ݺߣ

ݺߣShare a Scribd company logo

Rakamların Dili Varmı?

•Download as PPT, PDF•
•
kerimabdullah
kerimabdullah

Rakamların Dili Varmı?

1 of 50
Download to read offline
Rakamların Dili Var ı? Ethem Derman ASART Ankara Üniversitesi AS tronomi AR aştırma T opluluğu
Rakamların Dili Var ı? Mecazi anlamda “sayıların dili var” deriz.. Niçin? Somut kavram içerdiğinden dolayı... Örnekliyelim...
Burada herkes Gökbilimine meraklı. Kim daha çok meraklı? Haldun çok meraklı, çünkü amatör gökbilim konusunda yaptığı 20 ’ye yakın gözlem, yurtdışında yayınlandı ve 1 tane de bu konu ile ilgili kitap yazdı. Rakamların Dili Var ı?
Siz Ne Yaptınız??? Bu konuda kaç kitap okudunuz? Bu konuda internetde gezindiniz mi? Ben de gözlem yapayım dediniz mi? Yoksa teleskop almayı mı düşündünüz? Rakamların Dili Var ı?
Konu Gökbilim olunca maalesef sayıların dili kalmıyor, konuşamaz oluyorlar... “ AHRAZ” Sağır ve dilsizler için eskiden bu terim kullanılırdı.. Rakamların Dili Var ı?
Bize yaşama olanağı veren Güneşimizi ne kadar tanıyoruz?? İyi biliriz.... Nesini biliyorsunuz? Uzaklığını... Çapını... Rakamların Dili Var ı?
Rakamların Dili Var ı?
Güneş ile Dünyamız arasındaki ortalama uzaklık 149 500 000 KiloMetre’dir. Bu sayı size ne ifade ediyor? Rakamların Dili Var ı?
Bana bir şey ifade etmiyor? Doğal olarak size de bir şey ifade etmiyor. Yani bu sayı konuşmuyor... Bu sayıyı nasıl konuştururuz? Sorusunu sorduğumuzda beynimiz devreye girer ve bildiği bir takım bilgilerle karşılaştırmaya başlar. Rakamların Dili Var ı?
149.5 milyon kilometre 149.5 milyon 149.5 Eğer birimi ve milyonu unutursak Beynimiz karşılaştıracak çok şey bulur. Böyle yapmamalıyız, bunun bir uzaklık olduğunu unutmamalıyız. Rakamların Dili Var ı?
İyi bildiğimiz en büyük uzaklık nedir? Ankara-İstanbul yolu. Yaklaşık 500 kilometre. Otobüs ile 5 saatde gidebiliyoruz. Peki Güneş’e olan uzaklığımız kaç Ankara-İstanbul uzaklığına eşittir? Rakamların Dili Var ı?
Biraz matematik yapalım. 150 000 000 / 500 = 300 000 kez. Bir gunde İstanbul’a gideriz, yoruluruz. Ertesi günü döndüğümüzü düşünürsek. Bu yolculuğu sürekli her gün yaparsak demek ki Güneş’e olan uzaklığımızı 300 000 günde tamamlarız. Rakamların Dili Var ı?
Biraz daha matematik yapalım... 300 000 gün kaç yıl yapıyor? 300 000 / 365 = 822 Yıl. Ben 65 yaşında öleceğime göre, yolda toruna, torununun torununa karışsak dahi bu yolu almamız zor. Benden 400 kuşak sonra ki torunum, ancak bu uzaklığı kateder. Rakamların Dili Var ı?
Kafamız karıştı, biraz daha basit matematik yapalım. Varan otobüsü ile Güneş’e gitmeye karar verelim. Yolda herhangibir ihtiyaç molası vermeyelim. Yemeyelim, içmeyelim ve tuvalete gitmeyelim. Sürücü uyumasın, sürekli sürsün ve otobüs hiç durmasın. Ne kadar zamanda Güneş’e varırız? Rakamların Dili Var ı?
Biraz daha daha matematik.... 150 000 000 / 100 = 1 500 000 saat. 1 500 000 / 24 = 62 500 gün 62 500 / 365 = 171 yıl Şimdi iyi bir karşılaştırma yapabiliriz. Sayıyı biraz daha iyi anlayabiliriz. Rakamların Dili Var ı?
