2024 Trend Updates: What Really Works In SEO & Content MarketingSearch Engine JournalThe document outlines key SEO and content marketing trends for 2024, emphasizing the impact of AI, the importance of E-E-A-T (Experience, Expertise, Authoritativeness, Trustworthiness), and a shift towards user-centric content strategies. It advises against focusing on outdated trends like voice search and stresses the need for creating value-driven, authoritative content. Additionally, it highlights the need to leverage AI as a supportive tool rather than relying solely on it for content creation.
Storytelling For The Web: Integrate Storytelling in your Design ProcessChiara AliottaThe document outlines a livestream presentation by Chiara Aliotta on integrating storytelling into web design to enhance user experiences. It covers the storytelling process for designers, emphasizing aspects such as understanding the audience, structuring narratives, and creating emotional connections. The presentation also includes case studies and practical examples to demonstrate effective storytelling in UX/UI design.
Artificial Intelligence, Data and Competition – SCHREPEL – June 2024 OECD dis...OECD Directorate for Financial and Enterprise AffairsThis presentation by Thibault Schrepel, Associate Professor of Law at Vrije Universiteit Amsterdam University, was made during the discussion “Artificial Intelligence, Data and Competition” held at the 143rd meeting of the OECD Competition Committee on 12 June 2024. More papers and presentations on the topic can be found at oe.cd/aicomp.
This presentation was uploaded with the author’s consent.
How to Leverage AI to Boost Employee Wellness - Lydia Di Francesco - SocialHR...SocialHRCampThe document discusses leveraging AI to enhance employee wellness through data analytics, automating tasks, and personalized wellness apps, emphasizing the shared responsibility of employee well-being between leaders and organizations. It outlines best practices for using AI in wellness strategies, including ensuring data privacy and security, understanding employee needs, and promoting inclusivity. Lydia Di Francesco, a wellness specialist, shares insights to optimize workplace wellness strategy using AI-driven data analytics and encourages collaboration and transparency.
2024 State of Marketing Report – by HubspotMarius SescuThe State of Marketing 2024 report highlights the transformative impact of AI and automation, emphasizing the importance of personalization and engagement to drive growth in a competitive landscape. Marketers are focusing on optimizing budgets, leveraging social media for brand awareness, and utilizing AI tools to enhance efficiency across tasks. Key trends for 2024 include the rise of experiential marketing, content creation that meets user needs, and strengthened connections through personalized customer experiences.
Everything You Need To Know About ChatGPTExpeed SoftwareChatGPT is an AI chatbot developed by OpenAI, built on advanced language models to facilitate human-like conversational interactions. Launched in November 2022, it utilizes a transformer architecture to understand and generate text, with applications ranging from content creation to customer service. Despite its capabilities, there are concerns about potential misuse and biases in its responses, which OpenAI aims to mitigate through moderation and user feedback.
Product Design Trends in 2024 | Teenage EngineeringsPixeldartsThe realm of product design is a constantly changing environment where technology and style intersect. Every year introduces fresh challenges and exciting trends that mold the future of this captivating art form. In this piece, we delve into the significant trends set to influence the look and functionality of product design in the year 2024.
How Race, Age and Gender Shape Attitudes Towards Mental HealthThinkNowThe November 2023 mental health report indicates that 70% of respondents rate their mental health as 'good' or 'excellent,' with higher diagnoses reported among African Americans and non-Hispanic whites compared to Hispanics and Asians. Younger generations, particularly Gen Z and millennials, are more likely to experience mental health challenges, seek information online, and report that their mental health impacts their work and relationships. Half of the respondents feel comfortable discussing their mental health with professionals, although Gen Z shows the least comfort in this area.
