Derinlik Psikolojisi
- 1. Derinlik Psikolojisi FREUD & ADLER & JUNG
- 2. Psikolojinin konusu bilin巽alt脹d脹r. Kiilik id (bilin巽 alt脹), ego (bilin巽denge) ve s端perego (bilin巽 端st端) aras脹nda gidip gelen bir s端re巽tir. 聴d: Hem cinsellik (libido), sald脹rganl脹k gibi ilkel d端rt端lerin kayna脹 hem de bireyin ay脹p, g端nah, yasak gibi nedenlerden dolay脹 bast脹rd脹脹 duygu ve d端端ncelerin itildii yerdir. Ego: 聴d ile s端perego aras脹ndaki dengeyi bulmaya 巽al脹an yap脹d脹r. S端perego: Toplumun kural ve yasaklar脹n脹 g旦steren yap脹d脹r.
- 3. Psikolojinin g旦revi insan脹n bilin巽 alt脹n脹 巽旦z端mlemektir. Bilin巽alt脹n脹 巽旦z端mlemek i巽in: Hipnoz, serbest 巽ar脹脹m, r端ya analizleri, vaka ve biyografi y旦ntemleri uygulanabilir. 聴nsan pozitiftir ve kendisi hakk脹nda deerlendirme yapamaz. 聴nsan kiiliinin kayna脹 ilk 巽ocukluk y脹llar脹d脹r. (012 ya) Bu yakla脹ma g旦re insan kiiliini buz da脹na (Aysberg) benzetebiliriz. Bilin巽: Buzda脹n脹n su y端z端nde g旦r端nen k脹sm脹d脹r. Bilin巽 alt脹: Suyun i巽indeki daha b端y端k olan ve g旦r端nmeyen k脹sm脹d脹r. * Bal脹ca temsilcileri ise FREUD, ADLER, JUNGt脹r.
- 4. Derinlik Psikolojisi, klasik bilin巽 ruh bilimine kar脹l脹k bilin巽 d脹脹n脹 inceleyen ruh bilimine (psikolojiye) Sigmund Freudun verdii isimdir. Bug端n Freudun ruh 巽旦z端mlemesinden (psikanalizinden), Adler'in Bireysel Psikolojisi'nden ve Jung'脹n Analitik Psikolojisi'nden domu ruh hekimlii ruh biliminin genel ad脹d脹r. Davran脹lar脹n bir b旦l端m端 bilin巽alt脹 sayesinde ger巽ekleir. Davran脹lar ezberlenmitir. Daha 旦nce yaanm脹 olaylar bilin巽alt脹nda bast脹r脹lm脹 d端rt端ler ve engellenmi duygular, bir zamandan sonra davran脹 bi巽imlerine etki eder. Fark脹nda olmad脹脹m脹z halde davran脹 bi巽imimiz bilin巽alt脹ndan kaynaklan脹r. Davran脹脹n a巽脹klanabilmesi i巽in bilin巽alt脹n脹n 巽旦z端mlenmesi gerekir.
- 5. Psikolojinin konusu bilin巽alt脹d脹r: Bilin巽 ve bilin巽alt脹n脹n 巽al脹ma ekli bir denizalt脹ya benzer. Bilin巽, denizalt脹n脹n kaptan脹 gibidir. evreyi ve tehlikeleri, gidilmesi gereken y旦n端 g旦r端r, kararlar脹 al脹r. M端rettebat yani bilin巽alt脹, denizalt脹y脹 hareket ettiren esas g端巽t端r ancak karar alamaz, sadece emirlere tepki verir. ncelikle bu kararlar脹n m端rettebata ulamas脹 gerekir. Ancak bilin巽alt脹 deiikliklere diren巽lidir, bildii yoldan gitmeyi sever. Kaptan脹n yeni emirleri, onun i巽in yapt脹脹n脹n d脹脹nda bir eyler yapmas脹, rahat脹n脹n bozulmas脹 demektir. Onun i巽in emirlerin doruluu yanl脹l脹脹 deil, hoa gidip gitmemesi 旦nemlidir. Bazen yeterince g端巽l端 olmamas脹, m端rettebata ulamamas脹, kabul edilmemesi ya da bir s端re kabul edilse bile ilk f脹rsatta al脹t脹脹 yola geri d旦nme istei, karalar脹n uygulanamamas脹na neden olur.
