ºÝºÝߣ

ºÝºÝߣShare a Scribd company logo

KIMIA T5 BAB 5 (Sabun dan detergen)

•Download as PPTX, PDF•
•
Qing Hao Chai
Qing Hao Chai

KIMIA TINGKATAN 5 BAB 5-BAHAN KIMIA UNTUK PENGGUNA My presentation slides in 2017. I hope it can help you in understanding the course syllabus.

1 of 27
Downloaded 481 times
KIMIA T5 BAB 5 (Sabun dan detergen)
Sabun dan detergen Chai Qing Hao KIMIA TINGKATAN 5 BAB 5 BAHAN KIMIA UNTUK PENGGUNA
Sabun Isi Kandungan • Formula am • Jenis asid lemak dan alkali sabun • Saponifikasi • Tips membuat sabun • Jenis sabun
Formula am sabun ialah RCOONa atau RCOOK R ialah kumpulan alkil yang berantai panjang.
Sabun ialah garam natrium asid lemak jika alkali yang digunakan ialah natrium hidroksida. Sabun ialah garam kalium asid lemak jika alkali yang digunakan ialah kalium hidroksida. Sabun ialah garam yang terbentuk daripada tindak balas antara suatu alkali dengan suatu asid lemak RCOOH.
CH3(CH2)14COO- Na+ Sumber yang terdapat dalam asid lemak, sejenis asid palmitic yang diperoleh daripada minyak kelapa sawit. Berasal daripada alkali iaitu natrium hidroksida. Jenis sabun yang dihasilkan bergantung kepada jenis asid dan jenis alkali yang digunakan. Jenis sabun Bilangan atom karbon Jenis asid lemak Jenis alkali Natrium stearat, CH3(CH2)16COO-Na+ 18 Asid stearik, CH3(CH2)16COOH Natrium hidroksida Kalium oleat, CH3(CH2)7CH=CH(CH2)7COO-K+ 18 Asid oleik, CH3(CH2)7CH=CH(CH2)7COOH Kalium hidroksida Contoh sabun: Natium palmitat, CH3(CH2)14COO-Na+ Natium stearate, CH3(CH2)16COO-Na+ Natium laurat, CH3(CH2)10COO-Na+ Natium oleat, CH3(CH2)7CH=CH(CH2)7COO-K+
Saponifikasi Suatu proses penyediaan sabun dengan memanaskan bersama lemak atau minyak dengan alkali. Merupakan satu proses hidrolisis ester (minyak atau lemak) oleh alkali. Minyak tumbuhan yang biasa digunakan untuk pembuatan sabun ialah minyak sawit, minyak kelapa, dan minyak zaitun. zaitun sawit kelapa
Peringkat 1 Kedua-dua bahagian molekul minyak atau lemak (ester) diasingkan dengan memanaskan minyak bersama larutan alkali melalui proses hidrolisis. Dalam proses ini, molekul minyak atau lemak (ester) dipecahkan kepada asid lemak dan gliserol oleh air dengan kehadiran alkali sebagai mangkin. Asid lemak Gliserol Molekul minyak/lemak + air hidrolisis (alkali sebagai mangkin) Asid lemak + gliserol Pembuatan sabun dapat dibahagikan kepada dua peringkat.
