Temat 14
- 1. POLITECHNIKA LUBELSKA WYDZIA PODSTAW TECHNIKI Kierunek: EDUKACJA TECHNICZNO-INFORMATYCZNA EKONOMIA Temat 14: Ograniczono zasob坦w. Wykonaa: Sabina Lipczyska
- 2. Spis treci Wstp ..................................................................................................................................... 2 1 Zasoby czynnik坦w produkcji ......................................................................................... 2 2 Rzadko ........................................................................................................................ 3 3 Dobro ............................................................................................................................. 3 4 Krzywa mo甜liwoci produkcyjnych. ............................................................................. 3 4.1 Charakterystyka....................................................................................................... 3 4.2 Wykres krzywej mo甜liwoci produkcyjnych .......................................................... 3 4.2.1 Liniowa krzywa mo甜liwoci produkcyjnych ................................................... 3 4.2.2 Wypuka krzywa mo甜liwoci produkcyjnych .................................................. 4 4.3 Analiza wykres坦w ................................................................................................... 4 5 Odpowiedzi do quizu ..................................................................................................... 5 6 Podsumowanie ............................................................................................................... 5 7 Przemylenia. ................................................................................................................. 5 str. 1
- 3. Wstp W zwiazku z postepem naukowym jak i technicznym potrzeby ludzkie staj si nieograniczone. Tylko dziki produkcji potrzeby mog by zaspokajane w coraz wikszym stopniu. Jednak po zaspokojeniu pierwszych potrzeb pojawiaj si kolejne potrzeby. Dlatego celem produkcji jest zaspokajanie rosnacych i zmiennych potrzeb ludzi. Niestety zasoby czynnik坦w produkcji s ograniczone np. przez czas, materiay czy kapita. W zwizku z tym, 甜e potrzeby s nieograniczone a za zasoby su甜ce do zaspokojenia potrzeb s ograniczone wystpuje zjawisko rzadkoci. 1 Zasoby czynnik坦w produkcji Do zasob坦w czynnik坦w produkcji zaliczamy: praca, ziemia, kapita. Zas坦b czynnika produkcji to ilo tego czynnika jak gospodarka dysponuje w danym momencie (ujcie statyczne). Strumie czynnika produkcji oznacza wykorzystanie czynnika produkcji w okrelonym czasie (ujcie dynamiczne). Zasobem pracy nazywamy liczb ludzi w wieku produkcyjnym, kt坦ra mo甜e by zatrudniona w celu wykorzystania ich umiejtnoci w procesie produkcji. Jest to liczba pracownik坦w skonnych podj prac w danym momencie. Strumie pracy oznacza wykorzystanie zasobu pracy w okrelonym czasie (strumie pracy = zas坦b pracy x czas pracy). W ramach zasobu pracy mo甜na wyodrbni przedsibiorczo. Jest to gotowo podejmowania dziaalnoci gospodarczej i ponoszenia zwizanego z ni ryzyka. Wynagrodzeniem za prac jest paca. Zasobem kapitau s dobra inwestycyjne (maszyny, budynki) wytworzone przez czowieka i przeznaczone do dalszego wykorzystania w procesie produkcji oraz rodki finansowe przeznaczone na prowadzenie dziaalnoci gospodarczej. Dobra inwestycyjne to kapita produkcyjny. Zgromadzone rodki finansowe to kapita pieni甜ny. str. 2
- 4. Dochodem z kapitau jest procent. Ziemia. Jest to wszystko to co znajduje si na, pod i nad ziemi (tereny pod upraw, pod zabudow przemysow, woda, powietrze itp.). Dochodem z ziemi jest renta. 2 Rzadko Rzadko jest konsekwencj ograniczonoci zasob坦w. Rzadko zmusza podmioty gospodarujce do cigego dokonywania wybor坦w co do wykorzystania posiadanych zasob坦w. Wyb坦r jednej z mo甜liwoci ogranicza drug. Powstaje w zwizku z tym koszt dokonanego wyboru (np. poszlimy do kina, zrezygnowalimy z obiadu u cioci). 