ݺߣ

ݺߣShare a Scribd company logo
ЭХЭМҮТ, Хүүхдийн эрчимт
эмчилгээний тасаг
2014 он
2009 он
1
• Тархи нь бие махбодийг бүхэллэг цогц
тогтолцооны түвшинд нэгтгэн зохицуулах
үүрэгтэй бөгөөд энэ үйл ажиллагаа нь
сарнихаас эхлээд бүрмөсөн алдагдах
хүртэлх эмгэг явц.
2
Эмнэл зүйн ухаанд:
• мэдрэл
• сэтгэц
• мэдрэхүй
• хөдөлгөөн хам байдлаар алдагдах шинж
Ухамсарт ухаан сарнихаас эхлээд бүрэн алдах хүртэлх
шинж тэмдгийн бүрдэл.
3
Тархины тодорхой хэсгийн цочмог гэмтэл:
•үйл ажиллагааны
• бүтцийн
.
4
1. Халдвар
2. Хор
3. Тархины голомтот шинж тэмдэг бүхий
өвчнүүд
4. Тархины голомтот шинж тэмдэггүй
өвчнүүд
5. Чихрийн шижин
6. Цусны сахар буурах
7. Элэгний кома
8. ХХХШ гэх мэт
5
- Анхдагч:
1. Хүчилтөрөгч дутал
2. Цусан хангамжийн хямрал
3. Хоргүйсгэл зохицуулгын тогтолцооны алдагдал
4. Дааврын алдагдал
5. Цус дутал гэх мэт
- Хоёрдогч:
1. Нейроны өөрчлөлт
2. Нейрон хоорондын хамаарал өөрчлөгдөх
3. Медиатрын үүсэлт өөрчлөгдөх гэх мэт
6
Хөнөөлт нөлөөнд өвөрмөц бус хариулт өгөх
хандлагатай:
• Их тархины бор гадрын эсийн ялгаралт сул
• Тархины эсийн сэртэнгийн бүрхүүлжих явц дуусаагүй
• Бодисын солилцооны эрчимд нь нийлэгших явц
давамгайлдаг
• Хөнөөлт нөлөөнд доод бүтцүүдээр зохицуулах чадвар муу
• Тархины жингийн 85- 90% нь ус байдаг ч нэмж ус татах
хандлагатай
7
Гомеостазыг хатуу тогтвортой байхыг шаарддаг ба
тэдгээрийн ялихгүй өөрчлөлтийг мэдэрч, ухаан алддаг.
Тархины судас нарийсах: Тархины судас өргөсөх:
• Гиперокси - Гипокси
• Алкалоз - Ацидоз
• Гипокапни - Гиперкапни
Сийвэнгийн осмос өөрчлөгдөхөд дасан зохицох зүй тогтол
нь алдагддаг.
8
Тархины эд эс судаслаг тороор баялаг, орон зайн
хувьд хязгаарлагдмал учир амин үзүүлэлтийг тогтмол
байхыг шаарддаг:
- Амьсгалын тоо
- ЗЦТ
- Халуун
- АД
- Шээсний гарц
- Хүчилтөрөгчийн ханамж
9
Хөнөөлт хүчин ариллаа ч нейроны түвшинд:
• Уялдуулан зохицуулах биш, харилцан үгдрүүлэх
хэт идэвхит нейроны бүс
• Цаашдаа улам даамжрах бүс
• Эндээс сэрлийн “ эмгэг үүсгэвэр “ гарна.
10
Тархины үйлийг тогтоон барих 3 гол хүчин зүйл:
1. Амьсгал
2. Цус эргүүлэл
3. Хоргүйсгэл зохицуулгын тогтолцоо
11
1. Airway
2. Breathing
3. Circulation
4. Disability
12
1. Амьсгалын замын бөглөршил :
- Хүүхэд амьсгалж байна уу?
- Амьсгалын замд бөглөрөл байна уу?
- Хүүхэд хөхөрсөн байна уу? / төвийн хөхрөлт байгаа эсэх/
- Хүүхэд амьсгалын тогтолцооны хүнд өөрчлөлттэй байна уу?
2. Хүзүү, толгойн гэмтэлтэй гэж сэжиглэвэл:
- Хүзүүг тогтвортой болгох
- log roll
Жич: Арга хэмжээг эрэмбэлэн ангилалт, яаралтай тусламжийн стандартын
дагуу авна.
13
1. Хөхрөлт
2. Яраглах
3. Толгойгоо дохилзуулан амьсгалах
4. Амьсгалын тоо хэт олон байх
5. Хяхатнаа амьсгал
6. Цээж хүчтэй хонхолзох
7. Хамрын угалз сарталзах
Жич: Арга хэмжээг эрэмбэлэн ангилалт, яаралтай тусламжийн стандартын
дагуу авна.
14
1. Шок
2. Коллапс
15
Шок (CPR):
C – color – цонхигор, хөхөлбий мэт, мөчдүүд
даарсан, эрээнтсэн
P- pulse - пульс сул, дүүрэлтгүй , пульсгүй
( энэ үед АД 600 м у б –с доош)
R- refilling time - бичил судасны дүүрэлт 3 сек –с их
Жич: Арга хэмжээг эрэмбэлэн ангилалт, яаралтай тусламжийн
стандартын дагуу авна.
16
Glasgow Coma Scale / GCS/:
-1974 онд Glasgow хотын Их сургуулийн мэдрэлийн
мэс заслын проф. Graham Teasdale, Bryan J.Jennett
нар тархины гэмтэлтэй өвчтний комын үнэлгээнд
нэвтрүүлсэн .
- Одоо яаралтай тусламж, эрчимт эмчилгээ, гэмтлийн
өвчнүүдийн үнэлгээнд хэрэглэдэг.
17
-4 наснаас дээш хэрэглэнэ.
