1. 1
Bahagian Sekolah-Sekolah,
Kementerian Pelajaran Malaysia,
Tingkat 12-14, Bangunan Bank Pertanian,
Leboh Pasar Besar,
Kuala Lumpur. Telefon : 922066
KP(BS) 8591/Jld. II(29)
2hb. Januari 1985
Semua Pengarah Pelajaran Negeri,
Malaysia.
Y.B. Dato/Tuan,
SURAT PEKELILING IKHTISAS BIL.1/1985
Penubuhan Jawatankuasa Bimbingan Pelajar Sekolah
1. Latarbelakang
1.1 Sebagai sebuah institusi pendidikan, sekolah mempunyai banyak peranan dan
tanggungjawab. Peranan dan tanggungjawab utama sekolah bukan hanya
semata-mata kepada menyampaikan ilmu pengetahuan dan memupuk
kemahiran-kemahiran tertentu kepada pelajar-pelajar, bahkan juga bagi
melahirkan pelajar-pelajar yang dapat memberi sumbangan hidup yang
harmonis, bersatupadu, bertolenrasi, berdisiplin dan bahagia.Justeru itu,
sekolah adalah tempat bagi melahirkan pelajar-pelajar yang mempunyai
sahsiah yang baik, iaitu yang mempunyai sikap serta menghayati nilai-nilai
hidup berasaskan prinsip-prinsip rukun Negara.
1.2 Di samping itu, sekolah juga mempunyai peranan bagi mengeluarkan tenaga
mahir untuk pembangunan Negara. Ini dapat dilakukan dengan meluaskan lagi
pandangan dan pengetahuan pelajar-pelajar mengenai bidang-bidang kerjaya.
1.3 Pada keseluruhannya, setakat ini sekolah-sekolah telah dapat melahirkan
pelajar-pelajar yang berjaya dalam bidang akademik, melalui kurikulum yang
sedia ada. Sungguhpun demikian, melalui bidang kurikulum sahaja, seperti
matapelajaran Sivik, Sejarah, Geografi dan Kesusteraan misalnya, belum
boleh menjamin tercapai matlamat bagi melahir pelajar-pelajar mempunyai
nilai-nilai akhlak, kesusilaan dan ketatanegaraan sepenuhnya atau yang
mempunyai semangat patriotik yang tinggi.Sekarang terdapat tanda-tanda
yang menunjukan pembentukan sahsiah secara menyeluruh di kalangan
pelajar-pelajar amnya,belum dapat tercapai dengan sepenuhnya sepertimana
2. 2
yang diharapkan. Ini terbukti dengan adanya kejadian-kejadian/perbuatan-
perbuatan tertentu yang dilakukan oleh pelajar-pelajar, seperti tidak
menghormati ibu bapa dan guru, pemulauan kelas, merosakkan harta benda
awam, penyalahgunaan dadah, melakukan perbuatan jenayah dan anti
nasional. Terdapat juga segelintir pelajar yang menjadi golongan pelampau
yang menyebar dan mengamalkan prinsip-prinsip dan nilai-nilai hidup yang
murni.
1.4 Sepertimana kurikulum, gerakerja ko-kurikulum juga memainkan peranan
dalam pembentukan,perkembangan jasmani dan rohani pelajar-pelajar. Oleh
yang demikian, ko-kurikulum sekolah juga seharusnya dapat dititik beratkan
oleh sekolah-sekolah. Apa yang jelas sekarang ini, ialah bahawa gerakerja ko-
kurikulum sekolah kurang mendapat tempat yang sewajarnya, jika
dibandingkan dengan kurikulum sekolah sehinggan menyebabkan
pembentukan rohani pelajar-pelajar kurang berkesan. Ini disebabkan oleh
perkara-perkara berikut:
1.4.1 Khidmat dan kejayaan dalam bidang ko-kurikulum kurang mendapat
pengikhtirafan.
1.4.2 Sekolah-sekolah kurang memberi perhatian kepada gerakerja ko-
kurikulum. Ada juga sekolah-sekolah yang kurang menitikberatkan
gerakerja ini, kerana terlalu mementingkan pencapaian akademik
semata-mata.Ada juga sekolah-sekolah yang mempunyai kekurangan
alatan dan lain-lain kemudahan bagi menjalankan gerakerja ko-
kurikulum.
