Ligjerata 4
- 2. Kapaciteti i memorjeve  Kapaciteti i memorjeve të kompjutorëve matet me bajte(bytes) (1 bajt = 8 bite)  Njësi tjera më të mëdha:  Kilobajt = 1.024 bajte(210)  Megabajt = 1.024 x 1.024 (1.048.576 bajte)  Gigabajt = 1.024 x 1.024 x 1.024 (1.073.741.824 bajte)  Terabajt = 1.078.036.791.296 bajte  256 MB RAM memorje = 268.435.456 bajte  40 GB hard disk = 20 miljon faqe tekst (1 faqe 2.000 bajt≈ 2KB) 2
- 3. Kapaciteti i memorjeve ï‚— 103 = Kilo ï‚— 10-3 = Mili ï‚— 106 = Mega ï‚— 10-6 = Mikro ï‚— 109 = Giga ï‚— 10-9 = Nano ï‚— 1012 = Tera ï‚— 10-12 = Piko ï‚— 1015 = Peta ï‚— 10-15 = Femto ï‚— 1018 = Exa ï‚— 10-18 = Atto ï‚— 1021 = Zetta ï‚— 10-21 = Zepto ï‚— 1024 = Yota ï‚— 10-24 = Yocto 3
- 4. Memeorja sekundare  Memorje e dizejnuar për ruajtjen e sasive të mëdha të të dhënavenë afat më të gjatë kohor  Kapaciteti mundet të jetë disa terabajte, kurse në një moment në memorjen primare barten vetëm një pjesë e vogël e të dhënave  Njësi të memorjes sekundare:  Shiriti magnetik  Disku magnetik (hard disku)  Disketa  Kompakt disku (CD-ROM)  DVD, (DVD stands for Digital Versatile/Video Disc)  si dhe teknologji të tjera të avansuara
- 5. Memeorja sekundare karakteristikat  Përmbajtja e memorjes sekundare është e qëndrueshme  Në krahasim me RAM-memorjen, është e nevojshme kohë shumë më e gjatë pëtr qasje të të dhënave  Memorja sekundare është shumë më e lirë, dhe mundë të vendoset në mediume të ndryshme  Tendenca-përfaqësim më i madhë i metodave me çasje të drejtpërdrejtë/direkte, kapacitet më të madh, shpenzime më të vogla
- 6. Memorja sekundare-traka magnetike  Ka formën e rrote të madhe apo kasete-teknologji e vjetër e cila mundet të jetë intetresante vetëm shkau i çmimit shumë të lirë si dhe kapacitetit shumë të madhë.  Të dhënat shënohen në mënyrë sekuencijale  Te kompjutorët personal traka magnetke mundet të shfrytëzohet për bërjen e kopjevenga përmbajtjet e memorjeve sekundare(backup)
- 7. Memorja sekondare disku magnetik-hard disk  Disqet magnetike janë më të popullarizuar për arsye se të të dhënave i çasjen shumë më shpejt karakteristikat: - shpejtësi të madhe - kapacitet të madh - çmim relativisht të ulët
- 9.  Në secilin prej disqeve të dhënat shënohen në staza koncentrike(tracks)  Secila stazë është e ndarë në segmente të quajtur sektorë  Të dhënave i çaset në mënyrë të dejtë përdrejtë  Kapaciteti i tyre arrinë deri me 100GB…
- 10. Memorja sekundare-disketa  Mënyra e funksionimit është e njejtë si te hard-disqet me këto dallime: -janë shumë më të ngadalshme -kanë kapacitet shumë më të vogël (1.44MB standard) -nuk janë të fiksuara si hard-disqet dhe janë prej një materjali i cili lehtë mundë të lakohet (Mylar) 10
- 11. Memorja sekondare-disku optik  Shënimi i të dhënave bëhet me lezer(laser), kurse gjatë leximit me lazer(laser) tjetër ndriçohet sipërfaqja e diskut, dhe poçëse drita reflektohet atëherë e dhëna që iu kemi qasur është (1)njësh binar e në të kundërtën është (0) xero.  Llojet e disqeve optike - CD-ROM (Compact Disk) -DVD (Digital Versatile Disk) -FMD_ROM (Fluorescent Multilayer Disk)
- 13. Kategoritë dhe hierarkija e kompjuteorëve  Super kompjutorët- lloji më i shpejt i kompjutorëve. Superkompjutorët janë shumë të shtrenjtë dhe shfrytëzohen për realizimin e aplikacione të specializuara të cilat kërkojnë numër të madh të kalkulimeve matematikore, si psh.,për parashikimin/prognozimin e kohës/motit nevoitet super kompjutor.  Te super kompjutorët në vend të aplikacioneve të ndryshme komerciale realizohen/kryhen aplikacione shkencore dhe ushtarake.  Diferenca kryesore në mes të super kompjutorëve dhe kompjutorëve të mëdhenjë (mainframe) qëndron në atë se super kompjutorët të gjithë forcën e tyre e kanalizojnë në ekzekutimin e disa programeve sa më shpejt që është e mundur, ndërsa kompjutorët e mëdhenjë (mainframe) e shfrytëzojnë forcën e tyre për ekzekutimin e më shumë programeve njëkohësishtë.
