Kesan Kedatangan Masyarakat Cina ke Tanah Melayu
Download as DOCX, PDF
9 likes56,715 views
Kesan Kedatangan Masyarakat Cina ke Tanah Melayu
- 1. 1 1.0 Pendahuluan Pergilah ke mana sahaja pasti ramai yang mengetahui Negara Malaysia sebagai sebuah Negara yang mempunyai masyarakat majmuk berbilang kaum tetapi masih mampu mempertahankan perpaduan dalam kalangan masyarakatnya. Di situlah uniknya Malaysia. Mengulas tentang kemajmukan masyarakat, Berghe (1967) telah menyenaraikan ciri-ciri masyarakat majmuk iaitu: a. Tidak ada penyesuaian nilai di antara satu kelompok dengan kelompok yang lain b. Tidak wujud keseragaman dari segi kebudayaan c. Selalu berlaku konflik dan penentangan antara kelompok yang ada d. Tiap-tiap kelompok itu mengekalkan kuasa otonomi mengikut bahagian sistem social mereka. e. Unsur paksaan serta saling bergantungan dalam bidang ekonomi sebagai factor asas untuk berlakunya interaksi. f. Pemecahan pucuk pimpinan berdasarkan kepada kepentingan kelompok tertentu.1 Kemajmukan masyarakat Malaysia boleh dilihat dalam pola bahasa, kebudayaan dan agamanya serta struktur ekonomi. Selain itu, sebagai masyarakat majmuk budaya politik masyarakat semenanjung Malaysia juga berpecah mengikut garis ras, tradisi dan lain-lain sentiment. Tiap-tiap komuniti pula akan beusaha menjaga, memupuk serta memperkuatkan kepentingan kaum masing-masing. Jika diteliti terdapat tiga kaum utama di Malaysia iaitu kaum Melayu, Cina dan India.2 Kaum-kaum ini masing-masing mempunyai adat dan budaya tersendiri. Berfokus kepada kaum Cina, kaum Cina merupakan kaum yang berasal dari Negara China dan terdiri daripada beberapa subetnik yang lebih khusus seperti Hokkian, Kanton, Hakka, Teociu, Hailam dan lain-lain.3 Tiga kawasan asal orang Cina ialah Kwantung, Fuchien dan Kwangsai. Tiap-tiap wilayah ini pula dipecahkan kepada daerah yang lebih kecil hingga ke peringkat kampung. Setiap suku kaum pula mempunyai aktiviti ekonomi yang berbeza. Sebagai 1 Mohamad Idris Saleh, (et.al), Sejarah Pembangunan Bangsa dan Negara, Utusan Publications & Distributors, Kuala Lumpur, 1994, hlm. 55 2 Mohamad Idris Saleh, (et.al), Sejarah Pembangunan Bangsa dan Negara, hlm. 57 3 J. Cushman & W.Gungwu, Perubahan Identitas Orang Cina di Asia Tenggara, Pustaka Utama Graiti, Jakarta, 1991, hlm. 12
- 2. 2 contoh, ramai orang Hokkien menceburi bidang perniagaan hingga kepada import- eksport, orang Hakka melombong dan orang Teochew bertani serta menjadi nelayan.4 Seterusnya, menjawab persoalan mudah iaitu siapakah orang Cina dalam konteks yang lebih khusus bukanlah semudah mencari jawapannya. Sememangnya di mana sahaja mereka tinggal, mereka tetap dilabel sebagai orang Cina tetapi isi label itu yakni ciri-ciri mereka sebagai orang Cina adalah berbeza dari satu daerah dengan daerah yang lain. Orang-orang Cina sememangnya memiliki persamaan tradisi budaya tetapi rincian tradisi ini berbeza dalam banyak cara, bergantung kepada di mana mereka tinggal. Satu-satunya persamaan budaya mereka ialah kesemua orang Cina menyambut Tahun Baru Cina namun cara sambutan tersebut tetap berbeza.5 Bagaimana orang Cina menjadi sebahagian daripada masyarakat majmuk di Malaysia, sejarah kedatangan mereka dan kesan kedatangan mereka akan dibincangkan pada topik-topik seterusnya. 4 Mohd Isa Othman, Sejarah Malaysia (1800-1963), Utusan Publications & Distributors, Kuala Lumpur, 2002, hlm. 172 5 J. Cushman & W.Gungwu, Perubahan Identitas Orang Cina di Asia Tenggara, hlm. 188
