ݺߣ

ݺߣShare a Scribd company logo

çocuklarda davranış ve uyum bozuklukları

•Download as PPT, PDF•
•
sadık sun
sadık sun

çocuklarda davranış ve uyum bozuklukları

1 of 41
Downloaded 20 times
MİNİK ÇOCUKLARIN BÜSBÜYÜK DÜNYASINA HOŞGELDİNİZ P S K . S A D I K S U N 1
UUYYUUMM vvee DDAAVVRRAANNIIŞŞ BBOOZZUUKKLLUUĞĞUUNNAA SSÜÜRRÜÜKKLLEENNEENN ÇÇOOCCUUKKLLAARR 2
ÇÇOOCCUUKKLLAARRDDAA GGÖÖRRÜÜLLEENN UUYYUUMM VVEE DDAAVVRRAANNIIŞŞ BBOOZZUUKKLLUUKKLLAARRII 3
GENEL OLARAK DAVRANIŞ BOZUKLUKLARININ NEDENLERİ 4
BİR ÇOCUĞUN DAVRANIŞININ BOZUKLUK SAYILABİLMESİ İÇİN BAZI ÖLÇÜTLER GEREKİR 5 1. Çocuğun gelişim dönemi 2. Belirtinin sıklığı 3. Davranışın şiddeti 4. Davranışın sürekliliği
YALAN SÖYLEME 6
7 Çocuklar Korku ve Baskı Nedir Bilmeseler Yalanı da Bilmezlerdi (Alman Psikolog Hans Zulliger)
YALAN SÖYLEME 8 3-4 yaşlarında bir çocuk neyin doğru neyin yalan olduğunu ayırt edemez. Hayal dünyasında yarattığı olayları gerçekmiş gibi anlatır. Bunlar yalan değildir (sözde yalandır) Çocuk toplumsallaşmaya başladığı 6-7 yaşlarında yalan söylemeye başlar.
YALAN SÖYLEMENİN SEBEPLERİ *Çocuklar özlem duydukları, gerçek olmasını istedikleri şeyler için yalan söyleyebilirler. *Anne babaların, çocuğa birbirlerine ve başkalarına söyledikleri yalanlar çocuğu yalana iter. *Çocuk anne ve babasının beklentilerini karşılamakta güçlük çekiyor olabilir ya da ceza korkusuyla yalana sarılıyordur. *Bazen de çocuk kendisine fazla karışılması nedeniyle yalan söyleyebilir. 9
ÖNERİLER *Çocuk istek, sıkıntı, kaygı ve endişelerini bizimle konuşabilmelidir. *Yetişkinler davranış ve sözleriyle çocuğa iyi birer örnek olmalı ve çocuğu araç olarak kullanmamalıdır (Sözlerinde durmalılar) *Çocuğa doğruluğun yararları, getireceği haz ve avantajlar öğretilmelidir. (hikaye metodu karkter yaşı farklı olmalı) *Çocuğa her durumda kabul edilip sevildiğini hissettirmek çok önemlidir. *Fazla baskıdan kaçınmalı (“Sakın yalan söyleme -seni mahvederim “ gibi baskıcı ifadeler kullanılması) *Çocuklardan başaramayacakları Şeyler beklememeli ve diğer çocuklarla kıyaslanmamalı. 10
PARMAK EMME 11
PARMAK EMME DAVRANIŞI 12 *Emme davranışı bebeklerin daha anne rahminde öğrendikleri ve doğuştan sahip oldukları en güçlü reflekslerden biridir. *Bir yaş çocuklarının hemen hemen yarısı parmaklarını emerler.
