ბაღის ფრინველები
- 2. • მცირე ზომის, მოწითალო- ნარინჯისფერი სახე და მკერდი. • მომრგვალო თავი, დიდი, შავი თვალები, სხეულის ზედა ნაწილი მოყავისფრო, ქვედა - თეთრი. • ახალგაზრდა, ზრდასრული გულწითელა ზაფხულისათვის მთლიანად ყავისფერ, შეფერილობას იღებს და დაფარულია ღია ლაქებით. კვება: იკვებება მიწაზე მცხოვრები მწერებითა და კენკრით. საბინადრო გარემო: ტყეებში, სადაც განვითარებულია ბუჩქნარი, აგრეთვე ბაღებსა და პარკებში. საკმაოდ ცნობისმოყვარე ფრინველია და არ ერიდება ადამიანებს.
- 3. საბინადრო გარემო: მრავლად გვხვდება ნაირგვარი ტიპის ტყეებში, ბაღებსა და პარკებში. • წაბლისფერი ზურგი • მოვარდისფრო მკერდი კვება: იკვებება მცენარის თესლით, ნაყოფითა და სხვა ნაწილებითაც, ასევე კენკავს მწერებსაც. • ორი თეთრი ზოლი ფრთებზე • კუდის ნაპირა ბუმბულები თეთრია. •მონაცრისფრო-ცისფერი თავი
- 4. საბინადრო გარემო: თითქმის ყველანაირი ტიპის ტყეებში, კარგად განვითარებული ქვეტყით, ბაღებში, პარკებსა და ღია ბუჩქნარებში. • მამრი მთლიანად შავია, ნარინჯისფერი ნისკარტით და არშიით თვალის გარშემო. • მდედრი ზემოდან მუქი ყავისფერია, ქვემოდან – ღია. მამრისაგან განსხვავებით მდედრის ნისკარტი მუქია. • ახალგაზრდა ფრინველი მდედრს წააგავს, თუმცა უფრო წითურია და უხვადაა ქვემოდან დაკოპლილი. კვება: საკვებს წარმოადგენს ჭიაყელები, ლოკოკინები, ნაირგვარი მწერები, კენკრა და ხილი. • დაფრინავს სწრაფად, არასწორხაზოვნად. • მამრი გალობს.
- 5. საბინადრო გარემო: უპირატესობას ანიჭებს წიწვიან ტყეებს, თუმცა გვხვდება ფართოფოთლოვანშიც, ბაღებსა და პარკებში. • თავი შავია, თეთრი ლოყებითა და კეფაზე არსებული თეთრი ლაქით. • დიდი წივწივასგან განსხვავებით სხეულის ქვედა ნაწილი მოკლებულია შავ ზოლს. • შესამჩნევად მოკლე და ვიწრო მუქი კუდი აქვს. კვება: მის საკვებს წარმოადგენს მწერები, მათი ლარვები და ჭუპრები, ასევე მცენარეთა თესლები და კენკრა. • სხეულის ზედა ნაწილი რუხია, ქვედა – ბეჟი. • ძალზე მოუსვენარი ფრინველია და სწრაფად მოძრაობს.
- 6. საბინადრო გარემო: წიწკანა საბინადროდ ირჩევს მრავალგვარი ტიპის ადგილს. • სხეულის ქვედა ნაწილი ყვითელია, ზედა კი – მოლურჯო-მომწვანო. • მცირე ზომის ფრინველია • აქვს თეთრი თავი, ცისფერი ზედა ნაწილით და თვალზე გამავალი ვიწრო შავი ზოლით. კვება: მის ძირითად საკვებს მწერები და მათი ლარვები წარმოადგენს. • ახალგაზრდა ფრინველი შედარებით ბაცია და მოყვითალო ლოყები აქვს.
- 7. • სხეულის ზედა ნაწილი მოყავისფროა. • კუდი და კუდზედა მფარავი ბუმბულები – მკვეთრი წაბლისფერია. კვება: იკვებება მწერებით, იშვიათად კენკრით. • ქვემოდან მოყავისფრო-თეთრია. • სადა შეფერილობისაა. • ძალზე დამახასიათებელი ხმა აქვს და კარგად გალობს. საბინადრო გარემო: დაბლობ ფოთლოვან ტყეებში, ბაღებსა და პარკებში.