1.4.3 Kurangnya penggabungjalinan dan persenambungan di antara
gerakerja di dalam bidang akademik dengan gerakerja ko-kurikulum.
1.4.4 Sebahagian daripada murid-murid tidak/kurang mengambil bahagian
secara aktif dan ini disebabkan oleh banyak faktor. Di antaranya ialah
jenis gerakerja ko-kurikulumnya dan aktivitinya kurang dipelbagaikan,
sesuai dengan minat dan kebolehan pelajar-pelajar dan mereka tidak
berpeluang untuk melibatkan diri. Terdapat pula adanya setengah-
setengah ibu bapa yang enggan member anak-anak mereka menyertai
gerakerja ko-kurikulum ini.
1.4.5 Kurang penglibatan ibu bapa dan masyarakat secara aktif dalam
gerakerja ko-kurikulum. Biasanya mereka diundang untuk menjadi
penonton di dalam sesuatu temasya seperti sukan tahunan sekolah
misalnya.
1.4.6 Anggapan bahawa sekolah hanya sebagai tempat bagi mendapatkan
pendidkkan (School as the sole agent for education). Ini beerti ada
3. 3
setengah-setengah golongan masyarakat menyerahkan bulat-bulat
tugas mendidik anak-anak mereka kepada pihak sekolah, tanpa
member sumbangan dan penglibatan terhadap perkembangan
menyeluruh anak-anak mereka.
1.5 Sekolah-sekolah yang tidak member ketegasan yang sewajarnya bagi
mengimbangkan antara kepentingan gerakerja ko-kurikulum dengan
akademik dan kurang pula menekankan tentang penyertaan
menyeluruh pelajar-pelajar di dalam gerakerja tersebut, boleh
menyebabkan pendidikan menyeluruh pelajar-pelajar di dalam
gerakerja tersebut, boleh menyebabkan pendidikan menyeluruh tidak
dapat dicapai. Tanpa memberi peluang kepada setiap orang pelajar,
khususnya pelajar-pelajar yang lemah dalam bidang akademik, beerti
pelajar-pelajar ini tidak diberi peluang dan pengiktirafan kepada
mereka. Keadaan begini boleh mendorong pelajar-pelajar itu ponteng
sekolah atau menceburkan diri dalam kegiatan-kegiatan yang tidak
sihat dan seterusnya boleh menimbulkan masalah disiplin sekolah.
2. Tujuan surat pekeliling ini adalah untuk memberitahu pihak sekolah supaya
menubuhkan Jawatankuasa Bimbingan Pelajar Sekolah (JBPS) di sekolah masing-
masing.
3. Berikut adalah garis panduan mengenai penubuhan JBPS:
3.1 Tujuan JBPS
Tujuan penubuhan JBPS adalah:
3.1.1 Mewujudkan suasana yang seimbang diantara perkembangan mental
dengan perkembangan social, rohani dan jasmani pelajar-pelajar.
3.1.2 Mengadakan aktiviti-aktiviti di sekolah supaya pelajar-pelajar boleh
mengisi masa lapang mereka dengan gerakerja yang bermanfaat dan
dengan itu dapat menghindarkan pelajar-pelajar dari tercebur dalam
gerakerja yang tidak diingini seperti ponteng sekolah, penyalahgunaan
dadah, membuang masa di pusat-pusat membeli belah atau melibatkan
diri dengan kumpulan-kumpulan yang kurang sihat.
3.1.3 Memperkukuhkan lagi interaksi dan intergasi di antara pelajar-pelajar
berbilang-bilang kaum di sekolah.
3.1.4 Memupuk bakat dan minat pelajar-pelajar daripada pelajaran di bilik
darjah, memupuk semangat kesopanan, berdikari, kerajinan bekerja
dan semangat berkhidmat, menyemai dan memperkukuhkan sifat-sifat
berdisiplin dan patuh kepada undang-undang, serta lain-lain nilai dan
4. 4
tabiat yang baik yang dikehendaki supaya pelajar-pelajar dapat diasuh
menjadi warganegara yang baik dan berguna.
3.1.5 Mewujudkan suasana dan tradisi sekolah yang dapat dibanggakan oleh
pelajar-pelajar dan masyarakat.
3.2 Fungsi JBPS
Diantara funsi JBPS adalah:
3.2.1 Merancang, menyelaras dan melaksanakan gerakerja-gerakerja
ko-kurikulum dengan teratur dan terperinci, dengan
mengembelingkan tenaga golongan pelajar, guru, ibu bapa dan
masyarakat.
