τα παραδοσιακά παιχνίδια του τόπου μας1
- 1. Τα Παραδοσιακά παιχνίδια του τόπου μας. 1
- 2. Η εξέλιξη των παιχνιδιών • Προϊστορική εποχή : λίγα παιχνίδια από αρχαιολογικά ευρήματα όπως τρέξιμο , πήδημα σκόπευση, λάκτισμα, μίμηση, παντομίμα κ.α • Αιγύπτιοι , Κινέζοι , Ινδοί, Ιάπωνες, Ασσύριοι , Πέρσες είχαν αναπτύξει πολλά αθλήματα και παιχνίδια όπως :τόξα , κρίκοι, στεφάνια , ακόντια, σφεντόνες, σβούρες, κούκλες κ.α 2
- 3. Ομηρική εποχή : Πληροφορίες από τα δύο Ομηρικά Έπη Οδύσσεια και Ηλιάδα για παιχνίδια με αισθητικότητα και θέση στην αγωγή , σαν μέσα για τη σωματική και την πνευματική ανάπτυξη. Κλασσική εποχή : Οι αρχαίοι φιλόσοφοι τόνισαν τη σημασία των παιχνιδιών στη σωματική και ψυχική κατάσταση των παιδιών. Στις καθιερωμένες κρατικές γιορτές των γυμνοπαιδιών , οι Σπαρτιάτες τα παιχνίδια τα έκαναν για να δείξουν τις ικανότητές τους και ήταν αντικείμενα αγωγής και μόρφωσης 3
- 4. Ρωμαϊκή εποχή : Τα ειρηνικά παιχνίδια και οι αγώνες δεν είχαν καμία θέση στην αγωγή των Ρωμαίων. Κυρίως παίξιμο με μιμητική ορμή με αναπαραστάσεις πολεμικών ενεργειών. Βυζαντινή εποχή : Πολλά παιχνίδια μίμησης και λιγότερα δρομικά , ριπτικά , αλτικά και παλαιστικά παιχνίδια. Μεσαιωνική εποχή : Δυστυχώς ήταν μια στείρα περίοδος και εχθρική για παιχνίδια . Κυρίως ξιφομαχίες , κονταρομαχίες και μονομαχίες , οι γονείς απαγόρευαν στα παιδιά να παίξουν 4
- 5. Νεοελληνική εποχή : Πολλές δραστηριότητες και παιχνίδια με δύναμη , αντοχή, και σκοπευτική ικανότητα . Επινόηση και δημιουργία δίνουν νέα θέση στις καρδιές των νέων παιδιών ,όπου παλιά και νεότερα παιχνίδια δημιουργούν τον ανεξάντλητο πλούτο της έμπνευσης του ελληνικού λαού Σύγχρονη εποχή : Το παιχνίδι γίνεται μια αδιαμφισβήτητη πραγματικότητα, μια έμφυτη ορμή για κίνηση . Η χαρά και η ικανοποίηση μέσω του παιχνιδιού γίνεται ανάγκη και το παιδί ψάχνει , ανακαλύπτει και αποκαλύπτει. 5
- 6. Ορισμός Παραδοσιακά παιχνίδια ονομάζονται τα παιχνίδια που έπαιζαν οι παλαιότεροι και μεταφέρονται από γενιά σε γενιά με προφορική περιγραφή ή επίδειξη των μεγαλυτέρων προς τους μικρότερους. 6
- 8. Κατηγορίες παιχνιδιών Ατομικά παιχνίδια είναι τα παιχνίδια όπου τα παιδιά χωρίζονται μεταξύ τους και φροντίζει ο καθένας για το συμφέρον του ,δηλ. για την προσωπική του ευχαρίστηση. Ομαδικά παιχνίδια είναι τα παιχνίδια όπου τα παιδιά συνεργάζονται και παίζουν μεταξύ τους, με σκοπό την ομαδική ευχαρίστηση 8
- 9. Κατηγορίες παιχνιδιών Τα παιχνίδια που απαιτούν σωματική δεξιότητα είναι εκείνα των οποίων η επιτυχής εκτέλεση απαιτεί περισσότερες σωματικές δυνάμεις και δεξιότητες και χρειάζονται χώρο , αυλή , αλάνα Τα παιχνίδια που απαιτούν πνευματική δεξιότητα είναι εκείνα όπου κατά την εκτέλεση τους πρωτεύοντα ρόλο παίζει η πνευματική δεξιότητα 9