- 8. • ფრთის მფარავი ბუმბულები ცისფერია, რომელზეც ახლო-ახლოა განლაგებული ვიწრო შავი ზოლები. • სხეულის ძირითადი შეფერილობა მოვარდისფრო-ყავისფერია. კვება: იკვებება მცენარეთა თესლებით, კენკრით, ხილით და მცირე ზომის მწერებით. • ნისკარტის ორივე მხარეს აქვს შავი “ულვაში”. საბინადრო გარემო: თითქმის ყოველთვის ტყიან ადგილებში გვხვდება, უპირატესობას ანიჭებს მუხნარებს. ზღვის დონიდან 2000 მ-მდე ვრცელდება. • კუდი შავია. • თხემზე აქვს შავი ზოლები.
- 9. • სხეულის ზედა ნაწილი მოყავისფრო-წითურია, მოშავო ხალებით,მუცელი თეთრი. კვება: იკვებება მარცვლოვნებით, იშვიათად მწერებით, მოლუსკებით და სხვა. • დაჯდომისას და აფრენისას კარგად ჩანს საჭის ბუმბულების თეთრი ბოლოები. • ძალზე ჩქარა დაფრინავს. საბინადრო გარემო: ხშირად გვხვდება სასოფლო-სამეურნეო ნაკვეთებში (ზაფხულის ბოლოს), განსაკუთრებით მზესუმზირის ყანებში. • ზრდასრულს კისრის ორივე მხარეს აქვს შავ-თეთრი ლაქები, რომელიც ახალგაზრდებში არ გვხვდება. • ფრთების ქვედა ნაწილი მუქია.
- 10. • საკმაოდ ფრთხილი ფრინველია. ბევრად უფრო ადვილია მისი ხმის გაგონება, ვიდრე თვითონ ფრინველის დანახვა.. • აქვს შედარებით გრძელი კუდი და გრძელი ფრთები. კვება: იკვებება მწერებით, იშვიათად კენკრით. • მამრი მკვეთრი ყვითელი შეფერილობისაა, შავი კუდით და ფრთებით. საბინადრო გარემო: ჭალებში, გამეჩხერებულ ტყეებში, ბაღებსა და პარკებში. • მდედრი ზემოდან მოყვითალო- მომწვანოა. ქვედა, მოთეთრო მონაცრისფრო მხარე დაზოლილია. • ორივე სქესს წითელი ნისკარტი აქვს.
- 11. • კუდზედა მფარავები ქათქათა თეთრია, კუდი კი – შავი, თეთრი ნიშნებით. • პატარა ფრინველია მრავალფეროვანი ბუმბულის საფარველით. კვება: იკვებება სარეველების თესლით, მარცვლოვნებით და პატარ- პატარა ჭიებით. • აქვს წვრილი ნისკარტი და ამოკვეთილი კუდი. • ახალგაზრდა ფრინველი მორუხო შეფერილობისაა, სადა თავით. საბინადრო გარემო: ტყის პირებში, ხეხილის ბაღებში, პარკებში და ა.შ. • ფრთები შავია, მკვეთრი და ფართო ყვითელი ზოლებით. • თავის შეფერილობაში წითელი, თეთრი და შავი ფერები ერთმანეთს ენაცვლება.
- 12. • მამრის საერთო შეფერილობა მომწვანო-მოყვითალოა, მდედრის – მომწვანო-რუხი. • ორივე სქესის ფრინველს ფრთის ყველაზე განაპირა ბუმბულები (პირველი რიგის მომქნევები) და ლაქები კუდის გვერდებზე ყვითელი აქვს. კვება: იკვებება სარეველა და კულტურული მცენარეების თესლით, კენკრით და იშვიათად მწერებით. • კუდი შუაში ამოკვეთილია. • აქვს დიდი თავი და კონუსისებრი ნისკარტი. • ახალგაზრდას ზურგსა და მუცელზე ოდნავ შესამჩნევი ზოლები გასდევს. საბინადრო გარემო: ტყის პირებში, ბუჩქნარში, ბაღებსა და პარკებში. • გაზაფხულზე მამრი ხშირად ხის კენწეროზე ჯდება და გალობს, რითიც მდედრის ყურადღებას იქცევს.
