1. Toplumsal ve siyasal d端zende yap脹lan k旦kl端 deimelerdir. 聴nk脹lapta devlet ve toplum yap脹s脹n脹n temelleri deiime urar. Mevcut kurumlara kar脹 a脹r脹 bir tepki ve b端y端k bir zorlama olan ihtilal harekat脹 baar脹yla sonu巽lan脹rsa 聴NKILAP ortaya 巽脹kar. (1789 Frans脹z 聴htilali 1917 Rus 聴htilali) buna 旦rnektir.
2. T端rk ink脹lab脹n脹n 旦zellikleri a) T端rk ink脹lab脹nda ulusal egemenlikle ulusal ba脹ms脹zl脹k birlikte ger巽eklemitir. b) K端lt端rel bir ink脹lapt脹r. c) Halk hareketidir. d) Demokratiktir. e) Evrensel bir 旦zellik g旦sterir. f) nceden tasarlan脹r bir plan veya b旦lge 端zerinde yap脹lmam脹, tamam脹 ihtiya巽tan kaynakl脹 bir y旦ntemle ger巽eklemitir. nemlileri unlard脹r; Ba脹ms脹zl脹k 旦esi vard脹r. Fikri y旦nden haz脹rl脹k d旦nemi yoktur veya 巽ok k脹sad脹r. 聴nk脹lab脹 haz脹rlayanlarla 聴nk脹lab脹 ger巽ekletirenler ayn脹 kiilerdir.
3. 聴HT聴LAL Bir devletin ekonomik, sosyal ve politik, yaamda birdenbire ortaya 巽脹kan d端zen deiikliidir. 聴htilal, 聴nk脹lab脹n bir safhas脹n脹 oluturur. 聴htilalde zorlama 巽ok iddetli d端zeye ulam脹t脹r. (Frans脹z Devriminin ihtilal olarak adland脹r脹lmas脹 ve bunun yayg脹n kullan脹m haline gelmesi iddet 旦esinden kaynaklanm脹t脹r.)
4. REFORM lkenin temel hukuk d端zenine uygun olarak yap脹lan, toplumdaki bozukluklar脹 d端zeltmeye y旦nelik faaliyetlerdir. 聴nk脹laptan fark脹, devlet ve toplum d端zeninde temel kurumlar脹n deimemesidir.
5. a. Osmanl脹c脹l脹k Osmanl脹 birliinin ger巽ekleebilmesi ve devletin y脹k脹lmaktan kurtulabilmesi i巽in dil, 脹rk ve din fark脹 g旦zetmeden herkesin ayn脹 hak ve yetkilere sahip olmas脹 demektir. Osmanl脹c脹l脹k, milliyet巽ilik ak脹m脹n脹n Osmanl脹 Devleti 端zerinde y脹k脹c脹 etkilerine kar脹 ortaya at脹lm脹t脹r. Osmanl脹 Devletinin y脹k脹lmas脹n脹 旦nlemek i巽in ortaya at脹lan ilk fikir ak脹m脹d脹r. Tanzimat Devrinde ortaya 巽脹kt脹. 1876da l. Merutiyetle a巽脹lan meclis bu d端端ncenin hayata ge巽irilmesi 巽al脹mas脹d脹r 20. yy. Balar脹nda Osmanl脹 Devletinde G旦r端len Fikir Ak脹mlar脹 ;
6. Osmanl脹c脹l脹l脹k ak脹m脹 dorultusunda meydana gelen gelimeler TANZ聴MAT FERMANI (1839) ISLAHAT FERMANI (1856) I.MERUT聴YET (1876) KANUN-聴 ESAS聴 (1877) II.MERUT聴YET (1908)
7. b. 聴slamc脹l脹k Bu fikir ak脹m脹na g旦re; Toplumun temel direi dindir ve din ile millet birdir. Hangi milletten olurlarsa olsunlar b端t端n m端sl端manlar脹n halifenin etraf脹nda birlemesi g旦r端端d端r. II. Abd端lhamit D旦neminde etkili oldu. mmet巽ilik olarak adland脹r脹lmaktad脹r. (Berlin Antlamas脹ndan sonra Osmanl脹 s脹n脹rlar脹 i巽inde b端y端k 巽ounlukla m端sl端man topluluklar kalm脹t脹.) 聴slamc脹l脹kla Osmanl脹c脹l脹k aras脹nda keskin bir ayr脹m yoktur. I.D端nya Sava脹ndaki Arap milliyet巽ilii ak脹m脹 zay脹flatm脹t脹r. 聴deologu Cemalettin Afganidir .