3.2.2 Berusaha bagi menyediakan kemudahan-kemudahan peralatan-
peralatan gerakerja ko-kurikulum.
3.2.3 Berusaha meningkatkan lagi penglibatan pelajar dan
masyarakat setempat dan gerakerja ko-kurikulum sekolah.
3.2.4 Berusaha menerapkan nilai-nilai sosial yang positif, membina
sikap dan tabiat dan budi pekerti yang baik di kalangan pelajar-
pelajar.
3.2.5 Berusaha bagi mewujudkan semangat kekitaan di kalangan
masyarakat sekolah dan masyarakat setempat terhadap institusi
sekolah.
3.2.6 Memberi penghargaan kepada pelajar-pelajar yang melibatkan
diri dalam gerakerja ko-kurikulum sekolah.
3.2.7 Menilai keberkesanan gerakerja ko-kurikulum sekolah dari
semasa ke semasa.
3.3 Keanggotaan JBPS
Adalah dicadangkan keanggotaan Jawatankuasa ini seperti berikut:
Pengerusi :Guru Besar
Naib Pengerusi :Guru Penolong Kanan
Setiausaha :Pilihan Guru Besar
5. 5
Ahli-ahli :Wakil masyarakat
Wakil PIBG
Wakil Lembaga Pengurus/Pengelola Sekolah
Wakil Murid Tua (jika ada)
Wakil-wakil guru (termasuk guru Agama Islam)
Wakil Murid (ketua murid dan penolong)
(Bagi sekolah menengah bercampur,seorang
Lelaki dan seorang perempuan).
(Pihak sekolah hendaklah menyesuaikan keanggotaan jawatankuasa ini
berdasarkan saiz dan peringkat sekolah (rendah dan menengah) dan
keadaan masyarakat, tetapi penyertaan wakil PIBG, wakil komuniti
dan wakil persatuan murid tua (jika ada) hendaklah dikekalkan.Guru
Besar dibolehkan menjemput anggota-anggota lain jika perlu).
3.4 Jenis Gerakerja Ko-kurikulum
Terdapat 3 jenis gerakerja ko-kurikulum di sekolah, iaitu:
3.4.1 Pasukan Pakaian Seragam: seperti Pasukan Anak Serigala, Pasukan
Pengakap, Pasukan Kadet Polis.
3.4.2 Kelab Persatuan Sains dan Matematik: Persatuan Geografi/Sejarah,
Kelab Keselamatan Jalanraya, Kelab Komputer.
3.4.3 Sukan (Olahraga dan Permainan) : (Sebagai contoh, bersama-sama
ini disertakan senarai beberapa gerakerja ko-kurikulum yang
dijalankan di sekolah).
4. Mesyuarat
Jawatankuasa ini hendaklah mengadakan mesyuarat sekurang-kurangnya tiga kali
sepenggal (awal, pertengahan dan akhir penggal), di mana laporan perkembangan
tiap-tiap gerakerja itu dikaji dan dinilai untuk diambil tindakan pelaksanaan
selanjutnya dengan lebih berkesan lagi.
5. Penyertaan
6. 6
5.1 Matlamat gerakerja ko-kurikulum yang dikehendaki ialah penyertaan setiap
orang pelajar. Setiap pelajar hendaklah mengambil bahagian sekurang-
kurangnya dalam salah satu gerakerja pakaian seragam, satu kegiatan
persatuan atau kelab dan satu kegiatan sukan atau permainan. Seberapa yang
boleh, peningkatan penyertaan pelajar-pelajar dalam kegiatan pakaian seragam
hendaklah diusahakan.
5.2 Penyertaan semua guru hendaklah dikehendaki bagi memastikan keberkesanan
pelaksanaan gerakerja ko-kurikulum sekolah.
5.3 Sekolah-sekolah yang khususnya yang kurang kemudahan untuk menjalankan
gerakerja ko-kurikulum gerakerja hendaklah menggalakan pelajar-pelajar
mengambil bahagian dalam membuat kerja-kerja amal untuk masyarakat
setempat, bergotong-royong memperbaiki kawasan sekolah, gerakerja-
gerakerja yang menekankan perpaduan kaum, ketatanegaraan, moral dan
sebagainya sesuai bagi pendidikan menyeleruh dan pembentukan
keperibadian.
