Sifilizi
- 1. UNIVERSITETI I PRISHTINËS FAKULTETI I SHKENCAVE MATEMATIKE– NATYRORE DEPARTAMENTI I MATEMATIKËS Punim seminarik Lënda: Etika mjëkësore. Tema: Sifilizi. Prishtinë,Maj 2012 1
- 2. 1. Sëmundja e sifilisit Sifilizi shkaktohet nga një bakter i cili mund të gjendet në mukozën e organit gjenital, por edhe në vrimën anale, në gojë dhe fyt. Bakteri mund të gjendet edhe në varrë apo në puçrra në lëkurë të shkaktuara nga bakteri. Sifilizi përhapet përmes kontakteve të pambrojtura seksuale dhe bartet lehtë nga njëritjetri gjatë seksit vaginal, anal dhe oral. Sifilizi mund të përhapet përmes pështymës. Atëherë bakteri depërton në varrë apo në lëndime të mukozës së gojës 1.1 Simptomat e sifilizit Nuk është nevojshme të kesh ndonjë simptomë nga sifilizi. Poashtu shenjat e sëmundjes mund të vonohen. Shenjat e sëmundjes do të shfaqen nga dy javë deri në tre muaj pas momnetit të infektimit. Mund të shfaqen puçrra në organin gjenital apo në vende ku bakteri ka depërtuar si p.sh rreth vrimës anale apo gojës. Nuk do të thot se puçrrat dhembin apo djegin. Gjëndrat limfatike afër puçrrës mund të ënjten. 2
- 3. 2. Historiku I sifilizit Origjina e saktë e sifilisit është e panjohur.Mirëpo mbi prejardhjen e sëmundjes se sifilizit ekzistojn dy hipoteza: 1.Semundja nuk ka egzistuar ne evropë 2.Semundja ka egzistuar në evropë Mendohet se sifilizi nuk është krijuar ne evropw mirwpo mendohet se ne evropw semundja wshtw ardhur pasi Kristofor Kolombo kishte ardhur nw evropw pas ekspedites se tij kur e kishte sbuluar Amerikwn.Mirwpo te tjeret mendojn se sifilizi origjinen pikerisht e ka ne Evropw mirwpo egzistojm dilemat se sifilizi a e ka prejardhjen nga Franca apo Italia. Sifilizi nw tw kaluaren wshtw quajtur swmundje mwkatore per shkak se semundja perahpet me se shumti me anw tw mardhenjeve seksuale dhe tw swmuret I ka denuar Zoti per shkak te amoraliteti tw partnerve. Edhe pse swmundja kishte shperthyer ne njw kohw kur medicina nuk ishte e definuar si shkencw po pwr njwrzit wshtw ditur sw si tw mjwkohet dhe kan pwrdorur avujt e zhives.si bar kunder semundjes dhe natyrisht suksesi I sherimit nuk ka munguar nëse swmundja wshtw verejtur ne etapat e para. 3. Si perhapet sifilisi dhe cilat janw indikacionet e perhapjes se sifilisit? Sifilisi wshtw njw swmundje seksualisht e transmetueshme dhe zakonisht pwrhapt me anw tw mardhenjeve te pa mbrojtura seksuale perveç nw rastet e rralla kur swmundja mund tw perhapet pwrmes lengjeve trupore apo pwrmes plageve ndermjet individeve,sifilisi mund te pataqitet edhe te femiju ne barkun e nenes nese nena wshtw e prekur nga swmundja. Indikacionet per perhapjen e sifilist janw tw shumta,zakonisht nese ne njw shoqri,shtet apo popull I atij shteti numri tw swmurwvw wshtw I madh atwhwr ne 3
- 4. lirisht mund tw themi se shoqeria wshtw e shfrenuar seksualisht dhe kemi tw bejmw me njw shoqeri amorale. 4. Problemet etike nw tw cilat mjeku mund tw has gjatw diagnostifikim dhe tw mjekimit tw sifilisit 4