![Κοζμολογία
Ο Ναόο ηεο Ήξαο ζηνλ Αθξάγαληα (Αγθξηηδέλην) ηεο Σηθειίαο, νηθνδνκεκέλνο όηαλ
ν Δκπεδνθιήο ήηαλ λένο άλδξαο, 470 πρ.
Σηελ θνζκνινγία ηνπ πεξηγξάθεη ην θνζκηθό γίγλεζζαη σο αηώληα θπθιηθή πνξεία. Τα
δύν νξόζεκα απηήο ηεο θπθιηθήο πνξείαο είλαη ν θεϊκόρ ζθαίπορ θαη ε ρανηηθή δίλε,
(δίνορ) θαη ε ζπλνιηθή πνξεία δηαθξίλεηαη ζε ηέζζεξηο θάζεηο.
Σηε αξρή επηθξαηεί απόιπηα ε θηιόηεηα θαη ηα ηέζζεξα ξηδώκαηα βξίζθνληαη
ζε πιήξε αξκνλία κεηαμύ ηνπο, ζε θαηάζηαζε μείξηρ, ζηε κνξθή ηνπ
ζθαίπος.
Καηόπηλ ε είζνδνο ηνπ λείθνπο ζηνλ ζθαίξν νδεγεί ζε δηαδηθαζία ζηαδηαθήο
δηάιπζεο θαη απνζύλζεζεο. Μέζσ κηαο επεθηεηλόκελεο δίλεο ηα ξηδώκαηα
μερσξίδνληαη θαη απνκαθξύλνληαη. Τα έκβηα όληα πνπ δεκηνπξγνύληαη ζε
απηή ηε θάζε ηνπ θνζκηθνύ γίγλεζζαη ππόθεηληαη ζηελ απμαλόκελε επηξξνή
ηνπ λείθνπο. Σε απηή ηε θάζε βξίζθεηαη ν θόζκνο καο, πνπ βαδίδεη ζε
θαηάζηαζε απμαλόκελεο δηακάρεο θαη ερζξόηεηαο.
Ο δίλνο είλαη ε θάζε ηεο πιήξνπο θπξηαξρίαο ηνπ λείθνπο, ζηελ νπνία
πξνθαιείηαη ράνο, δηάιπζε θαη νινθιεξσηηθή απνζύλζεζε.
Δλ ηέιεη εηζέξρεηαη βαζκηαία ε θηιόηεηα θαη ν θόζκνο επηζηξέθεη ζηε
ζπγθξόηεζε ηνπ ζθαίξνπ. Η θηιόηεηα θαη ην λείθνο είλαη δπλάκεηο πνπ
αζθώληαη πάλσ ζηα ηέζζεξα ζηνηρεία ηα νπνία ηα θέξλνπλ ζε θαηάζηαζε
ηζζνξνπίαο.
Γαιμονολογία
Σην Καθαπμοί ν θηιόζνθνο αθεγείηαη ηηο πεξηπέηεηεο ελόο δαίκνλα, κηαο ςπρήο
δειαδή πνπ ππό ηελ επίδξαζε ηνπ λείθνπο ππνπίπηεη ζε ζνβαξό παξάπησκα θαη ράλεη
ηελ αξρηθή ηνπ αγλόηεηα. Μέζσ αιιεπάιιεισλ ελζαξθώζεσλ επηζηξέθεη θαη πάιη
ζηελ θαηάζηαζε ηνπ αζάλαηνπ αγαζνύ δαίκνλα, αθνύ δηαβεί όκσο νινπο ηνπο
θνπξαζηηθνύο δξόκνπο ηεο δσήο, [DK 39B 115].
