Sekerli diabet ve verem
- 1. KRL聴 D聴ABET V VRM ABBASL聴ZAD XYAL 74 A MPF 1
- 2. KRL聴 D聴ABET krin qanda xroniki art脹m脹d脹r. Diabetl laqli a脹rlamalarin ham脹s脹n脹n sbbi ql端kozan脹n qanda y端ksk olmas脹d脹r. Haz脹rda d端nyada 240 milyondan 巽ox insan bu xstlikdn ziyyt 巽kir. Hr il yer 端z端nd vfat edn insanlar脹n 5 faizi mhz diabet nticsind d端nyas脹n脹 dyiir. Tcili tdbirlr g旦r端lms, bu rqmin n旦vbti 10 ild 50 faiz qdr artaca脹 ehtimal olunur. krli diabetin y端ksk art脹m脹 eyni zamanda onun yaratd脹脹 tibbi, sosial, iqtisadi, psixoloji v digr problemlri d 巽ox qabard脹r. 2006-c脹 ild 端mumd端nya shiyy tkilat脹 x端susi byannam qbul edib v bu sndd krli diabeti "a脹r xroniki xstlik" kimi sciyylndirib.
- 3. VRM Vrm yoluxucu xstlikdir.. mumd端nya Shiyy Tkilat脹n脹n rqmlrin sasn haz脹rda d端nyada 20 milyondan art脹q vrm xstsi vard脹r v bunlar脹n 7 milyonu a巽脹q formal脹 vrmdir. Hr il 3.5 milyon insan vrml xstlnir v 1 milyon insan vrmdn 旦l端r. Hr dqiq txminn 2 insan vrmdn d端nyas脹n脹 dyiir. XX srin vvllrind insan 旦l端m端n端n 20 faizi vrmdn ba verirdi. Haz脹rda Azrbaycanda rsmi statistikaya g旦r, 8 min yax脹n vrmli xst var. Vrmi 束tuberkulozis損 d adland脹r脹rlar.
- 4. KRL聴 D聴ABET V VRM Vrmin krli diabetl birg inkiaf脹 zaman脹 xstlrin 90%- qdrind vvlc krli diabet balay脹r v bunun fonunda m端xtlif d旦vrlrd vrm xstliyi inkiaf edir. gr xstliyin hr ikisi eyni zamanda akar olunursa, 巽ox g端man ki, gizli subklinik stadiyada olan krli diabet xstliyinin kskinlmsin sbb bu xstliy qoulmu vrm infeksiyas脹d脹r. Vrm krli diabetin n ciddi a脹rlamalar脹ndan biridir. O, xstliyin gediini daha da 巽tinldirir.
- 5. krli diabet d端巽ar olmu xstlr aras脹nda vrm xstliyin krli diabeti olmayanlardan 5-6 df 巽ox rast glinir. Bir s脹ra vrmli xstlrd krli diabet gizli surtd, latent formada olur v vrm iddtlnrs, sonralar diabet d 端z 巽脹xa bilr. krli diabetli xstlrd vrm ikincili olur. Bu, vrmdn sonra aciyrlrd v d旦 limfa d端y端nlrindki qal脹q dyiikliklrin kskinlmsi nticsind 端z 巽脹x脹r. Diabetli xstlrd a脹r formal脹 vrm xstliyinin ml glmsi orqanizmin tbii m端qavimtinin sas脹n脹 tkil edn v krd m端ahid olunan leykositlrin faqositar aktivliyinin aa脹 d端msi, immunoloji g旦stricilrin zifliyi, fermentlrin disbalans脹, maddlr m端badilsinin pozulmas脹 il laqdard脹r.
- 6. IMMUNITET Vrm xstliyi diabet nticsind tbii m端qavimti infeksiyalara qar脹 ziflmi, antitellri v antitoksinlri haz脹rlama qabiliyyti aa脹 d端m端 orqanizmd yaran脹r. Bel hallarda vrmin yaranmas脹na kompensasiya olunmam脹 v yaxud da m端alic olunmam脹 diabet sbb olur.
- 7. VRMIN FORMASI krli diabetli xstlrd vrm prosesinin, sasn, par巽alanmaya v splnmy meyilli olan ekksudativ formas脹 inkiaf edir. Reperativ proseslr a脹r krli diabetd natamam olur. Buna g旦r d ocaqlar脹n kapsulas脹nda, kavernalr脹n divar脹nda qranulyasiyalar birldirici toxumaya transformasiya etmirlr.