- 6. Bilin巽alt脹, varoluumuzun en ufak ayr脹nt脹lar脹n脹 dahi i巽inde bar脹nd脹ran olaan端st端 ve kusursuz bir bellee sahiptir. Ayn脹 zamanda bilin巽alt脹, s旦ylenenleri sorgulamaks脹z脹n kabullenen ve kolayca y旦netilebilen bir yap脹ya sahiptir. Her birey farkl脹 al脹kanl脹k ve inan脹lar脹, istek ve arzular脹, korku ve endieyi bilin巽alt脹na iter. Bu nedenle Bilin巽alt脹 s端bjektiftir. Bilin巽 ise daha objektif ve nesneldir denilebilir.
- 7. Kiilik id (bilin巽 alt脹), ego (bilin巽 denge) ve s端perego (bilin巽 端st端) aras脹nda gidip gelen bir s端re巽tir: Freud'un s旦z端yle ego ahlanm脹 bir at 端zerindeki 旦valye gibidir. 聴d ile s端peregonun isteklerini uzlat脹rmaya 巽al脹an hakemdir. 聴d, ego ve s端perego insan zihninin katmanlar脹d脹r. Bu katmanlar birlikte yer almalar脹na kar脹n farkl脹 d端zlemlerde fonksiyon g旦r端rler. Sigmund Freud, 1930'larda insan bilincinin oluum s端re巽leri 端zerinde 巽ok ciddi toplumsal ve ruhbilimsel arat脹rmalara imza att脹. 聴nsan脹 toplumsal geliim teorisi ekseninde ele alan Freud bilinci id, ego ve s端perego olarak 端巽 ayr脹 ruhsal kategoriye ay脹r脹r.
- 8. Zevk temelli bir istekler ve a脹r脹 脹srarc脹 temel enerjinin 巽脹k脹 noktas脹d脹r. Temel ve en ilkel benliktir. Ana kayna脹 cinsellik, a巽l脹k gibi ihtiya巽lar脹n en bencilce doyurulmas脹d脹r.
- 9. 聴din bu isteklerini ger巽eklikle kar脹layan k脹s脹md脹r. eitli savunma mekanizmalar脹 ile idi dengeler. 聴d ve s端perego aras脹nda dengeleyici unsurdur. Temel g旦revi kiisel g端venlik salamak ve idin baz脹 isteklerine izin vermektir. Freud ileriki y脹llarda ger巽eklii test etmek, savunma, bilgi sentezi ve zeka fonksiyonlar脹 ile haf脹zay脹 bu merkeze balam脹t脹r.
- 10. Baba fig端r端n端n ve k端lt端rel adetlerin i巽selletirilmi bir sembol端d端r. 聴din ihtiya巽 ve talepleriyle 巽at脹ma halindedir. 聴de kar脹 sald脹rgand脹r. Tabular脹 ayakta tutar. Oidipus kompleksinin 巽旦z端m端 i巽in baba fig端r端n端n i巽selletirilmesid ir.
- 11. Oidipus Kompleksi; Sigmund Freud'un kurucusu olduu psikanalitik teoriye g旦re kar脹 cinsteki ebeveyni sahiplenme ve kendi cinsinden ebeveyni saf d脹脹 etme konusunda 巽ocuun besledii duygu, d端端nce, d端rt端 ve fantezilerin toplam脹. Freud'a g旦re her 巽ocuun ilk ak脹 kar脹 cinsteki ebeveynidir. Erkek bebein s端rekli annesine 脹marmas脹, babas脹n脹n annesiyle ilgilenmesinden rahats脹z olup alamas脹 veya araya girmesi 旦rnek olarak verilir.
- 13. Psikanaliz Sigmund Freud'un 巽al脹malar脹 端zerine kurulmu bir psikolojik kuramlar ve y旦ntemler ailesidir. Bir psikoterapi teknii olarak psikanaliz, hastalar脹n zihinsel s端re巽lerinin bilin巽d脹脹 unsurlar脹 aras脹ndaki balant脹lar脹 ortaya 巽脹karmaya 巽al脹脹r. Analistin amac脹 hastan脹n transferans脹n sorgulanmam脹 ya da bilin巽d脹脹 engellerinden, yani art脹k ie yaramayan ve 旦zg端rl端端 k脹s脹tlayan eski iliki kal脹plar脹ndan, serbest kalmas脹na yard脹m etmektir.
- 14. Psikanalizin ana metodu, serbest 巽ar脹脹m脹n transferans ve diren巽 analizidir. Analizana (hastaya), rahat bir halde, akl脹na gelenleri s旦ylemesi s旦ylenir. Burada, d端ler, umutlar, dilekler ve fanteziler ge巽mi aile yaant脹s脹n脹n birer an脹s脹 olarak ilgi konusudur. Genellikle, analist sadece dinler ve sadece profesyonel kanaati gerektiinde, yani hasta i巽in i巽 g旦r端 uyand脹rma f脹rsat脹 yakalad脹脹nda yorumlar. Dinlemede, analist empatik tarafs脹zl脹脹, yani g端venli bir ortam yaratmak i巽in gelitirilen yarg脹lamayan bir duruu, korur. Analist, analizan脹n s旦yleminde ve davran脹lar脹nda beliren kal脹p ve 巽ekingenlikleri deerlendirirken, analizandan t端m d端r端stl端端 ile bilincine ne gelirse konumas脹n脹 ister.
- 15. Hipnoz; Manyetik hipnoz, hipnotik hipnoza k脹yasla hem daha derin ve doal bir degajman halidir, hem de ruhsal incelemeler i巽in, daha yararl脹, bol ve verimli olanaklar sunar. Manyetik hipnozda ayr脹ca hipnotik hipnozda g旦r端len zarar ve tehlike olas脹l脹klar脹 pek bulunmaz. Manyetik hipnoz hali telkinle olumaz ve telkinle ortadan kalkmaz. Hipnoz alt脹ndaki kii yalan s旦yleyemez. Hipnoz alt脹ndaki kiiye vicdan脹na ya da vicdani iradesine uymayan eylemler yapt脹r脹lamaz. metapsiik巽iler yeterince bilgi, g旦rg端 ve deneyime sahip olunmadan hipnoz deneylerine kalk脹脹lmamas脹n脹, aksi takdirde tehlikeli ve zararl脹 sonu巽larla kar脹laman脹n 巽ok muhtemel olduunu belirtmektedirler.
- 17. Serbest ar脹脹m; Serbest 巽ar脹脹m, mant脹kl脹 d端端nce 端zerindeki s脹n脹rlama ve sans端rlerin kald脹r脹lmas脹 端zerine birtak脹m d端端nce eilimleri ve zincirleme bal脹 fikirlerin kendiliinden bilince ulamas脹na yol a巽ar ve hasta akl脹ndan ge巽en her eyi s旦zl端 yoldan dile getirir. Modern psikanalizin temel bir teknii olan bu y旦ntemi ilk olarak Freud, esas psiik materyali y端zeye 巽脹kararak analitik yoruma kavuturmada Charcot'nun hipnotik tekniklerinin sak脹ncalar脹m fark ettii zaman kullanmaya balam脹t脹r. ar脹脹mlar脹 belirleyen ve represyon yoluyla bilin巽d脹脹na itilen psiik materyal, bu teknikle serbest b脹rak脹l脹r. Bilin巽d脹脹n脹n incelenebilesi i巽in bireyin akl脹na gelen bir d端端nceyi hi巽bir bask脹, denetim ve s端zgece uratmadan a巽脹a vurmas脹d脹r. Serbest 巽ar脹脹m normalde, uyan脹kl脹k durumunda d端端ncelerde var olan denetim ve s端zgecin, direncin kald脹r脹lmas脹d脹r. Serbest 巽ar脹脹m klasik psikanalizin temel kural脹d脹r.
- 19. R端ya Analizi; R端yalar脹n analizi, bilin巽alt脹n脹 a巽脹a 巽脹karan malzeme olmas脹 ve dan脹ana 巽旦z端mlenmemi sorunlar脹na ait baz脹 alanlarda i巽 g旦r端 kazand脹rmas脹 nedeniyle 旦nemli bir tekniktir. Uyku s脹ras脹nda savunmalar en aza iner ve bask脹lanm脹 duygular kolayca su y端z端ne 巽脹kar. Bilin巽alt脹 arzular, gereksinimler ve korkular kolayca a巽脹a 巽脹kt脹脹ndan Freud, r端yalar脹 Bilin巽alt脹na giden Kraliyet Yolu (Via Rega) olarak adland脹rmaktad脹r. Dorudan a巽脹a vurulduklar脹nda ve ifade edildiklerinde hem dan脹an hem de bakalar脹 taraf脹ndan kolayl脹kla kabul edilemeyecek baz脹 istek ve arzular, dolayl脹 yollarla veya sembolik olarak r端yalarda ifade edilmektedir. Ayr脹ca r端ya, yarat脹c脹 bir eylemdir. Ortalama insanlar bile, uyan脹kken hi巽 fark edemedikleri yarat脹c脹 y旦nlerini r端yalarda g旦r端r端 ve tan脹rlar. Freudun ortaya 巽脹kard脹脹 ger巽eklerden biride r端yada sans端r olgusunun varl脹脹d脹r. R端yalar yaln脹zca bilin巽d脹脹 g端d端lerin bilince 巽脹kmas脹 bi巽iminde anla脹lmamal脹d脹r. R端yada beliren sans端r, r端yan脹n ger巽ek anlam脹n脹 deitirir. Sanki bir perde arkas脹nda yer alan bu sans端r olgusu, gizli d端端ncelerin ancak yeterince 旦rt端l端p, maske takt脹klar脹 zaman bilincin s脹n脹rlar脹n脹 ge巽mesine izin verir.
