Ingurumena babestea
- 4. • Izaki bizidun guztiak espezietan biltzen dira. (tigreak,haritzak...) • Populazioa: Ekosistema batean bizi diren espezie bateko kideak. • Komunitatea: Ekosistema bateko populazio guztien multzoak. • Ekosistemako izaki bizidunek harremanak dituzte elkarren artean.
- 6. • Ingurune fisikoaren elementu askok ekosistema baten izaki bizidunengan eragiten dute. • Ingurune fisikoaren faktoreak: - Tenperatura - Hezetasuna - Lur motak elementuak edo
- 7. • Ingurune fisikoa, lehortarra edo urtarra izan daiteke. • Ingurune lehortarretan, faktoreak: klima, lurzorua, erliebea. • Ingurune urtarretan: Gatz kantitatea, argia, korronteak, tenperatura eta hondo mota.
- 8. • Ingurune urtarrak, gazitasunaren arabera: ur gezakoak edo ur gazikoak izan daitezke. Ur gazia Ur geza
- 9. • Klima, lurzoru eta erliebearen arteko konbinazioaren arabera, basoak, belardiak, basamortuak eta abar egon daitezke. • Ekosistemako landaretza motak zer animalia egongo diren baldintzatzen du. • Izaki bizidunek ingurune fisikoa ere aldatzen dute. ( Adibidez, kastoreak presak egiten dituztelako). LAN EGITEKO
- 11. EKOSISTEMAKO EKOIZLEAK • Landareek elikagaiak sortzen dute horregatik ekoizle esaten zaie. • Ekosistema urtarretan algak dira ekoizleak.
- 12. KONTSUMITZAILEAK • Animaliek ez dute beraien elikagaia sortzen; horregatik kontsumitzaileak esaten zaie. • Lehen mailako kontsumitzaileak animalia belarjaleak dira. • Bigarren mailako kontsumitzaileak animalia haragijaleak dira. • Hirugarren mailako kontsumitzaileak:Beste animalia haragijaleak bigarren mailako kontsumitzailez elikatzen dira.
- 14. • Harrapariak --- Beste animalia batzuk ehizatu eta jan egiten dute. • Sarraskijaleak --- Beste animalia batzuen gorpuz elikatzen dira (putreak) • Parasitoak --- Beste izaki bizidunetatik hartzen dute elikagaia (eltxoak, zorriak...) baina haiek hil gabe. • Deskonposatzaileak: Izaki bizidunen hondarrez elikatzen dira. Izaki bizidunen hondarrak, bai landareenak bai animalienak, erabat deskonposatzen dituzte. Adibidez, onddoak eta bakterioak.
- 15. ELIKA-KATEAK ETA ELIKASAREAK • Ekosistema bateko espezieen artean sortzen diren elikadura harremanak elika-kateen bidez irudikatzen dira. • Ekosistema batean elika-kate ugari daude; horregatik, harremanak egokiak irudikatzeko, elika - sareak erabiltzen dira.
- 17. INGURUMENA • Gizakiaren ingurumena haren bizitzari eragiten dion guztia da: klima, ura, izaki bizidunak, giza jarduerak….
- 18. GIZON-EMAKUMEOK ALDATU EGITEN DUGU INGURUMENA • Nola aldatzen dugu gure ingurumena? Gure jardueren bidez, gure jardueren bidez. • Adibidez: zuhaitzak ebakitzen, lurra lantzen, erregaiak erabiltzen …..
- 19. INGURUMENAREN ARAZOAK • KUTSADURA: Sustantzi kaltegarriak botatzea. • BEROTZE GLOBALA: Lurra gero eta gehiago berotzen ari da. Karbono dioxido kopurua asko igo da.
- 20. • DEFORESTAZIOA: Basoak galtzea da (arbolak moztu, errepideak egin ... ) • BIODIBERTSITATEA: Espezie ugari ari dira galtzen gaur egun.
- 21. INGURUMENA BABESTEA: • Guk egin BEHAR duguna: - URA AURRESTU. - ELIZTRIZITATEA AURREZTU. - ENERGIA AURREZTU. - ZABORRAK ETA ONDARRAK BERE LEKUAN UTZI. - FAUNA ETA FLORA ERRESPETATU