- 3. 3 2.0 Sejarah Kedatangan Masyarakat Cina ke Tanah Melayu Dikatakan bahawa kedatangan kaum Cina ke Tanah Melayu bermula sejak zaman kerajaan Melaka lagi.6 Melaka merupakan pusat perdagangan pada ketika itu. Pelabuhannya menjadi tempat persinggahan pedagang-pedagang dari India, Timur Tengah, Eropah, termasuklah China.7 Hal ini membuktikan kerajaan Melaka dan Negara China sememangnya mempunyai hubungan diplomatik sehingga membolehkan kaum Cina berhijrah ke Tanah Melayu walaupun pada awalnya penghijrahan tersebut hanya melibatkan sebilangan kecil sahaja. Penghijarahan masuk secara besar-besaran berlaku selepas pembukaan Pulau Pinang pada tahun 1786, Singapura pada tahun 1819 dan Negeri-negeri Selat pada tahun 1826. Di peringkat ini, mereka berkumpul di kawasan perlombongan Lukut dan Sungai Ujong. Mereka juga turut berhijrah ke Johor semasa pemerintahan Temenggong Ibrahim (1829-1862) untuk mengusahakan ladang-ladang di Kelian Pauh iaitu Taiping.8 Hong Pek Koon dalam bukunya yang bertajuk Chinese Politics in Malaysia mengatakan bahawa terdapat tiga fasa perbezaan penghijrahan orang Cina: One can discern three distinct phases in the pattern on Chinese immigration and settlement in Malaya: 1) the earliest period, from the beginning of fifteenth century to the founding af the Straits Settlements by British, which saw the establishment of the Baba community, 2) from the advent of mass immigration in the 1820s onwards, when the Laukeh community emerged and flourished and 3) from the 1900s to the outbreak of World War II, when political groupings took shape and political activities prolifersted.9 6 Mohamad Idris Saleh, et.al, Sejarah Pembangunan Bangsa dan Negara, hlm. 56 7 Joginder Singh Jessy, Tawarikh Tanah Melayu (1400-1959), Dewan Bahasa dan Pustaka, Kuala Lumpur, 1976, hlm. 7 8 Mohamad Idris Saleh, (et.al,), Sejarah Pembangunan Bangsa dan Negara, hlm. 57 9 Heng Pek Koon, Chinese Politics in Malaysia, Oxford University Press, New York, 1988, hlm. 9
- 4. 4 Terdapat beberapa faktor yang mendorong kepada kedatangan orang Cina ke Tanah Melayu iaitu: a. Kemiskinan dan kemerosotan taraf hidup di China memaksa mereka untuk keluar berhijrah. Di samping itu, ramai petani kehilangan tanah kerana gagal membayar cukai yang tinggi. b. Ketidakstabilan politik yang mengancam nyawa dan harta benda telah memaksa sebilangan besar orang Cina untuk berhijrah. Gerakan menentang pemerintahan Manchu sentiasa meletus, antaranya ialah Pemberontakan Taiping, Pemberontakan Boxer dab Revolusi Cina. c. Dasar ekonomi penjajah untuk mengaut kekayaan dan pertambahan permintaan bijih timah di Eropah mendorong British untuk mengimport buruh luar. d. Tarikan untuk mencari rezeki dan kekayaan di Negara asing menjadi factor penghijrahan orang Cina. Perkembangan perusahan bijih timah pertengahan abad ke- 19 dan perusahaan getah pada abad ke-20 di Tanah Melayu menambahkan minat orang Cina untuk berhijrah.10 Orang Inggeris beranggapan bahawa orang Cina mempunyai semangat bekerja yang kuat dan berdaya usaha ekoran itu, orang Inggeris menggalakkan kedatangan mereka ke Tanah Melayu. Selain terlibat dalam aktiviti perdagangan, orang Cina juga turut bekerja di sektor pertanian. Mereka mengerjakan kebun-kebun lada hitam, gambir, buah pala, bunga cengkih, kelapa, tembakau, ubi kayu dan sirih.11 Bagaimana pula orang Cina boleh sampai ke Tanah Melayu? Dikatakan bahawa