�ݺ�ߣ

CHƯƠNG III CHỦ NGHĨA DUY VẬT LỊCH SỬ

NỘI DUNG VAI TRÒ CỦA SẢN XUẤT VẬT CHẤT VÀ QUY LUẬT QUAN HỆ SẢN XUẤT PHÙ HỢP VỚI TRÌNH ĐỘ PHÁT TRIỂN CỦA LỰC LƯỢNG SẢN XUẤT BIỆN CHỨNG CỦA CƠ SỞ HẠ TẦNG VÀ KIẾN TRÚC THƯỢNG TẦNG TỒN TẠI XÃ HỘI QUYẾT ĐỊNH Ý THỨC XÃ HỘI VÀ TÍNH ĐỘC LẬP TƯƠNG ĐỐI CỦA Ý THỨC XÃ HỘI HÌNH THÁI KINH TẾ - XÃ HỘI VAI TRÒ CỦA ĐẤU TRANH GIAI CẤP VÀ CÁCH MẠNG XÃ HỘI ĐỐI VỚI SỰ VẬN ĐỘNG, PHÁT TRIỂN CỦA XÃ HỘI CÓ ĐỐI KHÁNG GIAI CẤP

I. VAI TRÒ CỦA SẢN XUẤT VẬT CHẤT VÀ QUY LUẬT QUAN HỆ SẢN XUẤT PHÙ HỢP VỚI TRÌNH ĐỘ PHÁT TRIỂN CỦA LỰC LƯỢNG SẢN XUẤT 1. Vai troø cuûa saûn xuaát cuûa caûi vaät chaát Hoaït ñoäng kinh tế Hoaït ñoäng chính trị Hoaït ñoäng văn hóa, nghệ thuật Hoaït ñoäng toân giaùo … Söï toàn taïi vaø phaùt trieån xaõ hoäi Saûn xuaát ra cuûa caûi vaät chaát Lao ñoäng saûn xuaát

Các yếu tố cơ bản của quá trình lao động sản xuất Sức lao động Đối tượng lao động Tư liệu lao động

Phân biệt lao ñoäng vaø söùc lao ñoäng Lao ñoäng Hoaït ñoäng coù muïc ñích, coù yù thöùc của con người tác động vào giới tự nhiên tạo ra sản phẩm phục vụ nhu cầu Sức lao động Tổng hợp toàn bộ thể lực và trí lực có trong cơ thể của người đang sống

Đối tượng lao động Là những vật có trong tự nhiên mà lao động tác động vào nhằm biến đổi theo mục đích

Tư liệu lao động Là vật làm yếu tố truyền dẫn sự tác động của lao động đến đối tượng lao động

Caùc yeáu toá cô baûn cuûa quaù trình lao ñoäng saûn xuaát. Ñoái töôïng lao ñoäng Tö lieäu saûn xuaát Tö lieäu lao ñoäng + Quaù trình lao ñoäng saûn xuaát söùc lao ñoäng

* Vai troø cuûa caùc yeáu toá trong quaù trình lao ñoäng saûn xuaát. SÖÙC LAO ÑOÄNG TÖ LIEÄU SAÛN XUAÁT Lao ñoäng saûn xuaát Söùc lao ñoäng laø chuû theå, laø yeáu toá quyeát ñònh Tö lieäu saûn xuaát laø khaùch theå, laø ñieàu kieän caàn thieát +

2. QUY LUẬT QUAN HỆ SẢN XUẤT PHÙ HỢP VỚI TRÌNH ĐỘ PHÁT TRIỂN CỦA LỰC LƯỢNG SẢN XUẤT Quan heä saûn xuaát Con ngöôøi Töï nhieân Löïc löôïng saûn xuaát CON NGÖÔØI 2 MAËT SAÛN XUAÁT

a. Löïc löôïng saûn xuaát Löïc löôïng saûn xuaát Ngöôøi lao ñoäng Tö lieäu saûn xuaát Khoa hoïc coâng ngheä *Trình ñoä cuûa löïc löôïng saûn xuaát theå hieän ôû: trình ñoä cuûa ngöôøi lao ñoäng vaø khoa hoïc coâng ngheä * Löïc löôïng saûn xuaát laø toaøn boä naêng löïc saûn xuaát cuûa moät xaõ hoäi nhaát ñònh, ôû vaøo thôøi kyø nhaát ñònh.