AI Trends in Creative Operations 2024 by Artwork Flow.pdfmarketingartworkCreative operations teams expect increased AI use in 2024. Currently, over half of tasks are not AI-enabled, but this is expected to decrease in the coming year. ChatGPT is the most popular AI tool currently. Business leaders are more actively exploring AI benefits than individual contributors. Most respondents do not believe AI will impact workforce size in 2024. However, some inhibitions still exist around AI accuracy and lack of understanding. Creatives primarily want to use AI to save time on mundane tasks and boost productivity.
Skeleton Culture CodeSkeleton TechnologiesOrganizational culture includes values, norms, systems, symbols, language, assumptions, beliefs, and habits that influence employee behaviors and how people interpret those behaviors. It is important because culture can help or hinder a company's success. Some key aspects of Netflix's culture that help it achieve results include hiring smartly so every position has stars, focusing on attitude over just aptitude, and having a strict policy against peacocks, whiners, and jerks.
PEPSICO Presentation to CAGNY Conference Feb 2024Neil KimberleyPepsiCo provided a safe harbor statement noting that any forward-looking statements are based on currently available information and are subject to risks and uncertainties. It also provided information on non-GAAP measures and directing readers to its website for disclosure and reconciliation. The document then discussed PepsiCo's business overview, including that it is a global beverage and convenient food company with iconic brands, $91 billion in net revenue in 2023, and nearly $14 billion in core operating profit. It operates through a divisional structure with a focus on local consumers.
Content Methodology: A Best Practices Report (Webinar)contentlyThis document provides an overview of content methodology best practices. It defines content methodology as establishing objectives, KPIs, and a culture of continuous learning and iteration. An effective methodology focuses on connecting with audiences, creating optimal content, and optimizing processes. It also discusses why a methodology is needed due to the competitive landscape, proliferation of channels, and opportunities for improvement. Components of an effective methodology include defining objectives and KPIs, audience analysis, identifying opportunities, and evaluating resources. The document concludes with recommendations around creating a content plan, testing and optimizing content over 90 days.
How to Prepare For a Successful Job Search for 2024Albert QianThe document provides guidance on preparing a job search for 2024. It discusses the state of the job market, focusing on growth in AI and healthcare but also continued layoffs. It recommends figuring out what you want to do by researching interests and skills, then conducting informational interviews. The job search should involve building a personal brand on LinkedIn, actively applying to jobs, tailoring resumes and interviews, maintaining job hunting as a habit, and continuing self-improvement. Once hired, the document advises setting new goals and keeping skills and networking active in case of future opportunities.
Social Media Marketing Trends 2024 // The Global Indie InsightsKurio // The Social Media Age(ncy)The 2024 social media marketing trends report highlights significant shifts influenced by generative AI, including the emergence of personalized content, the rise of virtual influencers, and a stronger focus on user-generated content. Insights were gathered from 33 experts across 23 leading independent agencies, providing a perspective that emphasizes creativity and authenticity in marketing strategies. Key trends also include the blending of B2B and B2C approaches, reflecting changes in consumer behavior and the evolving landscape of social media engagement.
Trends In Paid Search: Navigating The Digital Landscape In 2024Search Engine JournalThe document discusses trends in paid search for 2024, highlighting changes in user behavior, the implications for financial services, and privacy challenges. It emphasizes the importance of adapting search strategies, utilizing AI-driven tools like performance max and smart bidding, and leveraging first-party data for better marketing efficacy. Key takeaways include holistic SEO and SEM approaches, monitoring shifting user intents, and the need for continuous performance evaluation.
5 Public speaking tips from TED - Visualized summarySpeakerHubThe document outlines five public speaking tips from Chris Anderson, TED Talks curator, emphasizing the importance of eye contact, vulnerability, humor, humility, and storytelling. These skills are presented as essential for engaging audiences effectively and are increasingly valuable in today's economy. The article posits that mastering these techniques can enhance speakers' ability to communicate ideas powerfully.
