ݺߣ

ݺߣShare a Scribd company logo

DADA Etkileşimli Hikaye Tahtası

•
•
E
Esra Çolak

DADA

1 of 18
Esra Çolak
1. Dünya Savaşı sırasında ortaya çıkan sanat karşıtı bir sanat hareketidir. Dada; tüm akım, tarz ve gelenekleri ile sanatı baştan sona reddeden bir anti sanat hareketi olarak varlığını ortaya koyar. Bu nedenle Dada bir akım olamayacak kadar karşı sanat hareketidir. (Altunay, 2013) Savaşa, kuramlara, kuramcılara, burjuvaya, kurallara karşıdır. Başlı başına bir BAŞKALDIRIdır.
1916’da İsviçre’de, Alman şair ve düşünür Hugo Ball’in (1886-1927) Zürih’in bir arka mahallesinde açtığı Cabaret Voltaire’de başlar. Birinci Dünya Savaşı’na muhalif sanatçıların bir araya gelmesiyle sergilerin, şiir okuma gecelerinin, alternatif konserlerin, performansların ve her türlü sanatsal eğlencenin gerçekleştirildiği bir yer haline gelmiştir.  ilk müdavimleri Rumen şair Tristan Tzara (1896- 1963), Rumen ressam Marcel Janco (1895-1984), Fransız asıllı Alman ressam ve heykeltraş Hans Arp (1886-1966) gibi isimlerdir.
Dada’nın doğduğu, ilk Dada manifestolarının okunduğu ve performanslarının yapıldığı Zürih’teki Cabaret Voltaire. Sahnede kurucular: Hugo Ball piyano çalıyor, Tristan Tzara ve Hans Arp önde, arkalarında Richard Huelsenbeck ve bu tablonun ressamı Marcel Janco, en arkada Emmy Hennings. (Artun, 2010)
Tam olarak nereden geldiği bilinmez, çeşitli rivayetler vardır. Kimilerine göre Hugo Ball ve Richard Huelsenbeck’in Almanca-Fransızca sözlükten rastgele seçtikleri bir kelimedir. Kimileri ise bu rastgele seçenin birçok Dada manifestosunun da yazarı olan Tristan Tzara olduğunu belirtir. Hatta Hans Arp’ın, “6 Şubat 1916’da, akşam saat 6’da, Zürih’teki Café de la Terrasse’ta Tristan Tzara’nın Dada sözcüğünü icat ettiğini ve o sırada burnumun sol deliğine iliştirilmiş bir çörek olduğunu beyan ederim” şeklinde bir açıklaması vardır.
Anlamı konusundaki veriler çelişkilidir. Birçok dilde birçok anlama gelebilmektedir. Rumence “evet”, Fransızca “oyuncak at” Aslında hiçbir anlamı yoktur, olması için uğraşılmamıştır hatta tersine bir anlamı olmaması için uğraşılmış, Tzara’nın gazeteden kestiği kelimeleri gelişigüzel dizerek yazdığı(!) şiirleri gibi rastgele kesilip dizilmiş harfler/hecelerden oluşmuştur diyenler de vardır.
