaak kunnen zijn? • Wat gebeurt er in uw rug als u voorover buigt? • Als u deze pijn voelt wat gaat er dan mis in uw rug? • U zegt dat uw wervel verdraait hoe ziet u dat voor zich? • Wat is artrose?
  • 32. Ziektepercepties Consequenties • Wat kan/doet u niet meer vanwege uw klachten? • Kunt u uw klachten beïnvloeden? Verwachtingen • Duur van de klachten • Behandeling • Consequenties
  • 36. Wat vertel je de patiënt?
  • 37. Pijneducatie • Stap 1: geen lichamelijke afwijkingen (geruststelling) • Stap 2: zeggen wat het wel is (pijn is niet direct beïnvloedbaar, verloop is onzeker) • Stap 3: sensitisatie en gevolgenmodel koppelen • Stap 4: inzichtgeven in eigen gedrag en denken (overeenstemming en motivatie)
  • 42. Pijn educatie • Acute pijn • Chronische pijn
  • 43. Pijn educatie • Acute pijn • Chronische pijn Schade / ontsteking ?
  • 44. Ontstaan van pijn  SCHADE ≠ GELIJK AAN PIJN PIJN ≠ IS NIET GELIJK AAN SCHADE  Pijn zonder schade is mogelijk:
  • 45. m = mechanisch t = temperatuur a = acid of chemische stoffen
  • 46. Ontstaan van pijn  Het lichaam beschikt over een sterk intern pijncontrolesysteem = 60x sterker dan eender welk medicament vb: afzwakken + versterken pijn
  • 48. Ontkrachten van percepties • Uitleggen waarom bepaalde percepties niet kloppen • Mijn bekken staat scheef • Mijn rugspieren zijn te kort • Mijn buikspieren zijn instabiel • Als ik draai schuiven mijn wervels over elkaar heen • Ik heb beenlengteverschil • Mijn zithouding is niet goed • Ik heb slijtage
  • 51. Behandeling bij (chronische) pijn Diagnostiek stap1 de probleeminventarisatie stap 2 de probleemanalyse Pijn-Educatiefase, stap 3 het geven van pijn-educatie stap 4 het kiezen van de op te bouwen activiteiten stap 5 het vaststellen van het startniveau stap 6 de opbouw tot het einddoel bepalen Behandel- en generalisatiefase (graded activity/exposure) stap 7 het uitvoeren van het opgestelde behandelplan en opbouwschema in de thuissituatie! stap 8 Bespreken van terugval
  • 52. Transdisciplinair model 1 + 1 + 1 = 4 Psycholoog Arts Fysiotherapeut Patiënt met chronische pijn Wetenschappers Partners Specialisten Wat doen we niet
  • 53. Transdisciplinair model (Transcare model) • Patiënt centraal • Discipline overstijgende kennis (scholing) en werkwijze (over de beroepsgrenzen heen) • Hulpverleners werken vanuit dezelfde visie! • Kliniek en wetenschap nauw samenwerken in onderzoek en implementatie • Resultaat is meer dan het geheel der delen -Choi BCK, Pak AWP. Multidisciplinarity, interdisciplinarity and transdisciplinarity in health research, services, education and policy: 1. Definitions, objectives, and evidence of effectiveness. Clin Invest Med 2006;29:351-64. -Ruddy G, Rhee K-S. Transdisciplinary Teams in Primary Care for the Underserved: A Literature Review. Journal of Health Care for the Poor and Underserved, 2005; 16: 248-256
  • 54. Transdisciplinair model (Transcare model) • Iedereen zegt hetzelfde tegen de patiënt (en zijn naasten) • Iedereen weet wat de ander doet • Patiënten krijgen dezelfde boodschap • Pijneducatie essentiële stap in behandelproces
  • 55. Embedded researcher • Onderzoek naar pijneducatie in transdisciplinaire setting! • Specifieke factoren ‘deze uitleg had ik jaren eerder moet hebben’ ‘ik snap nu waarom ik pijn heb en dat de pijn geen waarschuwingssignaal is’ • A-specifieke factoren ‘ik vond het zeer fijn dat er tijd voor me genomen werd en dat ik mijn verhaal kon doen’ ‘ik merkte de goede afstemming tussen de behandelaars dat geeft vertrouwen’
  • 57. From: Moseley GL, 2007 Rol van de manueel therapeut; -vraag goed percepties uit! -wees bewust wat u zegt!