ChatGPT and the Future of Work - Clark Boyd Clark BoydThe document provides an overview of generative AI, particularly focusing on ChatGPT and its implications for business and the job market. It discusses the rapid growth of generative AI, its applications in marketing, and the skills needed for the AI era while addressing potential job displacement and the need for adaptation. The agenda includes a Q&A session and emphasizes rethinking work in collaboration with AI technology.
Getting into the tech field. what next Tessa MeroThe document provides career advice for getting into the tech field, including:
- Doing projects and internships in college to build a portfolio.
- Learning about different roles and technologies through industry research.
- Contributing to open source projects to build experience and network.
- Developing a personal brand through a website and social media presence.
- Networking through events, communities, and finding a mentor.
- Practicing interviews through mock interviews and whiteboarding coding questions.
Google's Just Not That Into You: Understanding Core Updates & Search IntentLily Ray1. Core updates from Google periodically change how its algorithms assess and rank websites and pages. This can impact rankings through shifts in user intent, site quality issues being caught up to, world events influencing queries, and overhauls to search like the E-A-T framework.
2. There are many possible user intents beyond just transactional, navigational and informational. Identifying intent shifts is important during core updates. Sites may need to optimize for new intents through different content types and sections.
3. Responding effectively to core updates requires analyzing "before and after" data to understand changes, identifying new intents or page types, and ensuring content matches appropriate intents across video, images, knowledge graphs and more.
How to have difficult conversations Rajiv Jayarajah, MAppComm, ACCThe document provides essential tips on how to handle difficult conversations in a workplace setting, emphasizing the importance of preparation, environment, and timing. It highlights that many employees dread such conversations, often leading to avoidance and worsening situations. Ultimately, the guide aims to promote positive outcomes while maintaining professional relationships.
Introduction to Data ScienceChristy Abraham JoyThe document discusses the rise and importance of data science and machine learning, highlighting the growing demand for data scientists and the challenges they face. It explains machine learning concepts such as supervised and unsupervised learning, along with various real-world applications and the necessary steps involved in a machine learning workflow. Additionally, the document emphasizes the iterative process of model improvement and feature engineering used to enhance machine learning outcomes.
Time Management & Productivity - Best PracticesVit HorkyThe document outlines best practices for time management and productivity, focusing on effective meeting habits, structured work blocks, and the importance of reflection and goal setting. It emphasizes the need for proper planning, the use of appropriate tools, and prioritizing tasks to enhance both personal and team efficiency. Additionally, personal anecdotes and strategies are shared to encourage a positive mindset and enjoyment in achieving work-related goals.
The six step guide to practical project managementMindGeniusThe document outlines a simplified six-step guide to project management designed for individuals lacking formal training. It emphasizes the importance of understanding project objectives, gathering stakeholder requirements, defining project scope, scheduling tasks, monitoring progress, and conducting a retrospective meeting. Additionally, it promotes the use of the MindGenius tool for effective project planning and execution.
Beginners Guide to TikTok for Search - Rachel Pearson - We are Tilt __ Bright...RachelPearson36A presentation for absolute beginners who have never touched TikTok and may be a bit scared of it!
Unlocking the Power of ChatGPT and AI in Testing - A Real-World Look, present...ApplitoolsThe document discusses the application of ChatGPT and AI in software testing and programming, including its strengths and limitations. It covers ChatGPT's capabilities, such as code writing, refactoring, and debugging, and emphasizes the importance of human expertise in the software development life cycle. Additionally, it highlights various AI tools, potential pitfalls, and offers strategies for integrating AI into testing practices.
12 Ways to Increase Your Influence at WorkGetSmarterThe document outlines strategies for increasing influence in the workplace, emphasizing the importance of setting clear goals, building trust, and demonstrating consistency in actions. It also highlights the significance of relationship building, proactivity, and self-awareness regarding influencing styles. Lastly, it underscores that true leadership is about impact, influence, and inspiration rather than titles.