1918’de yazdığı Dada Manifestosu’nda Tristan Tzara “Dada hiçbir anlam ifade etmez.” diyerek hareketin ortaya çıkışındaki o zamana kadar varolmuş herşeyi yıkma isteğini ve hiçliği vurgulamıştır. Önemli olan, Dada’nın yeni bir “sıfır noktası”nın, “sanattaki yeni”nin ifadesi olmasıdır. Manifestosunda “Dada bir protestodur; yıkıcı bir eylemdir. Mantığın yerle bir edilmesidir. Belleğin, arkeolojinin, geleceğin yıkımıdır. Dada, özgürlüktür. Çarpışan renklerin, zıtların birliğinin, grotesk şeylerin, tutarsızlıkların ifadesi; kısaca yaşamın ifadesidir.” demiştir.
ilk manifesto Hugo Ball tarafından 1916’da yazılıp Cabaret Voltaire’de okunmuştur. Ancak çoğu kaynakta Tristan Tzara’nın 1918’de yazdığı manifesto ilk Dada Manifestosu olarak kabul edilmektedir.
DADA Etkileşimli Hikaye Tahtası
1919’da Richard Heulsenbeck ve Raoul Hausmann, Dadaizm nedir ve Almanya’daki amacı nedir? manifestosunu yazmışlardır. 1934’te Hannah Höch, Fotomontaj Üzerine Birkaç Söz manifestosunu kaleme almıştır. 1946’da George Grosz, Otobiyografiden: Dada manifestosunu yayınlamıştır. Bunların dışında Tzara’nın birden çok manifestosu vardır. Ayrıca Francis Picabia, Kurt Schwitters, Andre Breton gibi isimler de Dada manifestoları yazmışlardır.
DADA Etkileşimli Hikaye Tahtası
Kübizmin teknikleri kullanılarak oluşturulan çışı.
 Max Ernst’ten öԱ
Raoul Hausmann’ın “Mekanik Kafa”sı, Dadacıların aklın iflası olarak gördükleri savaş ve saldırganlık ruhunun bir tür simgesidir. Berberlerin peruk takmak için kullandığı tahta kafanın üzerindeki mezura rasyonel akla göndermede bulunurken, tepesindeki metal asker bardağı savaşı çağrıştırmaktadır.
 Bir kulağında baskı rulosu,  Diğer kulağında bir kameranın vidalarını taşıyan tahta kafanın ensesinde bir cüzdan durmaktadır.  Bütün bu buluntu nesneleri Hausmann, “önemsiz dış etkenlerle şekillenen insan bilincini” gözler önüne sermek amacıyla bir araya getirmiştir. (Antmen, 2008)
 Marcel Duchamp
 Altunay, A. (2013). Sanatın Ortamında Video. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.  Artun, A. (Ed.) (2010). Sanat Manifestoları Avangard Sanat ve Direniş. İstanbul: İletişim.  Antmen, A. (2008). Sanatçılardan Yazlar ve Açıklamalarla 20. Yüzyıl Batı Sanatında Akımlar. İstanbul: Sel
DADA Etkileşimli Hikaye Tahtası

