TÀI LIỆU TẬP HUẤN SÂU BỆNH HẠI THUỐC LÁ - TRAINING IPM - ICM ABOUT DISEASES AND INSECTS ON TOBACCO1. TẬP HUẤN QUẢN LÝ CÂY THUỐC LÁ NGOÀI ĐỒNG RUỘNG (Training about intergrated tobacco management ) T Ổ NG C ÔNG TY THUỐC LÁ VIỆT NAM VIỆN KINH TẾ KỸ THUẬT THUỐC LÁ 2. PHẦN 1. QUẢN LÝ CÂY CON VƯỜN ƯƠM Quản lý cây con vườn ươm (seedling nursery management) * Mục tiêu: Cây con có chất lượng cao, đạt tiêu chuẩn kỹ thuật. Ruộng vườn ươm và cây con không bị nhiễm bệnh. 3. Cây giống khỏe (Healthy seedling) Kh¶m l¸ ChÕt r¹p Cây giống yếu (weak seedling ) Cây giống nhiễm bệnh (infected seedling ) 4. CÁC BƯỚC KỸ THUẬT QUẢN LÝ CÂY CON VƯỜN ƯƠM Steps of technology seedling nursery management Chọn đất vươn ươm (selection soil nursery): không gieo trên chân đất vụ trước trồng các loại cây họ cà, bầu bí, rau màu.. BÖnh virus xo¨n l¸ cµ chua BÖnh virus kh¶m l¸ bµu bÝ BÖnh virus kh¶m l¸ cµ gai BÖnh virus kh¶m l¸ c©y cµ BÖnh virus kh¶m l¸ da chuét 5. 2. Kỹ thuật làm đất, lên luống, bón phân và gieo hạt (Technology about working soil, working bed and sowing seed) 3. Lµm ®Êt lên luống: Working soil and bed §Êt lµm nhá, ®Æc biÖt líp ®Êt mÆt luèng, san ph¼ng mÆt luèng. Mặt luống không trũng. 4. Bãn ph©n: deliver fertilizor - Ph©n chuång hoai môc(30 - 50 kg/10m 2 ), tuyÖt ®èi kh«ng sö dông ph©n t¬i. - Sử dụng cân đối N:P:K (90 -120g NH4NO3 (ure), 400g supel©n, 500gkali hoÆc 2 kg ph©n NPK/10m 2 ). - Ph©n trén ®Òu líp ®Êt mÆt, sau ®ã tiÕn hµnh gieo h¹t. 0,8 - 1,0 m 20 - 25 cm 6. 5. Gieo mật độ thích hợp: sowing seed with proper density 7. 6 . Tưới nước: Sử dụng nước sạch và tưới nước hợp lý. 7. Nếu thời tiết âm u, mưa kéo dài, kết hợp nhiệt độ từ 18 - 25 0 C cần phun thuốc phòng trừ bệnh. 8. Biện pháp phòng trừ khi bệnh xuất hiện Disease control occured 1. Vệ sinh đám bệnh, cây bệnh, bộ phận bị bệnh. 2. Hạn chế tưới nước. 3. Không sử dụng phân chuồng, phân đạm tưới. 4. Nếu thời tiết âm u, mưa cần phun thuốc trừ bệnh. Nếu không mưa, trời nắng, độ ẩm thấp có thể không cần phun. 9. Vµo bÇu vµ ch¨m sãc vên bÇu - Khi c©y con cã 3 l¸ thËt tiÕn hµnh gi©m bÇu. C¾t, tØa BÇu gi©m c©y C©y gi©m bÇu 10. PHẦN II. QUẢN LÝ CÂY NGOÀI ĐỒNG Chaptor II: Tobacco management on the field Mục tiêu: Objective Cây sinh trưởng phát triển tốt, năng suất cao và chất lượng tốt. Hạn chế sâu, bệnh phát sinh gây hại. 11. 