8. c. T端rk巽端l端k Bu fikir ak脹m脹na g旦re; Bir milleti; dil, din, soy ve 端lk端 birlii oluturur. Devlet ancak dili, dini, soyu ve 端lk端s端 bir olan topluma dayanarak ayakta kalabilir. Bunun i巽in Osmanl脹 y旦netimi alt脹nda yaayan T端rklere milli bilin巽 kazand脹r脹lmal脹d脹r g旦r端端 etkilidir. II. Merutiyet devrinde etkili oldu. 聴ttihat ve Terakki bu fikrin ba脹n脹 巽ekiyordu. Turanc脹l脹k, T端rk巽端l端k hareketinin siyasi y旦n端- d端r. Amac脹; b端t端n T端rkleri bir 端lkede bir devlet i巽inde tek bir bayrak alt脹nda birletirmektir.
9. d. Bat脹c脹l脹k Bu fikir ak脹m脹na g旦re; Devlet ancak bat脹l脹laarak kurtulabilir. Yaln脹z siyasi alanda deil sosyal, hukuki ve ekonomik alanda da deiiklik olmal脹d脹r g旦r端端 hakimdir. Genel olarak bat脹 uygarl脹脹n脹 yakalayabilmek d端端ncesini savunmutur II.Merutiyet D旦nemi en 端nl端 savunucusu Dr. Abdullah Cevdet tir.
10. e. Adem-i Merkeziyet巽ilik nc端l端端n端 Prens Sabahattinin yapt脹脹 bu ak脹m liberal ekonomi modelini savunmutur. Bu ak脹ma g旦re; merkezi h端k端metin yetkileri azalt脹lmal脹 ve Osmanl脹 Devletinde yaayan 巽eitli unsurlar y旦netime kat脹lmal脹d脹r
11. II.MERUT聴YET DNEM聴 PART聴LER VE GRUPLAR 聴TT聴HAT VE TERAKK聴 FIRKASI HRR聴YET VE 聴T聴LAF OSMANLI AHAL聴 FIRKASI AHRAR FIRKASI OSMANLI SOSYAL聴ST FIRKASI OSMANLI DEMORAT FIRKASI TECADDT FIRKASI (聴.T.C FESH聴 聴LE ) HALASKAR I ZABITAN GRUBU
12. Trablusgarp Sava脹 (19111912) NEDENLER Ulus巽uluk hareketlerinin etkisi ile 巽ok ge巽 de olsa milli birliini salayan 聴talya s旦m端rge yar脹脹nda geri kalm脹t脹. Bu nedenle g旦z端n端 Trablusgarp (Libya)a dikti. M脹s脹r脹n 聴ngilizler, Tunusun Frans脹zlar taraf脹ndan igali 聴talyan脹n Trablusgarp脹 igaline ortam haz脹rlam脹t脹r. Osmanl脹 Devletinin i巽 siyasette kar脹脹k olmas脹 Osmanl脹 Devletinin bu b旦lgede askerinin olmamas脹
13. Sava脹n Geliimi Osmanl脹 Devletinin i巽inde bulunduu olumsuz durumdan yararlanan 聴talya, gerek巽e g旦stermeden 1911 y脹l脹nda Trablusgarp脹 Osmanl脹 Devletinden istedi. 聴stei kabul edilmeyince de Trablusgarpa asker 巽脹kard脹. 聴ngiltere, Fransa ve Rusya 端巽l端s端 聴talyay脹 kendileri i巽in tehlikeli olan Almanyan脹n yan脹ndan uzaklat脹rmak i巽in bu igale g旦z yumdular . Trablusgarp ile kara balant脹s脹 olmayan Osmanl脹 Devletinin asker g旦nderme imkanlar脹 s脹n脹rl脹yd脹. Enver Bey ve Mustafa Kemal gibi g旦n端ll端 subaylar gizlice halk脹 旦rg端tlemek 端zere g旦nderildi. Deme ve Tobrukta baar脹l脹 savunmalar yap脹ld脹.
