1. YouTube, ksztacenie, dydaktyka, teoria inteligencji wielorakich
Piotr Szlagor
rok pierwszy
Matematyka z Informatyk
Kolegium Nauczycielskie
w Bielsku-Biaej
ul. Krakowska 30
43-300
WIDEODYDAKTYKA 2.0
Serwis spoecznociowy YouTube w szkole
ABSTRAKT
Multimedialne serwisy spoecznego Internetu szybko zdobywaj popularno. Staj si
wa甜nym medium. Maj istotny potencja dydaktyczny. Autor skupia si na najpopularniejszym
serwisie wideo, YouTube, jako oferujcym wolny dostp do szerokiej klasy funkcjonalnoci
interesujcych z punktu widzenia proces坦w nauczania - uczenia si. Autor pokazuje przykady
udanych pr坦b wykorzystania YouTube do wspomagania ksztacenia szkolnego oraz przypadki
uznanych instytucji edukacyjnych, wykorzystujcych ten serwis jako jedno z narzdzi
dydaktycznych.
Autor analizuje r坦甜ne funkcjonalnoci technologiczne dostpne w YouTube w aspekcie ich
przydatnoci do wspomagania dydaktyki opartej na wykorzystaniu teorii inteligencji
wielorakich; podaje tak甜e konkretne przykady dydaktycznego zastosowania serwisu.
WSTP
Internet od czasu swojego powstania szybko ewoluuje. W cigu 40 lat istnienia zmieni si
z sieci czcej kilka wojskowych komputer坦w w narzdzie codziennego u甜ytku dla ponad
p坦tora miliarda ludzi (Internet World Stats, 2008). Ogromna liczba u甜ytkownik坦w wpyna
r坦wnie甜 na obecny ksztat Internetu. Na pocztku by on narzdziem, kt坦re mogli
wykorzystywa tylko wykwalifikowani specjalici. Obecnie z zaawansowanych usug
internetowych korzysta z atwoci nawet dziecko. Technicznie atwe jest ju甜 nie tylko
korzystanie z zasob坦w Sieci, ale bezporednia interakcja midzy u甜ytkownikami oraz
2. publikowanie treci (O'Reilly, 2005). Internet zo甜ony z serwis坦w, kt坦re oferuj takie wanie
mo甜liwoci okrela si jako Web 2.0.
Wsp坦czesna edukacja wymaga od nauczyciela stosowania rodk坦w dydaktycznych
opartych o nowoczesne technologie. Szkoa ksztaci dzi pokolenie, dla kt坦rego obecno
i obsuga komputer坦w jest rzecz naturaln, niestanowic problemu technologicznego. Jest
to pierwsze w historii pokolenie uksztatowane w rodowisku globalnej, niereglamentowanej,
natychmiastowo dystrybuowanej i nadmiarowej informacji. Stwierdza si, 甜e "Na nawyki
percepcyjne i poznawcze tego pokolenia wikszy wpyw mia komputer, Internet i kom坦rka
ni甜 media tradycyjne" (Chrzszcz, Hojnacki, 2008). Na potrzeby opracowania generacja
bdzie dalej nazywana cyfrowymi tubylcami lub rodowitymi cyfrowcami1 (Hojnacki za
Prensky, 2006). Wczeniejsze generacje s nazywane cyfrowymi imigrantami2 (Hojnacki
2006 za Prenskym, 2001). Przytoczone przez Prensky'ego (2001) badania pokazay, 甜e
Cyfrowcy maj szczeg坦lne, inne ni甜 pokolenia wczeniejsze (w tym dzisiejszych nauczycieli),
mo甜liwoci i potrzeby edukacyjne. Prensky (2001) wyciga std daleko idcy wniosek, i甜
"najwikszym problemem dla dzisiejszej edukacji jest to, 甜e nauczyciele - cyfrowi imigranci,
m坦wicy archaicznym jzykiem (ery precyfrowej) usiuj uczy populacj, kt坦ra
porozumiewa si zupenie nowym jzykiem". Cyfrowi tubylcy dysponuj wielowtkow,
szybko przeczan, lecz kr坦tkotrwa uwag pozwalajc im na wielozadaniowo.
Powszechne dla modzie甜y tego nowego pokolenia jest oczekiwanie natychmiastowego
dostpu do informacji oraz preferencje poznania wielozmysowego (Chrzszcz, Hojnacki,
2008).
