dсабақ семинар жамал
- 1. №19 орта мектеп Қалалық семинар сабақ Тақырыбы:«Үлгерімі нашар оқушылармен жұмыс» Утесинова Жамал Жаңаөзен қаласы
- 2. Сабақтың тақырыбы: Тӛрт түлік туралы жырлар. Сабақтың мақсаты : Тӛрт түлік малдың пайдасымен,тіршілік табиғатымен,қадір –қасиетімен танысыру,шаруашылықтағы маңызы жӛнінде түсінік беру. Міндеті: Білім беру мен білім алудағы ұлттық салт-дәстүрді, тӛрт түлік малдың пайдасы жӛнінде білімдерін кеңейту. Дамытушылығы: Тіл байлықтарын, сӛйлеу дағдыларын, шығармашылық қабілеттерін дамыту Тәрбиелігі: Ұлттық салт-дәстүрді, тағам түрлерін қадірлеп, малды ұрмауға тәрбиелеу Оқытудың нәтижелері: 1. Жаңа тақырып туралы түсінік қалыптасады. 2. Тапсырманы орындай отырып,ӛз пікірін жеткізе алады. 3. Оқушы ӛз ойын талдай алады. 4. Кейбір оқушылар топтық жұмыс кӛмегімен берілген тапсырманы орындай алады. Көрнекілігі:Суреттер,тӛлдер суреті,сызбалар,мақал,жұмбақ,интерактивті тақта.макеттер,маркер,желім. Сабақтың барысы: І.Психологиялық дайындық. 2.Оқушыларды топқа бӛліп отырғызу(түстерді таңдау арқылы,сұрақтарға жауап беріп,топқа бӛліну) ІІ.Үй тапсырмасы «Бесік жыры» туралы әңгімелеу. -Бесік жырынан үзіндіні жатқа сұрау. Сұрақ: -Қандай жыр түрлерін білесіңдер? -Лиро-эпостық жырлар -Батырлар туралы жырлар -Тӛрт түлік туралы жырлар -Бесік жырлары -Тұрмыс салт жырлары:беташар,сыңсу. ІІІ.Жаңа сабақ. -Олай болса, бүгінгі сабағымызда тӛрт түлікке арналған жырлармен танысамыз. -Жұмбақтар шешу арқылы топтардың атын қою.
- 3. «Құлыншақ»тобы -Қамыс құлақ,тостаған тұяқ. Мінсең қанат,сүті дәрі,еті тамақ. (Жылқы) «Қошақан»тобы -Ӛзі жуас,ӛзі момын. Бір шешпейді тонын. (Қой) «Бұзауқан»тобы -Екі айнасы бар,екі найзасы бар. (Сиыр) -Иір-иір денесі, Сахараның кемесі. Ащы шӛптер тамағы, Шӛлге шыдар бағалы. (Түйе) -Басында таяғы бар,тӛрт аяғы бар. Екі құлағы бар,иегінде сақалы бар. (Ешкі) Кіріспе сөз Жұмбақты шешкенде қандай сӛздер шықты?Жылқы,қой,сиыр,түйе,ешкі барлығын бір сӛзбен қалай атауға болады? -Тӛрт түлік мал. Қазақ ежелден мал бағумен айналысқан.Ғасырлар бойы қалыптасқан бай тәжірибесі бойынша олар малдың ӛрісін,тіршілік табиғатын,қадір-қасиетін әбден зерттеп білген.Малдың еті,сүті,жүні,терісі,мүйізі,сүйегіне дейін ӛз қажетіне пайдаланып отырған. Мінсе- кӛлігі,тұтынса-бұйымы да осы болған.