14. Sava脹n Geliimi 聴galde zorlanan kalyanlar, Osmanl脹 Devletini teslime zorlamak i巽in On iki Aday脹 igal ederek, anakkale Boaz脹n脹 ablukaya ald脹lar. Bu s脹rada Balkan Devletleri de Osmanl脹 Devletine sava ilan ettiklerinden, Osmanl脹 Devleti bar脹 istemek zorunda kalm脹t脹r. 1912 y脹l脹nda Ui antlamas脹 imzaland脹
15. Ui Antlamas脹 (1912) 1. Trablusgarp 聴talyanlara b脹rak脹ld脹. 2. On iki Ada Balkan savalar脹n脹n sonuna kadar ge巽ici kayd脹 ile 聴talyanlara b脹rak脹ld脹. (Ama巽, On iki Aday脹 Yunan igalinden uzak tutmakt脹r.) 3. Trablusgarp dini bak脹mdan halifeye bal脹 kalacakt脹 Balkan savalar脹ndan sonra Oniki Aday脹 terk etmeyen 聴talyanlar, II D端nya sava脹ndan yenik 巽脹kmalar脹 端zerine bu adalar脹 Yunanlara terk ettiler (1947).
16. Ui Antlamas脹n脹n nemi Kuzey Afrikadaki son toprak par巽as脹 da kaybedilmitir. Oniki Adan脹n kayb脹 ile, Egede Fatih d旦neminden itibaren s端regelen T端rk 端st端nl端端 sona erdi. Osmanl脹 Devletinin ne kadar g端巽s端z olduu ortaya 巽脹kt脹. (Bu durum Osmanl脹 Devletine sald脹r脹 haz脹rl脹脹 yapan Balkan devletlerine psikolojik destek salam脹t脹r.)
17. l. BALKAN SAVAI (19121913) Yunanistan 1829da, S脹rbistan, Romanya ve Karada 1878de tam ba脹ms脹z (Berlin Antlamas脹) olmulard脹. 1908de Il. Merutiyetin ilan脹ndan sonra da Bulgaristan ba脹ms脹z olmutu. Bu devletler topraklar脹n脹 geniletmek istiyordu.
18. Sava脹n Nedenleri: Frans脹z ihtilalinin yayd脹脹 milliyet巽ilik hareketlerinin etkisi, Rusyan脹n, Balkanlardaki Ortodoks Slavlar脹 Osmanl脹 aleyhine k脹k脹rtmas脹. Osmanl脹 Devletinin Almanya ile yak脹nlamas脹n脹 巽脹karlar脹na ayk脹r脹 bulan 聴ngilterenin, Rusyay脹 Osmanl脹 politikas脹nda serbest b脹rakmas脹. Trablusgarp Sava脹nda Osmanl脹 Devletinin g端巽s端zl端端n端n daha a巽脹k anla脹lmas脹. Rusyan脹n, Balkan Devletlerinin g端巽birlii yapmas脹 i巽in onlara 旦nc端l端k etmesi.
19. Londra Antlamas脹 (30 May脹s 1913) Osmanl脹 ordusu Midye Enez hatt脹n脹n dousuna 巽ekilecek. Arnavutluk ve Ege adalar脹n脹n geleceine Avrupan脹n b端y端k devletleri karar verecek. Selanik, G端ney Makedonya ve Girit Yunanl脹lara verilecek. Trakyan脹n geriye kalan k脹s脹mlar脹 Bulgarlara verilecek. Orta ve Kuzey Makedonya S脹rbistana verilecektir.
21. I. Balkan Sava脹n脹n Sonu巽lar脹: 1. Osmanl脹 Devletinin, Orhan Bey D旦neminden balayarak kendisine balad脹脹 ve 400 y脹ldan fazla Osmanl脹 egemenliinde kalan Balkan topraklar脹 kaybedildi. 2. Fatih D旦neminden itibaren Ege Denizinde devam eden Osmanl脹 egemenlii sona erdi. 3. Osmanl脹 Devletinin bat脹da sadece Bulgaristan ile s脹n脹r脹 kalm脹t脹r. 4. Edirne kaybedildi. 5. Ordunun siyasete girmesinin sak脹ncalar脹 daha a巽脹k anla脹lm脹t脹r. 6. Osmanl脹dan ald脹klar脹 topraklar脹 paylaamayan Balkan devletleri, ayn脹 y脹l kendi aralar脹nda ikinci bir sava balatt脹lar.
22. II.BALKAN SAVAI II. Balkan Sava脹n脹n en 旦nemli nedeni Bulgaristan脹n I. Balkan Sava脹nda b端y端k bir topraa sahip olmas脹d脹r. Payla脹lmas脹 konusundaki anlamazl脹klar脹n en youn olduu toprak par巽as脹 Makedonyad脹r. Yunanistan ve S脹rbistan脹n ittifak oluturmas脹yla sava balad脹. Sava k脹sa s端rede Balkanlara yay脹ld脹. Romanya ve Karada脹n da Bulgarlara sava ilan etti.