Γνωζιοθεωπία
Ο Δκπεδνθιήο επεμεξγάζηεθε κηα ιεπηνκεξή ζεσξία γηα ηελ αίζζεζε, ε νπνία
άζθεζε κεγάιε επίδξαζε ζηνπο ζπγρξόλνπο ηνπ, αιιά θαη κεηαγελέζηεξνπο
ζηνραζηέο. Σύκθσλα κε απηή ηε ζεσξία ηα αληηθείκελα παξάγνπλ «απνξξνέο», νη
νπνίεο κέζσ ησλ πόξσλ ηνπ ζώκαηνο θζάλνπλ ζηα αηζζεηήξηα όξγαλα, όπνπ θαη
αλαγλσξίδνληαη από όκνηά ηνπο ζηνηρεία πνπ ελππάξρνπλ κέζα καο. Τνύηε ε ηδέα ηνλ](https://image.slidesharecdn.com/random-120423033553-phpapp02/85/-4-320.jpg)
Εμπεδοκλής
- 1. Βιογπαθία Γελλήζεθε ζηνλ Αθξάγαληα, δεύηεξε, σο πξνο ηνλ πινύην θαη ηελ δύλακε πόιε ηεο Σηθειίαο ζηελ θάησ Ιηαιία. Αμίδεη λα αλαθεξζεί όηη είλαη ν κόλνο γεγελήο πνιίηεο κηαο δσξηθήο πνιηηείαο πνπ έπαημε κεγάιν ξόιν ζηελ ηζηνξία ηεο θηινζνθίαο. Η ζύγρξνλε θνηλσλία ηεο πόιεο, πνπ γελλήζεθε, ηνλ ηηκά κε ην λα νλνκάζεη Porto Empedocle ην ηερλεηό ιηκάλη ηνπ όξκνπ ηνπ Αθξάγαληα. Η θαηαγσγή ηνπ αλάγεηαη ζε αξρνληηθή θαη επηθαλή νηθνγέλεηα. Δγγνλόο ηνπ Δκπεδνθιή πνπ ην 496 π.Χ. ζηέθζεθε ληθεηήο ζε ηππηθνύο αγώλεο ζηελ Οιπκπία. Ήηαλ γηνο ηνπ Μέησλνο ή Αξρηλόκνπ,πνπ θαηείρε πςειό αμίσκα ζηε δηαθπβέξλεζε ηνπ ηόπνπ ηνπ. Μάιηζηα, όπσο ππνζέηνπλ νη εηδηθνί, ην δεύηεξν από ηα παξαδηδόκελα νλόκαηα ηνπ παηέξα ηνπ Δκπεδνθιή δελ είλαη θύξην αιιά πξνζεγνξηθό ηνπ δεκνζίνπ ιεηηνπξγήκαηόο ηνπ. Ο Μέησλ, πξσηαγσληζηήο ζηηο πνιηηηθέο δηακάρεο ηνπ ηόπνπ ην 470 π.Χ,. ζπλέξγεζε ζηελ θαηάιπζε ηεο αξηζηνθξαηηθήο ηπξαλλίαο ηνπ Θξαζπδαίνπ, πνπ είρε δηαδερζεί ηνλ παηέξα ηνπ Θήξσλα. Ο Δκπεδνθιήο ζπλερίδεη θαη ζπκπιεξώλεη ην έξγν ησλ πξνγόλσλ ηνπ. Όηαλ ε κεξίδα ησλ νιηγαξρηθώλ θάλεθε λα επαλαθηά ηελ ηζρύ ηεο, επηηίζεηαη ελαληίνλ ηεο, θήξπθαο θαη πξνζηάηεο ησλ δηθαησκάησλ ηνπ ιανύ. Δπαληδξύεη ηελ δεκνθξαηία. Λέγεηαη κάιηζηα όηη ηνπ πξνζέθεξαλ ην βαζηιηθό ζηέκκα, αιιά ην απέξξηςε κε πεξηθξόλεζε. Με απηήλ ηνπ ηελ ρεηξνλνκία ζπκίδεη κηα αλάινγε ρεηξνλνκία ηνπ εθάκηιινύ ηνπ ζηε θηινζνθία Ηξάθιεηηνπ. Ο