- 3 тестээс бүрдэнэ:
• E- Eyes: Нүдний хариу урвал /1-4 оноо/
• V- Verbal: Үг ярианы хариу урвал / 1-5 оноо /
• M- Motor: Xөдөлгөөний хариу урвал /1-6 оноо/
• 3-15 оноогоор үнэлэгдэнэ.
18
Оноо 1 2 3 4 5 6
E Нүдээ огт
нээхгүй
Өвтгөхөд нүдээ нээж
хариулах: / өвдөлтийн
цэгүүдэд/
Ярихад нүдээ нээх
маягаар хариулах:
Нүдээ хар гэх
тодорхой командаар
бус, дуудах,
хашгирах үед харна.
Нүд нь аяндаа
харах: Өөрөө
нүдээ нээнэ, харна
/аяндаа харах/
- -
V Хариулт-
гүй: Дуу
авиа
гаргахгүй
Тодорхой биш ярих :
Ойлгомжгүй авиа
гаргана. Дуугарах
боловч үг нь тодорхой
биш
Яриа ойлгомжгүй:
Яриа тасалдсан, үгээ
зөөсөн, гэвч
ойлгомжгүй .
Харилцахад
түвэгтэй:
Асуултанд
Харилцан ярил-
цаж байгаа мэт
Хариулах боловч
зарим нь алдаа-
тай, манарсан
Баримжаатай:
Үг яриа хэвийн,
орчноо зөв
мэдэрнэ,
асуултанд зөв
хариулна.
-
M Өвдөл-
төнд
хариулах-
гүй: Огт
хөдөлгөөн
-гүй
Өвдөлтөнд гэдийж
байрлах: Өвдөлт
мэдрүүлэхэд эмгэгээр
тэнийлгэх / extension/
хөдөлгөөн хийнэ.
Цочруулд мөчдийг
тэнийлгэж хариулах –
мөрөө хүчилж хавчаад
алгаа гадагш эргүүлэх-
децерерац байдал
Өвдөлтөнд атийж
хариулах: Өвдөлт
мэдрүүлэхэд
эмгэгээр нугалах
/flexion/ хөдөлгөөн
хийнэ- декортикаци
байдал
Өвдөлтөөс
зугатах: Өвтгөсөн
цочруулаас гараа
татаж холдуулна.
Өвтгөхөд
чиглэсэн
хариулт хийх:
Өвдөлт
мэдрүүлэхэд
түүнд чиглэсэн
хөдөлгөөн хийнэ
Шаард-
сан
зүйлийг
хийж
чадах:
Өгсөн
коман-
дыг зөв
бие-
лүүлнэ.
19
- GCS= 3 бол гүн кома
- GCS< ба = 8 бол тархины хүнд гэмтэл
- GCS 9- 12 бол дунд зэрэг
- GCS 13- 14 бол хөнгөн зэрэг
- GCS = 15 бол ухаан саруул
20
Оноо 1 2 3 4 5 6
E Нүдээ
нээхгүй
Өвдөлт
мэдрүүлэхэд нээнэ
Дуудахад нээнэ Өөрөө нүдээ
нээнэ, харна
- -
V Дуу авиа
гаргахгүй ,
уйлахгүй
Хүүхэд уйлагнана,
огт тайвшрахгүй
буюу тайван бус
Хүүхэд уйлж байгаад
тайвшрах боловч
удалгүй дахин
уйлагнана.
Хүүхэд уйлж
байгаад
тайвширна, гэхдээ
орчны харьцаа
хангалтгүй
Хүүхэд инээнэ,
дуудсан зүгт харна,
тоглоомоо дагуулж
харна, идэвхитэй
-
M Огт
хөдөлгөөн
-гүй
Өвдөлт
мэдрүүлэхэд
тэнийлгэх /
extension/
хөдөлгөөн хийнэ
/децебрация/
Өвдөлт мэдрүүлэхэд
хэвийн бус нугалах
/flexion/ хөдөлгөөн
хийнэ /декортикация/
Өвдөлт
мэдрүүлэхэд
нугалах /flexion/
хөдөлгөөн хийнэ
Өвдөлт
мэдрүүлэхэд түүнд
чиглэсэн
хөдөлгөөн хийх
буюу хөл гараа
хөдөлгөнө, түлхэнэ
Насандаа
тохирсон
хөдөл-
гөөнтэй
21
Энэ нь Glasgow Coma Scale – ийн энгийн болгосон
хэлбэр.
А – Аlert
V – Voice
P – Pain
U- Unresponsive
22
Ухаантай:
А – Аlert
V – Voice
Ухаангүй:
P – Pain
U- Unresponsive
23
Өвдөлт мэдрүүлэх цэгүүд:
• Хумсны толионы угт
• Өвчүүний зүрхний иллэгийн цэгт
• Мөрний булчинд
24
• Хэвийн, гол байрлалтай + урвалтай = дунд
тархи хэвийн
• 3 -5 мм өргөн, гол байрлалтай + урвалгүй = дунд
тархины гэмтэл
• Нэг тал өргөссөн + урвалгүй = гурвалсан
мэдрэлийн дарагдал, эсрэг талын гэмтэл
• Нарийн, төвлөрсөн + урвалтай = гүүрийн гэмтэл
/гүүрийн цэгэн хүүхэн хараа/
• Нарийн, төвлөрсөн + урвалгүй = мансууруулах
бодис, эмийн шалтгаант
25
V- Vascular: тархинд цус харвалт, тархины судасны үрэвсэл,
эмболи, мигрень...
I- Infectious: мэнэн, энцефалит, буглаа, гэдэсний халдвар, үжил...
Т- Trauma: тархины няцрал, хүүхэд сэгсрэх хам шинж, хугарал ...