23. II. Balkan Sava脹 Sonras脹nda Yap脹lan Antlamalar 1. B端kre Antlamas脹 (10 Austos 1913): Dobruca ve Silistre Romanyaya verilecek. Manast脹r, sk端p, Pritina S脹rbistana verilecek. Selanik, Serez, Drama ve Dedeaa巽 Yunanl脹lara b脹rak脹lacak. Bu antlama ile Bulgaristan, Ege Denizinden kopmasa da 旦nemli toprak kayb脹na uram脹t脹r. 2. 聴stanbul Antlamas脹 (29 Eyl端l 1913) Osmanl脹 Devleti ile Bulgaristan aras脹nda imzaland脹. Meri巽 Nehri s脹n脹r kabul edildi. Edirne Osmanl脹 Devletine b脹rak脹ld脹. Kar脹l脹kl脹 olarak az脹nl脹klara eit haklar tan脹nd脹. Bug端nk端 T端rk - Bulgar 巽izildi.
24. 3. Atina Antlamas脹 (14 Kas脹m1913) Osmanl脹 Devleti ile Yunanistan aras脹nda imzaland脹. Bu Antlama ile Ege adalar脹n脹n b端y端k k脹sm脹 Yunanl脹lara b脹rak脹ld脹. Giritin Yunanistana ait olduu onayland脹. 4. 聴stanbul Antlamas脹 (13 Mart 1914) S脹rbistan ile Osmanl脹 Devleti aras脹nda imzaland脹. S脹rbistandaki T端rk az脹nl脹脹n haklar脹n脹 korumak ama巽lanm脹t脹r.
25. BALKAN YEN聴LG聴S聴N聴N 聴 S聴YASETE ETK聴S聴 S聴YASAL: BAB-I AL聴 BASKINI: I.Balkan Sava脹n脹n yenilgisinden sonra toplanan Londra Konferans脹 s端rerken 23 Ocak 1913 de 聴ttihat巽脹lar y旦netime el koyarlar. Bu tarihten 1918 y脹l脹na kadar tek parti d旦nemi balar. TOPLUMSAL G旦巽 DNSEL T端rk巽端l端k ak脹m脹 g端巽lenir.
26. I.DNYA SAVAI (1914-1918) GENEL NEDENLER: 1.S旦m端rgeciliin Etkisi 2.Sanayi Devriminin getirdii hammadde ve pazar sorunu. 3.Bloklar: 端巽l端 ittifak(Balama) (1883):Almanya,Avusturya-Macaristan, 聴talya 巽l端 itilaf(Anlama) (1907):聴ngiltere, Fransa,Rusya
27. GENEL NEDENLER: 4. Milliyet巽ilik 5.B旦lgesel Sorunlar 6.H脹zl脹 Silahlanma: zellikle kimyasal silahlar. 1. D端nya Sava脹n脹n G旦r端n端rdeki Nedeni Avusturya-Macaristan 聴mparatorluu veliahd脹 Frans脹z Ferdinand脹n Saraybosnay脹 ziyareti s脹ras脹nda S脹rpl脹 bir gen巽 (princep) taraf脹ndan 旦ld端r端lmesi. Bu olay 端zerine Avusturya-Macaristan 聴mparatorluu S脹rbistana sava a巽t脹. Rusya S脹rbistan脹n yan脹nda yer ald脹. Ard脹ndan Almanyan脹n Rusyan脹n kar脹s脹nda savaa girmesiyle 聴ngiltere ve Fransa, Rusya taraf脹nda sava girdiler. T端m Avrupaya yay脹lan sava k脹sa s端rede dier k脹talara da s脹巽ram脹t脹r.
28. Osmanl脹n脹n Savaa girmesi Nedenler: 1.19. ve 20.yy da kaybettii topraklar脹 geri alma istei 2. Osmanl脹-Alman Gizli antlamas脹 (2 Austos 1914) 3. 聴tilaf devletlerinin tutumu 4.聴ttihat巽脹lar脹n Alman sempatisi 5.Pant端rkizm d端端ncesi
29. Almanyan脹n Osmanl脹 Devletini Kendi Yan脹nda Savaa ekmek 聴stemesinin Nedenleri 1) Cephe y端k端n端 hafifletmek. 2) Osmanl脹 Devletinin jeopolitik konumundan yararlanmak. 3) Halifenin dini ve siyasi g端c端n端 kullanarak 聴ngilterenin s旦m端rgelerine giden yolu kontrol alt脹na almak. 4) 聴tilaf Devletlerinin Rusyaya ulamas脹n脹 旦nlemek. 5) Berlin-Badat demir yollar脹n脹 kullanarak Irak petrollerine ulamak.