PARMAK EMME DAVRANIŞI *Çocuklarda herhangi bir psiko-patolojik etken olmaksızın 3-4 yaşlarına kadar görülen bir olgudur. Ama en geç 5-6 Yaşlarında kaybolması beklenir. 13
PARMAK EMME SEBEPLERİ *Parmak emmenin temelinde anne-çocuk ilişkisindeki yetersizlik ve çocukta güven duygusunun yeterince gelişmemiş olduğuna ilişkin görüşler vardır. *Bazı bebekler yeni dişlerin çıkması nedeniyle bazıları da zorlukla karşılaştıklarında utanma ve sıkılma belirtisi olarak parmaklarını emerler. *Parmak emmenin uykuyla sıkı bir ilgisi vardır. Birçok çocuk parmaklarını uykulu oldukları ve uykuya daldıkları zaman emerler. *Ani bir korku, anne babanın ayrılması ve ölüm gibi olaylar, ailedeki huzursuzluk, çocuğun yeni bir kardeşin doğmasıyla ilgi çekmeye çalışması, Uzun süreli 14 ayrılıklar nedeniyle kendisinin artık sevilmediği duygusu
 Büyümeyi vurgulayın. Büyük çocuk olarak gösterdiği davranışlara ilgi gösterin. Ne kadar çok beğeni toplarsa bebeklikten kalma alışkanlığını o kadar kolay terk edecektir. Daha çok ilgi, iletişim ve daha çok sevgi, koşulları çocuk için daha uygun konuma getirir.  Bu alışkanlık çocuğa rahatlama ve güven sağladığı için başlangıçta anne-babalar parmak emmeyi görmezden gelmeli ve çocuğun kendiliğinden bırakması beklenmelidir. 15 Öneriler
 Çocuğun parmağını emme alışkanlığı konusu evde hiç konuşulmamalı Dikkatini başka yöne çekmek(Hamur yoğurmak, resim yapmak gibi el becerilerini geliştirici faaliyetler de çocuğun parmağını emmesine fırsat tanımaz.) Uykuya geçerken parmak emiyorsa uyuduktan sonra eli ağzından çekilebilir. Çünkü çocuğun parmağını emerek uyumaya devam etmesi, alışkanlığın yerleşmesini kolaylaştırır. 16 Öneriler
TIRNAK YEME 17
TIRNAK YEME SEBEPLERİ 18 *Yaşanan üzüntülü ve sıkıntılı olaylar(Yeni doğan kardeşi kıskanma, sevilen birinin kaybı vb. gibi stres öğeleri) *Ailenin aşırı baskıcı ve otoriter olmasından dolayı çocuğun sürekli azarlanması, eleştirilmesi, yetersiz ilgi ve sevgi *Kendini değersiz ve güvensiz hissetme *Aile içi iletişim sorunları *Gerilim ve kaygı duyguları *Bir modelin çocuk tarafından taklit edilmesi
*Çocuğun tırnak yeme davranışı küçük yaşlarda görmezlikten gelinmelidir. *Çocukları, korku ve kaygı oluşturabilecek film, video, atari gibi faaliyetlerden uzak tutmak gerekir. *Çocuğun kendine olan güveninin arttırılması gerekir. Bu yüzden başarabileceği küçük sorumluluklar verilmelidir. *Çocuğun çevresindeki yetişkinler ve arkadaşları ile olan iletişimin etkili olması sağlanmalıdır. *Aile baskıcı ve otoriter olmamalıdır. *Okul ortamında grup içinde etkili olabileceği roller verilmelidir. *Bir müddet takma tırnak kullanmak 19 Öneriler
20 Öneriler  Çocuğu örselemeden bu davranışın onun çirkin ellere sahip olmasını sağlayacağı açıklanmalıdır. Kız çocuklarına manikür malzemesi alınarak ve tırnaklarına oje sürülerek tırnak yememeye özendirilmelidir.  Bu davranışı söndürmek için alternatifler üretin. Tırnak yemeye başladığı anda yiyecek verilerek meşgul edilmeli ya da heyecanlı anlarında(Örneğin: Televizyon izlerken) sakız çiğnetmek veya kendisine stres topu vererek tırnak yemesini önleyebilir.
ÇALMA DAVRANIŞI 21
ÇALMA DAVRANIŞI * Çocuk 5 yaşından küçükse, bu davranışı hırsızlık olarak değerlendiremeyiz. Çocuğun yaşı küçük olduğundan dolayı bu davranış masum bir durum olarak görülebilir. Masum olarak görülebilir ancak bir önlem alınmadığı halde ileride istenmeyen durumlarla karşılaşmanız mümkündür. 22
ÇALMA DAVRANIŞININ SEBEPLERİ *Çocukta henüz mülkiyet duygusunun gelişmemiş olması *Çocuğun kendisine ait fiziksel ve ruhsal ihtiyaçlarının (giyecek, yiyecek-sevgi, ilgi vs.) karşılanmaması *Çocuğun arkadaşları tarafından dışlanması, aşağılanması *İstediği arkadaş grubuna girme, kendini ispat etme ve dikkat çekme çabası gibi nedenler *Anne babanın çocuğun ya da başkalarının eşyalarını izinsiz alıyor olmaları 23 *çocukta güven eksikliği ve aşağılık duygusu
Öneriler *Sakin olmak ilk şarttır. Çocuğa aşırı tepki verilmemeli ve ceza, dayak, bağırıp-çağırma olmadan yaklaşmalı. *Çocuğu bu davranışı yapmaya iten nedenler araştırılmalıdır. *Bu olumsuz davranış karşısında duyarsız kalınmayıp çocukla açık olarak konuşulmalı alınan eşyaların özür dileyerek sahibine verilmesi konusunda çocuğu teşvik etmelidir. *Çocuğa empatik düşünmeyi aşılayın. 24 *Anne babaların çocuğa olan sevgi ve ilgisini her zaman göstermesi ve çocuğun bunu hissetmesini sağlamak gerekir.