Peringkat 1 (Rivisi slide 7) Hidrolisis molekul minyak atau lemak. Contoh: O ‖ CH3 CH2 14⎕ − C − 0 − CH2| O ‖ CH3 CH2 14⎕ − C − 0 − CH2| O ‖ CH3 CH2 14⎕ − C − 0 − CH2| + 3H20 hidrolisis (alkali sebagai mangkin) O ‖ CH3 CH2 14⎕ − C − OH O ‖ CH3 CH2 14⎕ − C − OH O ‖ CH3 CH2 14⎕ − C − OH HO − CH2 HO − CH HO − CH2 + Gliseril tripalmitat (dalam minyak sawit) Asid palmitik (Asid lemak) Gliserol
Tindak balas antara asid lemak dan alkali untuk membentuk sabun. Contoh: Peringkat 2 Asid lemak yang terbebas dalam peringkat 1 bertindak balas dengan alkali untuk membentuk garam natrium asid lemak iaitu sabun. Asid lemak + natrium hidroksida garam natrium asid lemak +air (alkali) (sabun) O ‖ CH3 CH2 14⎕ − C − OH O ‖ CH3 CH2 14⎕ − C − OH O ‖ CH3 CH2 14⎕ − C − OH + 3NaOH O ‖ 3CH3 CH2 14 − C − ONa + 3H2O Asid palmitik (Asid lemak) + 3H20 Natrium palmitate (sabun) Natium hidroksida
Tindak balas keseluruhan antara molekul minyak atau lemak dan alkali untuk membentuk sabun. Contoh: Pada amnya, tindak balas pembuatan sabun diwakili oleh persamaan kimia dalam perkataan seperti yang berikut. Minyak sayuran + natrium hidroksida garam natrium asid lemak + gliserol (ester) (alkali) (sabun) (alkohol) O ‖ CH3 CH2 14⎕ − C − 0 − CH2⎕ O ‖ CH3 CH2 14⎕ − C − 0 − CH O ‖ CH3 CH2 14⎕ − C − 0 − CH2⎕ + 3NaOH O ‖ 3CH3 CH2 14⎕ − C − ONa HO − CH2| HO − CH HO − CH2| + Gliseril tripalmitat/tripalmitin⎕ (dalam minyak sawit) Natrium hidroksida Natrium palmitat⎕ (Sabun) Gliserol
Sabun yang terhasil dituras, ditulenkan, dan ditambah dengan bahan tambahan seperti enzim biologi, agen pemutih, bahan antiseptic, minyak wangi, dan bahan pewarna. Natrium klorida ditambah untuk mengurangkan keterlarutan sabun dalam air dan menyebabkannya terasing daripada larutan. Sabun yang terhasil dapat dimendak keluar dari campuran dengan menambahkan garam biasa iaitu natrium klorida
Sabun pepejal (sabun keras) • Dibuat daripada natium hidroksida dan asid karboksilik tepu yang terdapat dalam lemak haiwan. • Digunakan untuk tujuan mandi dan membasuh pakaian. Sabun cecair • Dibuat daripada kalium hidroksida dan asid karboksilik tak tepu yang terdapat dalam minyak tumbuhan seperti minyak biji kapas. • Digunakan sebagai sabun cecair dan krim pencukur. • Harga lebih mahal. Terdapat dua jenis sabun:
Detergen Isi Kandungan • Pengenalan Detergen • Formula Am • Jenis Detergen • Bahan Tambahan Detergen
Detergen ialah garam yang terhasil daripada tindak balas peneutralan antara alkil hidrogen sulfat dengan alkali Contoh detergen ialah natrium lauril sulfat
Contoh detergen ialah natrium lauril sulfat Formula am bagi detergen ini ialah RSO30-Na+ jika natrium hidroksida digunakan. O O ‖ ‖ CH3 − CH2 11 − O − S − OH + NaOH → CH3 − CH2 11 − O − S − O − Na + +H2O ‖ ‖ O O Lauril hidrogen sulfat (Asid dodekil sulfonik) Natrium lauril sulfat (natrium dodekil sulfat)
Petroleum ialah bahan mentah untuk membuat detergen
Bentuk serbuk Digunakan sebagai serbuk pencuci Bentuk cecair Digunakan sebagai cecair pencuci seperti dalam syampu, pencuci pinggan-mangkuk, pencuci tangan dan pencuci pakaian Terdapat dua jenis detergen:
Bahan tambahan dalam detergen dan fungsinya. Bahan tambahan detergen Fungsi Enzim biologi Mempercepatkan proses pencucian dengan menguraikan kotoran seperti makanan, darah atau minyak. Agen pemutih Contoh: natrium perborat dan natrium hipoklorit. Agen peluntur menyingkirkan warna kotoran pada kain putih dengan cara mengoksidakan kotoran (tetapi tidak melunturkan warna pencelup pada kain berwarna) Bahan pendarfluor Menyerap sinaran ultraungu daripada matahari dan memancarkan cahaya biru menyebabkan kain kelihatan lebih terang. Natrium karboksimetilselulosa (CMC) Mengapungkan kotoran daripada kain dalam air. Natrium tripolifosfat Melembutkan air kerana ion fosfat cenderung bergabung dengan ion magnesium dan ion kalsium menghasilkan mendakan Agen pengering Contoh: natrium sulfat dan natrium silikat kontang Mengekalkan kekeringan serbuk detergen. Agen penstabil Contoh: Etanolamida Menghalang penghasilan terlalu banyak buih terutamanya semasa penggunaan mesin pembasuh.
