Iedere werkgever weet het: bevlogen medewerkers
zijn productiever. Maar bevlogenheid hoe breng je
die tot stand? Recent onderzoek wijst in een nieuwe
richting: playful work design. Het eigen initiatief daarin
is zeker belangrijk tijdens de coronacrisis. Want je zult
ook de samenwerking met anderen moeten craften.
1 of 3
Download to read offline
More Related Content
Fijner (thuis) werken door Playful work design
1. 18 arbo5 | 2020
Fijner werken
Meer bevlogenheid met playful work design
Iedere werkgever weet het: bevlogen medewerkers
zijn productiever. Maar bevlogenheid hoe breng je
die tot stand? Recent onderzoek wijst in een nieuwe
richting: playful work design. Het eigen initiatief daarin
is zeker belangrijk tijdens de coronacrisis. Want je zult
ook de samenwerking met anderen moeten craften.
tekst Peter Passenier
N
atuurlijk, hoogleraar is bepaald geen vervelend beroep.
Toch heeft Arnold Bakker een manier gevonden om
zijn werk leuker te maken. Ik houd s ochtends vaak
een wedstrijdje met mezelf. Dan probeer ik 50 e-mails weg te
werken in een zo kort mogelijke tijd. En als ik slides maak
voor een presentatie, laat ik die opvallen. Geen saaie Power-
Point met bullets, maar mijn eigen design, gemaakt met speci-
ale software. Ja, ik streef naar een kunstwerk.
Practice what you preach, zou je kunnen zeggen. Want Bakker
is hoogleraar arbeids- en organisatiepsychologie aan de Eras-
mus Universiteit in Rotterdam. En de laatste maanden voert
hij onderzoek uit naar een nieuwe manier waarop medewer-
kers hun bevlogenheid kunnen opvoeren. Het is een speelse
werkvorm die vooral aan belang wint nu we tijdens de corona-
crisis met zn allen thuis werken en er vaak alleen voor staan:
playful work design. Die is gebaseerd op twee elementen die we
hierboven ook zagen: competitie en creativiteit.
Twee elementen
Wat die competitie betreft: het gaat volgens Bakker niet om
een wedstrijdje met anderen. Zon wedstrijd werkt vaak
stressverhogend en niet al te bemoedigend. Stel, jij bent trots
op de snelheid waarmee je e-mails kunt wegwerken, maar dan
blijkt vervolgens dat anderen dat veel sneller kunnen. Dat zou
jouw bevlogenheid niet stimuleren. Veel beter is het om je al-
leen te richten op jezelf. Jij wilt het aantal e-mails dat je beant-
woordt, iedere dag verhogen. Dat maakt het ook spannender
en je vermijdt de stress.
Het tweede element, de creativiteit, is afhankelijk van je per-
soonlijkheid. Onder de deelnemers aan ons onderzoek be-
vond zich een callcentermedewerker, zegt Bakker. Toen die
hoorde over playful work design besloot ze om voortaan ieder
18 5-5-2020 16:51:46
2. 19arbo5 | 2020
VITALITEIT
2.0
klantgesprek af te sluiten met humor. Een mooi plan natuur-
lijk, maar wel redelijk ambitieus. Als je niet zoveel humor
hebt, kun je je beter richten op andere vormen van creativiteit.
In diezelfde groep zat een piloot. Die probeert voortaan meer
te vliegen op bepaalde luchtstromen, zodat hij kerosine be-
spaart.
Job crafting
Nogmaals, het onderzoek naar playful work design is in volle
gang. Het is dus nog te vroeg voor definitieve conclusies over
de effectiviteit. Maar er zijn sterke overeenkomsten met een
andere methode die zijn nut inmiddels al heeft bewezen: job
crafting. Met beide methoden probeer je je werk leuker en in-
teressanter te maken, zegt Bakker. Het verschil is dat je je
met job crafting richt op nieuwe taken. Je start bijvoorbeeld
een nieuw project of je komt met het initiatief om jonge mede-
werkers te coachen. Of nu, in tijden van corona: je past je ta-
ken aan zodat je je werk vanuit huis kunt uitvoeren. Naar job
crafting is al veel onderzoek gedaan en dat laat een positief ef-
fect zien op de bevlogenheid. Natuurlijk, playful work design
werkt iets anders. Mensen kiezen niet voor nieuwe taken,
maar maken hun bestaande taken plezieriger of spannender.
Echter, ook hier lijken de eerste resultaten positief.
Playful work design en job crafting hebben nog iets anders
met elkaar gemeen: het initiatief komt van de medewerker.
In deze corona-
tijd kun je taken
proberen aan te
passen zodat je
je werk vanuit
huis kunt doen
19 5-5-2020 16:51:46
3. 20 arbo5 | 2020
Vergelijk het met gamification, zegt Bakker. Ook daarbij is
het doel om het werk leuker te maken, met behulp van allerlei
spelelementen. Maar bij gamification ligt het initiatief niet bij
de medewerker, maar bij de werkgever. Die legt de veranderin-
gen van bovenaf op, top-down. En je zag het al, niet ieder spel-
element of creatieve werkvorm is geschikt voor alle medewer-
kers. Dus het is veel verstandiger om iedereen eigen keuzes te
laten maken. Daarom is playful work design gebaseerd op het
eigen initiatief. Dat eigen initiatief is zeker belangrijk tijdens
de coronacrisis. Als je steun wilt van anderen, dan moet je die
bellen of contact zoeken via Skype of Zoom. Je zult dus ook de
samenwerking met anderen moeten craften.