A- A lot of toxins: амин эрхтний үйлийг дарангуйлдаг, бодисын
солилцооны хүчилшил үүсгэдэг эм, химийн
бодисууд...
M- Metabolic: Дотоод шүүрлийн булчирхайн, элэг, бөөрний өвчнүүд,
электролитийн балансын алдагдлууд...
I- Intussusceptions: тохиолдлын 50% нь халууралт, байнгын цус
багадалт ...
N- Neoplasm/ hydrocephalus: СТ- ээр оношилно.
S- Seizures / post –ictal: хөдөлгөөний байдал, EEG ...
26
1. Байрлал
2. Хүчилтөрөгч
3. Дэмжих эмчилгээ
4. Маннитол
5. Өвчин намдаах
6. Амьсгал зүрхний сэхээн амьдруулалт хийхэд бэлэн
байх
7. Шаардлагатай үед гавлыг ясны трепенаци хийх
27
ГДД-г хэмжих
ГДД-г хэмжих нь хүнд хэлбэрийн тархины гэмтэлтэй
өвчтний эндэгдлийг бууруулахад ач холбогдолтой.
28
Байрлал
Толгой амьсгалын замын шулуун
байрлалд
Цээж 30 хэмийн өндөр
байрлалд
30°
29
Дэмжих эмчилгээ
• Analgosedation
• Normoxemia
• Normovolemia
• Normoventilation
• Normoglycemia
• Normothermia
• Normoosmolarity
• Цус багадалтыг эмчлэх
Гавлын дотоод даралтыг бууруулах
30
Өвчин намдаалт
Өвчин намдаалтыг мл/ кг/ цагт бодож, удаан
хугацаагаар хийх нь АД- г бууруулахгүй, амьсгал,
зүрхний үйлийг дарангуйлахгүй .
Өвчин намдаалт нь ГДД ихдэлтээс урьдчилан
сэргийлнэ. Хэт ихэссэн ГДД- г бууруулна.
Их хэрэглэгддэг нь:
- Benzodiazepines (Midazolam)
- Opiates (Sufentanil, Fentanyl)
- Ketamin
- Vegetative Regulators (Clonidine)
31
Normoxemia
PaO2 80-110 mmHg
Гипокси нь ГДД-г нэмэгдүүлнэ.
Гиперокси нь нейроноос чөлөөт радикалуудыг
нэмэгдүүлж, эсийг гэмтээдэг.
SpO2<90% >5 min болоход эндэгдэл / x 3!/
нэмэгдэнэ Chesnut
1996
32
Normovolemia
Нормволеми- д байлга.
Гиперволеми нь тархийг
хавагнуулна, ГДД-г нэмэгдүүлнэ.
Гиповолеми нь тархины хаван болон
ГДД- г бууруулахгүй, харин гипотензи
болон гипоперфузи болгоно.
33
Normoventilation
Гиповентиляци ба гиперкапни
нь тархины судсыг өргөсгөн,
ГДД-г нэмэгдүүлдэг.
Гипервентиляци ба гипокапни
нь тархины судсыг нарийсган,
ГДД-г бууруулдаг.
Микроинфаркт, ишеми болж
болно.
34
Normoglycemia
Гипогликеми нь мэдрэлийн системийг
ноцтой гэмтээнэ.
Гипергликеми: ухаан алдана,
мэдрэлийн системийг гэмтээнэ.
90-110 mg/dL (5-6.1 mmol/L)
35
Normothermia
Биеийн халуун 1 хэмээр өөрчлөгдөхөд
бодисын солилцоо 7-10%-р ихэсдэг/
багасдааг.
Халуурах нь ГДД-г нэмэгдүүлдэг, тархины
гэмтлийг нэмэгдүүлдэг.
Гипотерми нь ГДД-г бууруулдаг,
мэдрэлийн тогтолцоог хамгаалдаг
(32- 34 хэм )
36
Normothermia
36-38°C
37
Normoosmolarity
Сийвэнгийн осмос бага байх нь тархины хаван
болон ГДД-г нэмэгдүүлдэг.
Serum Osmolarity 280-295 mosmol/L
Glucose 5% 250 msomol/L
Ringer Lactate 270 mosmol/L
NaCl 0.9% 308 mosmol/L
38
Mannitol
Осмосын градиентаар ГДД- г бууруулна.
1 удаагийн тун: 0.25-0.3 g/kg
Өдөрт 4-6 удаа хүртэл давтаж болно ( 0.25-0.3 g/kg -аар)
Маннитолыг удаан дуслаар , эсвэл үргэлжилсэн дуслаар хийхгүй
/ГДД нэмэгдэнэ
Сийвэнгийн осмос > 320 mosmol/L! байхаас зайлсхий.
39
Яаралтай Trepanation хийх
Заалт :
Эмийн байнгын эмчилгээнд үр дүнгүй ГДД
ихдэлт +
- Нас < 50
- GCS > 3
- No Brain Stem Trauma
- No Irreversible Brain Injury
Том терпенаци хийвэл дараа нь пластик хагалгаа хийнэ
Терпенаци хийлгэсэн өвчтнүүдийн 70% нь сэхдэг.
