Lagos ve Orfozlar, Akdeniz
- 1. ?skenderun K?rfezi'nde Orfoz ve Lagos Kaleleri: S¨¹rd¨¹r¨¹lebilirlik i?in Koruma Alanlar?n?n Tespit Edilmesi Denizlerimizin yar?n? i?in Orfoz ve Lagos¡¯a bir ?ans ver¡ Sinan MAVRUK (PhD) ?ukurova?niversitesi, Su ?r¨¹nleri Fak¨¹ltesi Fethi BENG?L (PhD) GirneAmerikan ?niversitesi, Denizcilik Fak¨¹ltesi ?smet SAYGU(PhD Std.) ?ukurova?niversitesi, Su ?r¨¹nleri Fak¨¹ltesi Vahit ALAN (MSc) Sualt? Ara?t?rmalar? Derne?i; Akdeniz KorumaDerne?i by Strongholds for Groupers in Iskenderun Bay: Defining Conservation Hotspots for Sustainability
- 2. B?L?M - I ~ Neden koruma ?nlemleri almal?y?z? ~
- 3. Neden Baz? T¨¹rleri Korumak Zorunday?z? Komunite Karvram? ? Ayn? alanda ya?ayan farkl? t¨¹rlere ait pop¨¹lasyonlar?n olu?turdu?u birliktir. Ekosistemin canl? ??elerini i?erir. ? Her bir t¨¹r¨¹n komunite i?inde bir g?revi, doldurdu?u bir bo?luk vard?r. Buna t¨¹r¨¹n ¡°Ekolojik Ni?i¡± yada ¡°Fonksiyonu¡± denir. ? Her bir t¨¹r komunitedeki fonksiyonuna g?re av, avc? gibi roller ¨¹stlenir. ? Baz? fonksiyonlar rekabet halindeki birden fazla t¨¹r taraf?ndan ger?ekle?tirilir. Bu t¨¹rlerin pop¨¹lasyonlar?ndaki dalgalanmalar komunite i?erisinde bertaraf edilebilir. ? Ekosistemdeki baz? fonksiyonlar ise tek bir t¨¹r ya da grup taraf?ndan ger?ekle?tirilir. Bu t¨¹rler ekosistemin s¨¹rd¨¹r¨¹lebilirli?inde anahtar rol oynarlar. ? Bu t¨¹rlere ait pop¨¹lasyonlar?n ??k¨¹?¨¹ ya da t¨¹kenmesi t¨¹m komunitenin dengesini alt ¨¹st eder. Yeni bir denge durumuna ula?mak i?in son derece uzun bir s¨¹re? gereklidir. Yeni denge durumu asla eskisinin ayn?s? de?ildir.
- 4. Orfozlar neden ?nemlidir? ? K?y?sal ekosistemlerin b¨¹y¨¹k predat?r bal?klar?d?r. ? Bal?klar, karides ve yenge?ler, s¨¹bye, kalamar ve ahtapotlarla beslenirler. ? Beslendikleri pop¨¹lasyonlar? kontrol eder ve zararl? bir ?ekilde artmalar?n? engellerler. ? Fonksiyonlar?n? devralabilecek az say?da t¨¹r vard?r. Pop¨¹lasyonlar? ne durumda? ? Ekonomik de?erleri son derece y¨¹ksektir. Bu nedenle neredeyse d¨¹nyan?n her yerinde a??r? avc?l?k bask?s? alt?ndad?rlar. ? Pop¨¹lasyonlar? d¨¹nya genelinde h?zla azalmaktad?r? Av?ar ve ark., 2004-2016 Saatlik avdaki Azal??; 400 gr /y?l