- 10. Σε ποιους απευθύνονται Ανάλογα με το περιεχόμενό τους απευθύνονται σε όλα τα παιδιά με βάση το φύλο και την ηλικία. Οι ηλικίες μπορεί να είναι από τα νήπια μέχρι και την ενηλικίωση των παιδιών.Υπάρχουν και παιχνίδια που παίζονται ακόμη και από μεγάλους. 10
- 11. Κανόνες - πειθαρχία Το κύριο χαρακτηριστικό των παραδοσιακών παιχνιδιών είναι ότι οι κανόνες και η τήρηση τους φτιάχνονται αποκλειστικά και μόνο από τα παιδιά. Η μη τήρηση αυτών είχε ως συνέπεια τον αποκλεισμό των παιδιών. Παράβαση των κανόνων δημιουργούσε τις έχθρες αλλά και τις φιλίες μεταξύ των παιδιών. 11
- 12. Πως παίζονται τα παραδοσιακά παιχνίδια Επιλογή ομάδων : • Κορωνίσματα – Λαχνίσματα – Κληρωσιές – ρίξιμο σε σημάδι – κρύψιμο αντικειμένου • Με τα πόδια –με πήδημα – χώρισμα με τα δάχτυλα – βγαλσίματα δειξίματα 12
- 13. Παραδείγματα ατομικών και ομαδικών παιχνιδιών στη Σκιάθο – γύρω όλοι Γύρω Του στιφαν ΄ Η τσιρλίστρα Το λάστιχο – σφεντόνα Η Τσαμπούνα Το καλαμένιο τουφέκι Το καραβάκι Το κυνηγητό Η κουρμαντέλα ή τράντα Δεν μπερνάς – περνάς Που πας παππού Του Δημήτρη η γυναίκα 13
- 14. Τα παραδοσιακά παιχνίδια της Σκιάθου Η τσιλίκι – τσιλικόβεργα Η γυαλίτσα Το καρφί Οι χάντρες Τα μπιτζικλάκια Οι τσακνόκωλοι – σβούρες Γουρ -γουρ Το μαντήλι Οι χάντρες Ο κλωτσοτενεκές Του γουμαρακ΄ Ου ψουμάς Το Τζαμί – τα κεραμιδάκια Οι Κουϊνάδες Ήλιους για βρουχή Του γαϊδουρακ΄ για καβάλα Κούκλις , μπαλώματα 14
- 15. 15
- 16. 16
- 17. 17
- 18. 18
- 19. 19
- 20. 20
- 21. 21
- 22. 22
- 23. Πως διαμορφώθηκαν με την πάροδο του χρόνου Ο χώρος και ο χρόνος είναι οι δύο βασικοί παράγοντες εξέλιξης των παραδοσιακών παιχνιδιών. Η αστικοποίηση και η αλματώδης ανάπτυξη της τεχνολογίας. Οι σχέσεις μεταξύ των λαών και οι κοινωνικές σχέσεις των ανθρώπων. Η εξέλιξη των πολιτισμών και η οικονομική κατάσταση που επικρατεί. 23
- 24. Ποια είναι η αξία των παραδοσιακών παιχνιδιών; Με ποιο τρόπο γίνεται η αναβίωση των παραδοσιακών παιχνιδιών σήμερα; 24
- 25. Η αξία των παιχνιδιών Σωματική , ψυχική και πνευματική υγεία του παιδιού. Παιδαγωγική αξία στην ομαλή ανάπτυξη του παιδιού Κοινωνικοποίηση , συνεργασία και αλληλεπίδραση με συνομήλικους Συναισθηματική ανθεκτικότητα και αυτοπεποίθηση 25
- 26. Σωματική , ψυχική και πνευματική υγεία του παιδιού. Απελευθέρωση έντασης Ενδυνάμωση και διαμόρφωση δεξιοτήτων που απαιτεί το παιχνίδι Καλλιέργεια αντανακλαστικών , άμεση σκέψη και αντίδραση Συλλογισμός και μνήμη 26
- 27. Παιδαγωγική αξία στην ομαλή ανάπτυξη του παιδιού •Τα παιχνίδια είναι μέσο ανάπτυξης της νοημοσύνης και των άλλων γνωστικών δεξιοτήτων. JEAN PIAGET 27