40
ГДД-г бууруулахад дангаараа ач
холбогдолгүй эмүүд:
• Глюкокортикоидууд
• Булчин сулруулагч
• Лазикс
• Диакарб
• Таталт намдаах эмчилгээ
41
АНХААРАЛ ТАВЬСАНД БАЯРЛАЛАА
Толгой амьсгалын замын шулуун
байрлалд
Цээж 30 хэмийн өндөр
байрлалд
30°
42
Ad

Recommended

Amisgal lecture 20146.11.13
Amisgal lecture 20146.11.13
Oyundari.Ts mph
тархины гэмтэл
тархины гэмтэл
Ganaa Gan-Erdene
Huuhedin suvilahgui 1
Huuhedin suvilahgui 1
oyunubuns
Elegnii tuhai pp
Elegnii tuhai pp
margad1
нойр булчирхай
нойр булчирхай
АШУҮИС
цус алдалтыг тогтоох
цус алдалтыг тогтоох
Bat-Erdene Uuganjavkhaa
Anapilaksi
Anapilaksi
nytt103103
Lecture 9 bodisiin soliltsoo
Lecture 9 bodisiin soliltsoo
bulgaaubuns
нөхөн үржихүйн эрүүл мэндийн тухай ойлголт
нөхөн үржихүйн эрүүл мэндийн тухай ойлголт
doogii doogii
лекц 8 анхны тусламжийн цагаан толгой
лекц 8 анхны тусламжийн цагаан толгой
E-Gazarchin Online University
тагнайн гүйлсний орчмын буглаа
тагнайн гүйлсний орчмын буглаа
Arsenic Halcyon
Төмсөг түүний үүсэл хөгжил, макро микро бүтэц
Төмсөг түүний үүсэл хөгжил, макро микро бүтэц
Наранчимэг Г.
бшдз ын онцлог
бшдз ын онцлог
АШУҮИС
жирэмсний аюултай шинжүүд
жирэмсний аюултай шинжүүд
Sosoo Byambaa
кардиомиопати, зүрхний архаг дутагдал
кардиомиопати, зүрхний архаг дутагдал
М. Лхагва-Өлзий
Уушгины архаг бөглөрөлтөт өвчин
Уушгины архаг бөглөрөлтөт өвчин
Arsenic Halcyon
Boornii dutagdal yaraltai tuslamj
Boornii dutagdal yaraltai tuslamj
nytt103103
Элэгний голомтот эмгэг
Элэгний голомтот эмгэг
Elbegzaya Ganbaatar
таталтын үед үзүүлэх яаралтай тусламж
таталтын үед үзүүлэх яаралтай тусламж
Deegii Deegii
тархи нугасны-шингэний-өөрчлөлт
тархи нугасны-шингэний-өөрчлөлт
Халиун
Мэдрэлийн системийн халдварын шалтгаант өвчнүүд
Мэдрэлийн системийн халдварын шалтгаант өвчнүүд
Мөнхтуул Г
менингит - -мэдрэл судлал
менингит - -мэдрэл судлал
Мөнхтуул Г

More Related Content

What's hot (20)

Anapilaksi
Anapilaksi
nytt103103
Lecture 9 bodisiin soliltsoo
Lecture 9 bodisiin soliltsoo
bulgaaubuns
нөхөн үржихүйн эрүүл мэндийн тухай ойлголт
нөхөн үржихүйн эрүүл мэндийн тухай ойлголт
doogii doogii
лекц 8 анхны тусламжийн цагаан толгой
лекц 8 анхны тусламжийн цагаан толгой
E-Gazarchin Online University
тагнайн гүйлсний орчмын буглаа
тагнайн гүйлсний орчмын буглаа
Arsenic Halcyon
Төмсөг түүний үүсэл хөгжил, макро микро бүтэц
Төмсөг түүний үүсэл хөгжил, макро микро бүтэц
Наранчимэг Г.
бшдз ын онцлог
бшдз ын онцлог
АШУҮИС
жирэмсний аюултай шинжүүд
жирэмсний аюултай шинжүүд
Sosoo Byambaa
кардиомиопати, зүрхний архаг дутагдал
кардиомиопати, зүрхний архаг дутагдал
М. Лхагва-Өлзий
Уушгины архаг бөглөрөлтөт өвчин
Уушгины архаг бөглөрөлтөт өвчин
Arsenic Halcyon
Boornii dutagdal yaraltai tuslamj
Boornii dutagdal yaraltai tuslamj
nytt103103
Элэгний голомтот эмгэг
Элэгний голомтот эмгэг
Elbegzaya Ganbaatar
таталтын үед үзүүлэх яаралтай тусламж
таталтын үед үзүүлэх яаралтай тусламж
Deegii Deegii
тархи нугасны-шингэний-өөрчлөлт
тархи нугасны-шингэний-өөрчлөлт
Халиун
Lecture 9 bodisiin soliltsoo
Lecture 9 bodisiin soliltsoo
bulgaaubuns
нөхөн үржихүйн эрүүл мэндийн тухай ойлголт
нөхөн үржихүйн эрүүл мэндийн тухай ойлголт
doogii doogii
лекц 8 анхны тусламжийн цагаан толгой
лекц 8 анхны тусламжийн цагаан толгой
E-Gazarchin Online University
тагнайн гүйлсний орчмын буглаа
тагнайн гүйлсний орчмын буглаа
Arsenic Halcyon
Төмсөг түүний үүсэл хөгжил, макро микро бүтэц
Төмсөг түүний үүсэл хөгжил, макро микро бүтэц
Наранчимэг Г.