*Ailede saygı görmeyen, kendi özel alanına müdahale edilen çocuklar başkalarına karşı da böyle davranırlar. *Kendi odası, eşyaları, kendine ait bir dolabı olması çocukta kendisinin ve başkasının kavramlarını öğrenmesinde çok etkilidir *Bazen arkadaşına bir şeyler ısmarlaması veya aldığı bir yiyeceği arkadaşı ile paylaşması için teşvik etmelidir. Böylece almanın yanında vermeyi de öğrenmiş olacaktır. *Hikaye metodu deneyin 25 Öneriler
İŞTAHSIZLIK 26
İŞTAHSIZLIK SEBEPLERİ 27 *Anne -babanın yedirmek için ısrarı, Çocuğunun peşinde kaşıkla koşuşturan, zorla ve tabak tabak yemek yedirmeye çalışmak (ısrarcı davranış) *kansızlık, bağırsak parazitleri veya çeşitli hastalıklar *İçe kapanıklık *üzüntü *Çocuğun yemekten önce zaten abur cuburlarla karnını doyurmuş olması
ÖNERİLER *Yemek için en doğru zaman çocuğun acıktığı zamandır. *Daima morali iyi iken yemek verin. *Hangi öğünde daha iştahlı ise, bu öğünü dikkatli değerlendirin. *Öğünlerden önce yürüyüşe çıkarın. Açık hava acıktırır ve iştahı açar, bağırsak hareketliliğini arttırır. *Yemek ortamını temiz ve düzenli tutun. *Tabakların renkli ve sevimli olmasını tercih edin. *Küçük tabak kullanın. Eğer daha fazla yemek yemek isterse ikinci tabağı verin. Çocuğun tabağına çok fazla besin koymayın. Gözünü korkutmayın. Tabağına konan yemeği bitirmesi onun da moralini yükseltecek, kendini iyi hissetmesini sağlayacaktır. *Atıştırma-abur/cubur”alımını kurala bağlayın ve 28 sınırlayın. *Daima, masada yemek yedirin.
ÖNERİLER *Ödüllendirme ve ceza verme gibi zorlamalar verilmemeli *Öğün kuralları oluşturun. Her öğün için uygun-makul bir süre belirleyin. Süre bitiminde yemeği sonlandırın, belirlenen kuralların 3. defa bozulması durumunda kuralları tekrar belirleyin. *Eğer Sofrada sohbet ediliyorsa buna çocuğunuzu da dahil edin. *Masadaki davranışlarını sık sık övün. *Yemek hazırlarken ve o gün yapacağınız yemeğin 29 seçiminde fikirlerini alın birlikte mutfak aktiviteleri yapın.
SALDIRGANLIK 30
SALDIRGANLIK 31 *Saldırganlık insanda varolan bir dürtüdür. Varolan bu dürtü yok olmaz veya tümüyle bastırılmaz ancak biçim değiştirir. *Bebeklik döneminde amaçsız olan ağlama vurma gibi öfke tepkileri görülür.
SALDIRGANLIĞIN SEBEPLERİ 32 • Çocuğun saldırgan davranışların ebeveynler tarafından ödüllendirilmesi • Çocuğun kendini sözel olarak ifade etmekte güçlük yaşaması • Çocuğun yetişkinlerden katı ceza, anlayışsızlık ve yetersiz sevgi görmesi • Televizyonun ve kitle iletişim araçlarının olumsuz etkisi • Aile içi şiddet
33 Öneriler *Çocuğa saldırganlık modeli olmayın. *Saldırgan davranışlara tolerans göstermeyin. Saldırgan davranışları ile isteklerini elde edemeyeceğini görmeli. *Saldırgan davranışları kesinlikle dayakla cezalandırmayın. *Çocuk gergin ve sinirliyken onunla tartışmayın, sakinleşmesini bekleyin, daha sonra davranışı ile ilgili konuşun. *Olumlu davranışı görüp pekiştirin, olumsuz davranışı görmemezlikten gelin. Ör:10dk. Kavga etmeden ve bağırmadan oynadığında sözel olarak ödüllendirin.