Beynimiz bu tür kavramları kolayca algılasın diye genellikle model, maket yaparız. Bunlardan en basiti haritalardır. Örneğin 20 000 kez küçültülmüş yeryüzünün haritasını çıkarırız ve 1/20000 ölçeklidir deriz. Ev planları ve maketleri de aynı kategoriye girer. Model veya maket yaparken en önemli kavram ÖLÇEK ’tir Rakamların Dili Var ı?
Gelin hep beraber Evrenimizin modelini yapalım. Bunu yapmadan önce gökbilimde uzaklıkların ve cisimlerin boyutlarının ne denli büyük olduğunu unutmayalım. “ Astronomik bir rakam” terimini hep biliriz... “ Sesin Ayyuk’a çıktı” atasözünü biliyoruz herhalde... Rakamların Dili Var ı?
Biraz daha 3 matematik yapalım... Güneşimizin çapı = 1 400 000 km’dir. Bunu 10 cm çaplı bir Washingtın portakalı büyüklüğüne getirmek için kaç kez küçültmeliyiz. Önce km’yi cm’ye çevirelim. 1 400 000 km= 1 400 000 000 m =140 000 000 000 cm. Sonra 10 cm’e bölelim. 140 000 000 000 / 10 = 14 000 000 000 Kısaca 14 milyar kez küçülmemiz gerekiyor. Rakamların Dili Var ı?
Evrenin modelini yapmak için ölçeğimizi saptadık. Herşeyi ve her uzaklığı 14 milyar kez küçülteceğiz. Örneğin Güneş-Dünya uzaklığı modelimizde nedir. 150 000 000 km / 14 000 000 000 = 0.0107 km. 0.0107 km = 10.7 metre. Rakamların Dili Var ı?
Dünya’mızın çapı 12 750 km. 12 750 km = 12 750 000 m = 1 275 000 000 cm. 1 275 000 000 / 14 000 000 000 = 0.09 cm . Bir başka deyişle 0.9 milimetre. İri bir kum tanesi diyebiliriz. Şimdi sadece Dünya için değil güneş sistemimizde bulunan tüm gezegenler için benzer hesapları Yaparsak ve bir çizelgede bunları gösterirsek... Rakamların Dili Var ı?
Rakamların Dili Var ı? 0.2 mm 421 m Pluto 3.4 mm 322 m Neptün 4 mm 205 m Uranüs 9 mm 102 m Satürn 10 mm 55.6 m Jüpiter 0.5 mm 16.3 m Mars 0.9 mm 10.7 m Dünya 0.8 mm 7.72 m Venüs 0.3 mm 4.07 m Merkür Büyüklükleri Uzaklıkları Gezegenler
Bu büyüklük ve uzaklıkları daha iyi kavramak için Modelimizi bir harita üzerine yerleştirelim. Bir çok açıdan bu harita işimize yarayacak. Portakalımızı (pardon güneşimizi) Kızılay meydanının ortasına koyalım. Dünya iri bir kum tanesi büyüklüğünde Gima’nın yanındaki meşhur büyük postahanenin önündedir. Rakamların Dili Var ı?
Rakamların Dili Var ı?
Rakamların Dili Var ı?
Rakamların Dili Var ı?
Güneş sistemimiz içinde bulunan gezegenlerin Birbirlerine göre konumlarını çok güzel kavradık. Yersel gezegenler ile dev gezegenler arasında çok Önemli farklar vardır. Güneş sistemimiz içinde başka hangi gök cisimleri Var? Rakamların Dili Var ı?
Güneş sistemimizin modelini yaptiğimiza göre artık bu modele yıldızları da koymamız gerekir. (Gökyüzünde yalnız gezen yıldızlar...) En yakın yıldız Proxima Centauri Üçlü bir sistemin en sönük üyesi Uzaklığı 4.24 Işık yılı Bu yıldız bizim modelimizde acaba nerede? Rakamların Dili Var ı?
Rakamların Dili Var ı?
Rakamların Dili Var ı?
Rakamların Dili Var ı?
Rakamların Dili Var ı?
Rakamların Dili Var ı?
Rakamların Dili Var ı?
Bu soruya herkes yanıt verebilir... Vereceğiniz yanıtlar sadece sizin beklentilerinizdir 4.24 Işık yılı çok küçük bir rakam ama uazaklık da gerçekten çok mu küçük? Bu sorunun yanıtı da yine biraz Matematikle ilgili.... Rakamların Dili Var ı?