бшдз ын онцлог
бшдз ын онцлог
АШУҮИС
жирэмсний аюултай шинжүүд
жирэмсний аюултай шинжүүд
Sosoo Byambaa
кардиомиопати, зүрхний архаг дутагдал
кардиомиопати, зүрхний архаг дутагдал
М. Лхагва-Өлзий
Уушгины архаг бөглөрөлтөт өвчин
Уушгины архаг бөглөрөлтөт өвчин
Arsenic Halcyon
Boornii dutagdal yaraltai tuslamj
Boornii dutagdal yaraltai tuslamj
nytt103103
Элэгний голомтот эмгэг
Элэгний голомтот эмгэг
Elbegzaya Ganbaatar
таталтын үед үзүүлэх яаралтай тусламж
таталтын үед үзүүлэх яаралтай тусламж
Deegii Deegii
тархи нугасны-шингэний-өөрчлөлт
тархи нугасны-шингэний-өөрчлөлт
Халиун

Viewers also liked (18)

Мэдрэлийн системийн халдварын шалтгаант өвчнүүд
Мэдрэлийн системийн халдварын шалтгаант өвчнүүд
Мөнхтуул Г
менингит - -мэдрэл судлал
менингит - -мэдрэл судлал
Мөнхтуул Г
шингэн сэлбэх эмчилгээ
шингэн сэлбэх эмчилгээ
Zoridan Puntuuz
Shingenselbekh
Shingenselbekh
Sh Mikah
Meningit
Meningit
nytt103103
синдром патау
синдром патау
Ирина Шатрвоа
Respiratory failure, 2014, new
Respiratory failure, 2014, new
nytt103103
Lekts 1.utts oilgolt
Lekts 1.utts oilgolt
nytt103103
Mental retardation - mn
Mental retardation - mn
Saibo Boldsaikhan
Mon unstablae angina mon 2011
Mon unstablae angina mon 2011
Sosoo Byambaa
Patient coma (33)
Patient coma (33)
Syra Sarwar
Noir bulchirhain tsochmog urewsel
Noir bulchirhain tsochmog urewsel
nytt103103
Zurh sudasnii ovchnii yalgan onoshlogoo
Zurh sudasnii ovchnii yalgan onoshlogoo
nytt103103
Brain anatomy ariunaa
Brain anatomy ariunaa
Battulga Munkhtsetseg
нойр булчирхай
нойр булчирхай
Nurdaulet Kupjasar
мэдрэл – шингэний зохицуулга
мэдрэл – шингэний зохицуулга
Мөнхтуул Г
Мэдрэлийн системийн халдварын шалтгаант өвчнүүд
Мэдрэлийн системийн халдварын шалтгаант өвчнүүд
Мөнхтуул Г
менингит - -мэдрэл судлал
менингит - -мэдрэл судлал
Мөнхтуул Г
шингэн сэлбэх эмчилгээ
шингэн сэлбэх эмчилгээ
Zoridan Puntuuz
Respiratory failure, 2014, new
Respiratory failure, 2014, new
nytt103103
Lekts 1.utts oilgolt
Lekts 1.utts oilgolt
nytt103103
Mon unstablae angina mon 2011
Mon unstablae angina mon 2011
Sosoo Byambaa
Noir bulchirhain tsochmog urewsel
Noir bulchirhain tsochmog urewsel
nytt103103
Zurh sudasnii ovchnii yalgan onoshlogoo
Zurh sudasnii ovchnii yalgan onoshlogoo
nytt103103
мэдрэл – шингэний зохицуулга
мэдрэл – шингэний зохицуулга
Мөнхтуул Г
Ad

Similar to тархины дутмагшил, 2014 on (20)

тархины дутмагшил
тархины дутмагшил
Sosoo Byambaa
тархины дутмагшил, 2014 on
тархины дутмагшил, 2014 on
Manaljav Buya
гавал тархины гэмтэл
гавал тархины гэмтэл
Lkhagvajav Munkhtumur
Эрэмбэлэн ангилалт, яаралтай тусламж /хичээл/
Эрэмбэлэн ангилалт, яаралтай тусламж /хичээл/
Sosoo Byambaa
Respiratory failure, 2014, new
Respiratory failure, 2014, new
Manaljav Buya
гиповолемийн щок 1
гиповолемийн щок 1
Sosoo Byambaa
зүрх судас, цусны онцлог
зүрх судас, цусны онцлог
АШУҮИС
9 r angi biologi
9 r angi biologi
Shagaishuu Xoo
бага насны хүүхдийг чийрэгжүүлэх тухай
бага насны хүүхдийг чийрэгжүүлэх тухай
Copy Mn
Клиник эм зүйн дадлагын тайлан ЭЗ 505 (1).pptx
Клиник эм зүйн дадлагын тайлан ЭЗ 505 (1).pptx
OchbaatarDalaikhuu
хөгширөлтөөс урьдчилан сэргийлэх
хөгширөлтөөс урьдчилан сэргийлэх
Цэрэн-Очир Б.
Hypertension last
Hypertension last
Tuul Tula
АРТЕРИЙН ДАРАЛТ ИХДЭХ ӨВЧИН.pptx
АРТЕРИЙН ДАРАЛТ ИХДЭХ ӨВЧИН.pptx
Maaruu Angel
Гришпрунгын өвчин - Congenital aganglionic megacolon (Hirschsprung disease).pptx
Гришпрунгын өвчин - Congenital aganglionic megacolon (Hirschsprung disease).pptx
kudaibergent
тархины дутмагшил
тархины дутмагшил
Sosoo Byambaa
тархины дутмагшил, 2014 on
тархины дутмагшил, 2014 on
Manaljav Buya
Эрэмбэлэн ангилалт, яаралтай тусламж /хичээл/
Эрэмбэлэн ангилалт, яаралтай тусламж /хичээл/
Sosoo Byambaa
Respiratory failure, 2014, new
Respiratory failure, 2014, new
Manaljav Buya
гиповолемийн щок 1
гиповолемийн щок 1
Sosoo Byambaa
зүрх судас, цусны онцлог
зүрх судас, цусны онцлог
АШУҮИС
бага насны хүүхдийг чийрэгжүүлэх тухай
бага насны хүүхдийг чийрэгжүүлэх тухай
Copy Mn
Клиник эм зүйн дадлагын тайлан ЭЗ 505 (1).pptx
Клиник эм зүйн дадлагын тайлан ЭЗ 505 (1).pptx
OchbaatarDalaikhuu
хөгширөлтөөс урьдчилан сэргийлэх
хөгширөлтөөс урьдчилан сэргийлэх
Цэрэн-Очир Б.
