2. UvA Holding BV jaarbericht 2015 / 2016
2
nhoud
VOORWOORD 3
INTERVIEW PETER KRIJNSEN, 4
DIRECTEUR UvA HOLDING BV:
Het draait niet alleen om rendement.
WIE ZIJN WE? 8
ONZE VISIE EN MISSIE 10
TOEZICHT 12
PERSONEEL EN ORGANISATIE 14
MEER DAN KAPITAAL 15
Interview met financieel directeur Jan Overberg
ACTIVITEITEN EN DEELNEMINGEN 16
Met onder andere UvA minds BV, ACE Venturelab BV,
Confocal.nl BV, Oefenweb.nl BV en UvA Talen BV
UvA HOLDING BV 2015 IN CIJFERS 24
Deze publicatie is een uitgave van UvA Holding BV
Redactie: Maud van Tol en Jeannette van der Hooft
Tekst: Irene Schoemakers
Vormgeving: MAT Ontwerp, bno
Fotografie: Erik van der Burgt
Disclaimer:
Deze publicatie is een uitgave van UvA Holding BV. Ondanks de zorg waarmee deze uitgave is
samengesteld is het niet uitgesloten dat de geleverde informatie op enig moment, als gevolg
van ontwikkelingen of gewijzigde inzichten, moet worden herzien of aangevuld. UvA Holding
kan derhalve geen aansprakelijkheid aanvaarden voor het gebruik van de informatie uit deze
publicatie en aanvaardt geen verantwoordelijkheid daarvoor. De informatie die is opgenomen
in deze publicatie heeft het karakter van algemene voorlichting. Beslissingen die u neemt op
basis van deze informatie zijn voor uw eigen rekening en risico
c lofon
3. 3
Met dit jaarbericht leggen we het hoe en waarom uit van
UvA Holding BV en bieden we inzicht in de huidige
activiteiten en plannen voor de toekomst.
Het ontstaan van deze holding - die honderd procent eigendom
is van de Universiteit van Amsterdam - is het gevolg geweest van
ontwikkelingen die begin jaren negentig speelden in en rond
universiteiten. Nu, een kleine kwart eeuw later, laten we zien welke
activiteiten ons op dit moment bezighouden. Zo investeren we in
veelbelovende start-ups die hun oorsprong op de universiteit hebben
en die een brug slaan tussen wetenschap en praktijk. Photanol BV
bijvoorbeeld. Dit bedrijf produceert chemicali谷n op basis van zonne-
energie. Of Oefenweb.nl BV dat een adaptieve leeromgeving biedt
zodat kinderen op hun eigen niveau kunnen leren.
Maar ook hebben we bedrijven die diensten leveren op het gebied
van contractonderzoek en -onderwijs. Deze bedrijven zijn veelal
nauw gelieerd aan de universiteit en voeren opdrachten uit voor
bedrijven, overheden en maatschappelijke organisaties. En we
hebben bedrijven waarin de universiteit commerci谷le activiteiten
heeft ondergebracht die inmiddels op de externe markt opereren. De
Amsterdam University Press is daar een voorbeeld van. In de zomer
van 2016 werd deze uitgeverij maar liefst drie keer genomineerd voor
de Louis Hartlooper Prijs voor de Beste Filmpublicatie.
Kortom, een holding waar veel over te vertellen valt. We wensen u
veel leesplezier.
Peter Krijnsen, algemeen directeur UvA Holding BV
Veel te vertellen
We investeren
in veelbelovende
start-ups die
hun oorsprong
op de universiteit
hebben en
die een brug
slaan tussen
wetenschap
en praktijk.
UvA Holding BV jaarbericht 2015 / 2016
4. 4
UvA Holding BV jaarbericht 2015 / 2016
Peter Krijnsen
Hij komt dagelijks met de fiets naar zijn kantoor aan de
Roetersstraat en is gefascineerd door de vraag hoe je een
wetenschappelijke innovatie voor de markt beschikbaar kunt
maken. Sinds 2013 het moment dat hij directeur werd van
UvA Holding BV mag hij zich dagelijks over deze uitdaging
buigen. Een gesprek met Peter Krijnsen over de organisatie,
de misverstanden hierover, en zijn visie op de toekomst.
Het draait niet
alleen om rendement
Peter Krijnsen,
directeur UvA Holding BV:
5. 5
ons overigens keurig aan de wet normering
topinkomens maar de UvA is w辿l honderd
procent aandeelhouder.
Hoeveel geld zit er momenteel in de
holding?
We hebben voor de komende jaren zon 10
miljoen euro aan vrij besteedbaar cash voor
investeringen en daarnaast de waarde van de
bedrijven waarin we hebben ge誰nvesteerd.
Welke activiteiten vallen onder uw
organisatie?
UvA Holding kent vier activiteiten: valorisa-
tie door te investeren in start-ups, contract-
onderzoek en contractonderwijs, we hebben
een aantal dienstverlenende organisaties op
het gebied van banen, opleiding en ontwik-
keling, en we hebben wat vastgoed.
Betekent dit dat UvA Holding BV eigenaar
is van al het UvA-vastgoed?
Nee, zeker niet. Dat is een misverstand.
We exploiteren uitsluitend wat voormalig
universitair vastgoed dat niet meer wordt
gebruikt voor de primaire taken van de
universiteit. Eind jaren negentig heeft de
holding nog de restauratie en renovatie van
de voormalige UvA-panden aan de Heren-
gracht 514-516 uitgevoerd. Deze panden
verhuren we sinds 2003 als kantoorruimte
aan derden. Ons laatste vastgoedinitiatief
is in 2002 opgeleverd: hoek Roetersstraat/
Sarphatistraat (bij de Roeterseilandcampus).
Dat is waar de holding en een aantal van haar
deelnemingen momenteel zijn gevestigd.
Sindsdien hebben we geen nieuwe vastgoed足
initiatieven meer genomen.
Wat zijn jullie hoofdtaken? Waar richt
UvA Holding BV zich op?
We zijn om te beginnen een organisatie die
het financi谷le beheer van de bedrijven waar-
in wij (meerderheids)deelnemingen hebben,
goed en netjes uitvoert. Dat betekent dat we
van oudsher sterk gericht zijn op finance en
control. Sinds enkele jaren zijn we daarnaast
bezig met het investor ready maken van de
start-ups vanuit de UvA waarin wij inves-
teren. Om die reden hebben we inmiddels
ook een investment manager aangenomen.
