Metale
- 1. Temat nr.1 Metale i ich stopy
- 2. Metal Jest pierwiastkiem chemicznym cechujcym si obecnoci w sieci krystalicznej elektron坦w swobodnych (niezwizanych).
- 3. Stop Jest to co najmniej dwuskadnikowe tworzywo metaliczne skadajce si z metali oraz innego pierwiastka. Czsto spotykane s stopy 甜elaza, miedzi, aluminium niklu i tytanu. Cechy charakterystyczne metali i ich stop坦w to du甜a sztywno, cigliwo, odporno na pkanie, dobra przewodno elektryczna i cieplna. Rys. 1 Odlew ze stop坦w brzu.
- 4. Podzia metali i ich stop坦w
- 5. Do metali nie甜elaznych zalicza si: Mied添 Aluminium Magnez Tytan Cynk
- 6. Aluminium Dobrze przewodzi ciepo i prd elektryczny. Ma wysok odporno na dziaanie wody i warunk坦w atmosferycznych. Cechuje si ma gstoci. Aluminium stosuje si do produkcji aparatury chemicznej, folii i powok kablowych. Rys. 2 Aluminium
- 7. Magnez Ma ma gsto. Jego waciwoci mechaniczne s niskie. Czysty magnez stosuje si g坦wnie w pirotechnice. Wykorzystuje si go do wytwarzania stop坦w, a tak甜e jako odtleniacz i reduktor w procesach metalurgicznych. Rys. 3 Magnez
- 8. Tytan Jego cechy charakterystyczne to: du甜a wytrzymao, maa gsto, du甜a plastyczno i dobra odporno na korozj. Tytan wykorzystuje si w przemyle lotniczym i militarnym. Rys. 4 Tytan
- 9. Mied添 Jej zalet jest du甜a przewodno elektryczna. Ma r坦wnie甜 inne cechy charakterystyczne, takie jak przewodno cieplna, plastyczno, odporno na korozj. Jej wad jest maa wytrzymao i twardo. Mied添 wykorzystuje si w elektrotechnice, elektronice, budownictwie, komunikacji, budowie maszyn i okrt坦w.
- 10. Cynk Ma nisk temperatur topnienia, jest kruchy i odporny na korozj atmosferyczn. Jest wykorzystywany do antykorozyjnego zabezpieczania stali. Stosuje si go r坦wnie甜 w ogniwach elektrycznych. Rys. 5 Cynk
- 11. Stopy 甜elaza z wglem Stopy 甜elaza s najliczniejsz grup metali u甜ywanych przez czowieka. Podstawowymi stopami stosowanymi w in甜ynierii s stopy 甜elaza z wglem. Dzieli si je na: sur坦wki, 甜eliwa i stale.
- 12. Sur坦wka Sur坦wk, bdc produktem wyjciowym w procesie otrzymywania stali i 甜eliwa, nazywa si stop 甜elaza z wglem, o zawartoci ponad 2 % wgla i innymi skadnikami (krzemem, manganem, fosforem i siark). Siarka i fosfor s domieszkami szkodliwymi, bo siarka jest g坦wn przyczyn kruchoci stopu na gorco, a fosfor kruchoci na zimno oraz pogarsza waciwoci plastyczne i udarno stopu.
- 13. Rodzaje sur坦wek Rys. 6 Mikrostruktura sur坦wki biaej podeutektycznej. Biaa Szara U甜ywana do dalszej przer坦bki na stal Stosowana do dalszej przer坦bki na 甜eliwo
- 14. 纏eliwo 纏eliwo zawiera 2 3 % wgla. Otrzymuje si przez przetopienie sur坦wki z dodatkiem zomu 甜eliwnego stalowego w piecach zwanych 甜eliwiakami. 纏eliwo ma dobre waciwoci odlewnicze i stosuje si je do odlewania wielu czci maszyn. Wgiel bdcy w 甜eliwie mo甜e wystpowa pod dwoma postaciami: grafitu lub cementytu.