АРТЕРИЙН ДАРАЛТ ИХДЭХ ӨВЧИН.pptx
АРТЕРИЙН ДАРАЛТ ИХДЭХ ӨВЧИН.pptx
Maaruu Angel
Гришпрунгын өвчин - Congenital aganglionic megacolon (Hirschsprung disease).pptx
Гришпрунгын өвчин - Congenital aganglionic megacolon (Hirschsprung disease).pptx
kudaibergent
Ad

More from nytt103103 (6)

NTTT 2014 tailan
NTTT 2014 tailan
nytt103103
Cor et pulmonalis
Cor et pulmonalis
nytt103103
Hodoodnii tsus aldalt
Hodoodnii tsus aldalt
nytt103103
Elegnii cirroz
Elegnii cirroz
nytt103103

тархины дутмагшил, 2014 on

  • 2. • Тархи нь бие махбодийг бүхэллэг цогц тогтолцооны түвшинд нэгтгэн зохицуулах үүрэгтэй бөгөөд энэ үйл ажиллагаа нь сарнихаас эхлээд бүрмөсөн алдагдах хүртэлх эмгэг явц. 2
  • 3. Эмнэл зүйн ухаанд: • мэдрэл • сэтгэц • мэдрэхүй • хөдөлгөөн хам байдлаар алдагдах шинж Ухамсарт ухаан сарнихаас эхлээд бүрэн алдах хүртэлх шинж тэмдгийн бүрдэл. 3
  • 4. Тархины тодорхой хэсгийн цочмог гэмтэл: •үйл ажиллагааны • бүтцийн . 4
  • 5. 1. Халдвар 2. Хор 3. Тархины голомтот шинж тэмдэг бүхий өвчнүүд 4. Тархины голомтот шинж тэмдэггүй өвчнүүд 5. Чихрийн шижин 6. Цусны сахар буурах 7. Элэгний кома 8. ХХХШ гэх мэт 5
  • 6. - Анхдагч: 1. Хүчилтөрөгч дутал 2. Цусан хангамжийн хямрал 3. Хоргүйсгэл зохицуулгын тогтолцооны алдагдал 4. Дааврын алдагдал 5. Цус дутал гэх мэт - Хоёрдогч: 1. Нейроны өөрчлөлт 2. Нейрон хоорондын хамаарал өөрчлөгдөх 3. Медиатрын үүсэлт өөрчлөгдөх гэх мэт 6
  • 7. Хөнөөлт нөлөөнд өвөрмөц бус хариулт өгөх хандлагатай: • Их тархины бор гадрын эсийн ялгаралт сул • Тархины эсийн сэртэнгийн бүрхүүлжих явц дуусаагүй • Бодисын солилцооны эрчимд нь нийлэгших явц давамгайлдаг • Хөнөөлт нөлөөнд доод бүтцүүдээр зохицуулах чадвар муу • Тархины жингийн 85- 90% нь ус байдаг ч нэмж ус татах хандлагатай 7
  • 8. Гомеостазыг хатуу тогтвортой байхыг шаарддаг ба тэдгээрийн ялихгүй өөрчлөлтийг мэдэрч, ухаан алддаг. Тархины судас нарийсах: Тархины судас өргөсөх: • Гиперокси - Гипокси • Алкалоз - Ацидоз • Гипокапни - Гиперкапни Сийвэнгийн осмос өөрчлөгдөхөд дасан зохицох зүй тогтол нь алдагддаг. 8
  • 9. Тархины эд эс судаслаг тороор баялаг, орон зайн хувьд хязгаарлагдмал учир амин үзүүлэлтийг тогтмол байхыг шаарддаг: - Амьсгалын тоо - ЗЦТ - Халуун - АД - Шээсний гарц - Хүчилтөрөгчийн ханамж 9
  • 10. Хөнөөлт хүчин ариллаа ч нейроны түвшинд: • Уялдуулан зохицуулах биш, харилцан үгдрүүлэх хэт идэвхит нейроны бүс • Цаашдаа улам даамжрах бүс • Эндээс сэрлийн “ эмгэг үүсгэвэр “ гарна. 10
  • 11. Тархины үйлийг тогтоон барих 3 гол хүчин зүйл: 1. Амьсгал 2. Цус эргүүлэл 3. Хоргүйсгэл зохицуулгын тогтолцоо 11
  • 12. 1. Airway 2. Breathing 3. Circulation 4. Disability 12
  • 13. 1. Амьсгалын замын бөглөршил : - Хүүхэд амьсгалж байна уу? - Амьсгалын замд бөглөрөл байна уу? - Хүүхэд хөхөрсөн байна уу? / төвийн хөхрөлт байгаа эсэх/ - Хүүхэд амьсгалын тогтолцооны хүнд өөрчлөлттэй байна уу? 2. Хүзүү, толгойн гэмтэлтэй гэж сэжиглэвэл: - Хүзүүг тогтвортой болгох - log roll Жич: Арга хэмжээг эрэмбэлэн ангилалт, яаралтай тусламжийн стандартын дагуу авна. 13
  • 14. 1. Хөхрөлт 2. Яраглах 3. Толгойгоо дохилзуулан амьсгалах 4. Амьсгалын тоо хэт олон байх 5. Хяхатнаа амьсгал 6. Цээж хүчтэй хонхолзох 7. Хамрын угалз сарталзах Жич: Арга хэмжээг эрэмбэлэн ангилалт, яаралтай тусламжийн стандартын дагуу авна. 14
  • 16. Шок (CPR): C – color – цонхигор, хөхөлбий мэт, мөчдүүд даарсан, эрээнтсэн P- pulse - пульс сул, дүүрэлтгүй , пульсгүй ( энэ үед АД 600 м у б –с доош) R- refilling time - бичил судасны дүүрэлт 3 сек –с их Жич: Арга хэмжээг эрэмбэлэн ангилалт, яаралтай тусламжийн стандартын дагуу авна. 16