Vervolgens helpen we deze bedrijven met het
maken van een business plan, het opzetten
van een juridische, financi谷le en governance
structuur, enzovoorts.
Uheeft een gevarieerd CV waarop
voormalige werkgevers als Shell,
Stork, Philips en TwijnstraGudde
staan, en een wetenschappelijke
achtergrond in techniek 辿n commercie.
Waarom nu deze baan? Wat is daarvoor uw
drijfveer?
De inhoud van deze baan. Het draait om veel
meer dan geld alleen. Dat vind ik interessant.
Tijdens mijn loopbaan werd ik steeds meer
uitgedaagd door de vraag hoe je een gewel-
dig idee nu daadwerkelijk tot een zinvol
product op de markt kunt krijgen. Dat is in
feite waar UvA Holding zich grotendeels
mee bezig houdt.
Wie of wat is UvA Holding BV?
UvA Holding BV is een investerings- en
beheerorganisatie die in de jaren negentig
is ontstaan omdat er als gevolg van bij-
voorbeeld contractonderwijs en valorisatie
privaat geld de universiteit binnenstroomde.
Het College van Bestuur heeft toen besloten
een aparte entiteit op te zetten waarin de
private geldstromen werden ondergebracht
om zo vermenging van publiek en privaat te
voorkomen. Het idee was en is nog steeds
om met deze gelden te investeren in activi-
teiten en ondernemingen die een brug slaan
tussen wetenschap en praktijk. We zijn als
het ware een valorisatievehikel. Al het geld
dat zich nu in deze holding bevindt, is voort-
gekomen uit het bescheiden startkapitaal
van toen. De holding staat overigens los van
de UvA. Het is een volledig aparte private
juridische entiteit met een eigen directie en
eigen Raad van Commissarissen. We vallen
ook niet onder de cao van de UvA houden
Ik werd
steeds
meer
uitgedaagd
door de
vraag hoe
je een
geweldig
idee nu
daad足
werkelijk
tot een
zinvol
product
op de
markt kunt
krijgen.
6. UvA Holding BV jaarbericht 2015 / 2016
6
Ik zou graag een groeifonds opzetten
met daarin een pijplijn van start-ups met
doorgroeipotentieel. Wij investeren daar
dan in, en andere partijen doen dat ook.
Samen gaan we aan de slag om deze start-
ups verder te helpen. We investeren dan in
hun volgende levensfase: de scale-up. Zijn
ze volwassen, dan stromen ze uit het fonds.
7. 7
Wat zijn de criteria voor het wel of niet
investeren in een start-up?
We kijken uiteraard naar de cijfers van de
betreffende start-up. Het bedrijf moet finan-
cieel gezond kunnen worden en winstop-
timalisatie is zeker een criterium voor ons.
Maar dat laatste is in tegenstelling tot wat
je ziet bij de meeste durfinvesteerders niet
het enige waar we naar kijken. We vinden het
ook belangrijk dat een start-up een maat-
schappelijk doel dient. Draait zon bedrijf
bijvoorbeeld slechts break-even, dan kunnen
we alsnog ge誰nteresseerd zijn. Uiteraard
moet de onderneming een wetenschap-
pelijke component hebben. We zijn ge誰n-
teresseerd in idee谷n van wetenschappers,
masters, AIOs en post-docs die werkzaam
zijn voor en bij kennisinstellingen.
Gaat u voor gewin op de korte termijn?
Nee, ook daarin verschillen we van durf足
investeerders. We hebben meer tijd. We
zijn er niet in eerste instantie op uit om in
een zo kort mogelijke tijd zoveel mogelijk
rendement te behalen uit de verkoop van
een start-up. We willen ook dat het bedrijf
waarin we investeren succesvol wordt zodat
een maatschappelijk doel wordt gediend. Dat
kan betekenen dat we vijf jaar in een start-up
deelnemen, zeven jaar, maar dat kan ook tien
jaar zijn.
Ook de HvA en het AMC hebben een eigen
holding voor de afscheiding van hun private
activiteiten. U bent naast directeur van UvA
Holding BV ook directeur van HvA Holding
BV en AMC Ventures Holding BV. Wat is de
relatie tussen deze drie organisaties?
UvA Holding BV is verantwoordelijk voor
het beheer van deze twee organisaties die
vergelijkbaar zijn met de onze. We hebben
een personele unie waardoor ik ook directeur
ben van HvA Holding BV en AMC Ventures
Holding BV. En onze Raad van Commissaris-
sen is ook toezichthouder bij HvA Holding
BV. Twee leden van de RvC van AMC Ventu-
res Holding BV hebben tevens zitting in de
RvC van UvA Holding BV en HvA Holding
BV.
Wat zijn uw wensen voor de toekomst van
UvA Holding BV?
Ik heb er twee. De eerste is dat ik hoop dat
er meer wetenschappers gaan ondernemen
waardoor de toestroom van start-ups en
potenti谷le spinoffs groter wordt. Hiertoe
hebben we onder andere een goede infra-
structuur nodig in de vorm van een in-
cubator waar de onderzoekers - samen met
anderen aan de idee谷n kunnen werken
en ondersteuning krijgen van bijvoorbeeld
een ervaren mentor. Die infrastructuur is er
inmiddels in de vorm van ACE Venture Lab
dat sinds 1 januari 2016 een deelneming van
de holding is.
Ten tweede zou ik graag net als
bijvoorbeeld de Universiteit van Cambridge
dat heeft - een groeifonds opzetten met
daarin een pijplijn van start-ups met
doorgroeipotentieel. Wij investeren daar
dan in, en andere partijen doen dat ook.
Samen gaan we aan de slag om deze start-
ups verder te helpen. We investeren dan in
hun volgende levensfase: de scale-up. Zijn
ze volwassen, dan stromen ze uit het fonds.
Ze worden dan verkocht en de opbrengsten
daarvan gebruiken we dan weer voor nieuwe
scale-ups. Zon evergreen fonds hoop ik in
de komende jaren ook voor UvA Holding te
kunnen realiseren.
We zijn
er niet
in eerste
instantie
op uit om in
een zo kort
mogelijke
tijd zoveel
mogelijk
rendement
te behalen
uit de
verkoop
van een
start-up.
8. 8
wie
zijn
we?