ChatGPT webinar slidesAlireza EsmikhaniThe document discusses various AI tools from OpenAI like GPT-3 and DALL-E 2, as well as ChatGPT. It explores how search engines are using AI and things to consider around AI-generated content. Potential SEO uses of ChatGPT are also presented, such as generating content at scale, conducting topic research, and automating basic coding tasks. The document encourages further reading on using ChatGPT for SEO purposes.
How Race, Age and Gender Shape Attitudes Towards Mental HealthThinkNowThe November 2023 mental health report indicates that 70% of respondents rate their mental health as 'good' or 'excellent,' with higher diagnoses reported among African Americans and non-Hispanic whites compared to Hispanics and Asians. Younger generations, particularly Gen Z and millennials, are more likely to experience mental health challenges, seek information online, and report that their mental health impacts their work and relationships. Half of the respondents feel comfortable discussing their mental health with professionals, although Gen Z shows the least comfort in this area.
AI Trends in Creative Operations 2024 by Artwork Flow.pdfmarketingartworkCreative operations teams expect increased AI use in 2024. Currently, over half of tasks are not AI-enabled, but this is expected to decrease in the coming year. ChatGPT is the most popular AI tool currently. Business leaders are more actively exploring AI benefits than individual contributors. Most respondents do not believe AI will impact workforce size in 2024. However, some inhibitions still exist around AI accuracy and lack of understanding. Creatives primarily want to use AI to save time on mundane tasks and boost productivity.
Skeleton Culture CodeSkeleton TechnologiesOrganizational culture includes values, norms, systems, symbols, language, assumptions, beliefs, and habits that influence employee behaviors and how people interpret those behaviors. It is important because culture can help or hinder a company's success. Some key aspects of Netflix's culture that help it achieve results include hiring smartly so every position has stars, focusing on attitude over just aptitude, and having a strict policy against peacocks, whiners, and jerks.
PEPSICO Presentation to CAGNY Conference Feb 2024Neil KimberleyPepsiCo provided a safe harbor statement noting that any forward-looking statements are based on currently available information and are subject to risks and uncertainties. It also provided information on non-GAAP measures and directing readers to its website for disclosure and reconciliation. The document then discussed PepsiCo's business overview, including that it is a global beverage and convenient food company with iconic brands, $91 billion in net revenue in 2023, and nearly $14 billion in core operating profit. It operates through a divisional structure with a focus on local consumers.
Content Methodology: A Best Practices Report (Webinar)contentlyThis document provides an overview of content methodology best practices. It defines content methodology as establishing objectives, KPIs, and a culture of continuous learning and iteration. An effective methodology focuses on connecting with audiences, creating optimal content, and optimizing processes. It also discusses why a methodology is needed due to the competitive landscape, proliferation of channels, and opportunities for improvement. Components of an effective methodology include defining objectives and KPIs, audience analysis, identifying opportunities, and evaluating resources. The document concludes with recommendations around creating a content plan, testing and optimizing content over 90 days.
How to Prepare For a Successful Job Search for 2024Albert QianThe document provides guidance on preparing a job search for 2024. It discusses the state of the job market, focusing on growth in AI and healthcare but also continued layoffs. It recommends figuring out what you want to do by researching interests and skills, then conducting informational interviews. The job search should involve building a personal brand on LinkedIn, actively applying to jobs, tailoring resumes and interviews, maintaining job hunting as a habit, and continuing self-improvement. Once hired, the document advises setting new goals and keeping skills and networking active in case of future opportunities.
Social Media Marketing Trends 2024 // The Global Indie InsightsKurio // The Social Media Age(ncy)The 2024 social media marketing trends report highlights significant shifts influenced by generative AI, including the emergence of personalized content, the rise of virtual influencers, and a stronger focus on user-generated content. Insights were gathered from 33 experts across 23 leading independent agencies, providing a perspective that emphasizes creativity and authenticity in marketing strategies. Key trends also include the blending of B2B and B2C approaches, reflecting changes in consumer behavior and the evolving landscape of social media engagement.