  • 17. Glasgow Coma Scale / GCS/: -1974 онд Glasgow хотын Их сургуулийн мэдрэлийн мэс заслын проф. Graham Teasdale, Bryan J.Jennett нар тархины гэмтэлтэй өвчтний комын үнэлгээнд нэвтрүүлсэн . - Одоо яаралтай тусламж, эрчимт эмчилгээ, гэмтлийн өвчнүүдийн үнэлгээнд хэрэглэдэг. 17
  • 18. -4 наснаас дээш хэрэглэнэ. - 3 тестээс бүрдэнэ: • E- Eyes: Нүдний хариу урвал /1-4 оноо/ • V- Verbal: Үг ярианы хариу урвал / 1-5 оноо / • M- Motor: Xөдөлгөөний хариу урвал /1-6 оноо/ • 3-15 оноогоор үнэлэгдэнэ. 18
  • 19. Оноо 1 2 3 4 5 6 E Нүдээ огт нээхгүй Өвтгөхөд нүдээ нээж хариулах: / өвдөлтийн цэгүүдэд/ Ярихад нүдээ нээх маягаар хариулах: Нүдээ хар гэх тодорхой командаар бус, дуудах, хашгирах үед харна. Нүд нь аяндаа харах: Өөрөө нүдээ нээнэ, харна /аяндаа харах/ - - V Хариулт- гүй: Дуу авиа гаргахгүй Тодорхой биш ярих : Ойлгомжгүй авиа гаргана. Дуугарах боловч үг нь тодорхой биш Яриа ойлгомжгүй: Яриа тасалдсан, үгээ зөөсөн, гэвч ойлгомжгүй . Харилцахад түвэгтэй: Асуултанд Харилцан ярил- цаж байгаа мэт Хариулах боловч зарим нь алдаа- тай, манарсан Баримжаатай: Үг яриа хэвийн, орчноо зөв мэдэрнэ, асуултанд зөв хариулна. - M Өвдөл- төнд хариулах- гүй: Огт хөдөлгөөн -гүй Өвдөлтөнд гэдийж байрлах: Өвдөлт мэдрүүлэхэд эмгэгээр тэнийлгэх / extension/ хөдөлгөөн хийнэ. Цочруулд мөчдийг тэнийлгэж хариулах – мөрөө хүчилж хавчаад алгаа гадагш эргүүлэх- децерерац байдал Өвдөлтөнд атийж хариулах: Өвдөлт мэдрүүлэхэд эмгэгээр нугалах /flexion/ хөдөлгөөн хийнэ- декортикаци байдал Өвдөлтөөс зугатах: Өвтгөсөн цочруулаас гараа татаж холдуулна. Өвтгөхөд чиглэсэн хариулт хийх: Өвдөлт мэдрүүлэхэд түүнд чиглэсэн хөдөлгөөн хийнэ Шаард- сан зүйлийг хийж чадах: Өгсөн коман- дыг зөв бие- лүүлнэ. 19
  • 20. - GCS= 3 бол гүн кома - GCS< ба = 8 бол тархины хүнд гэмтэл - GCS 9- 12 бол дунд зэрэг - GCS 13- 14 бол хөнгөн зэрэг - GCS = 15 бол ухаан саруул 20
  • 21. Оноо 1 2 3 4 5 6 E Нүдээ нээхгүй Өвдөлт мэдрүүлэхэд нээнэ Дуудахад нээнэ Өөрөө нүдээ нээнэ, харна - - V Дуу авиа гаргахгүй , уйлахгүй Хүүхэд уйлагнана, огт тайвшрахгүй буюу тайван бус Хүүхэд уйлж байгаад тайвшрах боловч удалгүй дахин уйлагнана. Хүүхэд уйлж байгаад тайвширна, гэхдээ орчны харьцаа хангалтгүй Хүүхэд инээнэ, дуудсан зүгт харна, тоглоомоо дагуулж харна, идэвхитэй - M Огт хөдөлгөөн -гүй Өвдөлт мэдрүүлэхэд тэнийлгэх / extension/ хөдөлгөөн хийнэ /децебрация/ Өвдөлт мэдрүүлэхэд хэвийн бус нугалах /flexion/ хөдөлгөөн хийнэ /декортикация/ Өвдөлт мэдрүүлэхэд нугалах /flexion/ хөдөлгөөн хийнэ Өвдөлт мэдрүүлэхэд түүнд чиглэсэн хөдөлгөөн хийх буюу хөл гараа хөдөлгөнө, түлхэнэ Насандаа тохирсон хөдөл- гөөнтэй 21
  • 22. Энэ нь Glasgow Coma Scale – ийн энгийн болгосон хэлбэр. А – Аlert V – Voice P – Pain U- Unresponsive 22
  • 23. Ухаантай: А – Аlert V – Voice Ухаангүй: P – Pain U- Unresponsive 23
  • 24. Өвдөлт мэдрүүлэх цэгүүд: • Хумсны толионы угт • Өвчүүний зүрхний иллэгийн цэгт • Мөрний булчинд 24
  • 25. • Хэвийн, гол байрлалтай + урвалтай = дунд тархи хэвийн • 3 -5 мм өргөн, гол байрлалтай + урвалгүй = дунд тархины гэмтэл • Нэг тал өргөссөн + урвалгүй = гурвалсан мэдрэлийн дарагдал, эсрэг талын гэмтэл • Нарийн, төвлөрсөн + урвалтай = гүүрийн гэмтэл /гүүрийн цэгэн хүүхэн хараа/ • Нарийн, төвлөрсөн + урвалгүй = мансууруулах бодис, эмийн шалтгаант 25