- 5. Neden standart ?nlemler yeterli olmuyor? ? Orfozlar ¡°periyodik¡± se?ilim stratejisi takip eder. ?ri c¨¹sseli bal?klard?r. Yava? b¨¹y¨¹r ve ilk e?eysel olgunlu?a ge? ula??rlar (6-7 y?l). ? ¡°Hermafroditlik¡± olarak adland?r?lan olduk?a ilgin? bir ¨¹reme taktikleri vard?r. 6-7 ya?lar?na ula?an bireyler, ilk olarak di?i (protojinik) ?zelliklerine sahip olurlar. 10-13 ya?lar?nda ise cinsiyet de?i?tirerek erkek ?zellikleri g?stermeye ba?larlar. ? Yeni nesil verme s¨¹releri 10 y?ldan fazlad?r. J YA? 1610
- 6. B?L?M - II ~ B?lgemizde ya?ayan Orfozlar ~
- 7. Groupers-Orfozlar: Garupa ¨C Portekiz, Brezilya ? Sistematik A??l?m? Ordo: Perciformes Family: Serranidae Sub-Family: Epinephelinae ? Etimoloji: Latince; Serra ¨C Testere Yunanca; Epinephelos - Bulutlu Serranidae; o Il?man ve Tropikal denizlerde ya?arlar. o 75 Cins ve 500¡¯den fazla T¨¹r i?erir. o ?lkemiz k?y?lar?nda 10 t¨¹r¨¹ bulunur. o Orfoz, Lagos, Grida, Z¨¹ber ve Hani Bal?klar? gibi adlarla bilinirler.
- 8. Orfoz ~Epinephelus marginatus~ Ya?am Alan?: Kayal?k zeminler Yerel Adlar?: Orfoz, Avi?, Kaya Lagosu ?lk E?eysel Olgunluk (Di?i) Boyu : 45-55 cm (>1.5 kg) Ya?? : 5-6 y?l ?kinci E?eysel Olgunluk (Erkek) Boyu : 80-90 cm (>9 kg) Ya?? : 14-17 y?l V¨¹cut koyu kahverengi, kuyru?u d??b¨¹key ?zelliktedir, v¨¹cudunda d¨¹zensiz ve ?ekilsiz benekler vard?r. Uluslararas? Koruma Stat¨¹s¨¹ : EN (Tehdit Alt?nda) T¨¹rkiye¡¯deki Yasal Durumu: Avlanmas?, toplanmas?, gemilerde bulundurulmas?, karaya ??kar?lmas?, nakledilmesi ve sat?lmas? 2020 y?l?na kadar YASAKlanm??t?r.
- 9. Lagos ~Epinephelus aeneus~ Ya?am Alan?: Kayal?k ve kumlu zeminler Yerel Adlar?: Lagos, Beyaz Lagos, Afi, Kum Kayas? ?lk E?eysel Olgunluk (Di?i) Boyu : 50-60 cm (>2 kg) Ya?? : 5-7 y?l ?kinci E?eysel Olgunluk (Erkek) Boyu : 80-110 cm (>9.5 kg) Ya?? : 10-13 y?l V¨¹cut haki-a??k kahverengi, kuyru?u d??b¨¹key ?zelliktedir. Yanakta a??k renkli 2-3 adet ?izgi mevcuttur. Uluslararas? Koruma Stat¨¹s¨¹ : NT (Neredeyse Tehdit Alt?nda) T¨¹rkiye¡¯deki Yasal Durumu: Avlanmas?, toplanmas?, gemilerde bulundurulmas?, karaya ??kar?lmas?, nakledilmesi ve sat?lmas? 2020 y?l?na kadar YASAKlanm??t?r.
- 10. Z¨¹ber ~Mycteroperca rubra~ Ya?am Alan?: Kayal?k ve kumlu zeminler Yerel Adlar: Z¨¹ber, ?zber, ?eytan, ?akal ?lk E?eysel Olgunluk (Di?i) Boyu : 27-32 cm (>250 gr) Ya?? : 4-5 y?l ?kinci E?eysel Olgunluk (Erkek) Boyu : 50-60 cm (>1.5 kg) Ya?? : 9-10 y?l Alt ?ene uzun, v¨¹cut koyu kahverengi, kuyru?u d¨¹zd¨¹r. V¨¹cut ¨¹zerinde d¨¹zensiz beyaz lekeler ve ?izgiler mevcuttur. Uluslararas? Koruma Stat¨¹s¨¹ : LC (Asgari Endi?e) T¨¹rkiye¡¯deki Yasal Durumu: Herhangi Bir S?n?rlama Yoktur.