1. CHỌN ĐẤT: Selection soil Kh«ng ٰåԲ thuèc l¸ trªn c¸c ruéng vô tríc ٰåԲ c¸c c©y: Cµ chua, ít, bÇu bÝ, da chuét, khoai t©y, c©y cµ... Tèt nhÊt thêng xuyªn lu©n canh víi c©y lóa níc, ng«, ®Ëu ®ç.. TMV TMV BÖnh ®èm vßng BÖnh virus kh¶m BÖnh virus kh¶m l¸ 13. 3. TuyÓn chän c©y gièng: Khỏe và sạch bệnh Collection healthy and no infected disease seedling 3 1 4 5 2 14. ch¨m sãc ruéng ٰåԲ ®¶m b¶o c©y khoÎ Lên luống Bổ hốc – khoảng cách 17. KiÓm tra ®ång ruéng Trång dÆm: Sau ٰåԲ 3 - 5 ngµy tiÕn hµnh kiÓm tra ®ång ruéng vµ ٰåԲ dÆm. 20. Irrigation Tíi hèc Tíi r·nh Tíi r·nh 2 - 3 TST 4 TST 6 TST 8 TST 10 TST 12 TST Giai ®o¹n cÇn níc m¹nh 0.91 - 1 2 - 3 cm 3-4 cm 4.5-6 cm cmNíc/tuÇn Giai ®o¹n cÇn níc Ýt 22. Ng¾t ngän - diÖt chåi n¸ch Cut top – bud of tobacco Ng¾t ngän: - K hi ruéng cã c©y xuÊt hiÖn nô ré trªn 70 %, ng¾t ngän ®Ó l¹i trªn c©y 20 - 24 l¸. - Xö lý thuèc diÖt chåi Acotab sau khi ng¾t ngän. 23. Gièng C 7-1 ( Variety C7-1 ): many leafs, flower late, proper for early season - Cho nhiÒu l¸ (30-40 l¸/c©y),ra hoa muén, thÝch hîp víi trµ Xu©n sím (ٰåԲ trong th¸ng 01) 24. Gièng C 9-1 ( Variety C9-1, good growth and development, easy cured, proper for main season) - Sinh trëng khoÎ, dÔ Ê, thÝch hîp víi trµ Xu©n chÝnh vô (ٰåԲ trong th¸ng 02) 26. Gièng VTL1H: Sinh trëng nhanh, thÝch nghi réng, dÔ Ê, kh¸ng c¸c bÖnh h¹i chÝnh, thÝch hîp víi trµ Xu©n chÝnh vô (ٰåԲ trong th¸ng 02) Good growth, sensitive large, early cured, resistant Tobacco mosaic virus and black sank, proper for main season 27. Gièng VTL5H: Sinh trëng nhanh, thÝch nghi réng, dÔ Ê, kh¸ng c¸c bÖnh h¹i chÝnh, thÝch hîp víi trµ Xu©n chÝnh vô (ٰåԲ trong th¸ng 02) Good growth, sensitive large, early cured, resistant Tobacco mosaic virus and black sank, proper for main season 29. Some variety are experimenting in Thai Nguyen, Bac giang, Lang son, Cao Bang province 33. PHẦN III. Thu ho¹ch vµ Ê Harvesting and cured §Ó ®¶m b¶o thuèc sau khi Ê tèt: 1. ChÊt lîng l¸ thuèc khi h¸i. 2. ChÊt lîng lß Ê. 3. Kü thuËt Ê. 35. L¸ qu¸ chÝn L¸ chÝn L¸ chÝn L¸ chÝn tíi XÕp thuèc vµo lß Líi phßng ho¶ 35 – 40 cm TÇng 1 TÇng 2 TÇng 3 TÇng 4 39. Lu ý khi x©y dùng lß Ê 1. Nguyªn t¾c: Lß tËn dông nhiÖt tèi ®a, to¶ nhiÖt ®Òu, tuÇn hoµn kh«ng khÝ tèt. 2. Nguyªn liÖu: g¹ch, èng ®¹i ho¶ x©y g¹ch, èng d·n nhiÖt dïng g¹ch, ngãi, bª t«ng hoÆc gèm... 3. Cöa hót, tho¸t: bè trÝ c©n ®èi. Tû lÖ diÖn tÝch cña hót vµ tho¸t hîp lý ( diÖn tÝch cña tho¸t = 1,25 lÇn diÖn tÝch cña hót). Cöa hót thÊp h¬n èng dÉn nhiÖt. 