Trends In Paid Search: Navigating The Digital Landscape In 2024Search Engine JournalThe document discusses trends in paid search for 2024, highlighting changes in user behavior, the implications for financial services, and privacy challenges. It emphasizes the importance of adapting search strategies, utilizing AI-driven tools like performance max and smart bidding, and leveraging first-party data for better marketing efficacy. Key takeaways include holistic SEO and SEM approaches, monitoring shifting user intents, and the need for continuous performance evaluation.
5 Public speaking tips from TED - Visualized summarySpeakerHubThe document outlines five public speaking tips from Chris Anderson, TED Talks curator, emphasizing the importance of eye contact, vulnerability, humor, humility, and storytelling. These skills are presented as essential for engaging audiences effectively and are increasingly valuable in today's economy. The article posits that mastering these techniques can enhance speakers' ability to communicate ideas powerfully.
ChatGPT and the Future of Work - Clark Boyd Clark BoydThe document provides an overview of generative AI, particularly focusing on ChatGPT and its implications for business and the job market. It discusses the rapid growth of generative AI, its applications in marketing, and the skills needed for the AI era while addressing potential job displacement and the need for adaptation. The agenda includes a Q&A session and emphasizes rethinking work in collaboration with AI technology.
Getting into the tech field. what next Tessa MeroThe document provides career advice for getting into the tech field, including:
- Doing projects and internships in college to build a portfolio.
- Learning about different roles and technologies through industry research.
- Contributing to open source projects to build experience and network.
- Developing a personal brand through a website and social media presence.
- Networking through events, communities, and finding a mentor.
- Practicing interviews through mock interviews and whiteboarding coding questions.
Google's Just Not That Into You: Understanding Core Updates & Search IntentLily Ray1. Core updates from Google periodically change how its algorithms assess and rank websites and pages. This can impact rankings through shifts in user intent, site quality issues being caught up to, world events influencing queries, and overhauls to search like the E-A-T framework.
2. There are many possible user intents beyond just transactional, navigational and informational. Identifying intent shifts is important during core updates. Sites may need to optimize for new intents through different content types and sections.
3. Responding effectively to core updates requires analyzing "before and after" data to understand changes, identifying new intents or page types, and ensuring content matches appropriate intents across video, images, knowledge graphs and more.
How to have difficult conversations Rajiv Jayarajah, MAppComm, ACCThe document provides essential tips on how to handle difficult conversations in a workplace setting, emphasizing the importance of preparation, environment, and timing. It highlights that many employees dread such conversations, often leading to avoidance and worsening situations. Ultimately, the guide aims to promote positive outcomes while maintaining professional relationships.
Introduction to Data ScienceChristy Abraham JoyThe document discusses the rise and importance of data science and machine learning, highlighting the growing demand for data scientists and the challenges they face. It explains machine learning concepts such as supervised and unsupervised learning, along with various real-world applications and the necessary steps involved in a machine learning workflow. Additionally, the document emphasizes the iterative process of model improvement and feature engineering used to enhance machine learning outcomes.
Time Management & Productivity - Best PracticesVit HorkyThe document outlines best practices for time management and productivity, focusing on effective meeting habits, structured work blocks, and the importance of reflection and goal setting. It emphasizes the need for proper planning, the use of appropriate tools, and prioritizing tasks to enhance both personal and team efficiency. Additionally, personal anecdotes and strategies are shared to encourage a positive mindset and enjoyment in achieving work-related goals.
The six step guide to practical project managementMindGeniusThe document outlines a simplified six-step guide to project management designed for individuals lacking formal training. It emphasizes the importance of understanding project objectives, gathering stakeholder requirements, defining project scope, scheduling tasks, monitoring progress, and conducting a retrospective meeting. Additionally, it promotes the use of the MindGenius tool for effective project planning and execution.
Beginners Guide to TikTok for Search - Rachel Pearson - We are Tilt __ Bright...RachelPearson36A presentation for absolute beginners who have never touched TikTok and may be a bit scared of it!