30. Osmanl脹 Devletinin Savaa Girmesiyle 1) Sava geni bir alana yay脹lm脹t脹r. 2) Sava脹n s端resi uzam脹t脹r 3) Almanlar b端y端k 旦l巽端de rahatlam脹t脹r. 4) Rusya yaln脹z ve zor durumda kald脹脹 i巽in Kom端nist ihtilal baar脹ya ulam脹t脹r. 5) Yeni cepheler a巽脹lm脹t脹r .
31. Cepheler 1. Taarruz Cepheleri a) Kafkasya Cephesi (Dou Cephesi): Almanlar脹n Bak端 petrollerini ele ge巽irmek amac脹yla Osmanl脹 devletini y旦nlendirmesi; Enver Paan脹n ise Pan - T端rkizm d端端ncesinin etkisiyle Orta Asyadaki T端rklerin Ruslar脹n esaretinden kurtararak Osmanl脹 devletinin 巽at脹s脹 alt脹nda toplamak istemesi amac脹yla Ruslara kar脹 a巽脹lm脹t脹r. Bakomutan vekili Enver Paa komutan.
32. Sonu巽: 60-90 bin asker 旦lm端t端r. D.Anadolu Ruslar脹n eline ge巽er. Ermeni Tehciri yaan脹r. 191 7de Rusyada Bolevik ihtilalinin 巽脹kmas脹 端zerine Rusya 1878 Berlin antlamas脹nda Osmanl脹dan ald脹脹 Batum, Kars ve Ardahan ile bu savata igal ettii yerleri Osmanl脹ya iade etti. 3 Mart 1918 de imzalanan Brest-Litovsk antlamas脹 ile Rusya savatan 巽ekildi. B旦ylece bu cephe kapanm脹 oluyordu.
33. b) Kanal Cephesi Osmanl脹n脹n da bu cepheyi a巽maktaki amac脹 S端vey kanal脹n脹 ele ge巽irerek 聴ngilterenin S旦m端rgelerine giden can damar脹n脹 kesmek ve M脹s脹ra hakim olmakt脹. Osmanl脹 Devleti, Bahriye Naz脹r脹 Cemal Paa komutas脹nda 14 Ocak 1915te balatt脹脹 Kanal Harekat脹nda iki kez taarruza ge巽ti. Osmanl脹 Devleti her ikisinde de baar脹l脹 olamam脹t脹r. Sonu巽 olarak ; bu cephe Osmanl脹 Devletini zay脹fl脹脹n脹 g旦stermekten baka bir ie yaramam脹, hatta 聴ngilizlerin ileri y端r端y端端ne neden olmutur
34. 2. Savunma Cepheleri a) anakkale Cephesi 聴stanbulu igal ederek Osmanl脹 Devletini sava d脹脹nda b脹rakmak Rus ordusuna askeri yard脹m脹 ve malzemeyi en h脹zl脹 ekilde ulat脹rmak, Rus ticaretini canland脹rmak ve Rus buday脹n脹 Avrupaya ta脹mak Balkan Devletlerini kendi yanlar脹nda savaa 巽ekmek Sava脹 k脹sa zamanda bitirmek gibi 旦nemli ama巽lar ta脹yordu.
35. sonu巽 1) T端rk milli m端cadele ruhu bu savata domutur. 2) Mazlum (s旦m端rge durumunda olan) milletlerin yenilmez g旦z端yle bakt脹klar脹 聴ngiliz ve Frans脹zlar脹n yenilgiye urat脹labilecekleri t端m d端nyaya g旦sterilmitir. 3)I. D端nya sava脹 uzam脹t脹r. 4) M端ttefiklerden yard脹m g旦remeyen Rusyada ihtilal olmu, arl脹k rejimi devrilerek yerine Bolevik Rusya kurulmutur. 5) Balkan savalar脹 bozgunu nedeniyle g端ven ve g端巽 kayb脹na urayan itibar脹 sars脹lan T端rk ordusu yeniden prestij kazanm脹t脹r. 6) Mustafa Kemalin tan脹nmas脹na ve Ulusal M端cadelede 旦nder olmas脹na ortam haz脹rlam脹t脹r. 7) Osmanl脹 Devletini par巽alamak i巽in gizli antlamalar imzalanmaya balam脹t脹r.