More Related Content

DADA Etkileşimli Hikaye Tahtası

  • 2. 1. Dünya Savaşı sırasında ortaya çıkan sanat karşıtı bir sanat hareketidir. Dada; tüm akım, tarz ve gelenekleri ile sanatı baştan sona reddeden bir anti sanat hareketi olarak varlığını ortaya koyar. Bu nedenle Dada bir akım olamayacak kadar karşı sanat hareketidir. (Altunay, 2013) Savaşa, kuramlara, kuramcılara, burjuvaya, kurallara karşıdır. Başlı başına bir BAŞKALDIRIdır.
  • 3. 1916’da İsviçre’de, Alman şair ve düşünür Hugo Ball’in (1886-1927) Zürih’in bir arka mahallesinde açtığı Cabaret Voltaire’de başlar. Birinci Dünya Savaşı’na muhalif sanatçıların bir araya gelmesiyle sergilerin, şiir okuma gecelerinin, alternatif konserlerin, performansların ve her türlü sanatsal eğlencenin gerçekleştirildiği bir yer haline gelmiştir.  ilk müdavimleri Rumen şair Tristan Tzara (1896- 1963), Rumen ressam Marcel Janco (1895-1984), Fransız asıllı Alman ressam ve heykeltraş Hans Arp (1886-1966) gibi isimlerdir.
  • 4. Dada’nın doğduğu, ilk Dada manifestolarının okunduğu ve performanslarının yapıldığı Zürih’teki Cabaret Voltaire. Sahnede kurucular: Hugo Ball piyano çalıyor, Tristan Tzara ve Hans Arp önde, arkalarında Richard Huelsenbeck ve bu tablonun ressamı Marcel Janco, en arkada Emmy Hennings. (Artun, 2010)
  • 5. Tam olarak nereden geldiği bilinmez, çeşitli rivayetler vardır. Kimilerine göre Hugo Ball ve Richard Huelsenbeck’in Almanca-Fransızca sözlükten rastgele seçtikleri bir kelimedir. Kimileri ise bu rastgele seçenin birçok Dada manifestosunun da yazarı olan Tristan Tzara olduğunu belirtir. Hatta Hans Arp’ın, “6 Şubat 1916’da, akşam saat 6’da, Zürih’teki Café de la Terrasse’ta Tristan Tzara’nın Dada sözcüğünü icat ettiğini ve o sırada burnumun sol deliğine iliştirilmiş bir çörek olduğunu beyan ederim” şeklinde bir açıklaması vardır.
  • 6. Anlamı konusundaki veriler çelişkilidir. Birçok dilde birçok anlama gelebilmektedir. Rumence “evet”, Fransızca “oyuncak at” Aslında hiçbir anlamı yoktur, olması için uğraşılmamıştır hatta tersine bir anlamı olmaması için uğraşılmış, Tzara’nın gazeteden kestiği kelimeleri gelişigüzel dizerek yazdığı(!) şiirleri gibi rastgele kesilip dizilmiş harfler/hecelerden oluşmuştur diyenler de vardır.
  • 7. 1918’de yazdığı Dada Manifestosu’nda Tristan Tzara “Dada hiçbir anlam ifade etmez.” diyerek hareketin ortaya çıkışındaki o zamana kadar varolmuş herşeyi yıkma isteğini ve hiçliği vurgulamıştır. Önemli olan, Dada’nın yeni bir “sıfır noktası”nın, “sanattaki yeni”nin ifadesi olmasıdır. Manifestosunda “Dada bir protestodur; yıkıcı bir eylemdir. Mantığın yerle bir edilmesidir. Belleğin, arkeolojinin, geleceğin yıkımıdır. Dada, özgürlüktür. Çarpışan renklerin, zıtların birliğinin, grotesk şeylerin, tutarsızlıkların ifadesi; kısaca yaşamın ifadesidir.” demiştir.
  • 8. ilk manifesto Hugo Ball tarafından 1916’da yazılıp Cabaret Voltaire’de okunmuştur. Ancak çoğu kaynakta Tristan Tzara’nın 1918’de yazdığı manifesto ilk Dada Manifestosu olarak kabul edilmektedir.
  • 10. 1919’da Richard Heulsenbeck ve Raoul Hausmann, Dadaizm nedir ve Almanya’daki amacı nedir? manifestosunu yazmışlardır. 1934’te Hannah Höch, Fotomontaj Üzerine Birkaç Söz manifestosunu kaleme almıştır. 1946’da George Grosz, Otobiyografiden: Dada manifestosunu yayınlamıştır. Bunların dışında Tzara’nın birden çok manifestosu vardır. Ayrıca Francis Picabia, Kurt Schwitters, Andre Breton gibi isimler de Dada manifestoları yazmışlardır.
  • 14. Raoul Hausmann’ın “Mekanik Kafa”sı, Dadacıların aklın iflası olarak gördükleri savaş ve saldırganlık ruhunun bir tür simgesidir. Berberlerin peruk takmak için kullandığı tahta kafanın üzerindeki mezura rasyonel akla göndermede bulunurken, tepesindeki metal asker bardağı savaşı çağrıştırmaktadır.
  • 15.  Bir kulağında baskı rulosu,  Diğer kulağında bir kameranın vidalarını taşıyan tahta kafanın ensesinde bir cüzdan durmaktadır.  Bütün bu buluntu nesneleri Hausmann, “önemsiz dış etkenlerle şekillenen insan bilincini” gözler önüne sermek amacıyla bir araya getirmiştir. (Antmen, 2008)
  • 17.  Altunay, A. (2013). Sanatın Ortamında Video. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.  Artun, A. (Ed.) (2010). Sanat Manifestoları Avangard Sanat ve Direniş. İstanbul: İletişim.  Antmen, A. (2008). Sanatçılardan Yazlar ve Açıklamalarla 20. Yüzyıl Batı Sanatında Akımlar. İstanbul: Sel