UvA Holding BV is een investerings-
en beheerorganisatie van de
Universiteit van Amsterdam. De
holding investeert privaat geld in
activiteiten en ondernemingen die
een brug slaan tussen wetenschap
en praktijk.
Daarbij gaat het in het bijzonder om private
activiteiten die niet behoren tot de kerntaken
van de universiteit en waarvan wordt aange-
nomen dat die onder de holding beter kunnen gedijen.
De activiteiten van UvA Holding BV zijn in de vorm van
dochterbedrijven en deelnemingen ondergebracht in vier
clusters:
new ventures;
contractonderzoek en -onderwijs;
services;
vastgoed.
ONZE GESCHIEDENIS
UvA Holding BV is in 1992 door het toenmalige Colle-
ge van Bestuur van de Universiteit van Amsterdam in
het leven geroepen om commerci谷le activiteiten in een
aparte privaatrechtelijke - entiteit onder te brengen.
De activiteiten in deze nieuwe holding zijn expliciet ge-
UvA Holding BV jaarbericht 2015 / 2016
8
9. 9
scheiden van onderwijs en onderzoek zodat
vermenging met publiek geld en daarmee
het oneigenlijk gebruik ervan wordt voor-
komen. Het huidige kapitaal van de holding
is volledig voortgekomen uit het startkapi-
taal van toen.
EIGENDOM EN BESTUUR
UvA HOLDING BV
De Universiteit van Amsterdam is honderd
procent eigenaar van UvA Holding BV en
heeft daarmee alle aandelen in handen.
Het bestuur en de dagelijkse leiding van de
holding zijn echter in handen van een aparte
holdingdirectie. UvA Holding BV vormt dan
ook een eigen juridische entiteit en staat als
zodanig los van de universiteit. Een Raad
van Commissarissen houdt toezicht op de
organisatie.
AFNEMERS VAN ONZE DIENSTEN
De afnemers van de producten en diensten
van onze dochterondernemingen en deelne-
mingen zijn consumenten, bedrijven, over-
heden en non-profit instellingen, waaronder
de Universiteit van Amsterdam.
WINST
UvA Holding BV en haar dochterbedrijven
kennen een winstoogmerk omdat winst no-
dig is om de continu誰teit van de bedrijven te
waarborgen. Het is een middel. Geen doel op
zich. Eventuele winsten worden in de vorm
van dividend afgedragen aan de aandeelhou-
der of toegevoegd aan de algemene reserve
om te kunnen worden benut als kapitaal
voor het opstarten van nieuwe bedrijven en
initiatieven.
PERSONELE UNIE MET HvA HOLDING
BV EN AMC VENTURES HOLDING BV
Ook de Hogeschool van Amsterdam (HvA)
en het Academisch Medisch Centrum
(AMC) hebben elk een eigen holding voor
de afscheiding van hun private activiteiten:
HvA Holding BV en AMC Ventures Holding
BV. UvA Holding BV is verantwoordelijk voor
het beheer hiervan en deelt met deze twee
holdings dan ook een personele unie.
LOCATIE
UvA Holding BV is gevestigd aan de
Roetersstraat 35, 1018 WB Amsterdam.
Er blijft nergens iets aan
de strijkstok hangen.
ERIC FISCHER: HET GELD VLOEIT UITEINDELIJK
WEER TERUG NAAR DE UNIVERSITEIT
Het bestaansrecht van UvA Holding BV heeft alles te maken met de
ontstaansgeschiedenis van tal van stichtingen en bv-tjes die onder de
paraplu van de universiteiten door instituten, faculteiten, hoogleraren
en medewerkers zijn opgericht , vertelt Eric Fischer, sinds 2011 lid
van de Raad van Commissarissen van UvA Holding BV. Voorheen
waren universiteiten dusomgeven met bvs, cvs en stichtingen
waarvan het onduidelijk was of daar nu privaat of publiek geld in of uit
stroomde en waarvan niet duidelijk was waar eventuele revenuen uit
de werkzaamheden bleven. Het waren somsschimmige constructies
die weinig tot niet transparant waren. De buitenwereld, maar ook de
universiteits- en faculteitsbestuurders, hadden vaak geen idee hoe een en
ander geregeld was.
Gelukkig is daar begin jaren negentig verandering in gekomen. Er zijn
destijds twee belangrijke aanpassingen geweest. In de eerste plaats
kwam er een regeling nevenwerkzaamheden voor de universiteit.
Vanaf dat moment moeten alle medewerkers aangeven welke
nevenwerkzaamheden ze willen verrichten, waar die plaatsvinden, en wat
ze ermee verdienen. Het College van Bestuur of het faculteitsbestuur
moet aangeven of dat akkoord is en of de medewerker de vergoeding
ervoor zelf mag houden of deze deels of helemaal moet afstaan.
In de tweede plaats werd er een begin gemaakt met het opruimen
van alle stichtingen,bvs en cvs en werden de publieke geldstromen
gescheiden van de private. Hierdoor kwam er ookeen eind aan de
oneigenlijk concurrentie van bedrijfjes die aanvankelijk met publiek geld
werden gefinancierd maar op de gewone markt opereerden. Tegen
deze achtergrond is UvA Holding BV ontstaan. Een prima ontwikkeling.
De geldstromen zijn nu van elkaar gescheiden en het is duidelijk welke
activiteiten er onder de paraplu van de universiteit in de holding worden
verricht. Patenten en octrooien die vanuit de universiteit zijn ontwikkeld
blijvenin beginselnu behouden voor de wetenschap of komenop een
verantwoorde manier beschikbaar voor de maatschappij.
11. 11
UvA Holding BV jaarbericht 2015 / 2016
UvA Holding BV is opgericht om een strikte scheiding aan te brengen
tussen met publiek en privaat geld gefinancierde activiteiten. Daarbij
gaat het om activiteiten die hun oorsprong hebben in de Universiteit
van Amsterdam (UvA). UvA Holding BV draagt daarnaast bij aan de
valorisatiedoelstelling van de UvA door kennis vanuit de universiteit
beschikbaar te maken voor markt en maatschappij middels het oprichten
en vervolgens ondersteunen van bedrijven.
UvA Holding BV beheert daartoe aandelenbelangen in ondernemingen
waaronder contractonderzoek- en servicebedrijven. Ook investeert de
holding in new ventures (start-ups) en stimuleert en faciliteert de holding
ondernemerschap. Voor haar deelnemingen verzorgt UvA Holding BV
governance, finance control, management en advies.