Serwisy Web 2.0 oferuj wiele mo甜liwoci wspomagania procesu edukacji (Gajewski,
2008). Jednym z obiecujcych kontekst坦w mo甜e by wdro甜enie do szk坦 nauczania
wspomaganego teori inteligencji wielorakich, przy u甜yciu serwis坦w Web 2.0. Zgodnie
z teori Howarda Gardnera, do opisu mo甜liwoci umysowych czowieka nie wystarczy jeden,
tradycyjnie pojmowany model inteligencji, ale nale甜y do jej opisu u甜y modelu otrzymanego
z poczenia kilku jej typ坦w. Gardner pocztkowo wyr坦甜nia siedem typ坦w inteligencji
(Gardner, 1983). smy typ zosta zaproponowany znacznie p坦添niej (Gardner ogosi to 1997
roku podczas sympozjum MIND 97). Niekt坦rzy autorzy stosuj nawet bardziej szczeg坦owe
podziay.
Dla cel坦w niniejszego opracowania przyjto za Gardnerem typologi inteligencji:
1. Fizyczno-motoryczna mdro ciaa i zdolno do kontrolowania ruchu fizycznego.
1 Ang.: digital natives
2 Ang.: digital immigrants
3. 2. Interpersonalna zdolno komunikowania si i tworzenia relacji midzy osobami.
3. Intrapersonalna zdolno rozr坦甜niania uczu i tworzenia modeli psychicznych samego
siebie.
4. rodowiskowo-przyrodnicza zdolno pozwalajca rozr坦甜nia, klasyfikowa
i posugiwa si wasnociami naturalnego otoczenia.
5. Logiczno-matematyczna zdolno mylenia indukcyjnego i dedukcyjnego oraz
rozumowania, a tak甜e u甜ywania liczb i u甜ywania wzor坦w abstrakcyjnych.
6. Werbalno-jzykowa odpowiadajc za u甜ywanie s坦w i jzyka.
7. Wizualno-przestrzenna zdolno do wizualizacji obiekt坦w i wymiar坦w przestrzennych
oraz tworzenia wewntrznych obraz坦w.
8. Muzyczna odpowiadajca za such i poczucie rytmu.
Do teorii inteligencji wielorakich odwouje si wsp坦czesne nauczanie pokolenia
cyfrowych tubylc坦w. Nowoczesne technologie informacyjne i komunikacyjne dziki swoim
mo甜liwociom multimedialnego przekazu oraz wysokiej interaktywnoci mog skutecznie
wspomaga tak edukacj. Szczeg坦lnie pomocne mog si okaza w tym dziele nowoczesne,
multimedialne serwisy spoecznociowe - serwisy Web 2.0. Serwis Alexa, kt坦ry zajmuje si
dostarczaniem informacji na temat generowanego ruchu do innych stron internetowych,
publikuje regularnie zestawienie najczciej odwiedzanych w Polsce stron (Alexa, 2009).
Z wzmiankowanego zestawienia wynika wysoka popularno w Polsce serwis坦w Web 2.0.
Serwisy spoecznociowe pozwalaj na wsp坦prac i szybk komunikacj midzy
u甜ytkownikami. Cechuje je r坦wnie甜 du甜y poziom interaktywnoci. Wymienione cechy s
po甜dane we wspomaganiu procesu nauczania.
W niniejszym opracowaniu skupiono si na serwisach spoecznociowych wideo oraz ich
potencjale w obszarze wspomagania procesu edukacyjnego uwzgldniajcego teori
wielorakich inteligencji. Z tego punktu widzenia serwisy wideo oferuj szerokie spektrum
zastosowa. Potwierdza to posiadanie wasnego kanau, z materiaami edukacyjnymi, przez
renomowane uczelnie3. Udostpniane w serwisach materiay wideo mog by dowolnie
generowane. Materia wideo mo甜e by nie tylko filmem, ale tak甜e przesuwajcym si
tekstem, gosem lektora, pokazem slajd坦w, bd添 dowoln kombinacj wymienionych
wczeniej. Materiay mog by czone i kategoryzowane, opisywane etc.
W dalszej czci niniejszego tekstu, takie serwisy internetowe, w kt坦rych g坦wne medium
stanowi filmy wideo dowolnie tworzone, publikowane, opisywane i u甜ytkowane przez
tw坦rc坦w-odbiorc坦w sieci, bd nazywane wideodydaktycznymi. Ich u甜ycie w nauczaniu
z wykorzystaniem teorii inteligencji wielorakich jest wskazane i mo甜e by bardzo efektywne
dydaktycznie. Dla cyfrowych tubylc坦w u甜ytkowanie takich serwis坦w spoecznociowych jest
naturalne i intuicyjne.