- 13. • აქვს მოკლე კუდი და მძლავრი ნისკარტი. • ნისკარტი გამრავლების პერიოდში მოლურჯო-რუხია, ზამთარში კი - ბეჟი. კვება: იკვებება მარცვლოვნებით და ზოგჯერ მწერებით. • აქვს წითური თავი. • მსხვილი აღნაგობის ფრინველია,. • თვალებთან და ნისკარტთან შავი ლაქები აქვს. საბინადრო გარემო: შერეულ ტყეებსა და პარკებში. • კისრის არეში ზედა მხრიდან ნაცრისფერი ნახევარრკალი გასდევს, რომელიც მკვეთრად ჩანს მუქი ყავისფერი ზურგის ფონზე. • მოლურჯო-მოშავო ფრთებზე ფართო თეთრი ზოლები გასდევს. • ყავისფერი კუდის ბოლო და კუდქვეშა მფარავი ბუმბულები თეთრია.
- 14. საბინადრო გარემო: თითქმის ყველანაირი ტიპის ტყეებსა და ბაღებში. • აქვს შავი თავი და თეთრი ლოყები. • ყვითელი ფერის სხეული, რომლსაც ქვედა მხრიდან შუაზე გასდევს კარგად გამოხატული შავი ზოლი. • სხეულის ზედა ნაწილი მომწვანოა, მოლურჯო ფერის ფრთებით და კუდით. კვება: იკვებება მცენარეთა ზეთისშემცველი თესლებით, რასაც გამრავლების პერიოდში სხვადასხვაგვარი მწერები და სხვა წვრილი უხერხემლოები ემატება. • ახალგაზრდა ფრინველს შავი შეფერილობის მქონე ადგილები შედარებით ბაცი აქვს.
- 15. •თავი, მკერდი, ფრთები და კუდი შავია. • სოციალური ფრინველია, მაგრამ არ ერთიანდება ისეთ დიდ გუნდებად როგორსაც ჭილყვავი და ჭკა წარმოქმნიან. კვება: კვების რაციონი მრავალფეროვანია. • ბუმბულის საფარველის უმეტესი ნაწილი რუხია. საბინადრო გარემო: უპირატესად ანთროპოგენულ ლანდშაფტში: ქარსაცავ ზოლებსა და პარკებში, ასევე ჭალებში, ტყის პირებსა და კორომებში.
- 16. • აქვს გრძელი, მოხრილი ნისკარტი. • თავზე აქვს ქოჩორი, რომელიც უმეტესად დაკეცილია. კვება: იკვებება მცირე ზომის უხერხემლოებით, მწერებითა და მათი მატლებით. • ფრთებზე და კუდზე ფართო, შავ- თეთრი ზოლებია. • ძალზე კონტრასტულად შეფერილი ფრინველია. • სხეულის ქვედა ნაწილი, თავი და კისერი მოჟანგისფროა. საბინადრო გარემო: ველებსა და ნახევარუდაბნოებში, ზოგჯერ ადამიანის სამოსახლოსთან. • გამრავლების პერიოდში მამრი დამახასიათებელ ხმას გამოსცემს, რომელიც დიდ მანძილზე ისმის.
- 17. • მამრს აქვს რუხი კეფა და თხემი, რომელსაც გარშემო ფართო წაბლისფერი არშია აკრავს. • შავი ფერის ყელი და მკერდი მკვეთრ კონტრასტს ქმნის მოთეთრო ლოყებთან. კვება: იკვებება მწერებით და მარცვლოვნებით. • მდედრსა და ახალგაზრდა ფრინველს სხეულის ზედა ნაწილი ღია ყავისფერი აქვთ, ქვედა – მონაცრისფრო. • ადამიანის სამოსახლოსთან მცხოვრებ ფრინველთა შორის ყველაზე ფართოდ გვარცელებული სახეობაა. საბინადრო გარემო: თითქმის ყოველთვის გხვდება ანთროპოგენულ ლანდშაფტში. ხშირად დიდი რაოდენობით იყრის თავს ფერმების მალხობლად. არ ერიდება სოფლებსა და მჭიდროდ დასახლებულ ქალაქებს.