UvA HOLDING STREEFT ER NAAR OM:
onderzoekers en studenten van de universiteit te ondersteunen om hun
kennis te benutten voor markt en maatschappij;
ervoor te zorgen dat de samenleving en de economie voordeel
ondervinden van wetenschappelijke innovaties vanuit de universiteit;
financieel rendement te behalen voor universiteit, faculteiten en
uitvinders;
een aantrekkelijke partner te zijn voor de industrie en
investeerders;
transparant te zijn waarbij regels voor good governance strikt worden
nageleefd.
HANS AMMAN: ONZE RAMEN EN
DEUREN MOETEN OPEN STAAN.
We moeten als universiteit de ramen en deuren openzetten. Een van
die ramen is voor ons UvA Holding BV, vertelt Hans Amman, tot eind
2016 vice voorzitter van het College van Bestuur van de UvA en als
zodanig lid van de Raad van Commissarissen van UvA Holding BV. UvA
Holding BV is voor ons van strategisch belang omdat deze organisatie
een brug slaat tussen de kennis die we intern - binnen de universiteit
ontwikkelen, en de buitenwereld. Dat kan de stad Amsterdam zijn, de
regio waarin we ons bevinden, Nederland, maar ook Europa en zelfs de
rest van de wereld. Die verbinding met de buitenwereld is cruciaal. De
welvaart in ons land is immers deels afhankelijk van de mate waarin we
in staat zijn onze kennis te ontwikkelen en vooral ook te delen met de
omgeving. Mijn taak is om er namens de UvA op toe te zien dat dit met
behulp van UvA Holding BV zo goed mogelijk gebeurt.
11
12. 12
UvA Holding BV jaarbericht 2015 / 2016
UvA Holding kent een Raad van
Commissarissen (RvC) die toezicht houdt
op de directie van de holding. De RvC
bestaat uit vier leden.
DE TOEZICHTHOUDERS:
Voorzitter ing. Amandus H. Lundqvist (extern)
Prof. dr. Eric J. Fischer
Prof. dr. Hans M. Amman (vice voorzitter van het College van Bestuur
van UvA/HvA)
Prof. dr. Marcel M. Levi (bestuursvoorzitter AMC)
ing. Amandus Lundqvist (1945) is voormalig directievoorzitter
van IBM. Daarna was hij acht jaar voorzitter van het College van
Bestuur van de Technische Universiteit Eindhoven. Hij is momenteel
boegbeeld van de topsector High Tech Systemen en Materialen.
Lundqvist is sinds 2011 RvC-voorzitter van UvA Holding BV.
prof. dr. Eric Fischer (1946) is sinds 1994 verbonden aan de
Universiteit van Amsterdam (UvA) als hoogleraar economische
geschiedenis en respectievelijk hoogleraar toegepast economisch
onderzoek en combineerde deze baan met een directeurschap bij
het Verbond van Verzekeraars. Ook was hij bestuurslid van VNO-
NCW en lid van de Sociaal Economische Raad. Fischer is sinds 2011
toezichthouder bij UvA Holding BV.
prof. dr. Hans Amman (1957) is sinds 2014 vice voorzitter van
het College van Bestuur van de UvA. Hij begon zijn professionele
loopbaan bij de UvA als universitair docent bij de vakgroep macro-
economie en vervolgens als hoogleraar Computational Economics.
Hij is sinds 2014 toezichthouder bij UvA Holding BV.
prof. dr. Marcel Levi (1964) studeerde geneeskunde aan de
Universiteit van Amsterdam en specialiseerde zich tot internist. Van
2010 tot eind 2016 was Levi voorzitter van de Raad van Bestuur van
het AMC. Levi is sinds 2014 toezichthouder bij UvA Holding BV.
ER IS OVERLAP OP HET NIVEAU VAN TOEZICHT.
UvA Holding BV heeft een personele unie met HvA Holding BV en
AMC Ventures Holding BV, legt Amandus Lundqvist uit. En ook op
het niveau van toezicht is er overlap. De Raad van Commissarissen
is identiek voor HvA Holding BV en twee van onze toezichthouders,
Hans Amman en Marcel Levi, zitten in de Raad van Commissarissen
van AMC Ventures Holding BV.
toezicht
12
13. 13
UvA Holding BV jaarbericht 2015 / 2016
prof. dr. Hans Amman
ing. Amandus Lundqvist
Versterk waar je al sterk
in bent en zorg dat je die
positie niet afgeeft.
In zekere zin draag ik een
dubbele pet. Maar ik zit hier
qualitate qua en moet er vooral
op toezien dat de activiteiten van
de holding ook daadwerkelijk in
dienst blijven staan van de UvA.
prof. dr. Eric Fischer
prof. dr. Marcel Levi
Het starten van nieuwe
ondernemingen vanuit de
universiteit is een mooie
uitdaging. Daar draait het
om. En ik ben blij dat ik daar
iets aan mag toevoegen.
Ik haal veel voldoening
uit kleine succesjes, uit
dingen doen die het
verschil maken.
15. 15
UvA Holding BV jaarbericht 2015 / 2016
Door te investeren in wetenschap-
pelijke start-ups geeft de holding
mede vorm en inhoud aan de
valorisatietaak van de UvA. De investeringen
worden uitsluitend gedaan met eigen (pri-
vaat) kapitaal. De eventuele winst die wordt
behaald met de verkoop van start-ups, vloeit
weer terug de holding in en kan als zodanig
weer worden aangewend voor nieuwe inves-
teringen en als dividend worden uitgekeerd
aan de Universiteit van Amsterdam. Op deze
manier heeft UvA Holding BV al sinds de
start in 1992 een gezonde 足financi谷le positie
opgebouwd. Het eigen vermogen bedraagt
37,5 mln euros, vertelt financieel directeur
Jan Overberg.
WE HELPEN HEN VANAF HET BEGIN
Innovation Exchange Amsterdam (IXA)
speelt bij het signaleren van mogelijke
start-ups een belangrijke verkennende rol.
Dit is het expertisecentrum van de Univer-
siteit van Amsterdam, de Hogeschool van
Amsterdam, het AMC, de Vrije Universiteit
Amsterdam en het VUmc. Overberg legt
uit: IXA speurt binnen de kennisinstellin-
gen onder andere naar wetenschappelijke
resultaten die mogelijk geschikt zijn voor
het ontwikkelen van een business case.