3 Kana YouTube MIT (http://www.youtube.com/mit)
4. PRZYDATNO DYDAKTYCZNA SERWISW INTERNETOWYCH
W Internecie istnieje wiele serwis坦w spoecznociowych oferujcych udostpnianie
film坦w wideo oraz zr坦甜nicowany zakres towarzyszcych funkcji, zwizanych z szeroko
pojt komunikacj sieciow. Autor niniejszego opracowania dokona ich przegldu.
Najpopularniejsze z nich, to: YouTube4, MySpace Video5, Google Video6, Yahoo! Video7
i MSN Video8 (Hitwise Intelligence, 2007). Pi najpopularniejszych serwis坦w autor
por坦wna wedug kryteri坦w dobranych z punktu widzenia przydatnoci w nauczaniu.
Ich por坦wnanie, w kontekcie przydatnoci w edukacji zamieszczono w Tabeli 1.
OGRANICZENIA OSADZANIE
MO纏LIWO
CZASU POLSKI OBECNO OCENIANIE/ FILMW UKADANIE
SERWIS WYSYANIA
/ROZMIARU INTERFEJS REKLAM KOMENTARZE POZA W WTKI
FILMW
FILMU SERWISEM
10 min
YouTube Tak Tak Tak Tak/Tak Tak Tak
/1 GB
MySpace Nieograniczony
Tak Tak Tak Tak/Tak Tak Nie
Wideo /150 MB
Nie
Google
(serwis n.d. Tak Nie Tak/Tak Tak Nie
Video
zamknity)
Yahoo! Nieograniczony
Tak Nie Tak Tak/Tak Tak Tak
Video /150 MB
MSN Nieograniczony
Tak Tak Nie Tak/Tak Tak Nie
Video /100 MB
Tabela 1. Zestawienie funkcjonalnoci serwis坦w Web 2.0 umo甜liwiajcych publikacj materia坦w wideo.
店r坦do: Opracowanie wasne.
Analiza Tabeli 1. daje podstawy do stwierdzenia, 甜e serwisem najbardziej przydatnym do
wspomagania wideodydaktyki jest YouTube. Serwis ten posiada tak甜e najwiksz baz
u甜ytkownik坦w, film坦w i odwiedzin spor坦d innych por坦wnywanych w niniejszym
zestawieniu (Vieru, 2009).
YOUTUBE W DYDAKTYCE
YouTube to powstay w lutym 2005 roku serwis przeznaczony do publikowania
w Internecie film坦w wideo. U甜ytkownicy zamieszczaj w serwisie filmy wideo, odpowiadaj
na nie w analogiczny spos坦b, tworz prywatne kanay wideo, prowadz rankingi popularnoci
4 http://youtube.com
5 http://vids.myspace.com
6 http://video.google.pl
7 http://video.yahoo.com
8 http://video.msn.com
5. i komentuj zawarto serwisu. YouTube pozwala na grupowanie w dowolny spos坦b film坦w
na prywatnym kanale za pomoc list odtwarzania oraz listy ulubionych film坦w. Pozwala
r坦wnie甜 na subskrybowanie wybranych treci oraz budowanie sieci kontakt坦w. Serwis jest
skutecznie zabezpieczany przed pojawianiem si materia坦w pornograficznych lub
drastycznych. Takie treci s automatycznie blokowane i usuwane. W serwisie istnieje
r坦wnie甜 podzia na filmy og坦lnodostpne oraz filmy o ograniczonej dostpnoci, mo甜liwe do
odtworzenia wycznie przez osoby dorose. Kwestie bezpieczestwa nieletnich w YouTube
s wspomagane przez u甜ytkownik坦w portalu. Ka甜dy ma mo甜liwo oznaczania znalezionych
materia坦w jako nieodpowiednie. W serwisie pracuj r坦wnie甜 mechanizmy filtrujce, kt坦re
automatycznie usuwaj niepo甜dane treci.
Tematyka serwisu nie ogranicza si jedynie do rozrywki. W cigu piciu swojej lat
dziaalnoci YouTube zyska sobie uznanie wr坦d wielu powa甜anych instytucji. Swoje kanay
na serwisie posiadaj np. BBC9, CBS10, Watykan11, Barak Obama12 i Monarchia Brytyjska13.