- 15. 纏eliwo 纏eliwo jest g坦wnym materiaem konstrukcyjnym u甜ywanym w budowie maszyn. 纏eliwa wysokiej jakoci charakteryzuj si du甜 wytrzymaoci, zdolnoci do tumienia drga, odpornoci na cieranie i dobr obrabialnoci. Obok 甜eliwa szarego i biaego wystpuje 甜eliwo modyfikowane, sferoidalne, cigliwe i stopowe.
- 16. 纏eliwo szare 纏eliwo szare ma symbol Zl poczony z trzycyfrowym znakiem, opisujcym minimaln wytrzymao na rozciganie. Charakteryzuje si dobrymi waciwociami odlewniczymi, du甜 wytrzymaoci na ciskanie i ma udarnoci. Rys. 7.Mikrostruktura 甜eliwa szarego ZL20.
- 17. 纏eliwo biae i modyfikowane 纏eliwo biae jest sabym materiaem na czci konstrukcyjne, bo jest twarde i kruche. U甜ywa si go g坦wnie jako najwa甜niejszy produkt do wyrobu 甜eliwa cigliwego. 纏eliwo modyfikowane dostaje si przez dodanie do 甜eliwa, przy spucie z 甜eliwiaka, maej iloci modyfikator坦w, kt坦rymi s: stop krzemu z wapniem, stop 甜elazokrzemu i aluminium, 甜elazokrzem. Modyfikatory s g坦wnym powodem powstania odpowiedniej struktury z r坦wnomiernie rozo甜onym grafitem. 纏eliwo modyfikowane ma wiksz odporno na cieranie i korozje ni甜 甜eliwo szare.
- 18. 纏eliwo szare sferoidalne Otrzymuje si je przez zczenie magnezu lub ceru albo obu tych skadnik坦w z ciekym 甜eliwem. Skutkiem tego jest wydzielenie grafitu w postaci kulkowej. Takie 甜eliwo ma nastpujce cechy: znaczn cigliwo, du甜 wytrzymao, dobr lejno i obrabialno. Rys. 8 Mikrostruktura 甜eliwa sferoidalnego Zs4505
- 19. 纏eliwo cigliwe Powstaje ono przez dugotrwae wy甜arzanie odlew坦w z 甜eliwa biaego. 纏eliwo to ma waciwoci podobne do stali. U甜ywa si go do wyrobu czci armatury wodocigowej, kanalizacyjnej i gazowej, jak r坦wnie甜 do niekt坦rych czci maszyn rolniczych. Rys. 9 Mikrostruktura 甜eliwa cigliwego szarego ZcC3208
- 20. 纏eliwo stopowe Zawiera ono chrom, nikiel, aluminium, molibden, mangan, mied添 i tytan. 纏eliwo stopowe u甜ywa si do budowy aparatury chemicznej i kotowej o podwy甜szonych waciwociach wytrzymaociowych, termicznych lub chemicznych. Rozr坦甜nia si nastpujce rodzaje 甜eliwa stopowego: 甜eliwo chromowe, 甜eliwo wysokomanganowe, a tak甜e 甜eliwo niklowe.
- 21. Staliwo Jest to stop 甜elaza z wglem odlewany do form odlewniczych i nie ulepszany plastycznie. Zawarto wgla w stali wynosi okoo 2%. Staliwo odznacza si gorszymi waciwociami od stali o tym samym skadzie, czego powodem jest niejednorodno ziarna. Ma wiksz plastyczno ni甜 甜eliwo. Rys. 10 Mikrostruktura staliwa 35L
- 22. Rodzaje staliwa Staliwo wglowe konstrukcyjne Staliwo stopowe zawiera tylko pierwiastki pochodzce z wytopu, jak: wgiel, od kt坦rego uzale甜nione s waciwoci mechaniczne, mangan, krzem, fosfor i siarka. zawiera ponadto pierwiastki wprowadzone celowo: nikiel, chrom, wolfram, molibden, wanad, kt坦re polepszaj ich waciwoci.
- 23. Sprawd添 swoj wiedz http://www.quiz-creator.com/qms/quiz.php?u547804q30295v-742570532