βίνο ηνπ είλαη γεκάηνο κε απόθξπθεο ηζηνξίεο θαη ζαύκαηα πνπ αγγίδνπλ ηα όξηα ηνπ κύζνπ. Σην πξόζσπν ηνπ νη Αθξαγαληίλνη δελ έβιεπαλ κόλν έλαλ κεγάιν θηιόζνθν αιιά θαη έλαλ άμην πνιηηηθό, ηαηξό, κάληε, κάγν θαη πνηεηή. Ο πνηεηήο Κσζηήο Παιακάο αλαθέξεη γη' απηόλ όηη εκθαληδόηαλ παληνύ θαη αζθνύζε ηελ πεξίθεκε ράξε ηνπ, δξαζηήξηνο πνιηηηθόο, ηνικεξόο θηιόζνθνο, ρξπζόζηνκνο ξήηνξαο, κεγαιεπήβνινο κεραληθόο, παλεπίζηεκσλ εξεπλεηήο, γηαηξόο, ζεόζνθνο, κάγνο, θύξηνο όισλ ησλ εηδώλ ηνπ ιόγνπ, επξεηήο ηεο ξεηνξηθήο, όπσο ηνλ απνθαιεί ν Αξηζηνηέιεο, ξαςσδόο, πκλσδόο, όπσο ν ίδηνο απνθαιεί ηνπο πνηεηέο, ηεξέαο, πξνθήηεο. Τνλίδεη όηη θαηεπλάδεη θαη δηεγείξεη ηνπο αλέκνπο, όηη ζεξαπεύεη ηηο αζζέλεηεο θαη ηα γεξαηεηά, όηη επαλαθέξεη λεθξνύο ζηε δσή, θαη όηη όινη ηνλ ηηκνύλ σο ζεόο. Κάζε θνξά πνπ κπαίλεη ζηηο πόιεηο νη άλζξσπνη ηνλ πεξηζηνηρίδνπλ θαη δεηνύλ ηε βνήζεηά ηνπ, ηνπ δεηνύλ λα ζεξαπεύζεη θάζε είδνπο αζζέλεηα θαη ηνλ πξνθαινύλ γηα πξνθεηείεο. Η δσή ηνπ ππήξμε αληηθείκελν πνιιώλ κπζνπιαζηώλ θαη ζύκθσλα κε ηηο δνμαζίεο ηνπ πεξί κεηελζάξθσζεο, ήηαλ θη ν ίδηνο, όπσο δειώλεη, δαίκνλαο πνπ έπεζε ζε βαξύ ακάξηεκα, μέπεζε από ηε ζετθή θύζε ηνπ θαη πέξαζε δηαδνρηθά από ζώκα δώνπ, θπηνύ θαη αλζξώπνπ, πεξηπιαλώκελνο ζην ζύκπαλ, πξννξηζκέλνο όκσο, αξγά ή γξήγνξα λα μαλαπάξεη ηελ αξρηθή ηνπ θύζε. Μεηαμύ ησλ παξαδόζεσλ πνπ αθεγείηαη ν Γηνγέλεο Λαέξηηνο γηα ηνλ ζάλαην ηνπ Δκπεδνθιή (Βίοι Φιλοζόθων, Η΄ 69-72), είλαη όηη αλαιήθζεθε ζηνλ νπξαλό απνζεσζείο, θαζώο θαη όηη ξίρηεθε ζηνλ θξαηήξα ηεο Αίηλαο. Από ηα ζσδόκελα απνζπάζκαηα ησλ έξγσλ ηνπ Δκπεδνθιή εμάγεηαη όηη ν ζπγγξαθέαο ηνπο, εθηόο από ηε γεληθή Φπζηθή, είρε θαη εηδηθόηεξεο γλώζεηο