- 14. The Cray-1 supercomputer, NASA Supercomputer
- 15. Kategoritë dhe hierarkija e kompjuterëve  Kompjutorët e mëdhenjë (Mainframe) – kompjutor shumë i madhë dhe i shtrenjtë i aftë të mbështes me qindra madje edhe mijëra shfrytëzues në mënyrë simultane/ njëkohësisht. (psh. sistemi për rezervimin e biletave në avi komunikacion)  Në kierarkinë e komopjutorëve e cila fillon nga një mikroprocesor i thjeshtë, e gjer te superkompjutori Kompjutorët e mëdhenjë(Mainframe) gjinden menjëher pas super kompjutorëve.  Në njëfar mënyre mainframe janë më të fortë se superkompjutorët për arsye se këta mbështesin më shumë programe njëkohësisht, mirëpo superkompjutorët munden të ekzekutojnë një program të vetëm më shpejt se kompjutorët e mdhenjë (mainframe)
- 16. Mainframe kompjutor IBM Model 370 Mainframe
- 17. Kategoritë dhe hierarkija e kompjuteorëve  Minikompjutorët. Sipas madhësis dhe fuqisë minikompjutorët gjinden ndëmjet të ashtuquajturit workstation dhe mainframe kompjutorëve.  Në dekadën e fundit, dallimi në mes minikompjutorëve të mdhenjë dhe mainframëve të vegjël ka qenë i mjegulluar apo i paqartë, ashtu sikurse ka qenë i pa qartë edhe dallimi në mes minikompjutorëve të vegjël dhe stacioneve punuese (workstations). Mirëpo gjeneralisht minikompjutorët janë të ashtuquajtur multiprocessing sisteme të aftë për të i mbështetur prej 4 e deri rreth 200 shfrytëzues në mënyrë simultane. 17
- 18. Aplikacione karakteristike - hulumtime shkencore, kontoll të proceseve, aplikacione inxhinierike, përpunim i shpërndar i të dhënave nëpër njësi të ndryshme organizative të një ndërmarjeje, e-commerce (përpunimi i transakcioneve nëpërmjet internetit). VAX Mini computer
- 19. Kategoritë dhe hierarkija e kompjuteorëve  Stacionet punuese-Workstations paraqesin aso lloj të kompjutorëve që për nga forca e tyre gjinden mes kompjutorëve personal (PC), dhe minikompjutorëve, edhe pse kjo vi përkufizimi nuk është shumë e kjartë në të dyja anët e vijës ndarëse, e që do të thotë se High-end kompjutorët personal janë ekuivalent të low-end Workstations – stacioneve punuese, dhe poashtu high-end workstations janë ekuivalent të minikompjutorëve.  Sikurse edhe kompjutorët personal (PC), numri më i madhë i stacioneve punuese paraqesin të ashtuquajtur single-user kompjutorë. Mirëpo stacionet punuese zakonisht janë të ndërlidhur sëbashku në local-area network edhepse ata munden të shfytëzohen edhe si stand-alone systems.  Në rrjetat kompjuterike (networking) termi workstation i referohet cilit do kompjutori i ndërlidhur në lokal-area network,.pra ai mundet të jetë stacion punues apo PC  Workstations shfrytëzohen për aplikacione inxhinierike (CAD/CAM),desktop publishing, zhvillim të softuerit (software development) si dhe lloje të tjera të aplikacioneve ku kërkohet sasi e konsiderueshme e kapacitetit llogaritës të kompjutorëve si dhe grafikë me kualitet relativisht të lartë,kurse sistemi operativ më së shpeshti i shfrytëzuar për stacionet punuese janë UNIX dhe Windows NT 19
- 20. Termi workstatioin karakterizon mikrokompjuter të shumëanshëm i cil është më i sigurt dhe më i fuqishëm se mikrokompjutorët tradicional/konvencional. Ata kryesisht shfrytëzohen në sferat tekniko shkencore dhe pothuajse në mvnyrë permanente janë të ndërlidhura në ndonjë rrjetë. workstation computer. ... computers are backed up to an PC workstations from 1 computer ... 20
- 21. Kategoritë dhe hierarkija e kompjuteorëve  Termi Mikrokompjutor karakterizon kompjutorët e më hershëm të cilët posedonin një mikroprocesor si njësi qëndrore  Në ditët e sotme termi mikrokompjutor vshtë zëvendësuar me termin kompjutor personal (PC) , i cili term në fakt paraqet një emër tregtarë të firmës IBM. Në qarqet e ekspertëve si PC karakterizohen mikro kompjutorët kompatibil me IBM(IBM-compatible).  Sistemet operative - Microsoft Windows, Linux  Si PC kompjutor nuk llogariten mikrokompjutorët diç më të vjetër të firmës Apple (Macintosh me sistemin operativ Mac OS), për shkak të dallimeve/ndryshimeve në arkitekturë  Që nga vitet e 80-ta termi mikrokompjutor shpejtë ka fillua të bie nga përdorimi dhe nuk është më konvencional
- 22. Shema e një kompjutori personal modern 1. Monitori 2. Motherboard – pllaka amë 3. Procesori 4. Memorja primare 5. Plug-in card 6. Power supply unit 7. Disku optik 8. Hard disku 9. Miu 10.Tastiera
- 23. Lloje të mikrokompjutorëve Kompjutorët Personal(PC): desktop, laptop. notebook, handheld PC, Persona digital assistant -PDA