- 11. Grida ~Epinephelus costae~ Ya?am Alan?: Kayal?k ve kumlu zeminler Yerel Adlar?: Grida, ?zber, K?nal? ?zber ?lk E?eysel Olgunluk (Di?i) Boyu : 30-35 cm (> 300 gr) Ya?? : 4-5 y?l ?kinci E?eysel Olgunluk (Erkek) Boyu : 70-90 cm (> 4 kg) Ya?? : 9-16 y?l 22 cm¡¯den k¨¹?¨¹k bireylerde v¨¹cut ¨¹zerinde kahverengi ?izgiler mevcuttur. B¨¹y¨¹k bireylerin g??¨¹s y¨¹zgeci hizas?nda sar?ms? bir benek bulunur. Uluslararas? Koruma Stat¨¹s¨¹ : DD (Yetersiz Veri) T¨¹rkiye¡¯deki Yasal Durumu: Herhangi Bir S?n?rlama Yoktur.
- 12. Siyah Orfoz ~Epinephelus haifensis~ Derin sularda ya??yor. ?imdiye kadar k?rfezde rastlanmad?. Lagos? ~Epinephelus caninus~ Uluslararas? Koruma Stat¨¹s¨¹ : DD (Yetersiz Veri) T¨¹rkiye¡¯deki Yasal Durumu: Herhangi bir s?n?rlama yoktur. Uluslararas? Koruma Stat¨¹s¨¹ : DD (Yetersiz Veri) T¨¹rkiye¡¯deki Yasal Durumu: Herhangi bir s?n?rlama yoktur. Kay?tlar? Lagos¡¯la kar??t?r?ld???ndan hakk?nda ?ok az data var.
- 13. B?L?M - III ~ Strongholds for Groupers ~ ?skenderun K?rfezi'nde Orfoz ve Lagos Kaleleri: S¨¹rd¨¹r¨¹lebilirlik i?in Koruma Alanlar?n?n Tespit Edilmesi
- 14. Ama?lar : ¨¹ S¨¹rd¨¹r¨¹lebilir Orfoz ve Lagos pop¨¹lasyonlar? i?in kritik ?neme sahip alanlar? tespit etmek. ¨¹ Orfoz ve Lagoslar?n ekosistem i?in ?nemi ve korunmas?n?n gereklili?i hakk?nda fark?ndal?k yaratmak. Sorular ? K?rfezde hangi Orfoz t¨¹rleri ya??yor? ? Yo?unluklar? nedir? ? Mevsimsel olarak g?? ediyorlar m?? ? Nerelerde ya??yorlar? ? Nerelerde yumurtluyorlar? ? Larval b¨¹y¨¹me sahalar? nereleri? Lagos ve Orfozlar koruma alt?nda olduklar?ndan her bir birey bizler i?in ?ok ?nemli. Bu nedenle "tahrip edici olmayan" veri toplama y?ntemlerini kullanaca??z.
- 15. Local Ecological Knowledge ¨C Yerel Ekolojik Bilgi Birikimi Sorular: ? K?rfezde hangi Orfoz t¨¹rleri ya??yor? ? Yo?unluklar? nedir? ? Mevsimsel olarak g?? ediyorlar m?? ? Nerelerde ya??yorlar? ¨¹ Profesyonel ve rekreasyonel bal?k??larla g?r¨¹?meler yap?lacak. ¨¹ Bu g?r¨¹?meler i?in CIESM¡¯in ¡°Tropical Signals¡± projesinin metodolojisi b?lgemiz ve ama?lar?m?z i?in modifiye edildi. ¨¹ Bal?k??lardan al?nan bilgiler do?rultusunda dal?? g?zlemleri yap?lacak.