4. Xµ gç trªn cïng: c¸ch trÇn 30 cm. 5. §é dèc èng ®¹i ho¶: 5 - 7 cm, c¸ch sµn 5 - 7 cm. 6. è ng dÉn nhiÖt: 1 m dµi dèc 3 - 5 cm. C¸c ®êng èng c©n nhau. 7. Khíp nèi ch÷ T: uèn cong, kh«ng lµm vu«ng 8. è ng khãi: cao, cã le ch¾n nhiÖt. 40. Ê kh« cuèng l¸ ñ vµng cè ®Þnh mÇu Ê kh« b¶n l¸ - Quy tr×nh Ê gåm 4 giai ®o¹n: ñ vµng - cè ®Þnh mÇu - Ê kh« b¶n l¸ - Ê kh« cuèng l¸ - Sù biÕn ®æi vÒ nhiÖt ®é vµ møc ®é th«ng giã trong lß diÔn ra rÊt tõ tõ vµ cÇn h¹n chÕ hiÖn tîng thay ®æi ®ét biÕn cña c¸c yÕu tè nµy. 41. Giai ®o¹n ñ vµng 1 Chú ý gì trong giai đoạn ủ vàng ảnh hưởng chất lượng thuốc sấy? Của hút và cửa thoát: Nhiệt độ: Độ ẩm: ñ Vµng 30 40 50 60 70 80 0 12 24 36 48 60 66 72 84 96 108 120 132 144 Time (Hours) Temperature (C) 24 - 38 giê Đóng của hút, thoát. Nhiệt độ: nâng 1-2 0 C/giờ , đạt 38 0 C. Giữ ở 38 0 C đến khi tầng trên cùng vàng 2/3, sau đó hé mở của thoát. Thời gian: 24 – 38 giờ. (1-1,5 ngày) 42. Giai ®o¹n cè ®Þnh mÇu 2 Nhiệt độ: Tăng 1 0 C/giê ®¹t 45 0 C. Mở cửa: 1/4 - 1/2 cöa tho¸t vµ hót. Thời gian: 15 - 20 giê. Chú ý khi mở của hút và cửa thoát: - Xem trạng thái của thuốc, độ ẩm để điều chỉnh cửa hút và thoát. 15 - 20 giê 30 40 50 60 70 80 0 12 24 36 48 60 66 72 84 96 108 120 132 144 Temperature (C) Cè ®Þnh mµu ñ Vµng 43. 30 40 50 60 70 80 0 12 24 36 48 60 66 72 84 96 108 120 132 144 Temperature (C) Giai ®o¹n Ê kh« b¶n l¸ 3 Nhiệt độ: Tăng 1 0 C/giê lªn 54 0 C - 55 0 C. Mở cửa: 1/3 - 2/3 hút, thoát . Khi tÇng díi kh« hÕt, cuéng dÎo; tÇng trªn mÆt l¸ kh« vµ g©n chÝnh t¬i thì khÐp dÇn cña hót vµ tho¸t. Thêi gian: 30 - 40 giê (1,5 – 2 ngày) SÊy kh« phiÕn l¸ 30 - 40 giê 44. 30 40 50 60 70 80 0 12 24 36 48 60 66 72 84 96 108 120 132 144 Temperature (C) SÊy kh« cuèng l¸ 4 * Nhiệt độ: T¨ng 1 0 C/giê tới 60 - 65 0 C khÐp dÇn cña hót vµ tho¸t, ®Æc biÖt cña tho¸t ®Ó ®ì tèn nhiÖt. Kho¶ng 30 - 40 giê. * Cuéng l¸ kh« 2/3, t¨ng nhiÖt ®é 70 0 C (kh«ng qu¸ 70 0 C), ®ãng tÊt c¶ cöa hót, cöa tho¸t cho ®Õn khi kh« cuéng. * Sau khi thuèc kh« hÕt, t¾t löa, më hÕt cña hót, tho¸t ®Ó håi Èm. SÊy kh« cuéng 47. Giíi thiÖu ph¬ng ph¸p s¶n xuÊt c©y con b»ng ph¬ng ph¸p khay lç 48. Khay xèp s¶n xuÊt c©y con * Sè lîng c©y con/khay: 113 lç/khay – 113 c©y bÇu. * Lîng gi¸ thÓ cho 1 khay: 2 kg/khay Khay xèp Gi¸ thÓ 49. ChuÈn bÞ c©y con gi©m khay Gieo trªn khay xèp Gieo trªn ®Êt 50. C©y con ®¹t tiªu chuÈn d©m vµo khay C©y con ®¹t tiªu chuÈn gi©m khay 2 – 3l¸ 55. 