- 2. Φπζηνγλσζίαο θαη Ιαηξηθήο, ηδηαίηεξα Φπζηνινγίαο, Αλαηνκίαο θαη Δκβξπνινγίαο, θαη όηη έηζη ζπλδεόηαλ κε ηε κεγάιε ηαηξηθή παξάδνζε ηεο Κάησ Ιηαιίαο. Σ' έλαλ ηδηαίηεξν ρώξν, όπνπ δέζπνδαλ νη νξθηθέο θαη νη ππζαγόξεηεο δηδαζθαιίεο, ν Δκπεδνθιήο δεκηνύξγεζε ηε δηθή ηνπ θηινζνθία, ζην πεξηερόκελν ηεο νπνίαο είλαη θαλεξή ε επίδξαζε ησλ παξαπάλσ ηδεώλ, θαζώο θαη ηεο ζθέςεο ησλ πξνγελεζηέξσλ ηνπ θηινζόθσλ, ηδίσο ηνπ Παξκελίδε, ζηνπ νπνίνπ ηε γιώζζα θαη ηε ζθέςε νθείιεη πνιιά. Δίλαη πνιύ πηζαλή ε καξηπξία όηη ν Δκπεδνθιήο είρε καζεηεύζεη ζε Ππζαγόξεηνπο, άπνςε πνπ εληζρύεηαη από ηελ επίδξαζε ζηνλ ηξόπν γξαθήο ηνπ. Αλακθίβνια, θύξηα θηινδνμία ηνπ Δκπεδνθιή δελ ήηαλ ε αλαγλώξηζε ηεο θηινινγηθήο επθπΐαο ηνπ, όζν ε παξαδνρή από ηνπο αλζξώπνπο, σο πξαγκαηηθήο απνζηνιήο ηνπ, ηεο πξνθεηηθήο θαη ηεξαηηθήο, ηεο κπζηεξηαθήο, κε κηα ιέμε, δξάζεο ηνπ.Φαίλεηαη όηη ε δσή ηνπ ήηαλ πνιύ ζεκλή θαη κεγαινπξεπήο, όηη ηνπ απνλέκνληαλ ύςηζηεο ηηκέο θαη θπθινθνξνύζαλ δηαδόζεηο γηα εμαίξεηεο πξάμεηο ηνπ θαη ζαύκαηα. Ο Δκπεδνθιήο είλαη ην ζύκβνιν ηεο πνηεηηθήο κεγαινθπΐαο. Τν άξηζην θξηηήξην ηεο αμίαο ηνπ Δκπεδνθιή είλαη ηα έξγα ηνπ. Ο Δκπεδνθιήο ήηαλ ν ηξίηνο θαη ηειεπηαίνο θηιόζνθνο κεηά ηνλ Ξελνθάλε θαη ηνλ Παξκελίδε, πνπ δηάιεμε λα εθζέζεη ηε θηινζνθία ηνπ ζε ζηίρνπο, θαη κάιηζηα ζε δαθηπιηθό εμάκεηξν. Με δεδνκέλε απηή ηελ επηινγή ηνπ κέηξνπ ζε ζπλδπαζκό κε ηελ ησληθή δηάιεθην ζηελ νπνία είλαη γξακκέλνη νη ζηίρνη, γίλεηαη θηόιαο αηζζεηό έλα από ηα πην βαζηθά ραξαθηεξηζηηθά ηεο πνίεζήο ηνπ: ε ζρέζε κε ην έπνο θαη ζπγθεθξηκέλα κε ηνλ Όκεξν θαη ηνλ Ηζίνδν, ησλ νπνίσλ ε κειέηε επεξέαζε βαζηά ην έξγν ηνπ. Χξεζηκνπνίεζε ηνλ έκκεηξν, πηζαλώο γηα λα πξνζδώζεη ζην έξγν ηνπ απνθαιππηηθό θύξνο. Θεσξείηαη ν ηειεπηαίνο πξνζσθξαηηθόο πνπ εθζέηεη ηε δηδαζθαιία ηνπ έκκεηξα, αιιά θαη ν ηειεπηαίνο πξνζσθξαηηθόο πνπ βξίζθεηαη ππό ηελ επήξεηα ηεο ζενγνληθήο παξάδνζεο. Ο Δκπεδνθιήο ήηαλ δεηλόο πεξί ηελ θξάζηλ ε δε γισζζηθή έθθξαζή ηνπ είλαη ρπκώδεο, πξνδίδεη ελζνπζηαζηηθή νξκή θαη θαληαζία, παξάγεη πιήζνο λέσλ πνηεηηθώλ εηθόλσλ θαη ζρεκάησλ, πξνζθέξεη έλα κεγάιν αξηζκό ιέμεσλ, πνπ ζπλαληνύκε γηα πξώηε ή θαη γηα κνλαδηθή θνξά ζηελ αξραία Γξακκαηεία («ἅπαξ εἰπημένα»). Σην ζπγγξαθηθό έξγν ηνπ Δκπεδνθιή απνδίδνληαη πνιύ πεξηζζόηεξα έξγα από απηά πνπ ζώδνληαη. Σπγθεθξηκέλα έγξαςε ην Πεπί Φύζεωρ (2.000 ζηίρνη). Από ηα ζσδόκελα απνζπάζκαηα, ζπλαζξνίδνληαο ηα ζε ζεκαηθέο ελόηεηεο καο επηηξέπεηαη λα θαληαζηνύκε ην πεξίγξακκα ηνπ έξγνπ. Σην Πεπί Φύζεωρ πξνζπαζεί λα δώζεη ηηο βαζηθέο αξρέο ηεο θπζηθήο θηινζνθίαο ηνπ, όπσο απηή εθθξάδεηαη κέζα από ηελ ελαιιαζζόκελε θπξηαξρία ηεο Φηιίαο (Φηιόηεο) θαη ηεο Γηακάρεο (Νείθνο) πάλσ ζηα ηέζζεξα ξηδώκαηα (=ππξ, αήξ, ύδσξ, γή). Η νπζία ηνπ ζύκπαληνο λνείηαη από ηνλ Δκπεδνθιή ζε κηα δίρσο ηέινο κεηαιιαγή θαηαζηάζεσλ από ην έλα ζηα πνιιά θαη από ηα πνιιά ζην έλα. Αμηόινγε είλαη ε ζεσξία γηα ηε γέλεζε ησλ νξγαληθώλ όλησλ, ε νπνία αλαπηύζζεηαη κε βαζηθό άμνλα ηελ εμέιημε, γεγνλόο πνπ έθαλε ηνλ αξραίν ζηνραζηή λα ζεσξείηαη πξόδξνκνο ηνπ Γαξβίλνπ. Η εμειηθηηθή απηή ζεσξία απνηειείηαη από ηέζζεξα ζηάδηα: ζην ππώηο ε γε γελλά ηα νξγαληθά κέιε ηνπ ζώκαηνο ησλ δώσλ δηαρσξηζκέλα, ζηε δεύηεπη ηα κεκνλσκέλα νξγαληθά κέιε ζπλελώλνληαη ζε ηεξαηώδεηο κνξθέο, ζηελ ηπίηη νη ηεξαηώδεηο κνξθέο πνπ πξνέθπςαλ δελ θαηνξζώλνπλ λα επηβηώζνπλ θαη παξαρσξνύλ ηε ζέζε ηνπο ζε λένπο
- 3. ηύπνπο δώσλ πνπ έρνπλ ηελ ηθαλόηεηα λα ζπλερίζνπλ ηε δσή ηνπο, ζηελ ηέηαπηη πεξίνδν γελληνύληαη ηα νξγαληθά όληα, όρη από ηε γε αιιά ην έλα από ην άιιν. Τν άιιν κεγάιν έξγν ηνπ Αθξαγαληηλνύ ζνθνύ πνπ ζώζεθε σο ηηο κέξεο καο έρεη ηίηιν Καθαπμοί (3.000 ζηίρνη), ην νπνίν πεξηέρεη ηε δηδαζθαιία κηαο μελόθεξηεο ζξεζθεπηηθήο αίξεζεο, ζύκθσλα κε ηελ νπνία απηό πνπ ιέκε ςπρή ηνπ αλζξώπνπ είλαη κηά απζππόζηαηε νληόηεηα, αλεμαξηεηε από ην ζώκα θαη όηη εμ αηηίαο θάπνηνπ παξαπηώκαηόο ηεο έρεη θαηαδηθαζηεί λα θαηνηθεί κέζα ζε ζώκαηα θπηώλ, δώσλ ή αλζξώπσλ σο ηελ ηειηθή θάζαξζή ηεο γηα ηελ νξηζηηθή επηζηξνθή ζηνλ ηόπν ηεο θαηαγσγήο