  • 26. V- Vascular: тархинд цус харвалт, тархины судасны үрэвсэл, эмболи, мигрень... I- Infectious: мэнэн, энцефалит, буглаа, гэдэсний халдвар, үжил... Т- Trauma: тархины няцрал, хүүхэд сэгсрэх хам шинж, хугарал ... A- A lot of toxins: амин эрхтний үйлийг дарангуйлдаг, бодисын солилцооны хүчилшил үүсгэдэг эм, химийн бодисууд... M- Metabolic: Дотоод шүүрлийн булчирхайн, элэг, бөөрний өвчнүүд, электролитийн балансын алдагдлууд... I- Intussusceptions: тохиолдлын 50% нь халууралт, байнгын цус багадалт ... N- Neoplasm/ hydrocephalus: СТ- ээр оношилно. S- Seizures / post –ictal: хөдөлгөөний байдал, EEG ... 26
  • 27. 1. Байрлал 2. Хүчилтөрөгч 3. Дэмжих эмчилгээ 4. Маннитол 5. Өвчин намдаах 6. Амьсгал зүрхний сэхээн амьдруулалт хийхэд бэлэн байх 7. Шаардлагатай үед гавлыг ясны трепенаци хийх 27
  • 28. ГДД-г хэмжих ГДД-г хэмжих нь хүнд хэлбэрийн тархины гэмтэлтэй өвчтний эндэгдлийг бууруулахад ач холбогдолтой. 28
  • 29. Байрлал Толгой амьсгалын замын шулуун байрлалд Цээж 30 хэмийн өндөр байрлалд 30° 29
  • 30. Дэмжих эмчилгээ • Analgosedation • Normoxemia • Normovolemia • Normoventilation • Normoglycemia • Normothermia • Normoosmolarity • Цус багадалтыг эмчлэх Гавлын дотоод даралтыг бууруулах 30
  • 31. Өвчин намдаалт Өвчин намдаалтыг мл/ кг/ цагт бодож, удаан хугацаагаар хийх нь АД- г бууруулахгүй, амьсгал, зүрхний үйлийг дарангуйлахгүй . Өвчин намдаалт нь ГДД ихдэлтээс урьдчилан сэргийлнэ. Хэт ихэссэн ГДД- г бууруулна. Их хэрэглэгддэг нь: - Benzodiazepines (Midazolam) - Opiates (Sufentanil, Fentanyl) - Ketamin - Vegetative Regulators (Clonidine) 31
  • 32. Normoxemia PaO2 80-110 mmHg Гипокси нь ГДД-г нэмэгдүүлнэ. Гиперокси нь нейроноос чөлөөт радикалуудыг нэмэгдүүлж, эсийг гэмтээдэг. SpO2<90% >5 min болоход эндэгдэл / x 3!/ нэмэгдэнэ Chesnut 1996 32
  • 33. Normovolemia Нормволеми- д байлга. Гиперволеми нь тархийг хавагнуулна, ГДД-г нэмэгдүүлнэ. Гиповолеми нь тархины хаван болон ГДД- г бууруулахгүй, харин гипотензи болон гипоперфузи болгоно. 33
  • 34. Normoventilation Гиповентиляци ба гиперкапни нь тархины судсыг өргөсгөн, ГДД-г нэмэгдүүлдэг. Гипервентиляци ба гипокапни нь тархины судсыг нарийсган, ГДД-г бууруулдаг. Микроинфаркт, ишеми болж болно. 34
  • 35. Normoglycemia Гипогликеми нь мэдрэлийн системийг ноцтой гэмтээнэ. Гипергликеми: ухаан алдана, мэдрэлийн системийг гэмтээнэ. 90-110 mg/dL (5-6.1 mmol/L) 35
  • 36. Normothermia Биеийн халуун 1 хэмээр өөрчлөгдөхөд бодисын солилцоо 7-10%-р ихэсдэг/ багасдааг. Халуурах нь ГДД-г нэмэгдүүлдэг, тархины гэмтлийг нэмэгдүүлдэг. Гипотерми нь ГДД-г бууруулдаг, мэдрэлийн тогтолцоог хамгаалдаг (32- 34 хэм ) 36
  • 38. Normoosmolarity Сийвэнгийн осмос бага байх нь тархины хаван болон ГДД-г нэмэгдүүлдэг. Serum Osmolarity 280-295 mosmol/L Glucose 5% 250 msomol/L Ringer Lactate 270 mosmol/L NaCl 0.9% 308 mosmol/L 38
  • 39. Mannitol Осмосын градиентаар ГДД- г бууруулна. 1 удаагийн тун: 0.25-0.3 g/kg Өдөрт 4-6 удаа хүртэл давтаж болно ( 0.25-0.3 g/kg -аар) Маннитолыг удаан дуслаар , эсвэл үргэлжилсэн дуслаар хийхгүй /ГДД нэмэгдэнэ Сийвэнгийн осмос > 320 mosmol/L! байхаас зайлсхий. 39
  • 40. Яаралтай Trepanation хийх Заалт : Эмийн байнгын эмчилгээнд үр дүнгүй ГДД ихдэлт + - Нас < 50 - GCS > 3 - No Brain Stem Trauma - No Irreversible Brain Injury Том терпенаци хийвэл дараа нь пластик хагалгаа хийнэ Терпенаци хийлгэсэн өвчтнүүдийн 70% нь сэхдэг. 40
  • 41. ГДД-г бууруулахад дангаараа ач холбогдолгүй эмүүд: • Глюкокортикоидууд • Булчин сулруулагч • Лазикс • Диакарб • Таталт намдаах эмчилгээ 41
  • 42. АНХААРАЛ ТАВЬСАНД БАЯРЛАЛАА Толгой амьсгалын замын шулуун байрлалд Цээж 30 хэмийн өндөр байрлалд 30° 42