Biraz daha 5 matematik yapalım.... Bir ışık yılı, ışığın bir yılda aldığı yol... Işık bir yılda ne kadar yol alır? Işığın hızı saniyede 300 000 km olduğunu doğduğumuzda(!!!) öğreniyoruz Bir yılda aldığı yolu bulabilir miyiz? EVET Rakamların Dili Var ı?
1 Saniyede 300 000 km 1 Dakikada 300 000 * 60 = 18 000 000 km 1 Saatde 18 000 000 * 60 = 1 080 000 000 km 1 Günde 1 080 000 000 * 24 = 25 920 000 000 km 1 Yılda 25 920 000 000 * 365 = 9 460 800 000 000 km Rakamların Dili Var ı?
Proxima Centauri 4.24 IY uzaklıktaydı. 9 460 800 000 000 * 4.24 = 40 113 792 000 000 km Bu uzaklığı modelimize koymak için daha önce Yaptığımız gibi belirli bir ölçeğe getirmemiz gerekiyor, 14 milyara bölmemiz gerekiyor 40 113 792 000 000 / 14 000 000 000 = 2 865 km 2 865 km Rakamların Dili Var ı?
Bizim Kızılay meydanındaki portakaldan Ne kadar uzak olduğunu anlamamıza yaradı mı? Bizim portakalımıza en yakın portakal biraz dolaşa dolaşa gittiğimizi varsayarsak Londra’da oluyor Samanyolu sisteminde bu portakallardan çok var Ne kadar? Rakamların Dili Var ı?
Rakamların Dili Var ı?
Rakamların Dili Var ı?
Rakamların Dili Var ı?
100 000 000 tane portakal Aralarındaki ortalama uzaklık biraz önce bulduğumuz uzaklık düzeyinde. Şimdi Samanyolu’nu hayal ediyor musunuz? Maalesef ölçeğimiz yetmedi. İçinde bulunduğumuz evrende kaç tane gökada Sistemi var? Rakamların Dili Var ı?
Rakamların Dili Var ı?
Rakamların Dili Var ı?
Rakamların Dili Var ı?
100 milyar tane gökada sistemi var. Evrende kaç tane portakal var? Biraz matematik... 100 000 000 000 * 100 000 000 000 = 10 000 000 000 000 000 000 000 Gelelim işin felsefesine... Rakamların Dili Var ı?
Teşekkürler.... Rakamların Dili Var ı?

More Related Content

Rakamların Dili Varmı?

  • 1. Rakamların Dili Var ı? Ethem Derman ASART Ankara Üniversitesi AS tronomi AR aştırma T opluluğu
  • 2. Rakamların Dili Var ı? Mecazi anlamda “sayıların dili var” deriz.. Niçin? Somut kavram içerdiğinden dolayı... Örnekliyelim...
  • 3. Burada herkes Gökbilimine meraklı. Kim daha çok meraklı? Haldun çok meraklı, çünkü amatör gökbilim konusunda yaptığı 20 ’ye yakın gözlem, yurtdışında yayınlandı ve 1 tane de bu konu ile ilgili kitap yazdı. Rakamların Dili Var ı?
  • 4. Siz Ne Yaptınız??? Bu konuda kaç kitap okudunuz? Bu konuda internetde gezindiniz mi? Ben de gözlem yapayım dediniz mi? Yoksa teleskop almayı mı düşündünüz? Rakamların Dili Var ı?
  • 5. Konu Gökbilim olunca maalesef sayıların dili kalmıyor, konuşamaz oluyorlar... “ AHRAZ” Sağır ve dilsizler için eskiden bu terim kullanılırdı.. Rakamların Dili Var ı?
  • 6. Bize yaşama olanağı veren Güneşimizi ne kadar tanıyoruz?? İyi biliriz.... Nesini biliyorsunuz? Uzaklığını... Çapını... Rakamların Dili Var ı?
  • 8. Güneş ile Dünyamız arasındaki ortalama uzaklık 149 500 000 KiloMetre’dir. Bu sayı size ne ifade ediyor? Rakamların Dili Var ı?
  • 9. Bana bir şey ifade etmiyor? Doğal olarak size de bir şey ifade etmiyor. Yani bu sayı konuşmuyor... Bu sayıyı nasıl konuştururuz? Sorusunu sorduğumuzda beynimiz devreye girer ve bildiği bir takım bilgilerle karşılaştırmaya başlar. Rakamların Dili Var ı?