6. Kemudahan
6.1 Sekolah hendaklah menggunakan secara maksima ruang dan alat-alat untuk
gerakerja-gerakerja tersebut mengikut kemampuan sekolah masing-
masing.JBPS hendaklah berikhtiar mengadakan kemudahan-kemudahan lain
bagi menentukan gerakerja ko-kurikulum berjalan dengan berkesan.
7. Pengecualian
Pelajar-pelajar dalam yang dalam keadaan seperti berikut bolehlah dikecualikan
daripada menyertai gerakerja ko-kurikulum.
7.1 Kes-kes perubatan pelajar-pelajar yang telah disahkan oleh doktor seperti
menghidap sakit jantung, lelah dan lain-lain penyakit yang boleh
membahayakan diri jika mereka mengambil bahagian.
7.2 Kecacatan pelajar-pelajar yang mempunyai kecacatan anggota tubuh yang
boleh membahayakan diri mereka jika mengambil bahagian dalam gerakerja
ko-kurikulum. Tetapi sekiranya kecacatan mereka tidak menjadi penghalang,
pelajar-pelajar tersebut hendaklah digalakkan mengambil bahagian dalam
gerakerja-gerakerja yang sesuai bagi mereka.
7.3 Untuk pelajar-pelajar yang mengikuti kelas-kelas Agama di waktu pagi/petang
satu penyesuaian terhadap pelaksanaan gerakerja ko-kurikulum hendaklah
7. 7
diadakan. Untuk tujuan ini, Guru Besar hendaklah berunding dengan pihak
sekolah/Jabatan berkenaan.
8. Tindakan Lanjut
8.1 Oleh kerana perseimbangan antara bidang kurikulum (akademik) dengan ko-
kurikulum ke arah pembentukan peribadi secara total di kalangan pelajar-
pelajar sangat penting, Kementerian Pelajaran memandang JBPS adalah
perlu.Oleh itu, Guru Besar hendaklah mempunyai kepekaan, inisiatif, bersikap
terbuka dan berpandangan jauh dalam melaksanakan gerakerja ko-kurikulum
ini, sesuai dengan konsep pendidikan menyeluruh.
8.2 Sebagai lanjutan daripada JBPS, pihak sekolah hendaklah juga mengambil
tindakan berikut bagi memastikan keberkesanan gerakerja ko-kurikulum yang
dijalankan:
8.2.1 Merakamkan secara terperinci kedatangan dan penyertaan pelajar-
pelajar di dalam gerakerja ko-kurikulum sekolah dan merekodkan
gerakerja tersebut ke dalam sijil berhenti sekolah.
8.2.2 Guru Besar hendaklah mengambil peranan utama dalam pengendalian
dan perlaksanaan gerakerja ko-kurikulum dengan mengamalkan dan
menghayati Konsep Kepimpinan Melalui Teladan.
8.2.3 Guru Besar dan guru-guru hendaklah menambahkan pengetahuan serta
melengkapkan diri dengan kemahiran-kemahiran membolehkan
mereka menjalankan tugas dalam perlaksanaan gerakkerja ko-
kurikulum dengan cekap dan berkesan.
8.2.4 Memberi penghargaan kepada guru-guru dan pelajar-pelajar atau orang
peseorangan. Penghargaan tidak hanya terbatas kepada
kejayaan/kemenangan semata-mata, tetapi hendaklah juga diberi
kepada pelajar-pelajar yang mempunyai sifat disiplin yang baik.
8.2.5 Mengadakan pertandingan-pertandingan yang melibatkan juga murid-
murid yang kurang berbakat atau yang kurang berminat.
9. Keselamatan Pelajar-Pelajar
Pihak sekolah hendaklah mengadakan dan mengambil langkah-langkah tertentu bagi
menentukan keselamatan pelajar-pelajar semasa menjalani gerakerja ko-kurikulum.
10. Harap maklumkan kandungan surat pekeliling ini kepada semua sekolah.
8. 8
Sekian.
BERKHIDMAT UNTUK NEGARA
(TAN SRI DATO HAJI MURAD MOHD NOOR)
Ketua Pengarah Pelajaran
Kementerian Pelajaran Malaysia.
s.k. 1. Setiausaha Sulit kepada Y.B. Menteri Pelajaran Malaysia.
2. Setiausaha Sulit kepada Y.B. Datin Paduka Puan Rosemary Chong Timbalan
Menteri Pelajaran.