ηεο. Οη Καθαπμοί είλαη κηα έθζεζε ηεο απνθξπθηζηηθήο δσήο ηνπ Δκπεδνθιή σο Μύζηε. Από ηα δύν απηά κεγάια έξγα ηνπ Δκπεδνθιή νη δηαζσζέληεο ζηίρνη ζην έξγν Πεπί Φύζεωρ είλαη πεξίπνπ 350 θαη ζην έξγν Καθαπμοί ιίγν πεξηζζόηεξνη από 100. Γίλεηαη θαλεξό όηη ώο εκάο έθηαζε κόλνλ ην 16 κε 20% ηνπ ζπλνιηθνύ ηνπ έξγνπ. Πνζνζηό πνιύ κεγαιύηεξν από ό,ηη ζηελ πεξίπησζε ησλ άιισλ πξνζσθξαηηθώλ θηινζόθσλ. Αλαθέξνληαη θαη κεξηθά αθόκα έξγα σο δηθά ηνπ όπσο: 1. Έλα πνίεκα, πνπ αλαθεξόηαλ ζηελ εθζηξαηεία ηνπ Πέξζε βαζηιέα, κε ηίηιν Ξέπξος διάβαζιρ ή Πεπζικά. 2. Έλαο ύκλνο ζηνλ ζεό ηνπ θσηόο, κε ηίηιν Πποοίμιον ειρ Απόλλωνα. 3. Τπαγωδίαι, γηα ηηο νπνίεο όκσο ν πεξηπαηεηηθόο Ιεξώλπκνο καξηπξεί πσο αλέξρνληαλ ζε 43 θαη ππνζηεξίδεη πσο είρε δεη ηα ρεηξόγξαθα. Ο Νεάλζεο ν Κπδηθελόο γλώξηδε κόλνλ 7, ελώ ν Ηξαθιείδεο απνδίδεη ηηο ηξαγσδίεο ζε έλαλ ζπλνλόκαην ηνπ Δκπεδνθιή πνπ ζύκθσλα κε ηελ Σνύδα, ήηαλ εγγνλόο ηνπ θηινζόθνπ. 4. Γύν επηγξάκκαηα, ην έλα πξνο ηνλ καζεηή ηνπ Παπζαλία, θαη ην άιιν πξνο ηνλ Αθξαγαληηλό γηαηξό Άθξσλα. 5. Πολιηικοί Λόγοι θαη ν Ιαηπικόρ λόγορ πνπ ηνλ απνηεινύζαλ 600 ζηίρνη. Κοζμογονία Όπσο ζπκβαίλεη θαη κε ηνλ Παξκελίδε, ν Δκπεδνθιήο απνξξίπηεη ηε γέλεζε θαη ηε θζνξά. Σηε ζέζε ηνπο ρξεζηκνπνηεί δύν άιιεο έλλνηεο πνπ ηηο πεξηγξάθεη σο μείξη (γέλλεζε) θαη σωπιζμόρ (θζνξά) «αγέλλεησλ ζηνηρείσλ». Κξαηά ην κεδέλ έμσ από ηνλ θόζκν θαη αλάγεη ηελ γέλλεζε ηνπ θόζκνπ θαη ηηο θνζκηθέο κεηαβνιέο ζε ηέζζεξηο ζεκειηώδεηο ππνζηάζεηο, ηζνδύλακεο κεηαμύ ηνπο. Απηέο νη ππνζηάζεηο, όκνηεο κε ην εόν ηνπ Παξκελίδε είλαη ηα «ξηδώκαηα», δειαδή ε γε, ην λεξό, ε θσηηά θαη ν αέξαο. Τα ξηδώκαηα, αληίζεηα από ηα θπζηθά ζηνηρεία δελ ράλνπλ ηελ ηαπηόηεηά ηνπο. Οη δε κεηαμύ ηνπο ζρέζεηο δηέπνληαη από ηελ επηδξαζε δύν θνζκηθώλ δπλάκεσλ, πνπ είλαη επίζεο αγέλλεηεο θαη αηώληεο, ηεο θιλόηηηαρ, (έιμεο θαη ζπλέλσζεο) θαη ηνπ νείκοςρ, (έρζξαο δηάζπαζεο θαη δηάιπζεο).