Doet een dergelijke mogelijkheid zich voor,
dan beschikt IXA over een Proof-of-Con-
cept (PoC) fonds om een verdere uitwerking
daarvan te financieren. Vijftig procent van
deze financiering wordt uit private midde-
len door ons gematcht. De toekenning van
Meer dan
kapitaal
Een van de activiteiten van UvA Holding betreft
het investeren in new ventures, ofwel start-ups
die voortkomen uit de universiteit. We kunnen
start-ups net dat zetje geven waardoor ze hun
idee daadwerkelijk succesvol in de markt kunnen
zetten, aldus financieel directeur Jan Overberg.
de PoC financiering gebeurt op advies van
een expert panel. Zodoende krijgen wij al
vroegtijdig zicht op veelbelovende start-ups
die zijn ontstaan vanuit de universiteit en
helpen wij deze vanaf het begin.
WE STELLEN INHOUD BOVEN GELD
Investeren in een start-up is de volgende
stap. Overberg: Ook in dit geval werken we
nauw samen met IXA. We bekijken de propo-
sitie van een start-up, wie de mensen zijn die
de kar trekken, de concurrenten, enzovoorts.
Bovenal kijken we naar de maatschappelijke
relevantie van het idee en de wijze waarop
kennis beschikbaar wordt gemaakt voor de
markt. Staan alle signalen op groen, dan
investeren we in zon start-up. Soms voor de
volle honderd procent, soms voor minder.
Met zon investering helpen we juist die
start-ups voor wie het moeilijk is om andere
financiers te vinden. Zodoende begeleiden
we hen de zogenaamde valley of death over
zodat hun overlevingskansen in de markt
groter worden.
Gemiddeld houdt UvA Holding BV een deel-
neming zon vijf jaar in portefeuille voordat
tot verkoop wordt overgegaan. Overberg:
Maar dat kan ook langer zijn. We stellen
inhoud boven geld. Als een partij ons langer
nodig heeft, hebben we geduld. En we zijn
ook kritisch op eventuele partijen die de
start-up willen overnemen. We vinden het
belangrijk dat zij de oorspronkelijk missie
respecteren. Doen ze dat niet, dan wachten
we op een volgende overnamekandidaat.
Staan alle
signalen op
groen, dan
investeren
we in zon
start-up.
Soms voor
de volle
honderd
procent,
soms voor
minder.
16. 16
uva jaarbericht 2015
NEW VENTURES
Een van de kerntaken van universiteiten is valorisatie, ofwel we-
tenschappelijke kennis en techniek beschikbaar maken voor de
maatschappij. UvA Holding BV functioneert als een valorisatie-
vehikel voor de universiteit en investeert om die reden in start-
ups van UvA-wetenschappers die een commercieel oogmerk
hebben. Nadat zon start-up vaste grond onder de voeten heeft
gekregen en klaar is voor de volgende stap, wordt deze verkocht.
Alle new ventures zijn ontstaan uit onderzoek dat op de UvA
plaatsvindt en moeten voldoen aan bepaalde criteria. Ze moeten
maatschappelijk relevant zijn, een innovatief businessmodel
hebben, een goed onderbouwd financieel plan, over een goed
team beschikken, en ze moeten schaalbaar zijn. Eind 2016 heeft
UvA Holding BV een belang in negen start-ups.
ACE VENTURE LAB BV
Een broedplaats voor start-ups die voortkomen uit de weten-
schap.
Deelname UvA Holding BV: 100%
ARBEIDSMARKTRESEARCH UvA BV (ARR)
Ontwikkelt digitale, juridische kennissystemen op het gebied
van het arbeidsrecht met als doel de toegankelijkheid van het
recht te verhogen.
Deelname UvA Holding BV: 85%
CELLAGENICS BV
Ontwikkelt biomedische toepassingen op basis van funda-
menteel onderzoek. Een voorbeeld betreft de productie van
therapeutische eiwitten, zoals antilichamen die bepaalde
vormen van kanker bestrijden.
Deelname UvA Holding BV: 61%
CONFOCAL.NL BV
Ontwikkelt innovatieve en goedkope plug play oplossing
om bestaande confocale microscopen scherper te maken.
Deelname UvA Holding BV: 66,7%
UvA Holding BV kent vier activiteiten: new ventures,
contractonderzoek en -onderwijs, services en
vastgoed. De activiteiten in de holding maken geen
deel uit van de kerntaken van de universiteit, maar
houden hier wel rechtstreeks verband mee.
Activiteiten en
deelnemingen
Nadat zon
start-up vaste
grond onder
de voeten
heeft gekregen,
wordt deze
verkocht.
UvA Holding BV jaarbericht 2015 / 2016
16
17. 17
INCATT BV
Heeft een modificatieproces ontwikkeld
voor oli谷n door middel van katalysatoren.
Hierdoor kunnen bijvoorbeeld natuur-
lijke oli谷n dienen als bindmiddel voor
coatings.
Deelname UvA Holding BV: 100%
OEFENWEB.NL BV
Online leeromgeving voor adaptief
onderwijs
Deelname UvA Holding BV: 40%
SIGHTCORP BV
Biedt technologische oplossingen voor
geautomatiseerde gezichtsanalyse en
emotieherkenning.
Deelname UvA Holding BV: 31%
PANOPTES HERITAGE BV
Gespecialiseerd in digitale toepassingen
voor de erfgoed sector, zoals het bou-
wen van 3D replicas van opgravingen,
beelden of gebouwen. Erfgoed wordt zo
toegankelijker voor het grote publiek.
Deelname UvA Holding BV: 100%
PHOTANOL BV
Produceert chemicali谷n op basis van een
hernieuwbare bron (CO2
). Met onze gepa-
tenteerde cyanobacteri谷n wordt koolstof-
dioxide (CO2
) door zonlicht omgezet in
waardevolle chemische producten.
Deelname UvA Holding BV: 45,2%
CONTRACTONDERZOEK EN
-ONDERWIJS
UvA Holding BV heeft tevens bedrijven die
diensten leveren op het gebied van contract-
onderzoek en -onderwijs. Deze bedrijven
zijn veelal nauw gelieerd aan de universiteit
en voeren opdrachten uit voor bedrijven,
overheden en maatschappelijke organisaties.
In tegenstelling tot de new ventures, maken
deze bedrijven een vast onderdeel uit van de
holding.