mereka yang datang ke Tanah Melayu adalah menggunakan biaya sendiri. Apabila permintaan buruh bertambah, galakan diberi untuk menarik lebih ramai kemasukan pendatang. Sebelum British camput tangan, pemerintah-pemerintah Melayu sememangnya membawa masuk buruh-buruh Cina untuk melombong. Kapitan12 dilantik untuk mengendalikannya. Manakala di Johor pula menggunakan system Kangcu untuk menggalakkan pertanian. Sultan Johor mengeluarkan surat kepada pemodal Cina untuk mengusahakan tanaman lada dan gambir.13 10 Mohamad Idris Saleh, (et.al), Sejarah Pembangunan Bangsa dan Negara, hlm. 57 11 Mohd Isa Othman, Sejarah Malaysia (1800-1963), hlm. 171 12 Kapitan juga dikenali sebagai ketua kongsi gelap 13 Mohd Isa Othman, Sejarah Malaysia (1800-1963), hlm. 174
- 5. 5 Satu lagi sistem yang menggalakkan kemasukan orang Cina ke Tanah Melayu ialah sistem kredit tiket. Berdasarkan sistem ini sinkeh14 diberi hutang tambang pelayaran. Untuk membayar hutang tersebut buruh Cina perlu bekerja dengan broker buruh sehingga hutang dan faedahnya selesai dibayar. Walau bagaimanapun, sistem ini tidak dapat bertahan lama kerana broker-broker mahu mengaut keuntungan lebih dengan mengenakan bayaran tinggi kepada majikan.15 Sistem ini kemudiannya diharamkan pada tahun 1914 namun tidak menyekat kemasukan buruh Cina ke Tanah Melayu apabila majikan-majikan mula menghantar agen-agen ke China untuk mendapatkan tenaga buruh. Biasanya orang yang dipilih ialah mandur. Mandur akan balik ke kampung halaman untuk mencari pekerja. Semua perbelanjaan akan ditanggung oleh majikan tetapi semua urusan perkejaan akan dikontrakkan. Buruh yang masuk melalui sistem ini dikenali sebagai buruh kontrak. Nisbah jantina penghijrah menjadi tidak seimbang apabila kebanyakannya adalah lelaki dewasa. Hal ini menimbulkan beberapa masalah sosial. Keadaan ini menyebabkan ramai buruh pulang ke China. Kerajaan telah mengeluarkan Peraturan Sekatan Penghijrahan yang mula dikuatkuasakan pada tahun 1933. Kemasukan pendatang Cina lelaki disekat tetapi membenarkan pendatang wanita. Hal ini telah mendorong kemasukan penghijrah wanita dan antara tahun 1930-1938 dianggarkan 190 ribu penghijrah wanita Cina membanjiri Tanah Melayu.16 Kedatangan wanita Cina telah mendorong orang Cina berkeluarga dan mewujudkan kehidupan yang lebih baik. Selepas tahun 1930, kerajaan British melaksanakan dasar imigrasi yang lebih ketat. Kesannya kemasukan penghijrah ke Tanah Melayu berkurang dengan banyak. 14 Sinkeh adalah nama lain bagi orang Cina yang dibawah masuk ke Tanah Melayu melalui Sistem Tiket Kredit 15 Mohd Isa Othman, Sejarah Malaysia (1800-1963), hlm. 175 16 Mohd Isa Othman, Sejarah Malaysia (1800-1963), hlm. 176
- 6. 6 3.0 Kesan Kedatangan Masyarakat Cina ke Tanah Melayu 3.1 Sosial Semasa British menjajah Tanah Melayu mereka telah membawa masuk masyarakat cina ke negeri Pulau Pinang pada tahun 1786, Singapura pada tahun 1819 dan negeri-negeri selat pada tahun 1826.17 Hal ini kerana, kepentingan kaum ini kepada British, disebabkan mereka sudah selesa berada di Tanah Melayu maka secara tidak langsung mereka tidak lagi berminat untuk pulang ke Tanah Air mereka. Justeru hal ini menyebabkan penduduk Tanah Melayu menjadi menajdi masyarakat majmuk. Kemasukan masyarakat Cina ke Tanah Melayu jelas menunjukkan proses pembentukan masyarakat majmuk telah bermula. Justeru, pihak kerajaan telah melaksanakan pelbagai langkah agar tiada seorang pun yang akan