Perbandingan Sabun Detergen Isi Kandungan • Tindakan pencucian • Struktur Ion • Fungsi sabun dan detergen • Simulasi gris tertunggal • Keberkesanan digunakan dalam air liat
Sabun dan detergen larut dalam air membentuk ion natrium, Na+, dan ion sabun atau ion detergen. CH3(CH2)14COO-Na+ (p) H2O CH3(CH2)14COO- (ak) + Na+ (ak) Natrium palmitat (sabun) Ion palmitate (anion sabun) Ion natrium CH3(CH2)11OSO3Na (p) H2O CH3(CH2)11OSO3 - (ak) + Na+ (ak) Natrium lauril sulfat (detergen) Ion lauril sulfat (anion detergen) Ion natrium Tindakan pencucian sabun dan detergen
• Bahagian hidrofobik • Terdiri daripada bahagian hidrokarbon/kovalen • Larut dalam gris atau minyak (kotoran) • Bahagian hidrofilik • Terdiri daripada bahagian anion (bersifat ion) • Larut dalam air CH3(CH2)14COO- (ak) Ion palmitate (anion sabun) Struktur ion sabun
Sabun dan detergen berfungsi untuk mengurangkan ketegangan permukaan air supaya air dapat membasahai permukaan bahan dengan lebih baik. Surface tension is high enough to prevent floating below the textile
DALAM AIR Molekul sabun atau detergen larut dalam air dan merendahkan ketegangan permukaan air. Air membasahi permukaan kotor. Bahagian hidrofilik larut dalam air. Bahagian hidrofobik larut dalam gris. Semasa kocakan, molekul-molekul air menarik ion sabun atau ion detergen dan menyebabkan gris tertunggal daripada permukaan bahan.
DALAM AIR Oleh sebabnya, gris dipecahkan menjadi titisan-titisan kecil semasa kocakan dan terapung di dalam air. Apabila dibilas, gris akan dikeluarkan bersama aliran air. Buih sabun atau detergen membantu mengapungkan emulsi gris dalam air.
Keberkesanan digunakan dalam air liat Faktor / Jenis Sabun Detergen Pembentukan ikatab ionic Kuat Lemah Pembentukan kekat Ya Tidak Penceraian garam Ca dan Mg air liat Tidak Ya Pembentukan buih Air lembut sahaja Air lembut dan air liat Keberkesanan dalam air liat Tidak Ya Kekat Perbandingan air liat dan lembut dalam faktor kekaratan
Sabun dan detergen Tamat

More Related Content

KIMIA T5 BAB 5 (Sabun dan detergen)

  • 2. Sabun dan detergen Chai Qing Hao KIMIA TINGKATAN 5 BAB 5 BAHAN KIMIA UNTUK PENGGUNA
  • 3. Sabun Isi Kandungan • Formula am • Jenis asid lemak dan alkali sabun • Saponifikasi • Tips membuat sabun • Jenis sabun
  • 4. Formula am sabun ialah RCOONa atau RCOOK R ialah kumpulan alkil yang berantai panjang.
  • 5. Sabun ialah garam natrium asid lemak jika alkali yang digunakan ialah natrium hidroksida. Sabun ialah garam kalium asid lemak jika alkali yang digunakan ialah kalium hidroksida. Sabun ialah garam yang terbentuk daripada tindak balas antara suatu alkali dengan suatu asid lemak RCOOH.
  • 6. CH3(CH2)14COO- Na+ Sumber yang terdapat dalam asid lemak, sejenis asid palmitic yang diperoleh daripada minyak kelapa sawit. Berasal daripada alkali iaitu natrium hidroksida. Jenis sabun yang dihasilkan bergantung kepada jenis asid dan jenis alkali yang digunakan. Jenis sabun Bilangan atom karbon Jenis asid lemak Jenis alkali Natrium stearat, CH3(CH2)16COO-Na+ 18 Asid stearik, CH3(CH2)16COOH Natrium hidroksida Kalium oleat, CH3(CH2)7CH=CH(CH2)7COO-K+ 18 Asid oleik, CH3(CH2)7CH=CH(CH2)7COOH Kalium hidroksida Contoh sabun: Natium palmitat, CH3(CH2)14COO-Na+ Natium stearate, CH3(CH2)16COO-Na+ Natium laurat, CH3(CH2)10COO-Na+ Natium oleat, CH3(CH2)7CH=CH(CH2)7COO-K+
  • 7. Saponifikasi Suatu proses penyediaan sabun dengan memanaskan bersama lemak atau minyak dengan alkali. Merupakan satu proses hidrolisis ester (minyak atau lemak) oleh alkali. Minyak tumbuhan yang biasa digunakan untuk pembuatan sabun ialah minyak sawit, minyak kelapa, dan minyak zaitun. zaitun sawit kelapa
  • 8. Peringkat 1 Kedua-dua bahagian molekul minyak atau lemak (ester) diasingkan dengan memanaskan minyak bersama larutan alkali melalui proses hidrolisis. Dalam proses ini, molekul minyak atau lemak (ester) dipecahkan kepada asid lemak dan gliserol oleh air dengan kehadiran alkali sebagai mangkin. Asid lemak Gliserol Molekul minyak/lemak + air hidrolisis (alkali sebagai mangkin) Asid lemak + gliserol Pembuatan sabun dapat dibahagikan kepada dua peringkat.