b. Quan heä saûn xuaát CON NGÖÔØI CON NGÖÔØI Quan heä saûn xuaát Saûn xuaát Phaân phoái Trao ñoåi Tieâu duøng

Noäi dung cuûa quan heä saûn xuaát Quan heä saûn xuaát Quan heä phaân phoái Quan heä toå chöùc Quan heä sôû höõu

Lực löôïng sản xuaát Quan heä sản xuaát LÀ CÁCH THỨC CON NGƯỜI THỰC HIỆN QUÁ TRÌNH SẢN XUẤT VẬT CHẤT Ở NHỮNG GIAI ĐOẠN LỊCH SỬ NHẤT ĐỊNH PTSX

PTSX NGUYÊN THỦY PTSX CÔNG NGHIỆP Muèn sinh tån, con ngêi ph¶i tiÕn hµnh s¶n xuÊt vËt chÊt tuy nhiªn cã sù kh¸c nhau rÊt lín vÒ c¸ch thøc h¸i lîm vµ ®¸nh b¾t thêi ë thêi nguyªn thñy vµ ph¬ng thøc c«ng nghiÖp ë thêi hiÖn ®¹i

+ Moái quan heä bieän chöùng giöõa löïc löôïng saûn xuaát vaø quan heä saûn xuaát Löïc löôïng saûn xuaát quyeát ñònh quan heä saûn xuaát Quy luaät quan heä saûn xuaát phuø hôïp vôùi trình ñoä phaùt trieån cuûa löïc löôïng saûn xuaát Löïc löôïng saûn xuaát Quan heä saûn xuaát Quan heä saûn xuaát taùc ñoäng trôû laïi löïc löôïng saûn xuaát

+ Maâu thuaãn giöõa löïc löôïng saûn xuaát vôùi quan heä saûn xuaát. Lòch söû loaøi ngöôøi traûi qua caùc phöông thöùc saûn xuaát Coâng xaõ nguyeân thuyû Chieám höõu noâ leä Phong kieán Tö baûn chuû nghóa Coäng saûn chuû nghóa Caùch maïng xaõ hoäi G/caáp bò trò G/caáp thoáng trò Löïc löôïng saûn xuaát Quan heä saûn xuaát Maâu thuaãn * Suy ñeán cuøng lòch söû phaùt tneån cuûa xaõ hoäi loaøi ngöôøi traûi qua caùc phöông thöùc saûn xuaát noái tieáp nhau laø do taùc ñoäng cuûa quy luaät quan heä saûn xuaát phuø hôïp vôùi trình ñoä phaùt trieån cuûa löïc löông saûn xuaát.

II. CƠ SỞ HẠ TẦNG & KIẾN TRÚC THƯỢNG TẦNG

1. Khái niệm "cơ sở hạ tầng"? LÀ TOÀN BỘ NHỮNG QHSX HỢP THÀNH CƠ CẤU KINH TẾ CỦA MỘT XÃ HỘI CSHT trong thời kỳ quá độ lên CNXH ở VN là nhiều thành phần kinh tế với nhiều hình thức tổ chức kinh tế khác nhau, trong đó kinh tế nhà nước giữ vai trò chủ đạo. KINH TẾ NHÀ NƯỚC Ng©n hµng Vietcombank C«ng ty vËn t¶i viÔn d¬ng Vinashin KINH TẾ TẬP THỂ KINH TẾ TƯ NHÂN C«ng ty thÐp liªn doanh Nippovina (VN – NhËt) KINH TẾ TƯ BẢN NHÀ NƯỚC KINH TẾ CÓ VỐN ĐẦU TƯ NƯỚC NGOÀI

1. Khái niệm "kiến trúc thượng tầng"? hÖ thèng thiÕt chÕ chÝnh trÞ-x· héi VN hiện nay, bao gåm ®¶ng Céng s¶n VN, Nhµ níc CHXHCNVN cïng c¸c tæ chøc x· héi kh¸c, trong mét c¬ cÊu thèng nhÊt díi sù l·nh ®¹o cña ®¶ng CSVN. HỆ TƯ TƯỞNG & THIẾT CHẾ CHÍNH TRỊ - XH được xác lập trên nền tảng CSHT Hệ tư tưởng của VN hiện nay: CN Mác – Lênin & Tư tưởng Hồ Chí Minh; truyền thống dân tộc, triết lý người Á Đông…