tercicir. Seterusnya, kerajaan memperkenalkan pelbagai dasar seperti Dasar Kebudayaan Kebangsaan, Dasar Pelajaran Kebangsaan, Dasar Ekonomi Baru dan sebagainya. Dasar Kebudayaan Kebangsaan yang telah diperkenalkan oleh kerajaan merupakan agenda utama untuk mengukuhkan perpaduan bangsa dan Negara melalui kebudayaan.18 Dasar ini juga berdasarkan tiga prinsip penting yang telah ditetapkan dalam Kongres Kebudayaan Kebangsaan 1971. Prinsip yang telah ditetapkan oleh kongres ialah Dasar Kebudayaan harus berteraskan kepada kebudayaan rakyat rantau ini, unsur-unsur kebudayaan lain yang sesuai dan wajar boleh diterapkan, tetapi unsur Islam merupakan unsur yang terpenting dalam pembentukan Dasar Kebudayaan Kebangsaan.19 17 Mohamad Idris Saleh, (et.al), Sejarah Pembangunan Bangsa dan Negara, hlm. 56 18 Mohamad Idris Saleh, (et.al), Sejarah Pembangunan Bangsa dan Negara, hlm. 183 19 Mohamad Idris Saleh, (et.al), Sejarah Pembangunan Bangsa dan Negara, hlm. 182-183
- 7. 7 3.2 Pendidikan Seterusnya, dalam sektor pendidikan pula sebelum kedatangan masyarakat cina atau sebelum Tanah Melayu merdeka penduduk Tanah Melayu hanya belajar di sekolah-sekolah pondok. Namun, pada abad ke19 British telah membawa masuk golongan imigran ke Tanah Melayu menyebabkan sistem pendidikan berubah. Justeru, apabila golongan imigran tiba di Tanah Melayu mereka telah menubuhkan sekolah, seperti masyarakt Cina mereka telah membina sekolah pertama di Melaka pada tahun 1815.20 Pembentukan masyarakat majmuk di Tanah Melayu menyebabkan kerajaan memperkenalkan satu lagi dasar khusus untuk pendidikan iaitu Dasar Pelajaran Kebangsaan. Dasar Pelajaran Kebangsaan diperkenalkan kerana kerajaan menyedari bahawa pentingnya diwujudkan satu sistem pendidikan kebangsaan untuk mengantikan sistem pendidikan penjajah bagi memenuhi kehendak Negara.21 Sekolah jenis vernakular yang telah lama wujud tetap diteruskan namun ia akan menggunakan bahasa Melayu dalam sistem pembelajaran. Hal ini kerana, melalui perkara 152 yang telah termaktub dalam perlembagaan Malaysia mengatakan bahawa bahawa Melayu merupakan bahasa rasmi, manakala bahasa ibunda keturunan lain dijamin kebebasan penggunaannya. 3.3 Ekonomi Sebelum kemasukan Cina ke Tanah Melayu ekonomi masyarakat melayu hanya tertumpu di kawasan pertanian dan bekerja sebagai nelayan atau dengan istilah lain ekonomi sara hidup. Chai Hon Chan mengatakan bahawa: The malays, therefore, could not be regarded as an available source of labour supply. When they worked it was for themselves, on their on land, and very few could be persuaded to accept employment as agricultural labourers or on public work22 Namun, pada sekitar abad ke19 setelah British membawa masuk masyarkat Cina ke Tanah Melayu ekonomi Tanah Melayu berubah secara mendadak. Hal ini kerana, british menggalakan kedatangan imigran cina ke tanah melayu kerana berpendapat bahawa orang cina mempunyai semangat kerja yang kuat, berdaya saing dan bersifat keusahawanan. Justeru, kemasukan imigran cina ini telah mengubah struktur ekonomi masyarakat melayu 20 Mohd Isa Othman, Sejarah Malaysia, hlm. 212 21 Mohamad Idris Saleh, (et.al), Sejarah Pembangunan Bangsa dan Negara, hlm. 184 22 Chai Hon Chan, The Development of British Malaya 1896-1909, Oxford University Press, New Work, 1967, hlm. 102