  • 9. Peringkat 1 (Rivisi slide 7) Hidrolisis molekul minyak atau lemak. Contoh: O ‖ CH3 CH2 14⎕ − C − 0 − CH2| O ‖ CH3 CH2 14⎕ − C − 0 − CH2| O ‖ CH3 CH2 14⎕ − C − 0 − CH2| + 3H20 hidrolisis (alkali sebagai mangkin) O ‖ CH3 CH2 14⎕ − C − OH O ‖ CH3 CH2 14⎕ − C − OH O ‖ CH3 CH2 14⎕ − C − OH HO − CH2 HO − CH HO − CH2 + Gliseril tripalmitat (dalam minyak sawit) Asid palmitik (Asid lemak) Gliserol
  • 10. Tindak balas antara asid lemak dan alkali untuk membentuk sabun. Contoh: Peringkat 2 Asid lemak yang terbebas dalam peringkat 1 bertindak balas dengan alkali untuk membentuk garam natrium asid lemak iaitu sabun. Asid lemak + natrium hidroksida garam natrium asid lemak +air (alkali) (sabun) O ‖ CH3 CH2 14⎕ − C − OH O ‖ CH3 CH2 14⎕ − C − OH O ‖ CH3 CH2 14⎕ − C − OH + 3NaOH O ‖ 3CH3 CH2 14 − C − ONa + 3H2O Asid palmitik (Asid lemak) + 3H20 Natrium palmitate (sabun) Natium hidroksida
  • 11. Tindak balas keseluruhan antara molekul minyak atau lemak dan alkali untuk membentuk sabun. Contoh: Pada amnya, tindak balas pembuatan sabun diwakili oleh persamaan kimia dalam perkataan seperti yang berikut. Minyak sayuran + natrium hidroksida garam natrium asid lemak + gliserol (ester) (alkali) (sabun) (alkohol) O ‖ CH3 CH2 14⎕ − C − 0 − CH2⎕ O ‖ CH3 CH2 14⎕ − C − 0 − CH O ‖ CH3 CH2 14⎕ − C − 0 − CH2⎕ + 3NaOH O ‖ 3CH3 CH2 14⎕ − C − ONa HO − CH2| HO − CH HO − CH2| + Gliseril tripalmitat/tripalmitin⎕ (dalam minyak sawit) Natrium hidroksida Natrium palmitat⎕ (Sabun) Gliserol
  • 12. Sabun yang terhasil dituras, ditulenkan, dan ditambah dengan bahan tambahan seperti enzim biologi, agen pemutih, bahan antiseptic, minyak wangi, dan bahan pewarna. Natrium klorida ditambah untuk mengurangkan keterlarutan sabun dalam air dan menyebabkannya terasing daripada larutan. Sabun yang terhasil dapat dimendak keluar dari campuran dengan menambahkan garam biasa iaitu natrium klorida
  • 13. Sabun pepejal (sabun keras) • Dibuat daripada natium hidroksida dan asid karboksilik tepu yang terdapat dalam lemak haiwan. • Digunakan untuk tujuan mandi dan membasuh pakaian. Sabun cecair • Dibuat daripada kalium hidroksida dan asid karboksilik tak tepu yang terdapat dalam minyak tumbuhan seperti minyak biji kapas. • Digunakan sebagai sabun cecair dan krim pencukur. • Harga lebih mahal. Terdapat dua jenis sabun:
  • 14. Detergen Isi Kandungan • Pengenalan Detergen • Formula Am • Jenis Detergen • Bahan Tambahan Detergen
  • 15. Detergen ialah garam yang terhasil daripada tindak balas peneutralan antara alkil hidrogen sulfat dengan alkali Contoh detergen ialah natrium lauril sulfat
  • 16. Contoh detergen ialah natrium lauril sulfat Formula am bagi detergen ini ialah RSO30-Na+ jika natrium hidroksida digunakan. O O ‖ ‖ CH3 − CH2 11 − O − S − OH + NaOH → CH3 − CH2 11 − O − S − O − Na + +H2O ‖ ‖ O O Lauril hidrogen sulfat (Asid dodekil sulfonik) Natrium lauril sulfat (natrium dodekil sulfat)
  • 17. Petroleum ialah bahan mentah untuk membuat detergen
  • 18. Bentuk serbuk Digunakan sebagai serbuk pencuci Bentuk cecair Digunakan sebagai cecair pencuci seperti dalam syampu, pencuci pinggan-mangkuk, pencuci tangan dan pencuci pakaian Terdapat dua jenis detergen:
