4. Verzuim is een ijsberg
Het verzuimcijfer is een goede
indicator voor de algemene
conditie van een organisatie.
Verzuim is vooral een vorm
van gedrag. De mate waarin
de medewerker zich
gemotiveerd en betrokken
voelt, bepaalt zijn gedrag. Voor
werkgevers is kortdurend
ziekteverzuim de meest
storende vorm van verzuim.
Het loon van arbeiders en
bedienden is namelijk
gedurende 30 kalenderdagen
gewaarborgd en maakt zo de
belangrijkste kost uit van het
ziekteverzuim.
5. Kortdurend ziekteverzuim
Gemiddeld verliest een Belgische organisatie 9% van zijn
normale capaciteit aan ongeplande, onverwachte
afwezigheden.
Kortdurend ziekteverzuim = ziekte van minder dan 1
maand
Verzuimcijfer = graadmeter voor de totale conditie van een
organisatie
Kortdurend verzuim is vooral een vorm van gedrag.
7. Ziekteverzuim, tevredenheid & verloop
Gemiddeld aantal dagen afwezig
wegens ziekte
Tevreden Ontevreden
5,3 dagen 10,8 dagen
% medewerkers dat uitkijkt naar een
andere job
Tevreden Ontevreden
7,4% 56,5%
12. Kortdurend ziekteverzuim 2011 (provincie)
3,50 %
3,00 % 2,71 % 2,60 % 2,76 % 2,87 %
2,42 % 2,48 % 2,32 % 2,37 % 2,28 % 2,51 % 2,45 %
2,50 %
2,00 %
1,50 %
1,00 %
0,50 %
0,00 %
n
en
rg
en
rg
ik
en
en
nt
d
t
pe
an
bu
Lu
bu
sta
uw
m
ba
er
er
er
ab
Na
em
Lim
nd
fd
nd
go
ra
tw
Br
oo
s-B
laa
aa
x
ne
An
ls-
Lu
l -H
Vl
He
m
t-V
aa
st-
aa
se
es
W
Oo
us
Vl
W
Br
13. Kortdurend ziekteverzuim ouderen
is het duurst
Uren Kost in euro
Totaal 48 852
< 25 jaar 49 626
25 - 29 jaar 49 738
30 - 34 jaar 50 870
35 - 39 jaar 49 900
40 - 44 jaar 47 880
45 - 49 jaar 47 876
50 - 54 jaar 49 930
55 - 59 jaar 49 984
>= 60 jaar 40 973
14. Kortdurend ziekteverzuim jongeren
stoort het meest
Bradfordfactor 2010 (per leeftijdscategorie)
Bradford- Bradford- Ziektefrequentie Ziektefrequentie
factor factor totaal verzuimers
totaal verzuimers
< 25 jaar 154 235 1,58 2,41
25 - 29 jaar 135 208 1,51 2,34
30 - 34 jaar 122 187 1,47 2,26
35 - 39 jaar 101 164 1,31 2,12
40 - 44 jaar 86 150 1,15 2,01
45 - 49 jaar 86 156 1,08 1,96
50 - 54 jaar 87 159 1,06 1,93
55 - 59 jaar 90 170 1,03 1,94
>= 60 jaar 83 185 0,84 1,89
16. Vaststellingen
Kortdurend verzuim
Stijgende tendens sinds 2002, met uitzondering van 2004.
Stijging 2002-2011 = 10%
‘Plafonneert’ sinds 2008 tussen 2,40% en 2,45% (= 46 tot 48
uren verzuim op jaarbasis)
Langdurend verzuim
Bewoog zich in de periode 2002-2008 tussen 1,49% en 1,6%
Stijgende tendens sinds 2008:
Stijging 2008-2011 = 47% (van 1,56% naar 2,29%)
Verschil tussen kort- en langdurend verzuim
Periode 2002-2009: tussen 0,61 en 0,84%.
2010: 0,37% / 2011: 0,15%:
19. Vaststellingen
Arbeiders:
Kortdurend verzuim boven 3% sinds 2007 (uitgezonderd.2009:
2,94%)
Stijging langdurend verzuim sinds 2008 van 2,47% naar 3,69% of
een stijging met 49% tov 2008
Sinds 2010: meer langdurend verzuim dan kortdurend verzuim
Bedienden:
Kortdurend verzuim boven 2% sinds 2008
Stijging langdurend verzuim sinds 2002
Stijging met 58% tov 2007 (van 0,98% naar 1,55%)
Verschil tussen kort- en langdurend verzuim wordt kleiner sinds
2008: van 0,99% (2008), 0,91% (2009), 0,69% (2010) tot 0,57%
(2011)
23. Langdurend ziekteverzuim 2011 per leeftijdsklasse
4,50% 4,13% 4,13%
4,00% 3,45%
3,50% 2,87%
3,00% 2,49% 2,51%
2,17% 2,31%
2,50% 1,88%
1,78%
2,00% 1,49% 1,30% 1,56%
1,50% 0,93% 0,93%1,24%1,11%
1,00% 0,66%
0,50%
0,00%
< 25 jaar 25 - 29 30 - 34 35 - 39 40 - 44 45 - 49 50 - 54 55 - 59 >= 60
jaar jaar jaar jaar jaar jaar jaar jaar
2008 2011
24. Vaststellingen langdurend verzuim
Sterke stijging sinds 2008
- België: van 1,58% naar 2,29% ( +0,71%)
- Vlaanderen: van 1,6% naar 2,3% (+0,7%)
- Brussel HG: van 1,25% naar 1,91% (+0,66%)
- Wallonië: van 1,94% naar 2,93% (+0,99%)
- Arbeiders: van 2,47% naar 3,69% (+1,22%)
- Bedienden: van 1,08% naar 1,55% (+0,47%)
- Secundaire sector: van 1,75% naar 2,52% (+0,77%)
- Tertiaire sector: van 1,3% naar 2,03% (+0,73)
- Quartaire sector: van 2,03% naar 2,69% (+0,63)
25. Vaststellingen langdurend verzuim (2)
Sterkere stijging sinds 2008 naarmate medewerkers
ouder worden
<25 jaar: 0,93% naar 0,66% (-0,27%)
25-29 jaar: 0,93 naar 1,24% (+0,31%)
30-34 jaar: 1,11% naar 1,49% (+0,38%)
35-39 jaar: 1,30% naar 1,78% (+0,48%)