1 . Điều tra sâu bệnh hại định kỳ 2. NhËn d¹ng s©u, bÖnh vµ mét sè ®Æc ®iÓm sinh häc quan träng cña s©u, bÖnh h¹i. 3. BiÕt c¸c giai ®o¹n sinh trëng cña c©y mµ s©u, bÖnh thêng xuÊt hiÖn, g©y h¹i. 4. BiÕt ngìng g©y h¹i cña s©u bÖnh h¹i. 5. Các biện pháp phòng trừ chủ yếu. 6. Nông dân trở thành chuyên gia. QUẢN LÍ SÂU BỆNH HẠI THUỐC LÁ 59. Nhận dạng bệnh hại và các giai đoạn xuất hiện? Bệnh gì, gây hại ở giai đoạn nào? Hình 1 Hình 2 66. Dùng các loại thuốc trừ bệnh như chất kháng sinh Kasugamicin (Kasumin), Tricyclazole (Trizole), Edifenphos (Hinosan), Fuji- One… 67. Dùng các loại thuốc trừ bệnh như Validacin, Anvil, Rovral, Monceren, Topsin-M, Carbenzim… 72. §iÒu kiÖn s©u, bÖnh ph¸t sinh g©y h¹i §é Èm NhiÖt ®é Nguån thøc ¨n DÞch h¹i bïng ph¸t §iÒu kiÖn s©u, bÖnh ph¸t sinh thµnh dÞch 1. Cã nguån bÖnh 2. C©y ký chñ ë giai ®o¹n mÉn c¶m víi bÖnh 3. §iÒu kiÖn thêi tiÕt, khÝ hËu thuËn lîi cho bÖnh ph¸t sinh g©y h¹i C¶ 3 ®iÒu kiÖn nµy trïng nhau th× bÖnh ph¸t sinh thµnh dÞch, g©y thiÖt h¹i lín cho c©y thuèc l¸. Nguån bÖnh §é Èm 73. §iÒu kiÖn s©u ph¸t sinh g©y h¹i 0 C t 0 0 T 01 Kho¶ng nhiÖt ®é thÊp, c«n trïng kh«ng ho¹t ®éng Kho¶ng nhiÖt ®é cao, c«n trïng kh«ng ho¹t ®éng Kho¶ng nhiÖt ®é c«n trïng ho¹t ®éng (Ngìng sinh häc - NSH) NSH díi NSH trªn Vïng h¬i l¹nh Vïng h¬i nãng Vïng cùc thuËn (10 - 40 0 C) Sinh trëng nhng bÊt dôc Sinh trëng ph¸t dôc gi¶m dÇn Sinh trëng, ph¸t dôc m¹nh, m¾n ®Î dÔ thµnh dÞch (20 - 30 0 C) 74. §iÒu kiÖn bÖnh ph¸t sinh g©y h¹i Nguån bÖnh Tiªm nhiÔm l©y nhiÔm 1 l©y nhiÔm 2 Kh«ng nh×n thÊy triÖu chøng NÊm ph¸t triÓn nhng kh«ng nh×n thÊy triÖu chøng TriÖu chøng b¾t ®Çu xuÊt hiÖn Xö lý thÝch hîp Xö lý qu¸ muén 1 2 75. BÖnh b¾t ®Çu xuÊt hiÖn cÇn tiªu huû c©y bÖnh triÖt ®Ó, kh«ng tiÕp xóc gi÷a c©y bÖnh vµ c©y khoÎ. Virus TMV 11 BÖnh b¾t ®Çu xuÊt hiÖn nhæ tiªu huû c©y bÖnh, kh«ng tiÕp xóc c©y bÖnh vµ c©y kháe. NÕu rÖp xuÊt hiÖn phun thuèc phßng trõ rÖp. Virus CMV 10 BÖnh b¾t ®Çu xuÊt hiÖn tiÕn hµnh nhæ, tiªu huû c©y bÖnh, phun phßng trõ bä phÊn. Virus TLCV 9 Thèi h¹ch 8 BÖnh b¾t ®Çu xuÊt hiÖn tiÕn hµnh nhæ, tiªu huû c©y bÖnh, h¹n chÕ tíi trµn níc trªn ruéng, kÕt hîp ma nhiÒu, ®é Èm cao phun phßng trõ bÖnh. §en th©n 7 BÖnh thèi gèc 4 §èm n©u 6 BÖnh b¾t ®Çu xuÊt hiÖn, kÕt hîp thêi tiÕt ©m u, ma nhiÒu, ®é Èm cao tiÕn hµnh