  • 19. Bahan tambahan dalam detergen dan fungsinya. Bahan tambahan detergen Fungsi Enzim biologi Mempercepatkan proses pencucian dengan menguraikan kotoran seperti makanan, darah atau minyak. Agen pemutih Contoh: natrium perborat dan natrium hipoklorit. Agen peluntur menyingkirkan warna kotoran pada kain putih dengan cara mengoksidakan kotoran (tetapi tidak melunturkan warna pencelup pada kain berwarna) Bahan pendarfluor Menyerap sinaran ultraungu daripada matahari dan memancarkan cahaya biru menyebabkan kain kelihatan lebih terang. Natrium karboksimetilselulosa (CMC) Mengapungkan kotoran daripada kain dalam air. Natrium tripolifosfat Melembutkan air kerana ion fosfat cenderung bergabung dengan ion magnesium dan ion kalsium menghasilkan mendakan Agen pengering Contoh: natrium sulfat dan natrium silikat kontang Mengekalkan kekeringan serbuk detergen. Agen penstabil Contoh: Etanolamida Menghalang penghasilan terlalu banyak buih terutamanya semasa penggunaan mesin pembasuh.
  • 20. Perbandingan Sabun Detergen Isi Kandungan • Tindakan pencucian • Struktur Ion • Fungsi sabun dan detergen • Simulasi gris tertunggal • Keberkesanan digunakan dalam air liat
  • 21. Sabun dan detergen larut dalam air membentuk ion natrium, Na+, dan ion sabun atau ion detergen. CH3(CH2)14COO-Na+ (p) H2O CH3(CH2)14COO- (ak) + Na+ (ak) Natrium palmitat (sabun) Ion palmitate (anion sabun) Ion natrium CH3(CH2)11OSO3Na (p) H2O CH3(CH2)11OSO3 - (ak) + Na+ (ak) Natrium lauril sulfat (detergen) Ion lauril sulfat (anion detergen) Ion natrium Tindakan pencucian sabun dan detergen
  • 22. • Bahagian hidrofobik • Terdiri daripada bahagian hidrokarbon/kovalen • Larut dalam gris atau minyak (kotoran) • Bahagian hidrofilik • Terdiri daripada bahagian anion (bersifat ion) • Larut dalam air CH3(CH2)14COO- (ak) Ion palmitate (anion sabun) Struktur ion sabun
  • 23. Sabun dan detergen berfungsi untuk mengurangkan ketegangan permukaan air supaya air dapat membasahai permukaan bahan dengan lebih baik. Surface tension is high enough to prevent floating below the textile
  • 24. DALAM AIR Molekul sabun atau detergen larut dalam air dan merendahkan ketegangan permukaan air. Air membasahi permukaan kotor. Bahagian hidrofilik larut dalam air. Bahagian hidrofobik larut dalam gris. Semasa kocakan, molekul-molekul air menarik ion sabun atau ion detergen dan menyebabkan gris tertunggal daripada permukaan bahan.
  • 25. DALAM AIR Oleh sebabnya, gris dipecahkan menjadi titisan-titisan kecil semasa kocakan dan terapung di dalam air. Apabila dibilas, gris akan dikeluarkan bersama aliran air. Buih sabun atau detergen membantu mengapungkan emulsi gris dalam air.
  • 26. Keberkesanan digunakan dalam air liat Faktor / Jenis Sabun Detergen Pembentukan ikatab ionic Kuat Lemah Pembentukan kekat Ya Tidak Penceraian garam Ca dan Mg air liat Tidak Ya Pembentukan buih Air lembut sahaja Air lembut dan air liat Keberkesanan dalam air liat Tidak Ya Kekat Perbandingan air liat dan lembut dalam faktor kekaratan