- 4. Кең даланы еркін шарлап,кӛшіп- қонған халқымыздың тұрмыс-тіршілігі тӛрт түлікпен байланысты екені белгілі. «Малым-жаным садағасы,жаным-арымның садағасы»деген ата- бабаларымыз.Қазақ жері мал ӛсіруге аса қолайлы.Біздің жерімізді малсыз елестету мүмкін емес. Әр малды ӛсу жолына қарай былай атаған: Сиыр- бұзау,баспақ,тана,торпақ,тайынша,қашар,құнажын,дӛнежін,сиыр,ӛгіз,бұқа. Қой-қозы,кӛбеген,марқа,кӛрпеш,тоқты,бағлан,ісек,қошқар,саулық,қой. Ешкі-лақ,туша,бӛрте,шыбыш,серке,теке. Түйе-бота,тайлақ,буыршын,інген,атан,бура. Жылқы- құлын,жабағы,тай,құнан,байтал,дӛнен,қулық,бесті,бие,ат,сәурік,айғыр. Халық ұғымында әр малдың пірі,киесі бар.Түйенің атасы- Ойсылқара,жылқы атасы-Қамбарата, Сиыр атасы-Зеңгі баба,қой атасы-Шопан ата,ешкінің иесі-Сексек ата. Тӛрт түлік малдың пайдасы туралы айту.Еті,сүті,жүні,кӛлік,терісі. Тӛрт түлік малдың топтары:жылқы-үйір,сиыр-табын,қой-отар,түйе-келе. Мал тӛлдері: Қой тӛлі-қозы,сиыр-бұзау,-жылқы-құлын,түйе-бота,ешкі- лақ. Тӛлдер енесі ӛріске кеткенде,қарны ашқандаӛздеріне тән дыбыспен маңырайды,мӛңірейді,кісінейді,боздайды. Қай тӛлді қалай шақырады? Қой-пұшайт-пұшайт. Ешкі-шӛре-шӛре. Құлын-құрау-құрау. Сиыр-аухау-аухау. Бота-кӛс-кӛс. Кӛктемде мал туады,ӛрісте туып қалған малдардың тӛлін иелері жинайды,сол сияқты бізде тӛлдер жинаймыз. 3. Ӛлеңді оқып беремін./бейнеролик кӛрсетіліп тұрады/ ІV. Сөздік жұмыс. Оқыра ,сәйгел-сиырдың созылмалы ауруы Мӛңкіген-артқы аяғын кӛтеріп тулауы Жӛңкіген-кӛп сиырдың топырлап жүруі Қақтаған-тезегімен ластау Жамыраған-қозысымен табысуы Аңыраған-қозысынан айырыларда маңырауы Қалақтай-үй тұрмысына қолданатын құрал.Бұл жерде кішкентай дегенді білдіреді. Бұлақтай-бұл жерде кӛп дегенді білдіреді Жасқаған-үркіткен V.Оқушыларға тізбектей оқыту./әр топ ӛздеріне тиісті ӛлеңді оқиды/
- 5. VІ.Топтық жұмыс. 1-топ. Жырға сүйеніп құлынды сипатта. 2-топ. Жырға сүйеніп сиырды сипатта. 3-топ. Ешкіні,қойды сипатта. VІІ.Жеке жұмыс. Оқушылар карточкадағы тӛрт түлікке қатысты сұрақтарға жауап береді. Тӛрт түлік мал тӛлін қалай сүйеді? VІІІ.Шығармашылық жұмыс: «Ұйқасын тап» «Құлыншақ»тобы Қоғалы кӛлде ----------- Қоғаның басын--------- Құраулап оны ----------- Қыл арқанмен ----------- Керекті сӛздер: жылқышы,шайнаған,байлаған,жайлаған. «Қошақан»тобы Мә-мә деген --------- Жібек тоны,---------- Қошақаным ---------- Сүйкімді бір ----------- Керекті сӛздер: момақан,әні бар,жануар,сәні бар. «Бұзауқан»тобы Ырыс кӛзі------------- Байлығымын бір ------------- Етім дәмді, --------------- Сырымды менің ----------- Қажет болса ----------- Балауса --- бар,----- бар. Керекті сӛздер: күшім бар,сиырмын, сүт,қаймақ,ұғып ал,үйдің,шӛп,сиыр. ІX.Топтық жұмыс. Постер қорғау. Әр топ ӛз тобының аты бойынша постер қорғайды. X.Дебат.-«Мал бағу оңай ма?» XІ.Сабақты қорыту.Үйге тапсырма ӛлеңді жаттау.«Тӛрт түлік»тақырыбына эссе жазу. Бағалау.Жинаған тӛлдері бойынша топтарды мадақтау.