ITTA UvA BV
Het Instituut voor Taalonderzoek en
Taalonderwijs Amsterdam (ITTA UvA BV)
is een kennisinstituut voor Nederlands
als eerste en tweede taal. Het instituut
draagt bij aan kwaliteitsontwikkeling van
het (taal)onderwijs en taalbeleid.
Deelname UvA Holding BV: 100%
KOHNSTAMM INSTITUUT UvA BV
Het Kohnstamm Instituut is een kennis-
en onderzoekscentrum op het gebied
van onderwijs, opleiding, opvoeding en
jeugdzorg. Kernthemas in het onderzoek
zijn het bevorderen van kansen van kin-
deren en jongeren en het bevorderen van
de kwaliteit van onderwijs, opleiding,
opvoeding en jeugdzorg.
Deelname UvA Holding BV: 100%
UvA MINDS BV
UvA minds BV biedt specialistische
geestelijke gezondheidszorg (SGGZ) aan
kinderen, jongeren en jongvolwassenen
(en hun ouders) met psychische
problemen. Het doel van deze organisatie
is om evidence-based behandelingen
aan te bieden, om wetenschappelijk
onderzoek in een klinische setting te
stimuleren, en om science-practitioners
op te leiden.
Deelname UvA Holding BV: 60%
UvA MINDS YOU BV
UvA minds You is een academisch trai-
ningscentrum en een zusterorganisatie
van UvA minds. De organisatie biedt
kinderen en jongeren trainingen op het
gebied van psyschische problemen, en
heeft voor professionals en medewerkers
trainingen op het gebied van mindful-
ness en vitaliteit.
Deelname UvA Holding BV: 60%
SERVICES
In dit cluster zijn commerci谷le activitei-
ten ondergebracht die van oorsprong een
Alle new
ventures zijn
ontstaan uit
onderzoek
dat op de UvA
plaatsvindt
18. 18
UvA Holding BV jaarbericht 2015 / 2016
ondersteunende functie hebben voor de
universiteit, maar inmiddels in bedrijfsvorm
- onder de vlag van UvA Holding BV - ook op
de externe markt opereren.
AMSTERDAMUNIVERSITYPRESSBV
Deze uitgeverij geeft niet alleen puur
wetenschappelijke titels uit maar ook
titels die het publiek inzicht bieden
over zaken die in de belangstelling
staan. AUP-uitgaven verschijnen zowel
in druk als in e-book vorm en worden
wereldwijd verkocht.
Deelname UvA Holding BV: 100%
MERCATOR SAPIENS BV
Deze organisatie - ook wel bekend als
UvA Shop - voert een eigen collectie
met schrijfwaren, sweaters en andere
geschenken die de naam Universiteit van
Amsterdam dragen. De merchandise is
bedoeld voor studenten en medewerkers
van de UvA en voor toeristen.
Deelname UvA Holding BV: 100%
PROACTIEF UvA BV
Dit bedrijf begeleidt en bevordert de
mobiliteit van (ex-)medewerkers van de
Universiteit van Amsterdam en andere,
veelal non-profit organisaties.
Deelname UvA Holding BV: 100%
STUDIJOB UITZENDBUREAU BV
StudiJob is een uitzendbureau voor
HBO- en WO-studenten in Amsterdam
met als belangrijkste doel de studenten te
voorzien van kennisbanen die aansluiten
bij hun studierichting.
Deelname UvA Holding BV: 48%
UvA JOBSERVICE BV
Deze organisatie detacheert personeel
binnen de Universiteit van Amsterdam
en andere academische instellingen. De
diensten van UvA JobService BV worden
door de UvA primair ingezet ter onder-
vanging van tijdelijk personeelstekort
zoals ziekte van vaste medewerkers of
tijdelijke drukte.
Deelname UvA Holding BV: 100%
UvA TALEN BV
UvA Talen BV is het zelfstandig
academisch talencentrum van de
Universiteit van Amsterdam en een van
de grootste zakelijke talencentra van
Nederland. Kernactiviteiten zijn vertaal-
en redactiediensten en het aanbieden
van taaltrainingen.
Deelname UvA Holding BV: 100%
VASTGOED
Plantage Real Estate BV zo heet de
vastgoeddochter van UvA Holding BV,
waarvan de activiteiten eind 1994 van start
gingen. Sinds 2002 zijn er geen nieuwe
vastgoedinitiatieven meer geweest.
HOEK ROETERSSTRAAT/
SARPHATISTRAAT
Het laatste vastgoedinitiatief van
Plantage Real Estate BV is het pand
op de hoek van de Roetersstraat en
Sar足phatistraat. Het pand is in 2002
opgeleverd en is tevens de locatie waar
het kantoor van UvA Holding BV en een
aantal dochters is ondergebracht.
VOORMALIGE UvA-PANDEN
HERENGRACHT
Eind jaren negentig heeft Plantage Real
Estate BV de voormalige UvA-panden
Herengracht 514-516 gerestaureerd en
gerenoveerd. Deze panden worden sinds
2003 als kantoorruimte aan derden
verhuurd.
HOTEL RSIDENCE LE COIN
In 1995 heeft Plantage Real Estate BV
zeven historische panden aan de Nieu-
we Doelenstraat en de Oude Turfmarkt
verbouwd tot Hotel R辿sidence le Coin.
Het hotel biedt verblijf- en werkruimte
voor korte en langere tijd (met korting
voor UvA-gasten en -alumni) en wordt
ook gebruikt door gastdocenten en
onderzoekers. Tegenwoordig worden
de ruimtes ook verhuurd aan de externe
markt. Plantage Real Estate is beherend
vennoot.
19. 19
We bieden specialistische geestelijke gezondheidszorg (SGGZ)
aan kinderen, jongeren en jongvolwassenen met psychische
problemen, 辿n aan hun ouders, vertelt directeur prof.dr. Susan
B旦gels. De zorg die UvA minds biedt bestaat uit behandelingen,
diagnostiek en trainingen. B旦gels: We doen dat bijvoorbeeld
voor kinderen en jongeren die last hebben van ADHD, depressies,
angststoornissen of autisme. Ook stimuleert de organisatie
wetenschappelijk onderzoek in een klinische setting en leidt UvA
minds science-practitioners op. Kosteneffectiviteit staat centraal bij
de keuze voor een behandeling. We kijken daarbij altijd naar welke
behandeling het best werkt tegen zo laag mogelijke kosten, legt
B旦gels uit. Soms is dat een online behandeling, soms persoonlijk en
individueel, en soms in groepsverband. De behandelingen van UvA
minds zijn zoals gezegd evidence based. Maar we ontwikkelen ze
ook zelf. Daarmee zijn we vrij uniek.