Unlocking the Power of ChatGPT and AI in Testing - A Real-World Look, present...ApplitoolsThe document discusses the application of ChatGPT and AI in software testing and programming, including its strengths and limitations. It covers ChatGPT's capabilities, such as code writing, refactoring, and debugging, and emphasizes the importance of human expertise in the software development life cycle. Additionally, it highlights various AI tools, potential pitfalls, and offers strategies for integrating AI into testing practices.
12 Ways to Increase Your Influence at WorkGetSmarterThe document outlines strategies for increasing influence in the workplace, emphasizing the importance of setting clear goals, building trust, and demonstrating consistency in actions. It also highlights the significance of relationship building, proactivity, and self-awareness regarding influencing styles. Lastly, it underscores that true leadership is about impact, influence, and inspiration rather than titles.
ChatGPT webinar slidesAlireza EsmikhaniThe document discusses various AI tools from OpenAI like GPT-3 and DALL-E 2, as well as ChatGPT. It explores how search engines are using AI and things to consider around AI-generated content. Potential SEO uses of ChatGPT are also presented, such as generating content at scale, conducting topic research, and automating basic coding tasks. The document encourages further reading on using ChatGPT for SEO purposes.
1. GBPOU DZM "MK №7"
GERONTOLOGİYA
Müəllim Fedina T.D.
2016
2. GERONTOLOGİYAYA GİRİŞ
• Gerontologiyao cümlədən canlı orqanizmlərin
qocalmasını öyrənən elmnömrə və şəxs.
• Üç əsasbölməyedi:
• 1. Qocalmanın biologiyası- canlı orqanizmlərin
(daha yüksək heyvanlar və insanlar) qocalma
prosesinin onların təşkilinin müxtəlif
səviyyələrində öyrənilməsini birləşdirən
gerontologiya bölməsi:
- hüceyrəaltı;
-hüceyrə;
- parça;
- orqan;
- sistemli.
3. • 2. Geriatriya, və ya geriatrik tibb - yaşlıların
və qocaların xəstəlikləri haqqında doktrina:
- onların klinik gedişatının xüsusiyyətləri;
-müalicə;
- qarşısının alınması;
- - tibbi-sosial yardımın təşkili.
4. • 3. Sosial gerontologiyasosial şəraitin insana
təsirini öyrənir və ətraf mühit amillərinin
mənfi təsirinin aradan qaldırılmasına
yönəlmiş tədbirlər hazırlayır.
• Bir tapşırıqgerontologiya qocaların və
qocaların fiziki və psixi sağlamlığının,
onların sosial rifahının qorunmasıdır.
5. • Qocalıq- yaş inkişafının təbii olaraq gələn
son dövrü.
• Yaşlanma- yaşla ekzogen və endogen
amillərin artan zərərverici təsiri nəticəsində
inkişaf edən, orqanizmin fizioloji
funksiyalarının çatışmazlığına səbəb olan
dağıdıcı proses.
6. • Vitaukt- orqanizmin həyati fəaliyyətini
stabilləşdirən, onun etibarlılığını artıran, yaşla
bağlı canlı sistemlərin zədələnməsinin qarşısının
alınmasına və ömrün uzadılmasına yönəlmiş
proses.
• Fərdi inkişaf.
Üç dövr - mütərəqqi, sabit,deqradativ.
təbii yaşlanma- bu yaşa bağlı dəyişikliklərin
müəyyən sürəti və ardıcıllığıdır, müəyyən bir insan
populyasiyasının bioloji, uyğunlaşma və
tənzimləmə imkanlarına uyğundur.
7. • Erkən (sürətlənmiş) qocalma- müəyyən yaş
dövründə yaşa bağlı dəyişikliklərin daha
erkən inkişafı və ya onların daha böyük
şiddəti.
