Sunum
- 1. (Ge巽i D旦nemi Eserleri 11. ve 12. Y端zy脹llar)
- 2. T端rklerin M端sl端man olduunu kabul ettiimiz 10. y端zy脹lla, Divan edebiyat脹n脹n balang脹c脹 olarak kabul edilen 13. y端zy脹l aras脹nda 聴slamiyetin etkisi alt脹nda verilmi olan, bir anlamda ge巽i d旦nemi 端r端nlerimiz say脹lan eserler yer almaktad脹r.
- 3. Eserlerin Genel zellikleri 聴slamiyet 旦ncesi k端lt端r ve 聴slami k端lt端r i巽 i巽edir. Eserlerde toplum hayat脹n脹 ekillendirme ve y旦nlendirme amac脹 g端d端lm端t端r. Eserlerde dini 旦retme amac脹 esas al脹nm脹t脹r. Hece 旦l巽端s端yle beraber aruz 旦l巽端s端 de kullan脹lmaya balanm脹t脹r. Dile Arap巽a ve Fars巽adan s旦zc端kler girmitir. Naz脹m birimi d旦rtl端k ve beyittir. Arap ve Fars edebiyat脹nda kullan脹lan naz脹m ekilleri ile eserler verilmeye balanm脹t脹r.
- 4. Bu 端r端nler unlard脹r; Kutadgu Bilig Atebet端l Hak但y脹k Div但n-脹 Hikmet Div但n端 L端g但tit T端rk!
- 5. Kutadgu Bilig 聴slami d旦nem T端rk edebiyat脹n脹n ilk eseri olan Kutadgu Bilig, Yusuf Has H但cip taraf脹ndan yaz脹lm脹t脹r. Eser, 1069 y脹l脹nda tamamlanarak Karahanl脹 Devleti hakanlar脹ndan Tabga巽 Bura H但na sunulmutur.
- 6. Genel zellikleri Kutadgu Bilig, Hakaniye leh巽esiyle yaz脹lm脹, didaktik bir eserdir. Mutluluk veren bilgi anlam脹na gelmektedir. 聴nsana her iki d端nyada ger巽ekten kutlu olmak, mutlu yaamak i巽in gerekli yolu g旦stermeyi ama巽layan bu kitap aruz vezni ile yaz脹lm脹t脹r. Mesnevi naz脹m ekli ile yaz脹lm脹t脹r. 6645 beyitten oluur(?)
- 7. Edebiyat脹m脹zda aruz 旦l巽端s端n端n kullan脹ld脹脹 ilk eser olarak kabul edilmektedir. Eser, bir巽ok b旦l端m端nde devlet idaresinin ve sosyal d端zenin nas脹l olmas脹 gerektiini anlat脹r. Bu y旦n端yle edebiyat脹m脹zda ilk siyasetname olarak kabul edilir. Kutadgu Bilig, sembolik bir m端nazara karakterindedir. M端nazaran脹n kahramanlar脹 d旦rt kiiden ibaret olmakla beraber, genel olarak a脹rl脹k noktalar脹n脹 iki kii aras脹ndaki konumalar oluturur.
- 9. Yusuf Has Hacip, bu eserinde T端rk h端k端mdarl脹k, devlet idaresi ve hikmet geleneklerinin Arap ve Fars gelenekleri ile kar脹lat脹r脹labilecek derecede baar脹l脹 olduunu g旦stermek ve ispatlamak amac脹n脹 g端tmektedir.
- 10. Atabet端l Hak但y脹k Eser, Edip Ahmet Y端kneki taraf脹ndan kaleme al脹nm脹t脹r. Yazar脹n Karahanl脹 beylerinden Muhammed D但d Sipehsalara hediye ettii eserde , hadis ve Arap巽a beyitlere dayanarak yazd脹脹 iirlerle, ahlakl脹 insan olman脹n yollar脹n脹, ahl但k ilkelerini a巽脹klam脹, 巽eitli ahlak樽 旦端tlerde bulunmu, 聴slam樽 d端端nce ve g旦r端lere yol g旦sterici olmutur.