Szanse na dotarcie do szerokiego spektrum u甜ytkownik坦w zauwa甜yy r坦wnie甜 podmioty, na
co dzie zajmujce si edukacj. Przykadem instytucji naukowej, kt坦ra najlepiej poradzia
sobie z wykorzystaniem YouTube do cel坦w dydaktycznych jest Massachusetts Institute of
Technology (MIT), jedna z najbardziej presti甜owych uczelni na wiecie. MIT jako pierwsza
instytucja uniwersytecka, wprowadzi w 甜ycie projekt14, jego celem byo zamieszczenie
oficjalnych materia坦w edukacyjnych w Internecie, by byy dostpne dla wszystkich
i bezpatnie. Powstao w ten spos坦b ogromne repozytorium materia坦w dydaktycznych.
Jednym z u甜ytych w tym celu medi坦w jest kana YouTube. W kanale tym znajduje si
obecnie blisko dziewiset film坦w15 nagranych podczas wykad坦w. Zapisy wideo zostay
pogrupowane w tematyczne listy odtwarzania, by uatwi chronologiczne odtworzenie
wszystkich wykad坦w z danej dziedziny.
Polskim przykadem wykorzystania YouTube'a w edukacji jest videoblog prof. Jerzego
Bralczyka16. Do 9 czerwca 2008 zamieszczano tam wykady wideo tego jzykoznawcy
9 http://www.youtube.com/bbc
10 http://www.youtube.com/cbs
11 http://www.youtube.com/vatican
12 http://www.youtube.com/user/BarackObamadotcom
13 http://www.youtube.com/theroyalchannel
14 MIT OpenCourseWare: http://ocw.mit.edu
15 Stan na dzie 4.03.09 to 874 filmy
16 http://bralczyk.blog.polityka.pl/
6. i popularyzatora poprawnej polszczyzny17. Blog cieszy si du甜 popularnoci, na co mo甜e
wskazywa du甜a liczba komentarzy pod postami. Wszystkie wykorzystane w videoblogu
filmy zostay opublikowane w YouTube. Stamtd, dziki mechanizmom oferowanym przez
serwis, zostay osadzone w treci videobloga.
Warto si zastanowi nad skonkretyzowaniem metod zastosowania YouTube do
wspomagania nauczania z wykorzystaniem teorii inteligencji wielorakich. Zale甜y to
w znacznym stopniu od kreatywnoci nauczyciela oraz od preferencji i predyspozycji
uczcych si. W Tabeli 2. przedstawiono zestawienie propozycji wykorzystania funkcji
i mechanizm坦w dostpnych w serwisie do wspomagania r坦甜nych aktywnoci uczniowskich
w kontekcie inteligencji wielorakich.
PRZYKAD ZASTOSOWANIA
INTELIGENCJA NAUKA I ROZWJ POPRZEZ YOUTUBE W ROZWOJU
INTELIGENCJI
dotyk, ruch, dziaanie w przestrzeni,
odgrywanie materiau nauczania
Fizyczno-motoryczna przetwarzanie wiedzy przez odczucia
i publikowanie go na YouTube
zmysowe
przeprowadzanie relacji z realizacji
wsp坦prac, relacje midzyludzkie, projekt坦w edukacyjnych, komentowanie
Interpersonalna
prowadzenie wywiad坦w dokona innych uczni坦w za pomoc
mechanizmu odpowiedzi wideo
prac samodzieln, zgodn z wasnym zindywidualizowane projekty edukacyjne,
Intrapersonalna tempem, posiadanie wasnej przestrze koczce si publikacj swoich dokona na
wok坦 siebie YouTube
rodowiskowo- obserwacja rodowiska, przebywanie tworzenie i zamieszczanie przyrodniczych
przyrodnicza na dworze film坦w dokumentalnych
tworzenie film坦w edukacyjnych
kategoryzowanie, klasyfikowanie,
Logiczno-matematyczna ukazujcych rozwizanie problem坦w
wykorzystanie i tworzenie wzor坦w
matematycznych
Werbalno-jzykowa m坦wienie, suchanie i widzenie s坦w prowadzenie tematycznego videobloga
nauka poprzez ogldanie film坦w
wizualizacj, marzenia, prac z edukacyjnych na YouTube, techniczne
Wizualno-przestrzenna
kolorami i obrazami obrabianie film坦w zamieszczanych na
serwisie
tworzenie na YouTube repozytorium
Muzyczna rytm, melodi, muzyk materia坦w dydaktycznych, w kt坦rym filmy
wspomagane s muzyk
Tabela 2. Propozycje wykorzystania funkcji i mechanizm坦w dostpnych w YouTube do wspomagania r坦甜nych
aktywnoci uczniowskich w kontekcie inteligencji wielorakich. 店r坦do: Opracowanie wasne.