  • 10. 149.5 milyon kilometre 149.5 milyon 149.5 Eğer birimi ve milyonu unutursak Beynimiz karşılaştıracak çok şey bulur. Böyle yapmamalıyız, bunun bir uzaklık olduğunu unutmamalıyız. Rakamların Dili Var ı?
  • 11. İyi bildiğimiz en büyük uzaklık nedir? Ankara-İstanbul yolu. Yaklaşık 500 kilometre. Otobüs ile 5 saatde gidebiliyoruz. Peki Güneş’e olan uzaklığımız kaç Ankara-İstanbul uzaklığına eşittir? Rakamların Dili Var ı?
  • 12. Biraz matematik yapalım. 150 000 000 / 500 = 300 000 kez. Bir gunde İstanbul’a gideriz, yoruluruz. Ertesi günü döndüğümüzü düşünürsek. Bu yolculuğu sürekli her gün yaparsak demek ki Güneş’e olan uzaklığımızı 300 000 günde tamamlarız. Rakamların Dili Var ı?
  • 13. Biraz daha matematik yapalım... 300 000 gün kaç yıl yapıyor? 300 000 / 365 = 822 Yıl. Ben 65 yaşında öleceğime göre, yolda toruna, torununun torununa karışsak dahi bu yolu almamız zor. Benden 400 kuşak sonra ki torunum, ancak bu uzaklığı kateder. Rakamların Dili Var ı?
  • 14. Kafamız karıştı, biraz daha basit matematik yapalım. Varan otobüsü ile Güneş’e gitmeye karar verelim. Yolda herhangibir ihtiyaç molası vermeyelim. Yemeyelim, içmeyelim ve tuvalete gitmeyelim. Sürücü uyumasın, sürekli sürsün ve otobüs hiç durmasın. Ne kadar zamanda Güneş’e varırız? Rakamların Dili Var ı?
  • 15. Biraz daha daha matematik.... 150 000 000 / 100 = 1 500 000 saat. 1 500 000 / 24 = 62 500 gün 62 500 / 365 = 171 yıl Şimdi iyi bir karşılaştırma yapabiliriz. Sayıyı biraz daha iyi anlayabiliriz. Rakamların Dili Var ı?
  • 16. Beynimiz bu tür kavramları kolayca algılasın diye genellikle model, maket yaparız. Bunlardan en basiti haritalardır. Örneğin 20 000 kez küçültülmüş yeryüzünün haritasını çıkarırız ve 1/20000 ölçeklidir deriz. Ev planları ve maketleri de aynı kategoriye girer. Model veya maket yaparken en önemli kavram ÖLÇEK ’tir Rakamların Dili Var ı?
  • 17. Gelin hep beraber Evrenimizin modelini yapalım. Bunu yapmadan önce gökbilimde uzaklıkların ve cisimlerin boyutlarının ne denli büyük olduğunu unutmayalım. “ Astronomik bir rakam” terimini hep biliriz... “ Sesin Ayyuk’a çıktı” atasözünü biliyoruz herhalde... Rakamların Dili Var ı?
  • 18. Biraz daha 3 matematik yapalım... Güneşimizin çapı = 1 400 000 km’dir. Bunu 10 cm çaplı bir Washingtın portakalı büyüklüğüne getirmek için kaç kez küçültmeliyiz. Önce km’yi cm’ye çevirelim. 1 400 000 km= 1 400 000 000 m =140 000 000 000 cm. Sonra 10 cm’e bölelim. 140 000 000 000 / 10 = 14 000 000 000 Kısaca 14 milyar kez küçülmemiz gerekiyor. Rakamların Dili Var ı?
  • 19. Evrenin modelini yapmak için ölçeğimizi saptadık. Herşeyi ve her uzaklığı 14 milyar kez küçülteceğiz. Örneğin Güneş-Dünya uzaklığı modelimizde nedir. 150 000 000 km / 14 000 000 000 = 0.0107 km. 0.0107 km = 10.7 metre. Rakamların Dili Var ı?
  • 20. Dünya’mızın çapı 12 750 km. 12 750 km = 12 750 000 m = 1 275 000 000 cm. 1 275 000 000 / 14 000 000 000 = 0.09 cm . Bir başka deyişle 0.9 milimetre. İri bir kum tanesi diyebiliriz. Şimdi sadece Dünya için değil güneş sistemimizde bulunan tüm gezegenler için benzer hesapları Yaparsak ve bir çizelgede bunları gösterirsek... Rakamların Dili Var ı?