 Saldırgan dürtüyü boşaltmak için dışarıda oynamasına ve spor gibi çeşitli faaliyetlere çocuk yönlendirilmelidir.  Çocuğa sosyal olgunluğuna uygun çeşitli sorumluluklar verin, başarma duygusunu yaşamasını sağlayın.  Çocuğun kendi davranışını eleştirmesine ve empati kurmasına yönelik hikayeler oluşturmak ve bu hikayeleri çocuğa okumak yararlı olur.  Bu çocukların özellikle baba ile daha çok birlikte olması sağlanmalıdır.  Anne-babalar bu çocuklarla iletişim kurarken ben 34 dilini kullanmalıdır. Ör:Böyle kavga ettiğin zaman rahatsız oluyorum, üzülüyorum gibi. kişiler duygu, düşünce ve ihtiyaçlarını davranış anında dile Öneriler
HİPERAKTİVİTE VE DİKKAT EKSİKLİĞİ 35
SEBEPLERİ 36 *Kesin sebebi bilinmemektedir. Ebeveynlerin kendilerini kesinlikle suçlamaması gerekmektedir. *DEHB’nin sebepleri ile ilgili bazı tahminler ileri sürülmektedir. *Genetik faktörler *hamilelik sırasındaki travma, ilaç, sigara ve alkol kullanımı *Zor doğum *Düşük doğum ağırlığı, *Ağır ihmal ve tacize maruz kalmak
HİPERAKTİVİTE VE DİKKAT EKSİKLİĞİ *“Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu” aşırı hareketlilik, dikkat sorunları ve istekleri erteleyememe (dürtüsellik) belirtileriyle giden bir psikiyatrik hastalıktır. Temel belirtileri aşırı hareketlilik, dikkat eksikliği ve dürtüselliktir. 37
DEHB BBeelliirrttii ggrruuppllaarrıı DDüürrttüüsseelllliikk ÇÇooğğuu zzaammaann ççookk kkoonnuuşşuurr YYaannııttllaarrıı aağğzzıınnddaann kkaaççıırrıırr SSıırraassıınnıı bbeekklleeyyeemmeezz BBaaşşkkaallaarrıınnıınn ssöözzüünnüü kkeesseerr BBaaşşkkaallaarrıınnıınn yyaappttııkkllaarrıınnıınn aarraassıınnaa ggiirreerr HHiippeerraakkttiivviittee YYeerriinnddee dduurraammaazz SSıınnııffttaa ssıırraassıınnddaa oottuurraammaazz AAşşıırrıı kkooşşmmaa//ttıırrmmaannmmaa eeğğiilliimmiinnddeeddiirr SSaakkiinn bbiirr şşeekkiillddee ooyynnaayyaammaazz//ççaallıışşaammaazz SSüürreekkllii hhaarreekkeett eeddeerr ÇÇooğğuu zzaammaann ççookk kkoonnuuşşuurr DDiikkkkaattssiizzlliikk DDiikkkkaattiinnii vveerrmmeezz BBaaşşllaaddıığğıı iişşii bbiittiirrmmeezz OOrrggaanniizzee oollaammaazz SSüürreekkllii ççaabbaa ggeerreekkttiirreenn ggöörreevvlleerrddeenn kkaaççıınnıırr BBiirr şşeeyylleerrii kkaayybbeeddeerr,, uunnuuttkkaannddıırr DDiikkkkaattii kkoollaayyccaa ddaağğııllıırr
ÖNERİLER *Sabırlı olunuz *Çocuğunuzda var olan olumlu özellik ve kabiliyetlerin ortaya çıkışını teşvik ediniz *Çocuğunuza hoş olmayan isimlerle hitap etmeyiniz (aptal, tembel, yaramaz, inatçı, beceriksiz ) *Masasında ve göz önünde dikkatini dağıtacak oyuncak, poster gibi şeyleri kaldırınız. Ev ortamının ders çalışma sırasında sessiz olmasına dikkat ediniz. Okulda öğretmenin gözü önünde, pencereden uzak ve tahtaya yakın bir yerde oturmasını sağlayın. *Anne baba olarak çocuğunuza ortak mesajlar veriniz *Çocuğunuzun mutlaka bir spor etkinliğine devam etmesini sağlayınız. *Sizin aktif katılımınızla birlikte oyun oynama, *Uzun sürebilecek ödevleri küçük parçalara bölün. 39 Böylece çocuğa bir işi tamamlamış olma duygusunu tattırmış olursunuz.
ÖNERİLER 40 *Ders çalışırken belli alışkanlıklar edinmelerini sağlayacak ve istenmeyen davranışlarını kontrol edecek etkin bir sistem geliştirin. Ör:Ödül puanları, çocuğun başarısını grafikler ile göstermek, çocuğu çıkartmalar ve yıldızlar ile ödüllendirmek, çoğu istenilen davranışları göstermesi için heveslendirecektir. *Oyun saatlerini azaltma ve teneffüs iptalinden kaçının. Oyun saatleri çocuğun fazla enerjisinden kurtulması için iyi bir fırsattır. *Çocuğun ödevlerini yaparken gerektiğinde ara vermesine olanak tanıyın. Bu aralara diğer çocuklardan daha sık ihtiyaç duyacaktır *Her şeye rağmen baş edemiyorsanız ruh sağlığı uzmanına başvurun.