Analiza zestawienia zebranego w Tabeli 2. pozwala zauwa甜y, 甜e YouTube jest
narzdziem oferujcym wiele funkcji przydatnych w procesie edukacji. W szczeg坦lnoci
17 Obecnie Jerzy Bralczyk przeni坦s sw坦j blog do serwisu MojaGeneracja.pl, kt坦ry dysponuje wewntrznym
mechanizmem publikacji film坦w.
7. projekty uczniowskie wspomagane multimediami, dobrze wykorzystuj inteligencje
wielorakie. Metoda projektu pozwala czy w procesie edukacyjnym r坦甜ne zastosowania
serwisu YouTube. Dziki temu uczniowie o r坦甜nych predyspozycjach i preferencjach mog
si rozwija zgodnie z wasnymi potrzebami i mo甜liwociami.
WNIOSKI
Na podstawie analizy dostpnych materia坦w 添r坦dowych, przykad坦w zastosowa oraz
dowiadcze na pierwszy plan wysuwaj si nastpujce wnioski:
Pokolenie cyfrowych tubylc坦w wymaga od nauczyciela stosowania rodk坦w
dydaktycznych, wykorzystujcych nowe technologie, w szczeg坦lnoci multimedia,
Serwisy Web 2.0 oferuj wiele funkcji przydatnych w procesie edukacji,
YouTube jest atwym w obsudze serwisem, oferujcym wiele technicznych
funkcjonalnoci pozwalajcych na zarzdzanie treci cyfrowych kontekcie
wykorzystania go cyfrowych procesie dydaktyki cyfrowych u甜yciem teorii
inteligencji wielorakich,
To, w jaki spos坦b YouTube zostanie wykorzystany w wideodydaktyce zale甜y w
znaczcym stopniu od kreatywnoci nauczyciela.
BIBLIOGRAFIA
1. Internet World Stats: World Internet Usage And Population Statistics, [dostpny:]
http://www.internetworldstats.com/stats.htm [pobrano 6.03.09],
2. O'Reilly, T.: What Is Web 2.0, [dostpny:]
http://www.oreillynet.com/pub/a/oreilly/tim/news/2005/09/30/what-is-web-20.html [pobrano 6.03.09],
3. Hojnacki L., Pokolenie m-learningu - nowe wyzwanie dla szkoy, E-mentor, nr 1/2006, [dostpny:]
http://www.e-mentor.edu.pl/artykul_v2.php?numer=13&id=239 [pobrano: 17.04.09],
4. Prensky M., Digital Natives, Digital Immigrants, [w:] On the Horizon, NCB University Press 2001, tom 9,
nr 5,
5. Chrzszcz A., Hojnacki L., rodowisko uczenia si w spoecznym internecie. Pedagogiczne wyzwania dla e-
learningu, [dostpny:] http://www.e-edukacja.net/piata/referaty/sesja_IIIa/19_e-edukacja.pdf [pobrano
13.03.09],
6. Gajewski R., Rapid e-learning w dydaktyce akademickiej, [dostpny:] http://www.e-
edukacja.net/piata/referaty/sesja_IIIb/23_e-edukacja.pdf [pobrano 6.03.09],
7. Gardner H., Frames of Mind: The Theory of Multiple Intelligences, Basic Books, 1983,
8. Alexa.com: Top sites in Poland, [dostpny:] http://www.alexa.com/site/ds/top_sites?
cc=PL&ts_mode=country&lang=none [pobrano 7.03.09],
8. 9. Hitwise Intelligence: Top 10 Video Sites by Market Share of US Visits to Custom Category, [dostpny:]
http://weblogs.hitwise.com/leeann-prescott/062607.html [pobrano 5.03.09],
10. Vieru T., YouTube Dominates Other Video Sites, [dostpny:] http://news.softpedia.com/news/YouTube-
Dominates-Other-Video-Sites-103963.shtml [pobrano 6.03.09].
VIDEODYDACTICS 2.0
YouTube in school
Multimedial social-networking sites are gaining popularity very fast. They become an
important medium. They have a major didactics potential. The author is concentrating on the
most popular video-sharing service, YouTube, as offering free access to the wide range of
functionalities from the learning-educating point of view. Author shows successful attempts of
using YouTube to aid school learning and cases of well-known education institutions that are
using YouTube as a dydactics tool.
Author is analyzing different technical functionalities that are available in YouTube in the
aspect of usefulness in aiding didactics that are based on the theory of multiple intelligences;
he is also giving concrete examples of using YouTube in teaching.