- 28. Κοινωνικοποίηση , συνεργασία και αλληλεπίδραση με συνομήλικους Διαμόρφωση προσωπικότητας Υπακοή σε κανόνες Αποδοχή ήττας Ανάληψη πρωτοβουλιών Αναπτύσσει τη σκέψη , τη φαντασία και την πρωτοτυπία Δημιουργεί πρότυπα ηθικής , καλλιεργεί αρετές και αξίες 28
- 29. Συναισθηματική ανθεκτικότητα και αυτοπεποίθηση Μείωση του άγχους Έκφραση συναισθημάτων Έλεγχος του φόβου Αντιμετώπιση καταστάσεων 29
- 30. Πώς γίνεται η αναβίωση; 1. Παίζουν σήμερα τα παιδιά; Υπάρχουν χώροι για να παίζουν τα παιδιά; Γνωρίζουν τα παιδιά τα παιχνίδια που έπαιζαν οι γονείς τους; Τι παιχνίδια παίζουν σήμερα τα παιδιά; 30
- 31. μηδαμινός , ειδικά μετά την ηλικία των οκτώ με δέκα χρόνων. 2)ο σύγχρονος τρόπος διαβίωσης στις μεγαλουπόλεις , παντελής απουσία χώρων άσκησης και η αδυναμία εύρεσης ελεύθερου χρόνου. 3) αδιαφορία και έλλειψη χρόνου των γονέων προς τα παιδιά τους , αποστασιοποίηση από την παράδοση . 4) Η ανάπτυξη της τεχνολογίας διαμόρφωσε μια νέα σκληρή πραγματικότητα ,αποκόπτοντας το παιδί από το φυσικό του περιβάλλον και το 31
- 32. ΤΡΟΠΟΙ ΑΝΑΒΙΩΣΗΣ ΤΩΝ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΩΝ ΠΑΙΧΝΙΔΙΩΝ Διοργάνωση και συμμετοχή σε πολιτιστικές εκδηλώσεις Ενασχόληση με την παράδοση και στοιχεία του Πολιτισμού μας Επιστροφή των παιδιών στο φυσικό τους χώρο και επαφή με τη φύση. Περιορισμός συχνής χρήσης κλειστών χώρων από τα παιδιά (ιντερνετ καφέ , μπαρ κ.α. ) Ενασχόληση με τον αθλητισμό 32
- 33. Σύγκριση παραδοσιακών παιχνιδιών με παιχνίδια του σήμερα 33
- 34. Θετικά σύγχρονων παιχνιδιών: ΑΠΟΣΤΑΣΗ: Με τα σύγχρονα παιχνίδια μπορεί το παιδί να παίξει από το σπίτι του με ένα άλλο παιδί που μπορεί να είναι ή στο σπίτι του ή ακόμα και σε άλλο μέρος. Πολλές φορές δεν απαιτεί την παρουσία των παιχτών ΨΥΧΑΓΩΓΙΑ: Με τα σημερινά παιχνίδια μπορεί οποιοδήποτε παιδί οποιασδήποτε ηλικίας να ψυχαγωγηθεί. Πολλές φορές συμμετέχουν και ενήλικες. ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΩΝ ΓΝΩΣΤΙΚΩΝ ΔΕΞΙΟΤΗΤΩΝ: κυρίως τα ηλεκτρονικά παιχνίδια συμβάλλουν στην ανάπτυξη και βελτίωση των γνωστικών δεξιοτήτων των παιδιών, και ειδικότερα: τη συγκέντρωση της προσοχής και την παρατηρητικότητα τον οπτικοκινητικό συντονισμό και τη δεξιοτεχνία την ικανότητα επίλυσης προβλημάτων και την αύξηση των γενικών γνώσεων 34