36. b) Irak Cephesi Bu cepheyi a巽an 聴ngilizlerin bal脹ca beklentileri unlard脹: Abadan petrollerini korumak Kafkaslardaki Rus Birliklerine ulaarak T端rk kuvvetlerinin 聴ran脹n dousuna ge巽mesini ve Hindistan脹 tehdit etmelerini engellemek B旦lgedeki Alman tehlikesini kald脹rmak Hindistan ile deniz balant脹s脹 salamak T端rk ordusu 2224 Ocak 1915te 聴ngilizleri Kutul Amarada b端y端k bir bozguna uratarak 18 bin 聴ngiliz askerini esir ald脹. Fakat 聴ngilizlerin Basraya yeni kuvvetler 巽脹karmas脹 端zerine Osmanl脹lar yenilerek geri 巽ekildiler. Sonu巽 olarak; 11 Mart 1917 de 聴ngilizler Badat脹 igal ettiler.
37. c) Filistin Cephesi Kanal Harekat脹nda Osmanl脹 ordusunun baar脹s脹z olmas脹 聴ngilizleri cesaretlendirdi. Bu Cephede 端st端nl端k 聴ngilizlerin eline ge巽ti. Kanal cephesinde yenilen Osmanl脹 ordusu Gazzede yeni bir savunma hatt脹 kurdu. Sonu巽ta; 1517 de Yavuz d旦neminde Osmanl脹 Devletine kat脹lan Kud端s ve 巽evresi 聴ngilizler taraf脹ndan 1917 de igal edildi.
38. d) Suriye Cephesi Filistin Cephesinin bir devam脹d脹r. 聴ngilizlerin ve Araplar脹n iddetli h端cumlar脹 kar脹s脹nda 27 Ekim 1918de T端rkler Halepi de boaltt脹lar. Halepi igal eden 聴ngilizlerin Anadoluyu tehdit etmeye balamas脹yla Mustafa Kemal, 7. Ordu Komutan脹 olarak Halepin kuzeyinde bir savunma hatt脹 oluturdu. Bu s脹rada Osmanl脹 Devleti Mondros Atekes Antlamas脹n脹 imzalayarak teslim olmutur.
39. e) Hicaz - Yemen Cephesi Hicaz emin erif H端seyin 5 Haziran 1916da ba脹ms脹zl脹脹n脹 ilan etti. B旦ylece Cidde ve Taif 聴ngilizlerin eline ge巽ti. Araplar T端rk askeriyle savat脹. Bu cephedeki savalar 聴slam d端nyas脹 da mmet巽ilik anlay脹脹n脹n sona erdiini yerine milliyet巽iliin g端巽lendiini g旦stermektedir
40. Yard脹m Cepheleri a) Gali巽ya Cephesi : Osmanl脹 Devleti, Avusturya- Macaristan topraklar脹nda a巽脹lan bu cepheye m端ttefikleri ile birlikte Ruslara kar脹 savamak 端zere yard脹m ama巽l脹 bir kolordu g旦nderdi. b) Romanya Cephesi : Romanyan脹n Avusturya- Macaristana kar脹 sava ilan etmesi 端zerine bu b旦lgedeki Bulgarlar脹 desteklemek 端zere Romanyaya Osmanl脹 askerleri g旦nderildi. c) Makedonya Cephesi : Selanike Frans脹z birliklerinin gelmeye balamas脹yla Almanya, Osmanl脹 Devletinden ortak hareket talebinde bulundu. Serezde T端rk birlikleri b端y端k baar脹lar salad脹.
41. Osmanl脹 Devletini Paylama tasar脹lar脹 Sava devam ettii y脹llarda Anlama Devletleri, kendi aralar脹nda gizlice Osmanl脹 Devleti topraklar脹n脹 paylama planlar脹 yap脹yorlard脹. Bu devletler 聴ngiltere, Fransa, 聴talya ve Rusyad脹r a) Boazlar Antlamas脹 (4 Mart 1915) 聴ngiltere, Fransa ve Rusya aras脹nda imzaland脹. 聴ngiltere ve Fransa Boazlar脹 ve Marmaray脹 Ruslara b脹rakmay脹 kabul ettiler. b) Londra Antlamas脹 (26 Nisan 1915) 聴ngiltere, Fransa, Rusya ve 聴talya aras脹nda imzaland脹. 聴ngilterenin yan脹nda savaa giren 聴talyaya Antalya y旦resi ve On iki ada verildi
42. Osmanl脹 Devletini Paylama tasar脹lar脹 c) SykesPicot Antlamas脹 (3 Ocak 1916) 聴ngiltere ve Fransa aras脹nda imzaland脹. 聴talya ve Rusyaya verilen topraklar d脹脹nda kalan Osmanl脹 topraklar脹 payla脹lm脹t脹r. (Ortadou ve Anadolunun bir b旦l端m端) d) Petrograt S旦zlemesi (Mart 1916) 聴ngiltere, Fransa ve Rusya aras脹nda imzaland脹. Sykes Picot antlamas脹ndan memnun olmayan Rusyaya Karadeniz ve Dou Anadolu topraklar脹 da vaad edilmitir. e) SaintJean de Maurienne Antlamas脹 (19 Nisan 1917) Petrograt Antlamas脹ndan haberdar olan 聴talyan脹n bu duruma itiraz etmesi sonucu imzaland脹. 聴talyaya yeni b旦lgeler verildi. Bu antlama ile Konya, Ayd脹n ve 聴zmir b旦lgesi 聴talyaya verilecekti.