SABIRLA DİNLEDİĞİNİZ İÇİN TEŞEKKÜR EDERİM…

More Related Content

çocuklarda davranış ve uyum bozuklukları

  • 1. MİNİK ÇOCUKLARIN BÜSBÜYÜK DÜNYASINA HOŞGELDİNİZ P S K . S A D I K S U N 1
  • 2. UUYYUUMM vvee DDAAVVRRAANNIIŞŞ BBOOZZUUKKLLUUĞĞUUNNAA SSÜÜRRÜÜKKLLEENNEENN ÇÇOOCCUUKKLLAARR 2
  • 3. ÇÇOOCCUUKKLLAARRDDAA GGÖÖRRÜÜLLEENN UUYYUUMM VVEE DDAAVVRRAANNIIŞŞ BBOOZZUUKKLLUUKKLLAARRII 3
  • 4. GENEL OLARAK DAVRANIŞ BOZUKLUKLARININ NEDENLERİ 4
  • 5. BİR ÇOCUĞUN DAVRANIŞININ BOZUKLUK SAYILABİLMESİ İÇİN BAZI ÖLÇÜTLER GEREKİR 5 1. Çocuğun gelişim dönemi 2. Belirtinin sıklığı 3. Davranışın şiddeti 4. Davranışın sürekliliği
  • 7. 7 Çocuklar Korku ve Baskı Nedir Bilmeseler Yalanı da Bilmezlerdi (Alman Psikolog Hans Zulliger)
  • 8. YALAN SÖYLEME 8 3-4 yaşlarında bir çocuk neyin doğru neyin yalan olduğunu ayırt edemez. Hayal dünyasında yarattığı olayları gerçekmiş gibi anlatır. Bunlar yalan değildir (sözde yalandır) Çocuk toplumsallaşmaya başladığı 6-7 yaşlarında yalan söylemeye başlar.
  • 9. YALAN SÖYLEMENİN SEBEPLERİ *Çocuklar özlem duydukları, gerçek olmasını istedikleri şeyler için yalan söyleyebilirler. *Anne babaların, çocuğa birbirlerine ve başkalarına söyledikleri yalanlar çocuğu yalana iter. *Çocuk anne ve babasının beklentilerini karşılamakta güçlük çekiyor olabilir ya da ceza korkusuyla yalana sarılıyordur. *Bazen de çocuk kendisine fazla karışılması nedeniyle yalan söyleyebilir. 9
  • 10. ÖNERİLER *Çocuk istek, sıkıntı, kaygı ve endişelerini bizimle konuşabilmelidir. *Yetişkinler davranış ve sözleriyle çocuğa iyi birer örnek olmalı ve çocuğu araç olarak kullanmamalıdır (Sözlerinde durmalılar) *Çocuğa doğruluğun yararları, getireceği haz ve avantajlar öğretilmelidir. (hikaye metodu karkter yaşı farklı olmalı) *Çocuğa her durumda kabul edilip sevildiğini hissettirmek çok önemlidir. *Fazla baskıdan kaçınmalı (“Sakın yalan söyleme -seni mahvederim “ gibi baskıcı ifadeler kullanılması) *Çocuklardan başaramayacakları Şeyler beklememeli ve diğer çocuklarla kıyaslanmamalı. 10
  • 12. PARMAK EMME DAVRANIŞI 12 *Emme davranışı bebeklerin daha anne rahminde öğrendikleri ve doğuştan sahip oldukları en güçlü reflekslerden biridir. *Bir yaş çocuklarının hemen hemen yarısı parmaklarını emerler.
  • 13. PARMAK EMME DAVRANIŞI *Çocuklarda herhangi bir psiko-patolojik etken olmaksızın 3-4 yaşlarına kadar görülen bir olgudur. Ama en geç 5-6 Yaşlarında kaybolması beklenir. 13
  • 14. PARMAK EMME SEBEPLERİ *Parmak emmenin temelinde anne-çocuk ilişkisindeki yetersizlik ve çocukta güven duygusunun yeterince gelişmemiş olduğuna ilişkin görüşler vardır. *Bazı bebekler yeni dişlerin çıkması nedeniyle bazıları da zorlukla karşılaştıklarında utanma ve sıkılma belirtisi olarak parmaklarını emerler. *Parmak emmenin uykuyla sıkı bir ilgisi vardır. Birçok çocuk parmaklarını uykulu oldukları ve uykuya daldıkları zaman emerler. *Ani bir korku, anne babanın ayrılması ve ölüm gibi olaylar, ailedeki huzursuzluk, çocuğun yeni bir kardeşin doğmasıyla ilgi çekmeye çalışması, Uzun süreli 14 ayrılıklar nedeniyle kendisinin artık sevilmediği duygusu
  • 15.  Büyümeyi vurgulayın. Büyük çocuk olarak gösterdiği davranışlara ilgi gösterin. Ne kadar çok beğeni toplarsa bebeklikten kalma alışkanlığını o kadar kolay terk edecektir. Daha çok ilgi, iletişim ve daha çok sevgi, koşulları çocuk için daha uygun konuma getirir.  Bu alışkanlık çocuğa rahatlama ve güven sağladığı için başlangıçta anne-babalar parmak emmeyi görmezden gelmeli ve çocuğun kendiliğinden bırakması beklenmelidir. 15 Öneriler