- 4. Κοζμολογία Ο Ναόο ηεο Ήξαο ζηνλ Αθξάγαληα (Αγθξηηδέλην) ηεο Σηθειίαο, νηθνδνκεκέλνο όηαλ ν Δκπεδνθιήο ήηαλ λένο άλδξαο, 470 πρ. Σηελ θνζκνινγία ηνπ πεξηγξάθεη ην θνζκηθό γίγλεζζαη σο αηώληα θπθιηθή πνξεία. Τα δύν νξόζεκα απηήο ηεο θπθιηθήο πνξείαο είλαη ν θεϊκόρ ζθαίπορ θαη ε ρανηηθή δίλε, (δίνορ) θαη ε ζπλνιηθή πνξεία δηαθξίλεηαη ζε ηέζζεξηο θάζεηο. Σηε αξρή επηθξαηεί απόιπηα ε θηιόηεηα θαη ηα ηέζζεξα ξηδώκαηα βξίζθνληαη ζε πιήξε αξκνλία κεηαμύ ηνπο, ζε θαηάζηαζε μείξηρ, ζηε κνξθή ηνπ ζθαίπος. Καηόπηλ ε είζνδνο ηνπ λείθνπο ζηνλ ζθαίξν νδεγεί ζε δηαδηθαζία ζηαδηαθήο δηάιπζεο θαη απνζύλζεζεο. Μέζσ κηαο επεθηεηλόκελεο δίλεο ηα ξηδώκαηα μερσξίδνληαη θαη απνκαθξύλνληαη. Τα έκβηα όληα πνπ δεκηνπξγνύληαη ζε απηή ηε θάζε ηνπ θνζκηθνύ γίγλεζζαη ππόθεηληαη ζηελ απμαλόκελε επηξξνή ηνπ λείθνπο. Σε απηή ηε θάζε βξίζθεηαη ν θόζκνο καο, πνπ βαδίδεη ζε θαηάζηαζε απμαλόκελεο δηακάρεο θαη ερζξόηεηαο. Ο δίλνο είλαη ε θάζε ηεο πιήξνπο θπξηαξρίαο ηνπ λείθνπο, ζηελ νπνία πξνθαιείηαη ράνο, δηάιπζε θαη νινθιεξσηηθή απνζύλζεζε. Δλ ηέιεη εηζέξρεηαη βαζκηαία ε θηιόηεηα θαη ν θόζκνο επηζηξέθεη ζηε ζπγθξόηεζε ηνπ ζθαίξνπ. Η θηιόηεηα θαη ην λείθνο είλαη δπλάκεηο πνπ αζθώληαη πάλσ ζηα ηέζζεξα ζηνηρεία ηα νπνία ηα θέξλνπλ ζε θαηάζηαζε ηζζνξνπίαο. Γαιμονολογία Σην Καθαπμοί ν θηιόζνθνο αθεγείηαη ηηο πεξηπέηεηεο ελόο δαίκνλα, κηαο ςπρήο δειαδή πνπ ππό ηελ επίδξαζε ηνπ λείθνπο ππνπίπηεη ζε ζνβαξό παξάπησκα θαη ράλεη ηελ αξρηθή ηνπ αγλόηεηα. Μέζσ αιιεπάιιεισλ ελζαξθώζεσλ επηζηξέθεη θαη πάιη ζηελ θαηάζηαζε ηνπ αζάλαηνπ αγαζνύ δαίκνλα, αθνύ δηαβεί όκσο νινπο ηνπο θνπξαζηηθνύο δξόκνπο ηεο δσήο, [DK 39B 115]. Γνωζιοθεωπία Ο Δκπεδνθιήο επεμεξγάζηεθε κηα ιεπηνκεξή ζεσξία γηα ηελ αίζζεζε, ε νπνία άζθεζε κεγάιε επίδξαζε ζηνπο ζπγρξόλνπο ηνπ, αιιά θαη κεηαγελέζηεξνπο ζηνραζηέο. Σύκθσλα κε απηή ηε ζεσξία ηα αληηθείκελα παξάγνπλ «απνξξνέο», νη νπνίεο κέζσ ησλ πόξσλ ηνπ ζώκαηνο θζάλνπλ ζηα αηζζεηήξηα όξγαλα, όπνπ θαη αλαγλσξίδνληαη από όκνηά ηνπο ζηνηρεία πνπ ελππάξρνπλ κέζα καο. Τνύηε ε ηδέα ηνλ
