Gewetensbezwaren bij de zorgverlener
0 likes366 views
Zorgorganisaties weten niet altijd goed hoe om te gaan met personeelsleden die gewetensbezwaren hebben tegen het uitvoeren van bepaalde handelingen. In welke mate is het geweten trouwens een veilig baken bij praktische dilemma’s in de werksituatie?
Gewetensbezwaren bij de zorgverlener
- 1. Het geweten van de zoÍgverlener ,a .- Zorgorganisaties weten niet L É, altijd goed hoe om te gaan met It It personeelsleden die gewetens-bezwaren hebben tegen het uitvoeren van bepaalde handelingen. Denk aan zorgverle-ners die bijvoorbeeld weigeren zich te laten vaccineren waardoor zij patiènten moge-lijk in gevaar brengen. Of studenten die weigeren lichamelijk onderzoek bij elkaar te (leren) doen. En een verpleegkundige die gewaagd wgrdt om zorg te verlenen die hij zelf niet verantwoord vindt, omdat het om medisch zinloos handelen zou gaan. Terugkijkend naar mijn eigen ervaringen stel ik vast dat de ethische beoordeling van sommige zaken in de loop der jaren veranderd is. Zaken die ik eerst gewoon vond, keur ik nu af. Bijvoorbeeld: geféteerd worden door een farmaceutisch bedrijf om een congres bij te wonen, vond ik ooit ac-ceptabel. Nu zie ik dat het een ongewenste beinvloeding met zich meebrengt. Bij andere dilemma's, zoals hoe te hande-len bij patiènten die ongeneeslijk ziek zijn of die om euthanasie wagen, is mijn stijl van optreden wel veranderd maar niet mijn ijkpunt het belangvan de waarderingvan het door God gegeven leven. In welke mate is het geweten een veilig baken bij praktische dilemma's in de werk-situatie? Het is merlauaardig dat christenen zo hoog opg-even van het geweten. Want aan de ene kant helpt ons geweten om al-gemene kennis van God en van Zijn werken te hebben. Maar aan de andere kant is het geweten iets subjectiefs, waarbij het zelfs anrak en besmet (niet zuiver) kan zijn. Bij ethische dilemma's kan het geweten dus wel een hulpmiddel zijn -in de zin van een moreel kompas- maar zonder toelich-ting is het alleen steekhoudend voor de persoon in kwestie. Een toelichting geven is extra relevant in een samenleving die een vage verwijzing naar religie makkelijk Miin stijl van optreden is wel veranderd, maar niet mijn iikpunt afdoet als primitief en onwetenschappelijk. Voor een werknemer levert bezwaar maken op grond van zijn geweten hooguit wijstel-ling op van de opgedragen taak, maar hij zal vervolgens eveneens het ongemak ervan moetgn verduren - wellicht ook van het besef lastig gevonden te worden. Injuridische zin heeft een zorgverlener met een aantal plichten en regels te maken die als een oplopend systeem van treden beschouwd kunnen worden. Zo bestaan er lokale protocollen (in detail is beschreven hoe het werk te doen, wanneer en door wie) en meer bindende richtlijnen (adviezen voor het werk die gebaseerd zijn op weten-schappehjk onderzoek en bredere ervaring). Daarnaast zijn er wettelijke regels: van de laagste stap (aanwijzing van de leiding-gevende) via dienstopdracht, cao-bepalingen naar wettelijke plichten. Tot die laatste categorie behoort de Wet op de geneeskundige behandelingsover-eenkomst (WGBO), die in algemene termen spreekt van de plicht een goed hulpverlener te zijn. Dit alles vorrnt geen handvat voor wie moeite heeft met de opgedragen taak of daar regelrecht gewetensnood bij ervaart. Bij ernstige bezwaren is het eerste advies om raad te wagen aan een eryaren collega ofeen beroepsvereniging. Hierbij is het zaak orù helder te lirijgen welke handelin-gen het probleem zijn, welke onderbouwing hiervoor bestaat, ofer een reèel verband bestaat tussen de bezwaren en de opgelegde werkzaamheden en ten slotte of er alter-natieve werkzaamheden binnen de instel-ling mogelijk zdn. Met deze aanpak laat de gewetensbezwaarde zien het ongemak niet il"':;::l:""T1;J''Tj;:i"î1il t t gevolgenvantewruenoragen. t J