2. MQH giữa: CSHT & KTTT? CSHT QUYẾT ĐỊNH KTTT CỦA XH Giai cấp nào giữ vai trò thống trị về kinh tế sẽ giữ vai trò thống trị về chính trị, tư tưởng, triết lý Cơ sở hạ tầng thay đổi thì kiến trúc thượng tầng cũng thay đổi theo KINH TẾ NHÀ NƯỚC Ng©n hµng Vietcombank KINH TẾ TẬP THỂ KINH TẾ TƯ NHÂN C«ng ty thÐp liªn doanh Nippovina (VN – NhËt) KINH TẾ TƯ BẢN NHÀ NƯỚC KINH TẾ CÓ VỐN ĐẦU TƯ NƯỚC NGOÀI

2. MQH giữa: CSHT & KTTT? CÁC NHÂN TỐ CỦA KTTT THƯỜNG XUYÊN TÁC ĐỘNG TRỞ LẠI CSHT BẰNG NHIỀU PHƯƠNG THỨC, ĐẶC BIỆT QUAN TRỌNG LÀ NHÂN TỐ NHÀ NƯỚC KINH TẾ NHÀ NƯỚC Ng©n hµng Vietcombank KINH TẾ TẬP THỂ KINH TẾ TƯ NHÂN C«ng ty thÐp liªn doanh Nippovina (VN – NhËt) KINH TẾ TƯ BẢN NHÀ NƯỚC KINH TẾ CÓ VỐN ĐẦU TƯ NƯỚC NGOÀI

III. PHẠM TRÙ "HÌNH THÁI KINH TẾ-XÃ HỘI" TỰ ĐỌC & THẢO LUẬN HTKT-XH? TẠI SAO NÓI SỰ PHÁT TRIỂN CÁC HTKT-XH LÀ MỘT QUÁ TRÌNH LỊCH SỬ, TỰ NHIÊN?

(HTKT-XH XÁC ĐỊNH THEO CẤU TRÚC TỔNG THỂ CỦA XÃ HỘI) TRÊN NỀN TẢNG CƠ SỞ VẬT CHẤT, KỸ THUẬT CỦA XH XÁC LẬP MỘT KIỂU QHSX ĐƯỢC THỂ HIỆN Ở CÁC HOẠT ĐỘNG KINH TẾ MỘT KIẾN TRÚC THƯỢNG TẦNG TƯƠNG ỨNG

Dùng để chỉ xã hội ở từng giai đoạn lịch sử nhất định, với một kiểu QHSX đặc trưng cho xã hội đó phù hợp với một trình độ nhất định của LLSX và với một kiến trúc thượng tầng tương ứng được xây dựng trên những QHSX ấy.

2. Tính lịch sử - tự nhiên của sự PT các HTKT-XH? LÀ QUÁ TRÌNH PHÁT TRIỂN TUÂN THEO QUY LUẬT KHÁCH QUAN THUỘC CẤU TRÚC HTKT-XH NHỮNG BẬC THANG PHÁT TRIỂN CỦA LS XH LOÀI NGƯỜI DO SỰ TÁC ĐỘNG CỦA CÁC QLKQ MỖI GIAI ĐOẠN LS ĐƯỢC ĐẶC TRƯNG BẰNG MỘT XU HƯỚNG PHÁT TRIỂN CHỦ ĐẠO LS lµ do con ngêi t¹o ra nhng kh«ng ph¶i theo ý muèn chñ quan mµ theo c¸c quy luËt kh¸ch quan. CXNT CHNL PK TBCN CSCN

IV. TỒN TẠI XÃ HỘI VÀ Ý THỨC XÃ HỘI 1. KHÁI NIỆM TỒN TẠI XÃ HỘI & Ý THỨC XÃ HỘI 2. BIỆN CHỨNG GIỮA TỒN TẠI XÃ HỘI & Ý THỨC XÃ HỘI TỰ ĐỌC & THẢO LUẬN

NỘI DUNG THẢO LUẬN TỒN TẠI XÃ HỘI? NÊU VÍ DỤ, TRƯỜNG HỢP VN Ý THỨC XÃ HỘI? NÊU VÍ DỤ, TRƯỜNG HỢP VN QUAN HỆ BIỆN CHỨNG CỦA TTXH & YTXH? NÊU VÍ DỤ, TRƯỜNG HỢP VN