40-44 jaar: 1,56 % naar 2,17 % (+0,61%)
45-49 jaar: 1,88 % naar 2,49 % (+0,61%)
50-54 jaar: 2,51 % naar 3,41% (+0,9%)
55-59 jaar: 2,57 % naar 4,13 % (+1,56%)
>=60 jaar: 2,31 % naar 4,13 % (+1,99%)
26. Sectoren met hoog langdurend verzuim
Tabaksindustrie
Diensten in verband met gebouwen; landschapsverzorging
Maatschappelijke dienstverlening zonder huisvesting
Maatschappelijke dienstverlening met huisvestingPapiernijverheid
Vervoer te land en vervoer via pijpleidingen
Beveiligings- en opsporingsdiensten
Vervaardiging van elektrische apparatuur
Bouw van gebouwen; ontwikkeling van bouwprojecten
Voedingsindustrie
27. Mogelijke verklaringen
Wisselende combinatie van factoren
 Demografie: werknemerspopulatie is gemiddeld
ouder
 Impact van de economische crisis sinds 2008
 Zware fysieke belasting (arbeiders)
 Arbeidsomstandigheden
 Zware engagementproblematiek (stress, burn-
out, demotivatie, gebrek aan erkenning)
 Reëel effect van ‘citroenloopbaan’
28. Zware engagementproblematiek
NV België SD Worx 2010 (werknemersbevraging bij 5000 wns)
Sterk afwijkende scores voor langdurige verzuimers (>30
dagen) vergeleken met niet-verzuimers op:
- Mentale belasting job
- Lichamelijke belasting job
- Stressniveau
- Tijdsdruk
Sterkste afwijking evenwel op vlak van:
Inspraak (-25% tegenover niet-verzuimers)
Erkenning (‘Er wordt rekening gehouden met mijn visie bij het
nemen van een beslissing’) (-20%)
Cultuur: ‘mismatch’ met de organisatie (-18%)
Editor's Notes
Verzuim en afwezigheden Alle organisaties worden in meerdere of mindere mate geconfronteerd met afwezigheid van hun medewerkers. Vaste of geplande afwezigheden Afwezigheden kunnen vaststaan, zoals op feestdagen, of gepland zijn, zoals (on)betaalde vakantie, opleidingsdagen en teambuildingactiviteiten. Onverwachte, niet geplande afwezigheden Wanneer het evenwel gaat over onverwachte, niet ingeplande afwezigheden van het werk, waarbij de oorzaak (en het initiatief) bij de medewerker ligt, spreken we van verzuim. De verzuimde tijd is de tijd waarin er geen prestaties worden geleverd door de medewerker, terwijl de arbeidsovereenkomst dit wel voorziet. We onderscheiden 2 categorieën verzuim: 1. Gewettigde afwezigheden , beperkt in duur, waarop de medewerker recht heeft mits er aan een aantal voorwaarden is voldaan: zwangerschap, geboorte, vaderschap of adoptie loopbaanonderbreking verlof om dwingende reden (ook wel familiaal of sociaal verlof genoemd) klein verlet educatief verlof 2. Het strikte verzuim , onbeperkt in duur, waarop de werkgever evenwel een zekere impact kan uitoefenen: ziekte arbeidsongeval ongewettigde afwezigheid: de medewerker komt niet opdagen op het werk en heeft hiervoor geen toestemming noch rechtvaardiging
Motivatie en betrokkenheid bepalen gedrag. De aanpak van verzuim beperkt zich in veel organisaties evenwel tot het louter reactief ingrijpen op de symptomen, terwijl verzuim een ijsbergfenomeen betreft. Om de productiviteit blijvend te verhogen, is het dus noodzakelijk om dieper in te gaan op de onderliggende oorzaken. Dit zal leiden tot een pro-actief en geïntegreerd beleid op lange termijn, met gerichte acties. Betrokken en geëngageerde medewerkers die zich kunnen vinden in de cultuur van de organisatie, vormen bovendien de stuwende factor die een organisatie naar een hoger niveau kan tillen op alle vlakken.
Carensdag: Voor arbeiders wordt de ziekteperiode in de eerste maand opgesplitst in een aantal tijdsonderdelen. Carensdag (komen alleen bij arbeiders voor = 1 ste dag voor een ziekteperiode minder dan 14 kalenderdagen) Impact crisis op motivatie en betrokkenheid van de Belg . Onderzoek van SD Worx bij 5000 werknemers bracht aan het licht dat werknemers in 2010 door de crisis minder tevreden waren over hun job, hun beloningspakket en de werkbelasting . Daarnaast bleek de Belg in 2010 minder energiek en gepassioneerd met zijn job bezig te zijn. Opmerkelijk was de uitspraak dat werknemers door de toegenomen werkdruk minder in staat bleken te zijn om extra inspanningen te leveren, mogelijk omdat ze zich tijdens de crisis al hard en onvoorwaardelijk voor hun organisatie hadden ingezet en bijvoorbeeld spontaan overuren hadden geklopt.