  • 21. Rakamların Dili Var ı? 0.2 mm 421 m Pluto 3.4 mm 322 m Neptün 4 mm 205 m Uranüs 9 mm 102 m Satürn 10 mm 55.6 m Jüpiter 0.5 mm 16.3 m Mars 0.9 mm 10.7 m Dünya 0.8 mm 7.72 m Venüs 0.3 mm 4.07 m Merkür Büyüklükleri Uzaklıkları Gezegenler
  • 22. Bu büyüklük ve uzaklıkları daha iyi kavramak için Modelimizi bir harita üzerine yerleştirelim. Bir çok açıdan bu harita işimize yarayacak. Portakalımızı (pardon güneşimizi) Kızılay meydanının ortasına koyalım. Dünya iri bir kum tanesi büyüklüğünde Gima’nın yanındaki meşhur büyük postahanenin önündedir. Rakamların Dili Var ı?
  • 26.
  • 27. Güneş sistemimiz içinde bulunan gezegenlerin Birbirlerine göre konumlarını çok güzel kavradık. Yersel gezegenler ile dev gezegenler arasında çok Önemli farklar vardır. Güneş sistemimiz içinde başka hangi gök cisimleri Var? Rakamların Dili Var ı?
  • 28. Güneş sistemimizin modelini yaptiğimiza göre artık bu modele yıldızları da koymamız gerekir. (Gökyüzünde yalnız gezen yıldızlar...) En yakın yıldız Proxima Centauri Üçlü bir sistemin en sönük üyesi Uzaklığı 4.24 Işık yılı Bu yıldız bizim modelimizde acaba nerede? Rakamların Dili Var ı?
  • 31.
  • 32.
  • 37. Bu soruya herkes yanıt verebilir... Vereceğiniz yanıtlar sadece sizin beklentilerinizdir 4.24 Işık yılı çok küçük bir rakam ama uazaklık da gerçekten çok mu küçük? Bu sorunun yanıtı da yine biraz Matematikle ilgili.... Rakamların Dili Var ı?
  • 38. Biraz daha 5 matematik yapalım.... Bir ışık yılı, ışığın bir yılda aldığı yol... Işık bir yılda ne kadar yol alır? Işığın hızı saniyede 300 000 km olduğunu doğduğumuzda(!!!) öğreniyoruz Bir yılda aldığı yolu bulabilir miyiz? EVET Rakamların Dili Var ı?
  • 39. 1 Saniyede 300 000 km 1 Dakikada 300 000 * 60 = 18 000 000 km 1 Saatde 18 000 000 * 60 = 1 080 000 000 km 1 Günde 1 080 000 000 * 24 = 25 920 000 000 km 1 Yılda 25 920 000 000 * 365 = 9 460 800 000 000 km Rakamların Dili Var ı?
  • 40. Proxima Centauri 4.24 IY uzaklıktaydı. 9 460 800 000 000 * 4.24 = 40 113 792 000 000 km Bu uzaklığı modelimize koymak için daha önce Yaptığımız gibi belirli bir ölçeğe getirmemiz gerekiyor, 14 milyara bölmemiz gerekiyor 40 113 792 000 000 / 14 000 000 000 = 2 865 km 2 865 km Rakamların Dili Var ı?
  • 41. Bizim Kızılay meydanındaki portakaldan Ne kadar uzak olduğunu anlamamıza yaradı mı? Bizim portakalımıza en yakın portakal biraz dolaşa dolaşa gittiğimizi varsayarsak Londra’da oluyor Samanyolu sisteminde bu portakallardan çok var Ne kadar? Rakamların Dili Var ı?
  • 45. 100 000 000 tane portakal Aralarındaki ortalama uzaklık biraz önce bulduğumuz uzaklık düzeyinde. Şimdi Samanyolu’nu hayal ediyor musunuz? Maalesef ölçeğimiz yetmedi. İçinde bulunduğumuz evrende kaç tane gökada Sistemi var? Rakamların Dili Var ı?
  • 49. 100 milyar tane gökada sistemi var. Evrende kaç tane portakal var? Biraz matematik... 100 000 000 000 * 100 000 000 000 = 10 000 000 000 000 000 000 000 Gelelim işin felsefesine... Rakamların Dili Var ı?