43. 1. D端nya Sava脹nda Yaanan nemli Gelimeler Sava balad脹脹nda 聴ttifak blounda yer alan 聴talya, tarafs脹zl脹脹n脹 ilan etmiti. 1915 y脹l脹nda 聴tilaf Devletlerinin yan脹nda savaa girdi. 6 Ekim 1915te Almanya, Balkanlar脹 kontrol alt脹na almak i巽in Bulgaristan脹 kendi yan脹nda savaa 巽ekti. 28 Austos 1916 da Romanya savaa girdi. Rusyan脹n yan脹nda yer ald脹. 2 Nisan 1917 de ABD Anlama Devletlerinin yan脹nda savaa girdi. 26 Haziran 1917 de Yunanistan 聴tilaf Devletlerinin yan脹nda savaa girdi. Yunanistan 1. D端nya sava脹na giren son devlettir. 3 Mart 1918 Brest Litovsk Antlamas脹 ile Rusya savatan 巽ekilmitir. 7 May脹s 1918 B端kre Antlamas脹 ile Romanya savatan 巽ekilmitir
44. Wilson 聴lkeleri (8 Ocak 1918) 1) Bar脹 antlamalar脹 a巽脹k yap脹lacak, gizli antlamalar iptal edilecek. 2) Sava sonunda yenen devletler yenilen devletlerden toprak ve sava tazminat脹 almayacak. 3) D端nya bar脹脹n脹 salamak 端zere Uluslararas脹 bir bar脹 旦rg端t端 kurulacak. 4) Alsas Loren Fransaya b脹rak脹lacak. 5) Romanya, Karada, S脹rbistan, Polonya ve Rusyan脹n s脹n脹rlar脹 yeniden belirlenecek. 6) Boazlar t端m d端nya ticaret gemilerine a巽脹k tutulacak.
45. Wilson 聴lkeleri (8 Ocak 1918) 7) Osmanl脹 Devletinde T端rklerin 巽ounlukla olduu yerlere kesin hakimiyet hakk脹 tan脹nacak, bata az脹nl脹klar脹n yaad脹脹 topraklarda halk kendi geleceine kendi karar verecek. Wilson ilkeleri amac脹na ulaamam脹t脹r. Nedeni 聴ngiliz. Frans脹z ve 聴talyanlar脹n 巽脹karlar脹na ters d端mesidir. Bu devletler, igallerini gizleyebilmek i巽in Manda ve Himaye rejimini icat ettiler. B旦ylece Wilson ilkelerine a巽脹k巽a ters d端端lmemi olacak ve gizli antlamalar uygulanabilecekti. ABD bu gelimelere g旦z yumdu
46. I.D端nya Sava脹n脹 Bitiren Antlamalar Paris Bar脹 Konferans脹 (18 Ocak 1919) Birinci D端nya Sava脹n脹n bitiminde, bar脹 antlamalar脹n脹 g旦r端mek 端zere b端y端k devletlerin kat脹ld脹脹 bir konferans d端zenlenmitir. 18 Ocak 1919 de Pariste d端zenlenen bu konferansa 聴ngiltere, ABD, Fransa, 聴talya ve Japonya kat脹l脹r. 聴ngiltere ve Fransa bu konferansta Wilson ilkelerini bir kenara iterek Alman tehlikesini ortadan kald脹rmay脹 ve s旦m端rge hareketine kald脹klar脹 yerden devam etmeyi ama巽lad脹lar
47. 1. Versay (Versailles) Antlamas脹 (28 Haziran 1919) Alman imparatorluunu y脹kan ve Avrupan脹n siyasi haritas脹nda ciddi deiiklikler yapan bu anlama 440 maddeden olumutur. Bu Antlama ile Almanya: Savata kazand脹脹 topraklar脹 itilaf devletlerinin belirleyecei koullarla, ilgili devletlere geri verecekti. Deniza脹r脹 s旦m端rgelerini Japonya ve Avrupal脹 devletlere paylat脹rm脹t脹r. 100 bin kiiden fazla bir ordu bulundurmas脹, denizalt脹 ve silah 端retmesi yasaklanm脹t脹r. Alsas - Loreni Fransaya vermeyi kabul etmitir. Sava Tazminat脹 旦deyecektir. Avusturya ile ittifak antlamas脹 yapamayacakt脹r
48. 2. Sen Jermen (Saint -Germain) Antlamas脹 (10 Eyl端l 1919) Bu antlama ile Avusturya baz脹 topraklar脹n脹, varl脹脹n脹 kabul ettii yeni Avrupa devletlerine verecek ve ordusunu 30 bin ile s脹n脹rland脹r脹lacakt脹. Yeni kurulan ekoslovakya ve Yugoslavyay脹 tan脹yacakt脹r. Ekonomik ve siyasi k脹s脹tlamalar脹 kabul edecektir.