- 8. GEDII Erkn akar olunmu vrm xstliyi diabet fonunda xoxassli gedi malik olur. Vrm xstliyinin a脹r ke巽msin v iddtlnmy meyilli olmas脹na sas sbb diabetin d端zg端n apar脹lmayan m端alicsi v yaxud da vrmin gec akar olunmas脹d脹r. Bu zaman sas lamtlr ziflik, itahan脹n pislmsi, bdn 巽kisinin azalmas脹 v diabet lamtlrinin inkiaf etmsidir.
- 9. Obyektiv m端ayin Obyektiv m端ayin zaman脹 xstnin dilinin v drisinin quruluu, ar脹qlama v furunkulyoz diqqti clb etmlidir.
- 10. Damar zdlnmlri Diabetik polinevriti akar edilir. Damarlar脹n sistem klind zdlnmsi krli diabet zaman脹 aterosklerozun, qlomeruloskleroz un v retinopatiyan脹n erkn yaranmas脹na dlalt edir.
- 11. Ocaql脹 vrm Bu zaman obyektiv m端ayinlrd el bir dyiiklik akar edilmir, ancaq yay脹lm脹 ekksudativ proseslr 端巽端n perkutor ssin q脹salmas脹, ya x脹r脹lt脹lar is sas etibaril vrmin destruktiv formalar脹nda eidilir.
- 12. Kazeoz stlcm Kazeoz stlcm perkutor ssin kskin ziflmsin v m端xtlif kalibrili ya x脹r脹lt脹lar脹n ml glmsin sbb olur.
- 13. Tuberkulin s脹naqlar脹 Tuberkulin s脹naqlar脹, adtn, hiperergik olur. Bununla bel, vrmin xroniki formas脹n脹n inkiaf脹 il (fibrinoz-kavernoz, splnmi) orqanizmin m端qavimt q端vvlri ziflyir v tuberkulin s脹naqlar脹n脹n da ziflmsin sbb olur.
- 14. Maddlr m端badilsi Diabetl yana脹 gedn vrm zaman脹 pozulmu maddlr m端badilsi tdricn normalla脹r v vrm intoksikasiyas脹 da uzun m端ddt 巽kir. Aciyrdki destruksiyalar gec saal脹r. Bu, MSS- in funksiyas脹n脹n v immunitetin ziflmsi, hipotalamo-hipofizar-b旦yrk端st端 sisteminin funksiyas脹n脹n dyimsi, birldirici toxuma aktivliyinin ziflmsi il izah olunur.
- 15. Diabetin gedii Vrm xstliyi diabet xstliyin qoularkn onun gediini daha da a脹rlad脹r脹r. Xstlrin qan脹nda krin sviyysi yuxar脹 qalx脹r, diurez v ql端kozuriya art脹r, asidoz inkiaf edir. Maddlr m端badilsinin pozulmas脹 sutkal脹q krin qanda dyimsin, a脹zda qurulua, susuzluq hissiyyat脹n脹n yaranmas脹na v tez-tez sidik ifraz脹na sbb olur.
- 16. Qan脹n m端ayinsi Xstlrin qan脹n脹n m端ayinsind vrm 端巽端n xarakterik dyiikliklr olur. Ancaq krli diabetin a脹r formalar脹 端巽端n xarakterik dyiikliklr olur.
- 17. M端alic M端alicnin sas mqsdi pozulmu maddlr m端badilsinin normaya sal脹nmas脹 v diabetin kompensasiya olunmas脹d脹r. Fizioloji dieta v diabet leyhin optimal m端alic rtdir. Uzunm端ddtli vrmleyhin kimyvi terapiyan脹n apar脹lmas脹 mslhtdir. Vitaminlr, lipidlr, z端lallar m端tlqdir. Fizioloji dieta kalorili olmal脹d脹r, hm d trkibind karbohidratlar脹n, z端lallar脹n, yalar脹n v vitaminlrin olmas脹 vacibdir. ki defisiti il daxil olmu xstlrd tkc enerji itkisi 旦dnmmli, hm d itirilmi 巽kinin brpas脹 apar脹lmal脹d脹r.
- 18. Vrm qar脹 Daha g端cl端 vrmleyhin kombinasiyalar se巽ilmlidir (izoniazid, rifampisin, etambutol v s.). Izonikotin turusu preparatlar脹 orqanizmin karbohidratlar脹na tolerantl脹脹n脹 zifld bilr. Bel hallarda insulinin dozas脹 art脹r脹lmal脹d脹r. Tibon preparat脹 qaraciyr toksiki tsir etdiyindn bel xstlrd istifad olunmas脹 mslht deyil.