• Vaxtından əvvəl (sürətlənmiş) qocalma
keçmiş xəstəliklər, mənfi ekoloji faktorlar və
stresli vəziyyətlər tərəfindən təşviq edilir.
• Yavaş (gecikmiş)qocalma, gözlənilən ömür
uzunluğunun artmasına gətirib çıxaran,
uzunömürlülük.
8. • Heteroxronizm- ayrı-ayrı orqan və
toxumaların qocalmasının başlama
vaxtının fərqi.
• Heterotopiklik- qocalma proseslərinin
şiddəti müxtəlif orqanlar və eyni orqanın
müxtəlif strukturları üçün eyni deyil.
• Bədənin yaşlanmasının əsas
nümunələrindən biri onun adaptiv-
tənzimləmə imkanlarının azalmasıdır, yəni.
etibarlılıq.
9. • Yaşlanmanın mahiyyəti haqqında müasir
fikirlərin formalaşmasına mühüm töhfə rus
biologiyasının klassikləri - I.I.Mexni-kov,
I.P. Pavlov, A.V. Dağlıq. A.A. Boqomolets.
• Yaşlanmanın səbəbləri ilə bağlı iki ənənəvi
baxış.
• 1. Yaşlanma-genetik olaraq
proqramlaşdırılmış proses, proqramın təbii
inkişafı nəticəsində, genetik aparata daxil
edilir.
10. • 2. Yaşlanma- genetik olaraq
proqramlaşdırılmış xassələrə malik
orqanizmdə inkişaf edən dağıdıcı, ehtimal
prosesi.
• Yaşlanma- bir çox amillərin səbəb olduğu
çoxsəbəbli proses, hərəkəti təkrarlanır
vədamlamaömür boyu.
• Yaşlanmamultifokal prosesdir.
11. Yaşlıların demoqrafiyası
• Rusiya. 1959-1997-ci illər üçün. 60 və yuxarı
yaşda olan şəxslərin əhalidə xüsusi çəkisi 9,0
faizdən 17,2 faizə yüksəlmişdir. Şəhər və kənd
əhalisinin qocalması göstəricilərində
əhəmiyyətli fərqlər qeyd olunur.
• 1 yanvar 2010-cu il tarixinə Rusiya
Federasiyasının daimi əhalisi 141,9 milyon
nəfər olub, onlardan 103,7 milyon nəfəri
(73%) şəhər, 38,2 milyon nəfəri (27%) isə
kənd sakinləridir.
12. • 2009-cu ildə rusların sayı 10,5 min nəfər və
ya 0,01% artıb.
• Rusiya əhalisinin yaş tərkibi əhəmiyyətli bir
qeyri-mütənasiblik ilə xarakterizə olunur.
• Kişilərin sayı 2010-cu il yanvarın 1-nə idi.
65,6 milyon nəfər, qadınlar 76,3 milyon
nəfər.
• Hansı yaşda insan qoca sayılır?
• Yaşlılığın bir neçə növü var:xronoloji,
fizioloji, psixoloji və sosial
13. • Xronoloji (təqvim) qocalıq- yaşamış illərin
sayı.
• Fizioloji (fiziki) qocalıq,fiziki yaşlanma
prosesifərdi-ikili.
• Psixoloji qocalıqinsan özü özünü yaşlı kimi
tanımağa başlayanda.
• sosial qocalıq,bütövlükdə cəmiyyətin
yaşından asılıdır. Bu, müəyyən bir ölkədə
müəyyən bir müddət ərzində orta ömür
uzunluğu ilə əlaqələndirilir.
14. • Gözlənilən ömür müddəti, necə deyərlər,
sosial-iqtisadi və siyasi amillərdən ibarət
“board”la müəyyən edilir.
• 2010-cu ilin məlumatlarına görə, Rusiyada
orta ömür uzunluğu kişilər üçün 59 yaş,
qadınlar üçün 72 yaş, dünya üzrə kişilər üçün
64 yaş, qadınlar üçün 68 yaş idi.