  • 16.  Çocuğun parmağını emme alışkanlığı konusu evde hiç konuşulmamalı Dikkatini başka yöne çekmek(Hamur yoğurmak, resim yapmak gibi el becerilerini geliştirici faaliyetler de çocuğun parmağını emmesine fırsat tanımaz.) Uykuya geçerken parmak emiyorsa uyuduktan sonra eli ağzından çekilebilir. Çünkü çocuğun parmağını emerek uyumaya devam etmesi, alışkanlığın yerleşmesini kolaylaştırır. 16 Öneriler
  • 18. TIRNAK YEME SEBEPLERİ 18 *Yaşanan üzüntülü ve sıkıntılı olaylar(Yeni doğan kardeşi kıskanma, sevilen birinin kaybı vb. gibi stres öğeleri) *Ailenin aşırı baskıcı ve otoriter olmasından dolayı çocuğun sürekli azarlanması, eleştirilmesi, yetersiz ilgi ve sevgi *Kendini değersiz ve güvensiz hissetme *Aile içi iletişim sorunları *Gerilim ve kaygı duyguları *Bir modelin çocuk tarafından taklit edilmesi
  • 19. *Çocuğun tırnak yeme davranışı küçük yaşlarda görmezlikten gelinmelidir. *Çocukları, korku ve kaygı oluşturabilecek film, video, atari gibi faaliyetlerden uzak tutmak gerekir. *Çocuğun kendine olan güveninin arttırılması gerekir. Bu yüzden başarabileceği küçük sorumluluklar verilmelidir. *Çocuğun çevresindeki yetişkinler ve arkadaşları ile olan iletişimin etkili olması sağlanmalıdır. *Aile baskıcı ve otoriter olmamalıdır. *Okul ortamında grup içinde etkili olabileceği roller verilmelidir. *Bir müddet takma tırnak kullanmak 19 Öneriler
  • 20. 20 Öneriler  Çocuğu örselemeden bu davranışın onun çirkin ellere sahip olmasını sağlayacağı açıklanmalıdır. Kız çocuklarına manikür malzemesi alınarak ve tırnaklarına oje sürülerek tırnak yememeye özendirilmelidir.  Bu davranışı söndürmek için alternatifler üretin. Tırnak yemeye başladığı anda yiyecek verilerek meşgul edilmeli ya da heyecanlı anlarında(Örneğin: Televizyon izlerken) sakız çiğnetmek veya kendisine stres topu vererek tırnak yemesini önleyebilir.
  • 22. ÇALMA DAVRANIŞI * Çocuk 5 yaşından küçükse, bu davranışı hırsızlık olarak değerlendiremeyiz. Çocuğun yaşı küçük olduğundan dolayı bu davranış masum bir durum olarak görülebilir. Masum olarak görülebilir ancak bir önlem alınmadığı halde ileride istenmeyen durumlarla karşılaşmanız mümkündür. 22
  • 23. ÇALMA DAVRANIŞININ SEBEPLERİ *Çocukta henüz mülkiyet duygusunun gelişmemiş olması *Çocuğun kendisine ait fiziksel ve ruhsal ihtiyaçlarının (giyecek, yiyecek-sevgi, ilgi vs.) karşılanmaması *Çocuğun arkadaşları tarafından dışlanması, aşağılanması *İstediği arkadaş grubuna girme, kendini ispat etme ve dikkat çekme çabası gibi nedenler *Anne babanın çocuğun ya da başkalarının eşyalarını izinsiz alıyor olmaları 23 *çocukta güven eksikliği ve aşağılık duygusu
  • 24. Öneriler *Sakin olmak ilk şarttır. Çocuğa aşırı tepki verilmemeli ve ceza, dayak, bağırıp-çağırma olmadan yaklaşmalı. *Çocuğu bu davranışı yapmaya iten nedenler araştırılmalıdır. *Bu olumsuz davranış karşısında duyarsız kalınmayıp çocukla açık olarak konuşulmalı alınan eşyaların özür dileyerek sahibine verilmesi konusunda çocuğu teşvik etmelidir. *Çocuğa empatik düşünmeyi aşılayın. 24 *Anne babaların çocuğa olan sevgi ve ilgisini her zaman göstermesi ve çocuğun bunu hissetmesini sağlamak gerekir.