Een voorbeeld van een zelf-ontwikkelde behandeling is MYmind: een
mindfulnesstraining voor kinderen en jongeren met ADHD, en een
training voor hun ouders (Mindful Parenting training). Van medicatie
weten we al dat het helpt voor kinderen en jongeren met ADHD, maar
er is ook behoefte aan een alternatief. Deze innovatieve training zou
dat kunnen zijn. We zijn hiermee wereldwijd de eerste instantie die
dat nu onderzoekt middels het door NWO gesteunde onderzoek
Pillen of Chillen.
Wetenschap en praktijk komt hiermee samen. Een combinatie die
B旦gels zelf ook niet vreemd is. Ze is niet alleen directeur van UvA
minds, ze is ook wetenschapper. Dat is precies de brug die we hier
slaan. We kijken naar wat de praktijk nodig heeft, en ontwikkelen en
zoeken hier evidence based behandelingen bij.
UvA
minds BV
ACADEMISCH
BEHANDELCENTRUM
VOOR GEESTELIJKE
GEZONDHEIDSZORG AAN
JEUGD (EN HUN OUDERS) MET
PSYCHISCHE PROBLEMEN
60%
DEELNAME UvA HOLDING BV:
2008
START:
TOEKOMST: UITBREIDEN NAAR
ZORG VOOR VOLWASSENEN
prof. dr. Susan B旦gels
20. 20
UvA Holding BV jaarbericht 2015 / 2016
ACE Venture Lab BV
ACEVenture Lab BV is een broedplaats voor start-ups die
voortkomen uit de wetenschap. Deze incubator bevindt
zich sinds 1 oktober 2016 in Startup Village op het Amsterdamse Science
Park waar zeecontainers, omgebouwd tot werkruimten, onderdak bieden
aan de startende bedrijven. Per jaar selecteren we twintig idee谷n die
we gedurende twee jaar begeleiden, legt directeur Erik Boer uit. Dat
kunnen idee谷n zijn van studenten en wetenschappers van de UvA,
maar ook van andere universiteiten. Voorwaarde is dat zon idee past
binnen het valorisatiebeleid van de universiteit en dat investeerders en
ondernemers die wij hiervoor raadplegen het een levensvatbaar idee
vinden.
Verreweg de meeste start-ups zijn ICT-gedreven. Boer: Maar dat hoeft
niet. We staan open voor 叩lle goede wetenschappelijke idee谷n. Alle
start-up kandidaten doen mee aan een bootcamp van een week. Boer:
Hier leren ze hoe je van een idee een product maakt en hoe je je bedrijf
daar op moet inrichten. Ook krijgen ze tijdens die twee jaar een coach
toegewezen, kunnen ze workshops volgen en ons altijd om raad vragen.
Ons doel is om zon start-up investor ready te maken.
Vaak met succes. Boer: Van de zestig start-ups die we de eerste drie
jaar hebben begeleid, zijn er nu zon dertig die op eigen benen kunnen
staan en de eerste successen hebben geboekt. Voorbeelden zijn Scyfer,
een bedrijf gespecialiseerd in zelflerende medisch-technologische
hulpmiddelen dat een samenwerking met Tatasteel is aangegaan, en
Metrica Sports dat een tool heeft ontwikkeld om sportwedstrijden nog
beter te kunnen analyseren. Zij hebben inmiddels een contract gesloten
met FC Barcelona. Mooie resultaten waarvan er zeker meer zullen
volgen.
Alle start-up
kandidaten
doen mee
aan een
bootcamp
van een
week.
Hier leren
ze hoe je
van een idee
een product
maakt en hoe
je je bedrijf
daar op moet
inrichten.
BROEDPLAATS
VOOR START-UPS
100%
20
AANTAL
START-UPS PER JAAR:
2013
START:
(SINDS 1 JANUARI 2016)
AANDEEL UvA HOLDING BV:
21. 21
UvA Holding BV jaarbericht 2015 / 2016
We hebben een innovatief, goedkoop en disruptive product
dat confocale microscopen aanzienlijk scherper en dus beter
kan maken, legt commercieel directeur Peter Drent uit die samen met
wetenschapper Erik Manders dit bedrijf startte. Manders won voor deze
Rescan Confocal Microscopy (RCM) samen met collegas Giulia De Luca
en Ronald Breedijk de Amsterdam Innovation Award 2014. In feite is
ons product niets meer dan een doos die tussen een microscoop en een
camera wordt geplaatst om de resolutie aanzienlijk scherper te maken,
legt Drent uit. En dat voor een prijs die eenderde is van de prijs van een
gemiddeld confocaal microscopisch systeem.
Het product was binnen enkele maanden na de start van het
bedrijf getest en eind 2016 zijn de eerste dozen geproduceerd en
gecertificeerd. Drent: Universiteiten over de hele wereld zijn vooralsnog
onze belangrijkste doelgroep. Daar richten we als eerste onze pijlen op.
Daarna gaan we het product ook bij ziekenhuizen en de farmaceutische
industrie onder de aandacht brengen. Ons doel is om voor 2021
een omzet te realiseren van vijf miljoen euro. Maar geld is niet onze
belangrijkste drijfveer. We willen deze innovatie vooral beschikbaar
maken voor de buitenwereld. Daarom is het voor ons belangrijk een
academische spin-off te zijn. En hoe mooi is het niet dat na de microscoop
van Antoni van Leeuwenhoek, ook nu weer een microscopische vinding
uit Amsterdam komt?
Hoe mooi is
het niet dat
na de micro-
scoop van
Antoni van
Leeuwenhoek,
ook nu weer
een micro足
scopische
vinding uit
Amsterdam
komt?
Confocal.nl BV
the Dutch microscope company
2016
START: FEBRUARI
INNOVATIE:GOEDKOPE PLUG
PLAY OPLOSSING OM BESTAANDE
CONFOCALE MICROSCOPEN
SCHERPER TE MAKEN.