3 Dobro Dobro jest to ka甜dy rodek su甜cy bezporednio lub porednio do zaspokajania potrzeb ludzkich.Usuga zaspokaja potrzeby tylko w trakcie jej wykonywania. Dobra kt坦rym nie towarzyszy koszt alternatywny nazywamy dobrami wolnymi. Cech charakterystyczn tych d坦br jest to, 甜e konsument korzysta z nich bezpatnie (np. powietrze, w niekt坦rych krajach edukacja, su甜ba zdrowia). Ale uwaga: edukacja czy su甜ba zdrowia mog by dobrami wolnymi z punktu widzenia konsumenta. Z punktu widzenia spoeczestwa ju甜 nie. Rzd m坦g by zamiast wydawa pienidze na edukacj przeznaczy je np. na budow mieszka. 4 Krzywa mo甜liwoci produkcyjnych. 4.1 Charakterystyka Krzywa mo甜liwoci produkcyjnych - przedstawia w spos坦b graficzny maksymaln, mo甜liw produkcj jednego dobra, przy danej wielkoci produkcji drugiego dobra. Krzywa pokazuje r坦甜ne kombinacje iloci d坦br czy usug, kt坦re s mo甜liwe do wytworzenia, gdy wszystkie dostpne zasoby s w peni efektywnie wykorzystane. 4.2 Wykres krzywej mo甜liwoci produkcyjnych Graficzne przedstawienie krzywej mo甜liwoci produkcyjnych mo甜e przybiera form linii prostej lub wypukej. 4.2.1 Liniowa krzywa mo甜liwoci produkcyjnych Pokazuje, 甜e ilo dobra, z kt坦rej trzeba zrezygnowa w zamian za konkretn ilo drugiego dobra pozostaje staa w miar wzrostu produkcji. str. 3
- 5. 4.2.2 Wypuka krzywa mo甜liwoci produkcyjnych Wskazuje na to, 甜e gdy wzrasta produkcja jednego dobra, trzeba zrezygnowa z coraz wikszej iloci dobra drugiego (lub przy zmniejszaniu produkcji okrelonego dobra uzyskujemy w zamian coraz to wiksze iloci innego dobra). Wklso krzywej wzgldem pocztku ukadu wsp坦rzdnych to nastpstwo prawa malejcych przychod坦w. Przemieszczajc si po krzywej z punktu A do B, z B do C, z C do D uzyskujemy malejce przyrosty produkcji dobra X, powicajc w zamian rosnce iloci dobra Y. 4.3 Analiza wykres坦w Krzywa mo甜liwoci produkcyjnych oddziela od siebie dwa zbiory - kombinacji nieefektywnych, ale osigalnych (pod krzyw) i kombinacji nieosigalnych (nad krzyw). Poo甜enie w punkcie G, to sytuacja, w kt坦rej nie wykorzystujemy wszystkich zasob坦w, kt坦rymi dysponujemy w danym momencie. Kombinacja w punkcie H jest nieosigalna przy danych zasobach oraz danym poziomie wiedzy i techniki. Punkt H mo甜e zosta str. 4
- 6. osignity w du甜szym okresie czasu, np. w wyniku postpu technicznego. Punkty zawierajce si na krzywej mo甜liwoci produkcyjnych (np. B, C) pokazuj sytuacj, w kt坦rej dostpne zasoby s wykorzystywane w peni efektywnie. Przejcie z punktu A do B, z B co C itd. oznacza przemieszczanie zasob坦w produkcyjnych (np. maszyn, siy roboczej) z produkcji dobra Y do produkcji dobra X. Krzywa mo甜liwoci produkcyjnych nazywana jest te甜 krzyw transformacji, ze wzgldu na fakt i甜 przemieszczajc zasoby produkcji z jednego dobra do produkcji drugiego dokonujemy swoistej transformacji jednego dobra na drugie. 5 Odpowiedzi do quizu 1) Rzadko: jest to sytuacja, w kt坦rej zapotrzebowanie przy cenie wynoszcej zero przekracza wielko oferowan danego zasobu, lub inaczej wystpuje ograniczono zasob坦w wzgldem potrzeb 2) strumie pracy = zas坦b pracy x czas pracy 3) Dochodem kapitau jest PROCENT 4) Zas坦b czynnika produkcji: ilo tego czynnika jak gospodarka dysponuje w danym momencie. 5) maa elektrownia wodna, - biomasa, - energia soneczna, - energia powietrzna, - energia wodna, wiatraka/ turbina wiatrowa 6 Podsumowanie Ekonomia zostaa zdefiniowana jako nauka o ograniczonoci zasob坦w i wyborze. Ograniczono zasob坦w istnieje, poniewa甜 pragnienia ludzkie s nieograniczone, a zasoby niezbdne do ich zaspokojenia s ograniczone. Zasoby, lub inaczej czynniki produkcji, to ziemia, praca, kapita oraz przedsibiorczo. Waciciele tych zasob坦w otrzymuj czynsz, wynagrodzenia, procent i zyski za udostpnianie ich innym. Ilo zasob坦w dostpnych w danej chwili jest ograniczona, co sprawia, 甜e ograniczona jest ilo d坦br i usug, kt坦re mog by wytworzone. Z tego powodu ludzie, firmy oraz rzdy musz dokonywa wyboru, jednak w taki spos坦b, by uzyska jak najwiksze korzyci oraz nie przekroczy mo甜liwoci wyznaczonych przez posiadane zasoby. 7 Przemylenia. Prezentacja bardzo dobrze przedstawiajca temat. Definicje zrozumiale opisane. Du甜a ilo zrozumiaych i dobrze widocznych wykres坦w, filmy interesujce i odpowiednio dobrane do tematu. Og坦lne wra甜enie bardzo dobre, pytania quizu dobrze dopasowane do treci prezentacji. str. 5