  • 25. *Ailede saygı görmeyen, kendi özel alanına müdahale edilen çocuklar başkalarına karşı da böyle davranırlar. *Kendi odası, eşyaları, kendine ait bir dolabı olması çocukta kendisinin ve başkasının kavramlarını öğrenmesinde çok etkilidir *Bazen arkadaşına bir şeyler ısmarlaması veya aldığı bir yiyeceği arkadaşı ile paylaşması için teşvik etmelidir. Böylece almanın yanında vermeyi de öğrenmiş olacaktır. *Hikaye metodu deneyin 25 Öneriler
  • 27. İŞTAHSIZLIK SEBEPLERİ 27 *Anne -babanın yedirmek için ısrarı, Çocuğunun peşinde kaşıkla koşuşturan, zorla ve tabak tabak yemek yedirmeye çalışmak (ısrarcı davranış) *kansızlık, bağırsak parazitleri veya çeşitli hastalıklar *İçe kapanıklık *üzüntü *Çocuğun yemekten önce zaten abur cuburlarla karnını doyurmuş olması
  • 28. ÖNERİLER *Yemek için en doğru zaman çocuğun acıktığı zamandır. *Daima morali iyi iken yemek verin. *Hangi öğünde daha iştahlı ise, bu öğünü dikkatli değerlendirin. *Öğünlerden önce yürüyüşe çıkarın. Açık hava acıktırır ve iştahı açar, bağırsak hareketliliğini arttırır. *Yemek ortamını temiz ve düzenli tutun. *Tabakların renkli ve sevimli olmasını tercih edin. *Küçük tabak kullanın. Eğer daha fazla yemek yemek isterse ikinci tabağı verin. Çocuğun tabağına çok fazla besin koymayın. Gözünü korkutmayın. Tabağına konan yemeği bitirmesi onun da moralini yükseltecek, kendini iyi hissetmesini sağlayacaktır. *Atıştırma-abur/cubur”alımını kurala bağlayın ve 28 sınırlayın. *Daima, masada yemek yedirin.
  • 29. ÖNERİLER *Ödüllendirme ve ceza verme gibi zorlamalar verilmemeli *Öğün kuralları oluşturun. Her öğün için uygun-makul bir süre belirleyin. Süre bitiminde yemeği sonlandırın, belirlenen kuralların 3. defa bozulması durumunda kuralları tekrar belirleyin. *Eğer Sofrada sohbet ediliyorsa buna çocuğunuzu da dahil edin. *Masadaki davranışlarını sık sık övün. *Yemek hazırlarken ve o gün yapacağınız yemeğin 29 seçiminde fikirlerini alın birlikte mutfak aktiviteleri yapın.
  • 31. SALDIRGANLIK 31 *Saldırganlık insanda varolan bir dürtüdür. Varolan bu dürtü yok olmaz veya tümüyle bastırılmaz ancak biçim değiştirir. *Bebeklik döneminde amaçsız olan ağlama vurma gibi öfke tepkileri görülür.
  • 32. SALDIRGANLIĞIN SEBEPLERİ 32 • Çocuğun saldırgan davranışların ebeveynler tarafından ödüllendirilmesi • Çocuğun kendini sözel olarak ifade etmekte güçlük yaşaması • Çocuğun yetişkinlerden katı ceza, anlayışsızlık ve yetersiz sevgi görmesi • Televizyonun ve kitle iletişim araçlarının olumsuz etkisi • Aile içi şiddet
  • 33. 33 Öneriler *Çocuğa saldırganlık modeli olmayın. *Saldırgan davranışlara tolerans göstermeyin. Saldırgan davranışları ile isteklerini elde edemeyeceğini görmeli. *Saldırgan davranışları kesinlikle dayakla cezalandırmayın. *Çocuk gergin ve sinirliyken onunla tartışmayın, sakinleşmesini bekleyin, daha sonra davranışı ile ilgili konuşun. *Olumlu davranışı görüp pekiştirin, olumsuz davranışı görmemezlikten gelin. Ör:10dk. Kavga etmeden ve bağırmadan oynadığında sözel olarak ödüllendirin.
  • 34.  Saldırgan dürtüyü boşaltmak için dışarıda oynamasına ve spor gibi çeşitli faaliyetlere çocuk yönlendirilmelidir.  Çocuğa sosyal olgunluğuna uygun çeşitli sorumluluklar verin, başarma duygusunu yaşamasını sağlayın.  Çocuğun kendi davranışını eleştirmesine ve empati kurmasına yönelik hikayeler oluşturmak ve bu hikayeleri çocuğa okumak yararlı olur.  Bu çocukların özellikle baba ile daha çok birlikte olması sağlanmalıdır.  Anne-babalar bu çocuklarla iletişim kurarken ben 34 dilini kullanmalıdır. Ör:Böyle kavga ettiğin zaman rahatsız oluyorum, üzülüyorum gibi. kişiler duygu, düşünce ve ihtiyaçlarını davranış anında dile Öneriler
  • 35. HİPERAKTİVİTE VE DİKKAT EKSİKLİĞİ 35