phun phßng trõ bÖnh. §èm m¾t cua 5 Sö dông c¸c gièng kh¸ng bÖnh, vÖ sinh ®ång ruéng…. BÖnh ®èm l¸ thêi tiÕt 3 Phñ nilon hoÆc cá tÕ, s¸ng sím tíi níc röa l¸. KÕt hîp bãn bæ xung l©n vµ kali. TriÖu chøng do l¹nh, rÐt h¹i 2 BÖnh b¾t ®Çu xuÊt hiÖn tiến hành n hæ, tØa c©y bÞ bÖnh, bé phËn bÞ bÖnh, h¹n chÕ tíi níc hoÆc thêi tiÕt ©m u, ma phïn kÐo dµi cÇn phun phßng trõ bÖnh. BÖnh chÕt r¹p 1 Ngìng g©y h¹i - phßng trõ BÖnh h¹i TT 77. sö dông thuèc trõ S©u hîp lý 1. ChØ sö dông biÖn ph¸p thuèc ho¸ häc khi cÇn thiÕt: * Khi s©u h¹i ph¸t triÓn nhanh * C¸c ®iÒu kiÖn thÝch hîp cho s©u ph¸t triÓn. * S©u xuÊt hiÖn vît ngìng g©y h¹i kinh tÕ. 2. Dïng ®óng lo¹i thuèc cho tõng lo¹i dÞch h¹i. Mçi lo¹i thuèc chØ trõ ®îc mét sè lo¹i dÞch h¹i nhÊt ®Þnh, nhÊt lµ c¸c lo¹i thuèc cã tÝnh chän läc cao. 3. Dïng ®óng lóc: * Thêi ®iÓm s©u bÖnh dÔ chÕt: + S©u tuæi 1 - 2, s©u lét x¸c, trøng në + BÖnh b¾t ®Çu ph¸t sinh. * Vµo thêi ®iÓm an toµn ®èi c©y, s©u h¹i ho¹t ®éng m¹nh nhÊt dÔ tiÕp xóc víi thuèc, trêi kh«ng ma, kh« r¸o, lÆng giã, tr¸nh lóc n¾ng to, tèt nhÊt s¸ng sím hay chiÒu m¸t 78. 4. §óng liÒu lîng vµ nång ®é * Sö dông ®óng liÒu lîng vµ nång ®é th× hiÖu qu¶ phßng trõ dÞch bÖnh cao nhÊt, an toµn víi ngêi vµ c©y ٰåԲ. * Sö dông kh«ng ®óng g©y l·ng phÝ tiÒn b¹c vµ g©y hËu qu¶ cho c©y ٰåԲ, m«i trêng, lµm cho dÞch bÖnh kh¸ng thuèc, nhên thuèc. 5. Dïng ®óng c¸ch: * C©n ®ong chÝnh x¸c gi÷a lîng thuèc vµ lîng níc pha cho mét b×nh. * Pha thuèc: ®æ Ýt níc vµo b×nh råi ®æ thuèc khuÊy ®Òu cho hoµ tan hÕt, sau ®ã hÕt lîng níc theo quy ®Þnh. * Mçi lo¹i dÞch h¹i cÇn cã c¸ch phun ®óng: Yªu cÇu phun kü, ®Òu vµ tËp trung vµo n¬i dÞch h¹i. 79. Giai ®o¹n phun thuèc phßng trõ s©u h¹i ®¹t hiÖu qu¶ cao tuæi 1 T 2 T 3 T 4 T5 HiÖu qu¶ phßng trõ 100% HQPT cao nhÊt HQPT thÊp, dÔ t¹o cho s©u kh¸ng thuèc 80. Mét sè lu ý khi sö dông thuèc BVTV 1. Thuèc BVTV lµ lo¹i thuèc rÊt ®éc ®èi víi ngêi vµ vËt nu«i. Trong ®ã thuèc trõ s©u cã ®é ®éc cao h¬n nhiÒu lÇn so thuèc trõ bÖnh. 2. Ngêi m¾c bÖnh thÇn kinh, èm dËy, cã thai, trÎ em ...kh«ng ®îc phun thuèc. Khi phun thuèc mÆc quÇn ¸o b¶o hé. 3. Khi phun kh«ng ®îc ®Ó thuèc b¾n vµo ngêi hoÆc quÇn ¸o...Khi phun kh«ng ®îc ¨n, hót thuèc, ®i ngîc chiÒu giã. 4. Khi phun xong ph¶i röa s¹ch b×nh, cÊt n¬i an toµn. 5. Sau khi phun xong ph¶i t¾m s¹ch b»ng xµ phßng. N¬i phun thuèc ph¶i ®¶m b¶o thêi gian c¸ch ly míi ®îc vµo hoÆc thu ho¹ch.