- 18. • მუცელი, მხრები და ფრთის განაპირა ბუმბულები (პირველი რიგის მომქნევები) თეთრია. • დანარჩენი ბუმბულის საფარველი შავია, მეტალური მოლურჯო-მომწვანო ელფერით. კვება: ძალზე მრავალფეროვანი კვების რაციონი აქვს. • გამოირჩევა მომრგვალო ფრთებით და გრძელი კუდით. • ყველასთვის კარგად ნაცნობი, ძირითადად შავ-თეთრი შეფერილობის ფრინველია. საბინადრო გარემო: უმეტესწილად ბაღებში, ვენახებში, ქარსაცავ ზოლებში და ა.შ.
- 19. • მამრს აქვს შავი სახე და ყელი, თეთრი შუბლი, რუხი სხეულის ზედა ნაწილი და მონარიჯისფრო მკერდი და მუცელი. • მდედრი და ახალგაზრდა ინდივიდი ზემოდან მოყავისფრო- მონაცრისფროებია, ქვემოდან კი – მოთეთრო ბეჟი. კვება: იკვებება მცირე ზომის მწერებით. • ბუდიდან გადმოფრენის პერიოდში ახალგაზრდა გულწითელას წააგავს, რომლისგანაც კაშკაშა ფერის კუდითა და კუდზედა ბუმბულით განსხვავდება. • აქვს გრძელი მოჟანგისფრო-წითელი კუდი, რომელსაც დროდადრო აქანქარებს. საბინადრო გარემო: მრავალგვარი ტიპის ჰაბიტატში, ხშირად ადამიანის სიახლოვეს.
- 20. • დამახასიათებელია შავი ყელი და მკერდი, რომელიც ძლიერ კონტრასტს ქმნის თეთრ სახესთან და მუცელთან. • ზურგი მორუხო აქვს, ნისკარტი, კეფა, თხემი და გრძელი კუდის შუა ბუმბულები – შავი. კვება: იკვებება მწერებითა და მათი მატლებით, ობობებითა და კიბოსნაირებით. • სიარულის დროს თავს და კუდს აქანქარებს. ფრენა ტალღოვანი აქვს. • ადვილად გამოირჩევა ამავე გვარის სხვა სახეობებისგან რუხი, თეთრი და შავი ფერების კომბინაციით. საბინადრო გარემო: ღია ადგილებში, ფერმებთან და ადამიანის სამოსახლოებთან. ხშირად გვხვდება წყლის პირას. ბუდობს ნაგებობებსა და კლდეებში არსებულ ხვრელებში.
- 21. • აქვს წვრილი, ოდნავ დახრილი ნისკარტი მოკლე, მომრგვალო ფრთები. • კუდი მოკლე აქვს და რომელიც ხშირად ზემოთაა აპრეხილი. კვება: იკვებება მწერებით. • სხეულის ზედა ნაწილი მონაცრისფრო- ყავისფერია, ქვედა კი – უფრო ღია. • საქართველოში გავრცელებულ ფრინველთა შორის ერთ-ერთი ყველაზე პატარაა. საბინადრო გარემო: ტყეებსა და ბაღებში. • თვალს ზემოთ კარგად ეტყობა ღია ფერის ზოლი. • დაფრინავს სწორხაზოვნად, ფრთების ხშირი ქნევით. საოცრად მკვირცხლი მოძრაობები აქვს. •ძლიერი ხმა აქვს და შესანიშნავად გალობს.
- 22. • სხეულის ქვედა ნაწილი მოთეთრო- ბეჟია, ზურგი – რუხი • ძალზე პატარა ნისკარტი აქვს. კვება: იკვებება წვრილი მწერებითა და ობობებით. . • თვალს ზემოთ კეფისკენ ორივე მხარეს შავი ზოლები მიემართება. • აქვს პატარა, მომრგვალო ფორმის სხეული და გრძელი კუდი. საბინადრო გარემო: შერეულ ან წიწვიან ტყეში.