Proactief
En daar stuiten we op een probleem. Want die proactiviteit
die zien we niet bij ons allen. We schatten dat 50 procent van
de mensen het moeilijk vindt om zichzelf voor dit soort veran-
deringen te motiveren, zegt Bakker. Zij hebben de neiging
om af te wachten. Jammer, want in de huidige wereld is veran-
dering zon beetje de enige constante. Vroeger zag je dat men-
sen 40 jaar of langer in dezelfde organisatie werkten, maar die
oude, logge structuren zijn aan het veranderen. En zelfs als dat
niet het geval was, is er alle reden om je werk af en toe kritisch
te bekijken. Ooit ben jij aangenomen op die speciale baan, ooit
was dat de perfecte match.
Maar ondertussen ben jij ver-
anderd en die baan ook. Dan
is het erg belangrijk om in be-
weging te komen.
Bakker ziet de gevolgen als dat
niet gebeurt. Er bestaat een
wisselwerking tussen allerlei
factoren: proactiviteit, vitaliteit
en geluk. Als je gelukkig bent,
ben je meestal ook vitaler.
Maar je hebt ook enige vitali-
teit nodig om de dingen te on-
dernemen waar je gelukkig
van wordt. Stel dat jouw baan
al jaren niet meer bij jou past,
en stel dat jij daar nooit actie
op hebt genomen. Dan is de
kans groot dat je steeds ver-
moeider wordt en dat je zo
toegroeit naar een burn-out.
Dan zal je proactiviteit nog
verder afnemen en zul je ook
geen hulp zoeken. Dus moet
je werkgever je bij de hand nemen. Misschien moet hij iets sleu-
telen aan de taken, of moet hij andere taken aanbieden. Als dat
niet mogelijk is, wordt het wellicht tijd voor een andere baan.
Nudging en priming
Terug naar de positieve kant van het verhaal, want die is er.
Bakker heeft goede hoop dat hij zon twee derde van de men-
sen in zijn interventietrainingen meekrijgt. Een goede score
natuurlijk, maar volgens hem kan hij die nog opvoeren. Bij-
voorbeeld door nudging. Daarmee geef je mensen een duwtje
in de rug en mensen kunnen dat duwtje ook zelf geven. Ik
zag ooit iemand die zijn dumbells neerlegde bij de open haard.
Iedere keer als hij daarbij in de buurt kwam, deed hij toch
weer een paar oefeningen.
En zoiets valt volgens hem ook te realiseren bij playful work
design. Je kunt op allerlei manieren stimuleren dat de ge-
dachten van mensen een bepaalde kant opgaan. Primen heet
dat. Je hebt ongetwijfeld al eens gehoord van het experiment
waarin ze proefpersonen plaatjes lieten zien van bejaarde men-
sen. Daardoor gingen die proefpersonen langzamer lopen. Dit
soort uitkomsten staat de laatste tijd nogal ter discussie, maar
dat primen kan wellicht ook op een andere manier: door het
aanpassen van je werk- of thuisomgeving, zodat je eerder op
het idee komt om te bewegen en oefeningen te doen.
Want die omgeving werkt volgens hem playful work design in
de hand. Ben je wel eens in een werkkamer geweest van een
verzekeraar, of een ingenieur bij een olieraffinaderij? Dat ziet
er allemaal heel saai uit en misschien is dat wel logisch. Want
die mensen moeten zich houden aan allerlei regels. Maar ik-
zelf heb mijn werkkamer volgehangen met kunst. En als jij
creatiever wilt worden, doe je iets soortgelijks. Dan hoeft het
niet allemaal zo netjes, dan kan het ook zoals bij die startup op
dat bedrijfsterrein. Heel rommelig, heel speels.
Keuze
Tot slot terug naar playful work design. Zoals we hebben ge-
zien, bestaat dat uit twee mogelijke componenten: competitie
en creativiteit. Natuurlijk, sommige medewerkers hebben een
voorkeur voor het een of voor het ander maar wat als je dat
niet hebt? Hoe kun je dan kiezen? Volgens Bakker kun je dan
kijken naar de aard van het werk. Zijn je taken heel saai en
repetitief? Dan ligt het voor de hand om te kiezen voor een
vorm van competitie. nders ligt dat als je heel veel samenwerkt
met mensen; dan ben je juist gebaat bij meer creativiteit. Stel
tijdens een videovergadering een keer een vraag die mensen
niet verwachten. En zit je in een moeilijke interactie, met veel
emotie? Dan doet goede humor wonderen.
Je kunt op allerlei manieren stimuleren dat de
gedachten van mensen een bepaalde kant
opgaan, zoals de werkomgeving aanpassen
20 5-5-2020 16:51:46