- 21. Biyografi; Ak脹l hastanelerindeki hastalar脹n ve su巽lular脹n incelenmesinde daha 巽ok tercih edilen bir tekniktir. Bir kiinin aile ge巽mii, ge巽irdii hastal脹klar, okul hayat脹, ba脹ndan ge巽en beklenmedik derecede heyecan verici olaylar, i ve evlilik yaam脹 vb. gibi konularda ayr脹nt脹l脹 bilgileri i巽eren bir arat脹rma tekniidir. Bireyin, hayat hikayesinin incelenmesine y旦nelik bir 巽al脹mad脹r.
- 22. Vaka 聴nceleme Y旦ntemi; Ge巽mi yaant脹lar ve tecr端beler, 旦zellikle 巽ocukluk d旦neminde yaan脹lan nedeni bazen bilinemeyen veya a巽脹klanamayan korkular, kayg脹lar, tiksintiler gibi psikolojik durumlar, g端nl端k davran脹lar脹 etkiler. Bunun i巽in, imdiki davran脹lar脹n nedeni arat脹r脹l脹rken, olay脹n ge巽mile balant脹lar脹n脹n incelenmesine olay inceleme denir. rnein, bireyin davran脹lar脹ndaki yersiz korku 旦nceden ba脹ndan ge巽en bir yang脹nla ilgili olabilir. Bireydeki yersiz korkunun nedenini 旦renmek isteyen psikoloun, ge巽mite bireyin ba脹ndan ge巽en yang脹n olay脹na kadar inmesi gerekir.
- 23. 聴nsanlar pozitiftir ve kendilerini deerlendiremezler. 端nk端 zaten her zaman doru olduuna inand脹klar脹 eyleri yaparlar.
- 24. 聴nsan脹n kiiliinin temeli 巽ocukluk y脹llar脹na dayan脹r. 聴nsan脹n k端巽端kken yaad脹脹 olaylar, 端z端nt端leri, sevin巽leri hepsi gelecekte nas脹l biri olaca脹n脹 etkiler. K端巽端kken tecr端be ettii eyler, b端y端d端端nde de onun peini b脹rakmaz. Onun kiiliini oluturan eyler 0-12 ya aral脹脹nda yaad脹klar脹d脹r.
- 26. 聴nsan kiiliini buz da脹na benzetebiliriz: Bilin巽 d脹脹, Sigmund Freud'un psikanaliz kuram脹nda gelitirilmi bir kavramd脹r. Buna g旦re; bilin巽 yap脹s脹 ikili bir nitelik ta脹r, yani g旦r端len bilin巽 durumlar脹n脹n gerisinde 巽ok daha derinde ve g旦r端nmez bir b旦lgede ileyen baka bir yap脹 daha s旦z konusudur. Bu b旦lgenin ad脹 bilin巽 d脹脹d脹r ve bilin巽 durumunu etkileyen as脹l ey bu yap脹d脹r. Freud'un bilin巽alt脹 ile ilgili imgelemeyi g端巽lendiren bir yorumu vard脹r. Freud bilinci okyanustaki buz da脹na benzetir. Suyun alt脹nda kalan k脹s脹m bilin巽alt脹, su 端zerinde kalan k脹s脹m bilin巽tir. Bu yoruma g旦re bilin巽alt脹yla ilgili arat脹rma ve sentezlerde bulunmutur. Bilin巽alt脹n脹n r端yalarla a巽脹a 巽脹kaca脹n脹 savunmu ve hastalar脹yla bunu 旦rneklendirmitir.
- 28. BERKAN SEZEN an Sevim Bodur Anadolu Sal脹k Meslek Lisesi