1. KHÁI NIỆM "TỒN TẠI XÃ HỘI", "Ý THỨC XÃ HỘI"

a. Khái niệm "Tồn tại xã hội"? TOÀN BỘ CÁC ĐIỀU KIỆN SINH HOẠT VẬT CHẤT CỦA MỖI CỘNG ĐỒNG NGƯỜI ĐIỀU KIỆN TỰ NHIÊN PHƯƠNG THỨC SẢN XUẤT TỔ CHỨC DÂN CƯ

a. Khái niệm "Tồn tại xã hội"? KHÔNG GIAN SINH TỒN CỦA NGƯỜI VIỆT TRONG LỊCH SỬ

b. Khái niệm "Ý thức xã hội"? Là phương diện tinh thần của xã hội; phản ánh điều kiện sinh hoạt vật chất của các cộng đồng người trong điều kiện xác định. NGHỀ CHÍNH & "NGHỀ PHỤ" Tư tưởng "Trọng nông hơn công, thương" của người Việt

2. BIỆN CHỨNG GIỮA TỒN TẠI XÃ HỘI VÀ Ý THỨC XÃ HỘI?

Vai trò quyết định của tồn tại xã hội đối với YTXH Ý THỨC "TRỌNG LÀNG" Tự tôn “Làng mình”; Dị ứng với bên ngoài; Bất li hương; Trọng tình xóm - làng; Trọng lệ làng hơn phép nước; Khôn vặt; Trọng danh hão.... Suy nghĩ theo thói quen đám đông – không coi trọng sáng kiến mới. TTXH HOẠT ĐỘNG CỘNG ĐỒNG YTXH

Tính độc lập tương đối của Ý thức xã hội TÍNH LẠC HẬU & TÍNH VƯỢT TRƯỚC CỦA YTXH TTXH HOẠT ĐỘNG CỘNG ĐỒNG YTXH TÁC ĐỘNG CỦA Ý THỨC TRUYỀN THỐNG ĐẾN "HÀNH CHÍNH - GIAO THÔNG - AN TOÀN THỰC PHẨM..."

Tính độc lập tương đối của Ý thức xã hội TÍNH KẾ THỪA CỦA YTXH TỪ HỌC THUYẾT CỦA MÁC ĐẾN LÊNIN VÀ KẾ THỪA SÁNG TẠO CỦA HỒ CHÍ MINH TTXH HOẠT ĐỘNG CỘNG ĐỒNG YTXH

Tính độc lập tương đối của Ý thức xã hội? TÍNH TÁC ĐỘNG TRỞ LẠI CỦA YTXH VỚI TTXH LÝ LUẬN KHOA HỌC SẼ TRỞ THÀNH LỰC LƯỢNG VẬT CHẤT MỘT KHI NÓ THÂM NHẬP VÀO HOẠT ĐỘNG CỦA QUẦN CHÚNG TTXH HOẠT ĐỘNG CỘNG ĐỒNG YTXH

V. VAI TRÒ CỦA ĐẤU TRANH GIAI CẤP VÀ CÁCH MẠNG XÃ HỘI Giai cấp và vai trò của đấu tranh giai cấp đối với sự phát triển của xã hội có đối kháng giai cấp Cách mạng xã hội và vai trò của nó đối với sự phát triển của xã hội có đối kháng giai cấp TỰ ĐỌC & THẢO LUẬN

NỘI DUNG THẢO LUẬN GIAI CẤP LÀ GÌ? PHÂN BIỆT GIAI CẤP VÀ DÂN TỘC? NGUỒN GỐC GIAI CẤP? ĐẤU TRANH GIAI CẤP ?