- 5. θαζηζηά ζεκαληηθόηεξν εθπξόζσπν ηεο άπνςεο όηη «γλσξίδνπκε ηα όκνηα κέζσ ησλ νκνίσλ». Ο Δκπεδνθιήο ζεσξείηαη θαη ζπνπδαίνο θπζηθόο, αθνύ θαζόξηζε ηα αίηηα ησλ εθιείςεσλ, κειέηεζε ηελ αλάθιαζε ηνπ θσηόο θαη ηε θύζε ηεο ζθηάο. Έπγα Ξέπξος διάβαζιρ, ή Πεπζικά. (έκκεηξε εμηζηόξεζε εθζηξαηείαο ηνπ Ξέξμε). Καηά παξάδνζε (Γηνγ. Λαέξη. 8,57) ην έξγν απηό θάεθε από ηελ αδειθή ηνπ επεηδή ήηαλ αηειείσην. Πποοίμιον ειρ Απόλλωνα, θαη απηό θάεθε από ηελ αδειθή ηνπ ή θόξε ηνπ, πηζαλώο ήηαλ ύκλνο πνπ πξνζνκνίαδε ηνλ Απόιισλα κε ηνλ Ήιην. Τπαγωδίαι. Ο Ιεξώλπκνο καξηπξεί όηη είρε δεί ρεηξόγξαθα 43 ηξαγσδηώλ. Ο Νεάλζεο ν Κπδηθελόο καξηπξεί γηα 7. Ο Ηξαθιείδεο απνδίδεη ηηο ηξαγσδίεο ζε έλαλ ζπλνλόκαην ηνπ Δκπεδνθιή πνπ ζύκθσλα κε ηελ Σνύδα, ήηαλ εγγνλόο ηνπ θηινζόθνπ. Ποιηηικοί Λόγοι θαη Ιαηπικόρ λόγορ. Έξγα ζε πεδό ιόγν "καηαλογάδην". Πεξί απηώλ νπδεκία άιιε πιεξνθνξία ππάξρεη. Πεπί θύζεωρ ηων όνηων. Σε δύν βηβιία ησλ 2000 ζηίρσλ. Από απηνύο έρνπλ δηαζσζεί κόλν 340. Τν πνίεκα απηό εκηκήζεθαλ νη Λαηίλνη Λνπθξήηηνο θαη Βάξξσλ. Καθαπμοί. Πνίεκα εμηιαζηηθνύ ραξαθηήξα πνπ κνηάδεη ησλ Οξθηθώλ. Καηά πιεξνθνξία ηνπ Γηθαηάξρνπ, πνπ δηέζσζε ν Αζήλαηνο (Γεηπλνζνθ.14) απηό απαγγέιζεθε παξνπζία ηνπ Δκπεδνθιή ζηα "Οιύκπηα" από ηνλ ξαςσδό Κιενκέλε. Από ηνπο 1000 ζηίρνπο ησλ "Καζαξκώλ" έρνπλ δηαζσζεί κόλν 100. Επιγπάμμαηα. Αλαθέξνληαη δύν απνδηδόκελα ζηνλ Δκπεδνθιή, έλα γηα ηνλ καζεηή ηνπ Παπζαλία θαη ην άιιν γηα ηνλ Αθξαγαληηλό γηαηξό Άθξσλα. Ακθόηεξα όκσο ζεσξνύληαη σο λόζα. Σηελ Παιαηηλή Αλζνινγία (ΙΧ 569) ζώδνληαη δύν πνηεηηθά απνζπάζκαηα ηνπ Δκπεδνθιή.