- 16. Yumurta ve Larva Taramalar? ¨¹ ?htiyoplankton taramalar? ger?ekle?tirilecek. ¨¹ Ephinephelin yumurta ve larvalar? morfolojik olarak tan?mlanacak. ¨¹ Epinephelinlerin t¨¹r d¨¹zeyindeki te?hisleri genetik analizlerle ger?ekle?tirilecek. Sorular: ? Nerelerde yumurtluyorlar? ? Larval b¨¹y¨¹me sahalar? nereleri?
- 17. ~Proje Kapsam?nda Yap?lan ?al??malar~ ¨¹ Web sitemiz ve sosyal medya hesaplar?m?z yay?nda; http://orangerproject.wixsite.com/grouper https://www.facebook.com/orangerproject ¨¹ ¡°Yerel Ekolojik Bilgi Birikimi¡± i? paketi kapsam?nda Anamur¡¯dan I??kl?¡¯ya kadar 10¡¯un ¨¹zerinde bar?nakta faaliyet g?steren 50¡¯nin ¨¹zerinde ticari bal?k??yla g?r¨¹?t¨¹k. ¨¹ ¡°Fark?ndal?k Yarat?lmas?¡± i? paketi kapsam?nda ¡°Yasak ve Yasak Olmayan¡± Serranid¡¯leri tan?tan poster ve bro?¨¹rler haz?rlad?k.
- 18. ¨¹ ?lk g?r¨¹?melerimizin ard?ndan bal?k??lardan son derece olumlu d?n¨¹tler ald?k. ¨¹ Tehdit alt?ndaki Lagos ve Orfozlardan iyi haberler var. Bal?k??lara g?re her iki t¨¹r¨¹n de ?skenderun K?rfezi¡¯ndeki pop¨¹lasyonlar? gayet iyi durumda. ¨¹ Rekreasyonel bal?k??lar Z¨¹ber pop¨¹lasyonlar?n?n da gayet iyi durumda oldu?unu rapor ediyor. ¨¹ Yapt???m?z kontrol dal??lar? da bu bilgileri do?ruluyor. ?zellikle k?rfezin kuzeyinde bakt???m?z her kovukta Orfoz ve Z¨¹ber juvenilleri ile kar??la?t?k. ~?lk ?zlenimlerimiz~
- 19. B?L?M - IV ~Di?er Ara?t?rmalar?m?z~Kuzeydo?u Akdeniz¡¯de Kal?n Paraketa ile Lahos Avc?l???
- 20. ¨¹ Ama?: Kuzey-do?u Akdeniz¡¯de kal?n paraketa ile lagos avc?l???nda av g¨¹c¨¹ ve birim ?abada yakalanan av de?erlerinin belirlenmesi. ¨¹ Tahmini Ba?lang??: Mart-2017 ¨¹ ?? Paketleri : o Lagos Birim Av (CPUE) De?erleri o Hedef D??? Av Oran? o Serbestlik Sonras? Sa? Kal?m Oran? ?zbilgin ve ark. 2009 ~Hedefler~
- 21. PhD. Tez ?al??mas? O?uzhan DEM?R M.?. Su ?r¨¹nleri Fak¨¹ltesi Do?. Dr. G?khan G?K?E ?.?. Su ?r¨¹nleri Fak¨¹ltesi Prof. Dr. H¨¹seyin ?ZB?LG?N M.?. Su ?r¨¹nleri Fak¨¹ltesi Dr. Sinan MAVRUK ?.?. Su ?r¨¹nleri Fak¨¹ltesi Ar?. G?r. ?smet SAYGU ?.?. Su ?r¨¹nleri Fak¨¹ltesi ~Proje Ekibi~