DÂN TỘC? Là hình thức phát triển cao của phương thức tổ chức cộng đồng người trong lịch sử; dưới sự tác động của nhân tố phát triển kinh tế & văn hóa; với những đặc trưng riêng Bộ tộc Chechens Thị tộc, bộ lạc cổ xưa "Tộc" Kinh Bộ tộc "da đỏ" CÁC HÌNH THỨC CỘNG ĐỒNG NGƯỜI TRƯỚC "DÂN TỘC" (thị tộc-bộ lạc; bộ tộc)

DÂN TỘC? (CÁC ĐẶC TRƯNG) Dân tộc (liên kết các bộ tộc Thành quốc tộc) Cộng đồng Quốc gia (Quyền lực NN) Cộng đồng: ngôn ngữ- lãnh thổ- kinh tế- văn hóa.

a. Khái niệm Giai cấp C¸c tËp ®oµn ngêi to lín, ®îc ph©n biÖt víi nhau bëi ®Þa vÞ cña hä trong mét hÖ thèng kinh tÕ-x· héi nhÊt ®Þnh trong lÞch sö; kh¸c nhau vÒ quyÒn cña hä ®èi víi TLSX chñ yÕu, vÒ ®Þa vÞ trong tæ chøc lao ®éng x· héi, vÒ quy m« vµ c¸ch thøc hëng thô phÇn cña c¶i x· héi.

Giai cấp? GIAI CẤP TRONG CÁC XH CỔ ĐẠI BẮT & MUA BÁN NÔ LỆ NÔ LỆ PHỤC DỊCH CHỦ NÔ

Giai cấp? GIAI CẤP TRONG CÁC XH THỜI TRUNG CỔ GIỚI QUÝ TỘC CHÂU ÂU

Giai cấp? GIAI CẤP TRONG XÃ HỘI CẬN - HIỆN ĐẠI GIAI CẤP TƯ SẢN CÔNG NHÂN LÀM THUÊ (VÔ SẢN)

b. Nguồn gốc của giai cấp Nguồn gốc trực tiếp của sự phân hóa giai cấp: Chế độ tư hữu Nguồn gốc sâu xa của sự phân hóa giai cấp: tình trạng phát triển nhưng chưa đạt tới trình độ xã hội hóa cao của lực lượng sản xuất.

c. Đấu tranh giai cấp? ĐẤU TRANH GIAI CẤP TRONG XH CHIẾM HỮU NÔ LỆ CUỘC KHỞI NGHĨA CỦA SPACTAQUYT Là đấu tranh của những người bị áp bức về kinh tế, chính trị - xã hội

c. Đấu tranh giai cấp? KHỞI NGHĨA NÔNG DÂN Ở TRUNG QUỐC KHỞI NGHĨA CỦA NÔNG NÔ ĐẤU TRANH GIAI CẤP TRONG XH PHONG KIẾN CÁC CUỘC KHỞI NGHĨA CỦA NÔNG DÂN

c. Đấu tranh giai cấp? CUỘC ĐẤU TRANH CỦA GIAI CẤP TƯ SẢN CHỐNG LẠI GIAI CẤP PHONG KIẾN CÁCH MẠNG TƯ SẢN PHÁP (1789-1794)

c. Đấu tranh giai cấp? ĐẤU TRANH GIAI CẤP TRONG XH TƯ BẢN CÁC CUỘC ĐẤU TRANH DƯỚI NHIỀU HÌNH THỨC CỦA GCVS Ở CÁC NƯỚC TƯ BẢN VÀ THUỘC ĐỊA ĐÌNH CÔNG CÔNG XÃ PARI (1871) NGƯỜI CHÂU PHI CHỐNG THỰC DÂN ANH NGƯỜI VN ĐẤU TRANH GIÀNH QUYỀN ĐỘC LẬP

2. Cách mạng xã hội và vai trò của nó đối với sự phát triển của xã hội có đối kháng giai cấp Khái niệm cách mạng xã hội Vai trò của cách mạng xã hội đối với sự phát triển của xã hội có đối kháng giai cấp

Khái niệm cách mạng xã hội Nghĩa rộng: là sự biến đổi căn bản về chất trong toàn bộ các lĩnh vực của đời sống xã hội; là phương thức để chuyển một HTKT-XH lỗi thời sang một HTKT-XH mới Nghĩa hẹp: là việc lật đổ một chế độ chính trị đã lỗi thời và thiết lập một chế độ chính trị tiến bộ hơn của giai cấp cách mạng

Nguyên nhân cách mạng xã hội Nguyên nhân khách quan : mâu thuẫn giữa LLSX và QHSX Nguyên nhân chủ quan : sự phát triển nhận thức và tổ chức của giai cáp cách mạng

b. Vai trò của cách mạng xã hội đối với sự phát triển của xã hội có đối kháng giai cấp Là một trong những phương thức, động lực của sự phát triển xã hội

�ݺ�ߣ

Chuong iii

More Related Content

Chuong iii