49. 3. Trianon (Triyanon) Antlamas脹 (4 Haziran 1920) Macaristan sava tazminat脹 旦demeyi, yeni kurulan Avrupa devletlerinin varl脹脹n脹 tan脹may脹 ve ordusunu 35 bin ile s脹n脹rland脹rmay脹 kabul etmitir. Avusturya ile birlememeyi kabul etmitir.
50. 4. N旦yyi (Neuilly) Antlamas脹 (27 Kas脹m 1919) 聴tilaf devletleri ile Bulgaristan aras脹nda imzaland脹. Bulgaristan sava tazminat脹 旦demeyi yeni kurulan devletlere toprak vermeyi ve ordusunu 25 bin kii ile s脹n脹rlamay脹 kabul etmitir. Bat脹 Trakyay脹 Yunanistana b脹rakm脹t脹r. B旦ylece Ege Denizi ile ba脹nt脹s脹 kesilmitir.
51. 5. Sevr(Sevres) Antlamas脹 (10 Austos 1920) Paris Bar脹 Konferans脹nda g旦r端端len en uzun s端reli anlama olmutur. Avrupal脹 devletler Osmanl脹n脹n y脹k脹lmas脹nda hemfikir olmalar脹na kar脹n nas脹l payla脹laca脹 konusunda kesin bir karar veremiyorlard脹. 端nk端 ortada gizli paylama antlamalar脹 vard脹. Sonu巽ta; 24 Nisan 1920 tarihinde San Remo Konferans脹 ile 433 maddelik bir antlama ile Seyri Osmanl脹 Devletine kabul ettirdiler.
52. 1. D端nya Sava脹n脹n Genel Sonu巽lar脹 1) Avrupa ve Asyada devletleraras脹 dengeler bozulmu Osmanl脹, Avusturya - Macaristan ve Rus imparatorluu tarihe kar脹m脹t脹r. 2) Polonya, ekoslovakya, Yugoslavya ve Macaristan devletleri kuruldu. 3) Yeni siyasi rejimler ortaya 巽脹kt脹. Bunlar: Rusyada Kom端nizm, Almanyada Nazizm, 聴talyada Faizm
53. 1. D端nya Sava脹n脹n Genel Sonu巽lar脹 4) Yenilen devletleri ile imzalanan a脹r antlamalar I. D端nya Sava脹na ortam haz脹rlad脹. 5) S旦m端rgecilik isim deitirerek mandac脹l脹k ad脹 alt脹nda devam etmitir. 6) Bu savatan en karl脹 巽脹kan devlet 聴ngiltere olmutur. En b端y端k rakipleri Almanya ve Rusya bu savata siyasi dengelerin d脹脹nda kalmas脹, 聴ngiltereyi d端nyan脹n en b端y端k devleti durumuna getirmitir
54. 7) Cemiyeti Akvam kurulmutur. (Milletler Cemiyeti) 8) Milyonlarca 旦l端, y端z binlerce yaral脹, y脹k脹lm脹 k旦yler ve kentler b脹rakm脹t脹r. 1. D端nya Sava脹ndan sonra, bar脹脹n devam脹n脹 salamak amac脹yla Locarna Antlamas脹 ve Kollogg Pakt脹 kurulmutur. Paktlar ve Cemiyetler uluslar aras脹 sorunlara 巽旦z端m getirememi, d端nya bar脹脹 salanamam脹t脹r. II. D端nya Sava脹n脹n 巽脹kmas脹 bunun en a巽脹k kan脹t脹d脹r 1. D端nya Sava脹n脹n Genel Sonu巽lar脹