- 11. Genel zellikleri 錫Hakikatlerin Eii anlam脹na gelmektedir. Konusu din ve ahl但kt脹r. Eserde d端nyay脹 , Allah脹, insan脹 bilmenin sadece bilgi yoluyla olabilecei anlat脹l脹r. Didaktik(旦retici) bir eserdir. Eser mesnevi tarz脹nda yaz脹lm脹t脹r. 46 beyit ve 101 d旦rtl端kten olumutur. Beyitler ve d旦rtl端kler bir arada kullan脹lm脹t脹r.
- 12. D聴VN-I H聴KMET Ahmet Yesev樽 nin s旦yledii hikmet adl脹 iirleri bir araya getiren T端rk tasavvuf edebiyat脹n脹n bilinen en eski 旦rneklerini i巽eren kitapt脹r. Genel olarak dervilik hakk脹nda 旦vg端lerden ,bu d端nyadan ikayetten, cennet ve cehennem tasvirlerinden, peygamberin hayat脹ndan ve mucizelerinden bahsedilir. Tasavvuf k端lt端r端n端n temel i bu yap脹ttad脹r. Yunus Emrenin, Hac脹 Bekta樽, Hac脹 Bayram樽 gibi mutavv脹flar脹n d端端ncelerinin kayna脹 bu yap脹ttad脹r.
- 13. Genel zellikleri Eser 12. y端zy脹la aittir. Kitapta Allah ak脹 ve peygamber sevgisi ilenmitir. Hikmet: Ho, hay脹rl脹 s旦z anlamlar脹na gelir. Sade ve yal脹n bir dil kullan脹lm脹t脹r.
- 14. D旦rtl端k ve beyitle yaz脹lm脹t脹r. 217 hikmet ve bir m端nacattan oluur. Eser, lirik ve didaktik 旦zellik ta脹r. Eser, Karahanl脹 T端rk巽esinin Hakaniye leh巽esiyle yaz脹lm脹t脹r. Hikmetler,hece 旦l巽端s端n端n 4+3 ve 4+4+4 kal脹plar脹 ile yaz脹lm脹t脹r.
- 15. D聴VN LGT聴T-TRK Kagarl脹 Mahmud taraf脹ndan yaz脹lm脹t脹r. 1072-1074 y脹llar脹 aras脹nda yaz脹lan bu eser, T端rk巽enin ilk s旦zl端端 ve dil bilgisi kitab脹 olarak kabul edilir. T端rk boylar脹 ve corafyas脹 ile T端rklerin 旦rf ve gelenekleri 端zerine 旦nemli bilgiler vermektedir.
- 16. Genel zellikleri T端rk巽e Arap巽a s旦zl端k niteliindedir. Eserde 7500 den fazla T端rk巽e s旦zc端端n a巽脹klamas脹 yap脹lm脹t脹r. S旦zc端klerin anlam脹, 旦rnekler verilerek a巽脹klanm脹t脹r. S旦zc端kleri 旦rneklemede atas旦zleri ve iirlerden yararlanm脹t脹r. Yazar, eserini oluturma s端recinde bir巽ok T端rk boyunu gezerek derlemeler yapm脹t脹r. Araplara T端rk巽eyi 旦retmek, T端rk巽enin zenginliini ve yayg脹nl脹脹n脹 g旦stermek amac脹 ile yaz脹lm脹t脹r. Kullan脹lan iirler beyit ve d旦rtl端klerden oluur.
- 17. Kagarl脹 Mahmudun 11. y端zy脹lda Balasagunu merkez alarak 巽izdii D端nya haritas脹 o d旦nem T端rklerinin yaad脹klar脹 b旦lgeleri ve da脹l脹mlar脹n脹 g旦stermesi bak脹m脹ndan dikkate ayand脹r. Harita, T端rklerin bulunduu b旦lgeleri g旦stermek amac脹yla 巽izilmitir. Daire eklinde olan haritan脹n 巽evresinde Dou, Bat脹, Kuzey, G端ney y旦nleri belirtilmi, baz脹 deniz ve 脹rmaklar g旦sterilmitir. Bat脹da iaret edilen yerler 聴dil boylar脹na, yani K脹p巽aklar脹n ve Frenklerin oturduklar脹 b旦lgelere kadar uzan脹r. G端ney-Bat脹da Habeistana, G端neyde Hint, Sint, Douda in ve Japonyaya iaret edilmitir.