3. Setiausaha Sulit kepada Y.B. Encik Bujang Haji Ulis Timbalan Menteri
Pelajaran.
4. Ketua Setiausaha, Kementerian Pelajaran Malaysia.
5. Timbalan Ketua Setiausaha I, Kementerian Pelajaran Malaysia.
6. Timbalan Ketua Pengarah Pelajaran I, Kementerian Pelajaran Malaysia.
7. Timbalan Ketua Pengarah Pelajaran II, Kementerian Pelajaran Malaysia.
8. Timbalan Ketua Setiausaha II, Kementerian Pelajaran Malaysia.
9. Ketua-ketua Bahagian, Kementerian Pelajaran Malaysia.
10. Ketua Jemaah Nazir Sekolah Persekutuan, Kementerian Pelajaran Malaysia.
11. Pegawai Khas kepada Y.B. Menteri Pelajaran.
12. Ketua Unit Hal Ehwal Awam, Kementerian Pelajaran Malaysia.
9. 9
GERAKERJA KO-KURIKULUM SEKOLAH
Jenis-jenis Gerakerja Ko-kurikulum
Gerakerja ko-kurikulum sekolah meliputi semua kegiatan yang dijalankan
diluar bilik darjah, seperti berikut:
1. Pasukan Pakaian Seragam
Pasukan Anak Serigala
Pasukan Pengakap
Pasukan Pengakap Puteri
Pasukan Brownie
Pasukan Pandu Puteri
Pasukan St. John
Pasukan Puteri Islam
Pasukan Bulan Sabit Merah
Pasukan Kadet Bersatu Malaysia
Pasukan Kadet Polis
Boys Brigade
Girls Brigade
Pasukan Pancaragam Sekolah
Pasukan Kadet Bomba
Band Ranjer
Pelupur
Joyful Vanguard
Rover
2. Kelab Persatuan
2.1 Akademik
Bahasa dan Kesusteraan
(Merangkumi Persatuan Bahasa Malaysia, Bahasa Inggeris,
Bahasa Cina/Tamil, Bahasa Jepun: Persuratan: Drama:
Kesusteraan)
Sains dan Matematik
Geografi/Sejarah
Ekonomi
Perdagangan
Agama Islam
Sivik
Akhlak dan Rohani
10. 10
Sains Rumah Tangga
Butik dan Hidangan
Jahitan
Sains Pertanian
Petani Muda
Seni Kreatif (Seni Lukis dan Pertukangan Tangan)
Sains Kemasyarakatan
Handyman/Penyelenggaraan
Elektronik
Motor Mekanik
Vokasional
Pembinaan/Bangunan
Taip Menaip
Ukur Tanah
Komputer
Gimnastik/Pendidikan Jasmani
Komunikasi Menyeluruh
2.2 Perkhidmatan/Kebajikan
Koperasi Sekolah
Kaunseling dan Kerjaya
Kebajikan Murid
Perpustakaan/Pusat Sumber
Alat Pandang Dengar (AVA)
Tingkatan Enam
Buku Bantuan
Gunting Rambut
Pengindahan Sekolah
Keselamatan Jalanraya
Pengguna
Interact
Leo
Apex
Mencegah Kebakaran/Keselamatan
Penyelamat Nyawa
2.3 Rekreasi/Hobi
Seni Foto
Wayang Gambar
Rekreasi
Kembara
11. 11
Astronomi
Bina Badan
Setem
Membaca
2.4 Seni dan Kebudayaan
Koir Sekolah
Pancaragam Sekolah
Muzik (Angklung, kompang, pancaragam brass, genderang,
orkestra simponi)
Seni Mempertahankan Diri
Permainan Tradisi
Nyanyian/Seni Suara (Nasyid/Hadrah)
Seni Tampak/Seni Halus (Seni Ukir,Anyaman)
Seni Tari
3. Sukan
3.1 Olahraga (Balapan/Padang/Air/Senaman/Beramai)
3.2 Permainan
Hoki
Bola Sepak
Sofbal
Krikit
Ragbi
Permainan Dalam (Karom, catur)
Pingpong
Bola Jaring
Bola Tampar
Badminton
Tenis
Squash
Sepak Takraw
Bola Keranjang
Renang
Boating
Gimnastik
Diilustrasi kembali oleh BTMK, Kementerian Pelajaran Malaysia