- 35. Αρνητικά σύγχρονων παιχνιδιών: ΕΠΙΘΕΤΙΚΗ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ: Οι αρνητικές κριτικές επισημαίνουν το κίνδυνο αύξησης της επιθετικής συμπεριφοράς από τη συχνή ενασχόληση με παιχνίδια με επιθετικό περιεχόμενο, τη σταδιακή απευαισθητοποίηση στη βία, καθώς και τον κίνδυνο εξάρτησης. ΑΠΟΜΟΝΩΣΗ: Τα σύγχρονα παιχνίδια σε κλείνουν σε ένα εικονικό κόσμο και δεν σε αφήνουν να βγεις από εκεί με αποτέλεσμα να μην μπορείς να συναναστραφείς με τα παιδιά και να ζεις σ ΄ ένα φανταστικό κόσμο. ΝΩΘΡΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΑΚΙΝΗΣΙΑ: Με τα σύγχρονα παιχνίδια δεν αναπτύσσονται ΚΑΘΟΛΟΥ οι αθλητικές και σωματικές δεξιότητες και τα παιδιά βαριούνται εύκολα και δεν θέλουν να κοπιάζουν. 35
- 36. Θετικά παραδοσιακών παιχνιδιών: ΟΜΑΔΙΚΟΤΗΤΑ: τα περισσότερα παραδοσιακά παιχνίδια προάγουν τη συνεργασία και την συναναστροφή με άλλα παιδιά (κρυφτό, κυνηγητό, μακριά γαϊδούρα κ.α.) ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ: Με τα παραδοσιακά παιχνίδια τα παιδιά μπορούν να αναπτύξουν τις αθλητικές τους ικανότητες(αντοχή, ευκινησία, τρέξιμο, άλμα κ.α ) ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΗ ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ: Με τα παραδοσιακά παιχνίδια τα παιδιά μπορούν να ανακαλύψουν τον τόπο τους τα ήθη και τα έθιμα τους. ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΧΑΡΑΚΤΗΡΑ :Το παιδί μαθαίνει να κερδίζει και να χάνει ,να εκτιμά και να σέβεται συμπαίκτες και αντιπάλους αλλά προπάντων μαθαίνει να συμμορφώνεται στους κανόνες του παιχνιδιού. Επίσης αναπτύσσεται η αγωνιστικότητα του παιδιού που το ωθεί να ξεπεράσει σταδιακά την ατολμία του , τη δειλία του, την οργή και την επιθετικότητά του. 36
- 37. Αρνητικά παραδοσιακών παιχνιδιών : ΑΔΥΝΑΜΙΑ ΠΑΙΧΝΙΔΙΟΥ λόγω έλλειψης χώρων ( αλάνες , πάρκα κ.α ) ΚΙΝΔΥΝΟΣ ΤΡΑΥΜΑΤΙΣΜΟΥ: Οι κίνδυνοι των παιδιών όταν παίζουν πολλαπλασιάζονται ιδίως όταν έχουν σωματική επαφή. ΣΩΜΑΤΙΚΗ ΚΟΠΩΣΗ : Πολλά από τα παιχνίδια απαιτούν σωματική απόδοση που προφανώς δεν μπορούν να έχουν όλα τα παιδιά 37
- 38. Σύγκριση ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΩΝΣΥΓΧΡΟΝΩΝ ΠΑΙΧΝΙΔΙΩΝ Με βάση τα παραπάνω στοιχεία αναλύοντας τα θετικά και τα αρνητικά καταλήξαμε ότι τα παραδοσιακά παιχνίδια είναι σχετικά καλύτερα από τα σύγχρονα. Με τα παραδοσιακά παιχνίδια το παιδί παίζει σε πραγματικό περιβάλλον ενώ με τα σύγχρονα τις περισσότερες φόρες είναι σε εικονικό - φανταστικό. Μπορείς βέβαια με αυτά να παίξεις με παιδιά που είναι αρκετά μακριά από εσένα άλλα τις περισσότερες φορές γίνεται κατάχρηση με αποτέλεσμα την απομόνωση. Με τα σύγχρονα η ανάπτυξη των αθλητικών δεξιοτήτων είναι σχεδόν μηδαμινή ενώ το κύριο χαρακτηριστικό των παραδοσιακών είναι ο αθλητισμός. Τελευταίο άλλα εξίσου σημαντικό με τα παραδοσιακά παιχνίδια έχεις την δυνατότητα να γνωρίσεις τον τόπο σου τα ήθη και τα έθιμα σου. 38