- 23. • დაფრინავს სწრაფად და სწორხაზოვნად. • აქვს გრძელი კუდი და წვეტიანი ფრთები. კვება: იკვებება მწერებითა და მათი ლარვებით. • ზრდასრულის შეფერილობა მონაცრისფრო- რუხია, თეთრი მუცლითა და სხეულის გვერდებზე მუქი მურა ზოლებით. • ფრენისას სილუეტითა და სხეულის შეფერილობით მიმინოს წააგავს, თუმცა მისგან განსხვავებით წვეტიანი ფრთები აქვს. •მიუხედავად იმისა,რომ გუგული კვერცხებს სხვადასხვა სახეობის ფრინველის ბუდეში დებს,ის სპეციალიზდება 1 სახეობის მასპინზელზე,რომლის კვერცხებიც წაგავს მისას. საბინადრო გარემო: მთელი საქართველო როგორც დაბლობებში ასევე მაღლობში... ერიდება ადამიანებს... დილას ადრე და საღამოთი შესაძლებელია მისი ხმის გაგონება ტყეში ან ხეებით მდიდარ ადგილზე...
- 24. • სხეულის ზედა ნაწილი შავი ფერისააქვს, ორი დიდი თეთრი ლაქით. ქვედა მხარე თეთრიაქვს, კუდქვეშა ბუმბულები წითელი. •მდედრისაგან განსხვავებით მამრს ახასიათებს წითელი ლაქა კეფის ნაწლში. • ორივე სქესის ახალგაზრდა ფრინველს ახასიათებს წითელი ზოლი თხემის არეში. •კოდალისათვის ნიშნეულია მოხრილი ბრჭყალები, რომლითაც ხის ქერქს ეჭიდება. კვება: იკვებება მწერებითა და მათი ლარვებით, რომლებსაც ძლიერი ნისკარტით ხის ქერქიდან იღებს; ზამთარში - თესლებით, კენკრით და თხილით. საბინადრო გარემო: გვხვდება როგორც ფოთლოვან, ასევე წიწვოვან და შერეულ ტყეებში. ბინადრობს აგრეთვე სკვერებსა და პარკებში. მუხის ტყეები მრავალი ბებერი და ფუღუროიანი ხით , საუკეთესო საბინადრო გარემოა მისთვის.
- 25. • სხეული ზემოდან მოლურჯო-მოშავო შეფერილობისაა. კვება: იკვებება მწერებით, რომლებსაც ჰაერში, დიდ სიმაღლეზე იჭერს. • სხვა მერცხლებისგან ადვილად გამოირჩევა თეთრი კუდზედა მფარავი ბუმბულებით. საბინადრო გარემო: ბუდობს კოლონიურად, როგორც შენობებზე ისე კლდოვან ფლატეებზე. • სოფლის მერცხალისგან განსხვავებით კუდი ნაკლებადაა ამოკვეთილი და მოკლებულია კიდურა წაგრძელებულ ბუმბულებს. • სხეულის ქვედა ნაწილი თეთრია.
- 26. •ახასიათებს გრძელი, ღრმად ამოკვეთილი კუდი, ზურგი მბრწყინავი მოლურჯო-მოშავო აქვს, ხოლო სხეულის ქვედა ნაწილი კრემისფერია. •წაბლისფერი შუბლი და ყელი, რომელიც შავად არის შემორკალული. •კუდის ბუმბულებს ქვედა მხრიდან ახასიათებს თეთრი ლაქები, რომლებიც გაშლილ მდგომარეობაშია შესამჩნევი. კვება: სოფლის მერცხალის საკვებს წარმოადგენს სხვადასხვა მწერები რომლებსაც ძირითადად ფრენისას ჰაერში იჭერს... საბინადრო გარემო: ბინადრობს კულტურ-ლანდშაფტებში, სადაც ფერმები, მინდვრები და ტბებია. ზაფხულს, აპრილიდან დაწყებული სექტემბრის ჩათვლით, ატარებს ქვეყნებში, სადაც ბუდობს. საბუდარი ადგილებია შენობები... ბუდეს აშენებს ტალახისგან...
- 28. ?
- 29. ?
- 30. ?
- 31. ?
- 32. ?
- 33. ?
- 34. ?
- 35. ?
- 36. ?
- 37. ?
- 38. ?
- 39. ?
- 40. ?
- 41. ?
- 43. ?
- 44. ?
- 45. ?
- 46. ?
- 47. ?
- 48. ?
- 49. ?
- 50. ?
- 51. ?
- 52. ?