- 8. 8 pada zaman dahulu. Perubahan ekonomi hasil daripada kemasukan buruh-buruh dari cina yang telah mempelopori ekonomi sehingga kesannya pada hari ini kita dapat lihat bahawa kejayaan yang kita kecapi menunjukkan bagaimana interaksi budaya dan kesepaduan antara dua bangsa yang berbeza mampu memberikan impak yang positif ia bukan hanya tertumpu kepada ekonomi dan sosial. Malah politik juga telah berkembang hasil daripada imigran ini. Jelaslah bahawa, imigran cina telah membawa impak keatas sosiobudaya masyarakat melayu pada abad ke-19. Oleh itu, idea british untuk membawa imigran cina merupakan pencetus kepada perubahan dan perkembangan ekonomi di tanah melayu. Tambahan pula, british telah memperkenalkan dasar pemerintahan yang bersifat liberal telah menggalakkan kemasukan cina ke tanah melayu23 . Dasar liberal yang diperkenalkan telah membawa kepada perubahan yang drastik dari segi pertambahan bilangan penduduk cina di tanah melayu. Pertambahan bilangan penduduk hasil daripada mekanisma yang dirangka khusus oleh british dalam menyediakan pelbagai kemudahan bagi menggalakkan kemasukan rakyat cina ke tanah melayu. Sebagai contoh, menyediakan kemudahan subsidi tambang dan memperkenalkan udang-undang dan peraturan imigrasi di tanah melayu24 . Justeru, kaedah ini telah membawa kepada buruh-buruh cina untuk datang ke tanah melayu. Faktor-faktor lain juga telah menyebabkan british berjaya mengubah sistem ekonomi daripada sistem sara diri kepada sistem komersial. 3.4 Sistem Politik Peralihan yang telah dicapai semenjak kedatangan rakyat cina ke tanah melayu turut mengubah sistem politik di tanah melayu. Sistem politik merupakan salah satu wadah dalam menyelesaikan konflik yang timbul dalam kalangan masyarakat yang berlainan latar belakang dan meraka telah cuba sedikit sebanyak untuk bersuara mengenai hak-hak dalam berpolitik. Hal ini demikian kerana, semenjak british mengambil alih tampuk pemerintahan di tanah melayu. Rakyat cina yang bermastautin di tanah melayu menyuarakan untuk terus kekal berada supaya mereka dapat terus hidup dalam keadaan yang cukup selesa dan mempunyai penempatan yang menjamin kelestrian hidup bersama. Rakyat cina berhasrat untuk terus kekal dan menjanjikan taat setia kepada Negara25 . 23 Mohd Isa Othman. Sejarah Malaysia, 1800-1963, hlm. 171 24 Chai Hon Chan, The Development of British Malaya 1896-1909, hlm. 103 25 Nik Hasna Nik Mahmood (terj.), Orang-orang Cina di Tanah Melayu, Universiti Teknologi Malaysia, Johor Bahru, 1997, hlm. 155
- 9. 9 Disamping itu, orang cina telah bergiat aktif dalam sistem pentadbiran di tanah melayu. Sebahagian daripada mereka mencuba menjawat jawatan dalam pentadbiran dalam mengurus dan menyelia setiap tempat yang dibahagikan oleh british. Dengan asimilasi yang berlaku kepada mereka di tanah melayu. Pegawai-pegawai yang berkhidmat dalam sistem pentadbiran berani menyuarakan dan tampil kehadapan untuk menyampaikan hasrat bagi mewakili kaum mereka. Kejayaan sistem pentadbiran yang dirangka oleh british khususnya mempunyai maksud disebalik kemasukan buruh-buruh cina ini. Hal ini demikian kerana, british ingin rakyat cina yang berimigran ke tanah melayu seharusnya terus kekal supaya dapat memberikan keuntungan ekonomi khususnya kepada pihak british. Justeru, dengan adanya meraka yang bergiat dalam sistem politik telah melebarkan sayap meraka di seluruh tanah melayu. Bahkan, meraka juga telah ramai melahirkan golongan intelek dalam kalangan rakyat cina. Golongan intelek inilah yang Berjaya mengekalkan rakyat cina untuk terus berada di tanah melayu.