DOEL: VIJF MILJOEN
EURO OMZET IN VIJF JAAR
66,7%AANDEEL UvA HOLDING BV:
22. UvA Holding BV jaarbericht 2015 / 2016
22
Met onze technologie kunnen leerlingen precies op het juiste niveau oefenen en
leren. Zon adaptieve online leeromgeving waarin we de prestaties bovendien
kunnen meten en vergelijken, vormt de basis van ons bedrijf. Daarin zijn we uniek binnen
de wereld van het onderwijs. Aan het woord is Marthe Straatemeier, algemeen directeur
van Oefenweb.nl.
Ruim 1700 scholen en een kleine 300 duizend leerlingen maken inmiddels gebruik van
de adaptieve leeromgevingen van Oefenweb. Straatemeier: Ons systeem is ontwikkeld
aan de Universiteit van Amsterdam (UvA) en gebaseerd op het Elo-rating systeem uit
de schaakwereld. Het registreert van elke speler welke opgaven het goed en fout maakt
en de bijbehorende reactietijd. Met deze informatie bepaalt ons systeem realtime en
nauwkeurig het niveau van spelers en het niveau van opgaven. Zo weten we exact op
welk niveau een speler presteert en kunnen we deze prestaties vergelijken met die van
anderen. Dit alles volledig online en volautomatisch. Geanonimiseerde resultaten worden
bovendien gebruikt voor UvA-onderzoek naar leren. Straatemeier: Het mes snijdt zo aan
twee kanten.
De Nederlandse onderwijsmarkt is vooralsnog de belangrijkste markt voor dit bedrijf.
Straatemeier: Daarbinnen kunnen we nog groeien. Het succes van Oefenweb.nl is
niet onopgemerkt gebleven. Eind 2012 nam Cito een belang in deze organisatie. Ook
kunnen we onze productlijn nog uitbreiden naar andere leergebieden, leeftijdsgroepen
en zelfs naar andere landen, vervolgt Straatemeier. Zo hebben we onlangs een Deense
versie gelanceerd en hadden we al een Engelse versie. Groeimogelijkheden te over dus.
Absoluut, zegt Straatemeier. Er valt nog veel te winnen voor ons.
Oefenweb.nl BV
2009
START:
ONLINE LEEROMGEVING
VOOR ADAPTIEF ONDERWIJS
DOEL: ZOVEEL MOGELIJK MENSEN
LATEN LEREN OP HUN EIGEN NIVEAU
40%AANDEEL UvA HOLDING BV:
23. 23
UvA Talen BV
Taaltrainingen, vertaalwerk en redactiewerk voor zowel bedrijven
als particulieren. Dat zijn de kerntaken van UvA Talen, dat in 2008
ontstond uit een fusie tussen UvA Vertalers en The Language Academy.
We vertalen naar tientallen talen en trainen in elf talen, vertelt directeur
Marcus Hilbers. We doen dat voor de zakelijke markt en voor de (semi-)
overheid. Maar ook voor particulieren. Zo zijn we in de regio Amsterdam
h辿t adres voor expats als het gaat om taaltrainingen. Ook leveren we
tolkdiensten. Naast vertaalwerk maakt redactiewerk een groot deel uit
van de werkzaamheden. Hilbers: We schrijven en redigeren teksten,
inclusief copywriting, voor de zakelijke markt en de overheid. Ook
redigeren wij wetenschapsteksten. En soms lopen beide werkzaamheden
redactiewerk 辿n vertaalwerk in elkaar over. Zo hebben wij talloze
wetenschappelijke Engelse publicaties van onderzoekers binnen en
buiten de Universiteit van Amsterdam persklaar gemaakt.
De naam UvA Talen opent volgens Hilbers deuren die anders wellicht
gesloten zouden blijven. UvA is een vaandel waar wij ons achter mogen
scharen en dat helpt. Het is een sterk merk dat vertrouwen wekt en
kwaliteit impliceert. Het is vervolgens aan ons om dat waar te maken.
Het geeft ons bedrijf bovendien aan academische uitstraling. Als zodanig
profileren wij ons ook. En met succes. We zijn tijdens de jaren van de
financi谷le crisis gestaag door blijven groeien en groeien nog steeds. In
de afgelopen tien jaar hebben we onze prestaties ruimschoots weten te
verdubbelen. Een mooi resultaat, aldus Hilbers.
We zijn
tijdens de
jaren van de
financi谷le
crisis gestaag
door blijven
groeien en
groeien nog
steeds.
100%AANDEEL UvA HOLDING BV:
2008
START:
(ONDER DEZE NAAM)
ZELFSTANDIGE
TALENCENTRUM
VAN DE UNIVERSITEIT
VAN AMSTERDAM
DOEL: MARKTLEIDER
IN NEDERLAND
UvA Holding BV jaarbericht 2015 / 2016
24. UvA Holding BV jaarbericht 2015 / 2016
24
24
AANTAL
DEELNEMINGEN
CIJFERS
2015
EIGEN
VERMOGEN
37.5
MILJOEN
GEMIDDELDE
TIJDIN EEN
START-UP
4,6JAAR
4,9
GENVESTEERD IN
START-UPS SINDS
2005
MILJOEN
OPBRENGST UIT
EXITSSINDS 2005
7MILJOEN
AANTAL
INVESTERINGEN
IN START-UPS SINDS 2005
17
CAMPUS BINNENSTAD: 2
CAMPUS ROETERSEILAND: 13
CAMPUS SCIENCEPARK: 5
ELDERS IN AMSTERDAM: 2
BUITEN AMSTERDAM: 2
WAARZITTEN
DE DEELNEMINGEN:
24
25. UvA Holding BV jaarbericht 2015 / 2016
25
NETTORESULTAAT
3.6 MILJOEN
MEDEWERKERS
UvA HOLDING BV:
18(15,3 fte)
AANTAL
START-UPS
9
27 MILJOEN
TERUGGEVLOEID
NAAR UvA
SINDS
OPRICHTING
NETTO
WINST OP
GENVESTEERD
EIGEN VERMOGEN9,7%
HERKOMST
DEELNEMINGEN UIT DE UvA:
FACULTEIT ECONOMIE EN BEDRIJFSKUNDE: 1
FACULTEIT DER GEESTESWETENSCHAPPEN: 4
FACULTEIT MAATSCHAPPIJ EN
GEDRAGSWETENSCHAPPEN: 5
FACULTEIT DER NATUURWETENSCHAPPEN,
WISKUNDE EN INFORMATICA: 5
FACULTEIT DER RECHTSGELEERDHEID: 1
SERVICES: 8
BUSINESSCASES
UIT
ACE VENTURE LAB BV
65
25