  • 36. SEBEPLERİ 36 *Kesin sebebi bilinmemektedir. Ebeveynlerin kendilerini kesinlikle suçlamaması gerekmektedir. *DEHB’nin sebepleri ile ilgili bazı tahminler ileri sürülmektedir. *Genetik faktörler *hamilelik sırasındaki travma, ilaç, sigara ve alkol kullanımı *Zor doğum *Düşük doğum ağırlığı, *Ağır ihmal ve tacize maruz kalmak
  • 37. HİPERAKTİVİTE VE DİKKAT EKSİKLİĞİ *“Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu” aşırı hareketlilik, dikkat sorunları ve istekleri erteleyememe (dürtüsellik) belirtileriyle giden bir psikiyatrik hastalıktır. Temel belirtileri aşırı hareketlilik, dikkat eksikliği ve dürtüselliktir. 37
  • 38. DEHB BBeelliirrttii ggrruuppllaarrıı DDüürrttüüsseelllliikk ÇÇooğğuu zzaammaann ççookk kkoonnuuşşuurr YYaannııttllaarrıı aağğzzıınnddaann kkaaççıırrıırr SSıırraassıınnıı bbeekklleeyyeemmeezz BBaaşşkkaallaarrıınnıınn ssöözzüünnüü kkeesseerr BBaaşşkkaallaarrıınnıınn yyaappttııkkllaarrıınnıınn aarraassıınnaa ggiirreerr HHiippeerraakkttiivviittee YYeerriinnddee dduurraammaazz SSıınnııffttaa ssıırraassıınnddaa oottuurraammaazz AAşşıırrıı kkooşşmmaa//ttıırrmmaannmmaa eeğğiilliimmiinnddeeddiirr SSaakkiinn bbiirr şşeekkiillddee ooyynnaayyaammaazz//ççaallıışşaammaazz SSüürreekkllii hhaarreekkeett eeddeerr ÇÇooğğuu zzaammaann ççookk kkoonnuuşşuurr DDiikkkkaattssiizzlliikk DDiikkkkaattiinnii vveerrmmeezz BBaaşşllaaddıığğıı iişşii bbiittiirrmmeezz OOrrggaanniizzee oollaammaazz SSüürreekkllii ççaabbaa ggeerreekkttiirreenn ggöörreevvlleerrddeenn kkaaççıınnıırr BBiirr şşeeyylleerrii kkaayybbeeddeerr,, uunnuuttkkaannddıırr DDiikkkkaattii kkoollaayyccaa ddaağğııllıırr
  • 39. ÖNERİLER *Sabırlı olunuz *Çocuğunuzda var olan olumlu özellik ve kabiliyetlerin ortaya çıkışını teşvik ediniz *Çocuğunuza hoş olmayan isimlerle hitap etmeyiniz (aptal, tembel, yaramaz, inatçı, beceriksiz ) *Masasında ve göz önünde dikkatini dağıtacak oyuncak, poster gibi şeyleri kaldırınız. Ev ortamının ders çalışma sırasında sessiz olmasına dikkat ediniz. Okulda öğretmenin gözü önünde, pencereden uzak ve tahtaya yakın bir yerde oturmasını sağlayın. *Anne baba olarak çocuğunuza ortak mesajlar veriniz *Çocuğunuzun mutlaka bir spor etkinliğine devam etmesini sağlayınız. *Sizin aktif katılımınızla birlikte oyun oynama, *Uzun sürebilecek ödevleri küçük parçalara bölün. 39 Böylece çocuğa bir işi tamamlamış olma duygusunu tattırmış olursunuz.
  • 40. ÖNERİLER 40 *Ders çalışırken belli alışkanlıklar edinmelerini sağlayacak ve istenmeyen davranışlarını kontrol edecek etkin bir sistem geliştirin. Ör:Ödül puanları, çocuğun başarısını grafikler ile göstermek, çocuğu çıkartmalar ve yıldızlar ile ödüllendirmek, çoğu istenilen davranışları göstermesi için heveslendirecektir. *Oyun saatlerini azaltma ve teneffüs iptalinden kaçının. Oyun saatleri çocuğun fazla enerjisinden kurtulması için iyi bir fırsattır. *Çocuğun ödevlerini yaparken gerektiğinde ara vermesine olanak tanıyın. Bu aralara diğer çocuklardan daha sık ihtiyaç duyacaktır *Her şeye rağmen baş edemiyorsanız ruh sağlığı uzmanına başvurun.
  • 41. SABIRLA DİNLEDİĞİNİZ İÇİN TEŞEKKÜR EDERİM…

Editor's Notes

  • #39: Semptom Grupları DEHB’nin ve DEHB’nin daha ağır bir formu olan hiperkinetik bozukluğun (HKD) temel semptomları gelişime uygun olmayan düzeylerdeki dikkatsizlik, hiperaktivite ve dürtüselliktir. DSM-IV’e göre DEHB tanısı için en azından bir semptom grubundan (dikkatsizlik ya da hiperaktivite-dürtüsellik) altı ya da daha fazla sayıda semptomun mevcut olması gerekir. ICD-10’a göre HKD tanısı için üç kategorinin hepsindeki ve birden fazla konumdaki (ev, okul, vb.) semptomların mevcut olması gerekir. Bundan dolayı ICD-10’un HKD kriterleri, DSM-IV’ün DEHB kriterlerinden çok daha ağır bir durumu tanımlamaktadır.