- 10. 10 4.0 Kesimpulan Natijahnya, kedatangan imigran ke Tanah Melayu menyebabkan berlaku perubahan besar dalam kalangan corak masyarakat. Hal ini adalah disebabkan oleh penjajahan British yang ingin mengeksploitasi hasil bumi di Tanah Melayu sehingga membawa kepada kemasukan buruh Cina dan India yang seterusnya telah memberi kesan menyeluruh di Tanah Melayu khususnya dalam aspek politik, ekonomi, sosial dan pendidikan. Sistem Kredit Tiket dan sistem kontrak yang diperkenalkan menyebabkan lambakan kemasukan buruh Cina ke Tanah Melayu. Di samping itu, lambakan buruh Cina ini telah menggugat kedudukan orang Melayu khususnya dalam bidang ekonomi namun hal ini tidak menjadi kudis kepada pihak British malah Brtish sengaja mewujudkan jurang perbezaan antara kaum dengan mengasingkan tempat tinggal mereka. Orang Melayu dibiarkan tinggal di kawasan kampung, orang-orang Cina ditempatkan di kawasan bandar dan kawasan perlombongan, manakala orang India pula ditempatkan di kawasan pertanian, ladang-ladang dan estet-estet. Hal ini menyebabkan orang Melayu tertindas dan dinafikan hak mereka sebagai penduduk tempatan di Tanah Melayu. Walaupun kedatangan imigran ini menyebaban pelbagai kesan bruruk seperti masalah setinggan, perkauman, kongsi gelap dan sebagainya namun kedatangan mereka telah memajukan sektor ekonomi di Tanah Melayu dan secara tidak langsung mewujudkan masyarakat majmuk yang masih kekal pada hari ini.
- 11. 11 5.0 Bibliografi Chai Hon Chan. The Development of British Malaya 1896-1909. Oxford University Press: New Work. 1967 Heng Pek Koon. Chinese Politics in Malaysi. Oxford University Press: New York. 1988 J. Cushman & W.Gungwu. Perubahan Identitas Orang Cina di Asia Tenggara. Pustaka Utama Graiti: Jakarta, 1991 J. Kennedy. History of Malaya. Macmillan and Co LTD: Hong Kong. 1962 Joginder Singh Jessy. Tawarikh Tanah Melayu (1400-1959. Dewan Bahasa dan Pustaka: Kuala Lumpur. 1976. K.G Tregonning. A History of Modern Malaya. Eastern University Press LTL: London. 1964 Mohamad Idris Saleh. (et.al). Sejarah Pembangunan Bangsa dan Negara. Utusan Publications & Distributors: Kuala Lumpur. 1994 Mohd Isa Othman. Sejarah Malaysia (1800-1963). Utusan Publications & Distributors: Kuala Lumpur. 2002 Nik Hasna Nik Mahmood (terj.). Orang-orang Cina di Tanah Melayu. Universiti Teknologi Malaysia: Johor Bahru. 1997 Othman Shariff. (terj.). Latar Belakang dan Sejarah Masyarakat Moden. Penerbitan Adabi: Kuala Lumpur. 1979