• 2015-ci il üçün orta müddət 71 yaşı var.
• Avropada (Rusiya istisna olmaqla) bu rəqəm
kişilər üçün 70, qadınlar üçün isə 77 yaş olub.
15. YAXŞI VƏ YAŞLI İNSANLARIN ANATOMO-FİZİOLOJİ VƏ
PSİXOLOJİ XÜSUSİYYƏTLƏRİ
• Tənəffüs sisteminin xüsusiyyətləri
• 60 ildən sonra döş qəfəsinin dayaq-hərəkət
skeletində degenerativ-distrofik dəyişikliklər
qeyd olunur:
- torakal onurğanın osteoxondrozu,
- kostovertebral oynaqların hərəkətliliyinin
azalması;
- kalsifikasiyaqabırğa qığırdaqları,
- əzələ liflərinin mumlu degenerasiyası.
16. • Yaşlı və yaşlı insanlarda arterial qanın
oksigenlə doyması azalır - arterial
hipoksemiya inkişaf edir.
• Tənəffüs həcmi azalır, ağciyər tutumu azalır.
,
• Ürək-damar sisteminin xüsusiyyətləri
Böyük arteriyalar,sklerozlaşmış, elastiklik
azalır, gəmilər təkcə genişlənmək deyil, həm də
daralma qabiliyyətini itirir
17. • Ürəyin dəqiqəlik həcminin dəyəri azalır, ürək
dərəcəsi azalır və miyokardın kontraktilliyi
azalır.
• Yaşla, ürək-damar sisteminə şərti refleks
təsirləri zəifləyir.
• Miokardın bioelektrik fəaliyyəti inhibə
olunur
18. • Həzm sisteminin xüsusiyyətləri
• Ağız boşluğu: üz kəllə sümüklərinin
atrofiyası. Üst çənənin atrofiyası aşağı
çənənin ölçüsünün azalmasından
üstündür, bu da malokluziyaya səbəb olur.
• Tüpürcək istehsalı azalır, buna görə də
yaşlı və yaşlı insanlarda quru ağız, çatlaq
dil və dodaqlar olduqca tez-tez müşahidə
olunur.
19. • özofagustorakal onurğanın kifozunun artması,
aorta qövsünün genişlənməsi səbəbindən uzanır
və əyilir.
• Özofagus divarının təbəqələrində ifrazat
hüceyrələrinin sayı azalır, əzələ lifləri
birləşdirici toxuma ilə əvəz olunur.
• Dəyişikliklər divarlarda baş verirmədəselikli
qişalar, əzələ lifləri,intramuralsinir aparatı,
damar şəbəkəsi.
• Yaşla mədə mukozasının qalınlığı azalır, ifrazat
hüceyrələrinin sayı azalır. Mədə divarına qan
tədarükü pozulur.
20. • Mədənin ifrazat aparatı azalır.
• ümumi Uzunluqbağırsaqlarartır, yoğun
bağırsağın ayrı-ayrı bölmələri uzanır.
• Bağırsaq divarında atrofik lezyonlar görünür
membranın həzmində, karbohidratların,
zülalların, lipidlərin udulmasında dəyişikliklərə
səbəb olan dəyişikliklər.
Dəyişikliklərbağırsaq mikroflorası: çürütmə
qrupunun bakteriyalarının sayı artır, laktik
turşu bakteriyalarının sayı azalır, bu da ferment
istehsalının artmasına kömək edir.dotoksinlərvə
bağırsağın funksional vəziyyətinin pozulmasına
gətirib çıxarır.
21. • Azaldılmış çəkiqaraciyər, zülal, yağ-lipid,
karbohidrat və piqment mübadiləsi pozulur,
qaraciyərin antitoksik funksiyası azalır.
• öd kisəsihəcmi artır, sidik kisəsi divarının
əzələlərinin tonusu azalır, öd kisəsinin motor
fəaliyyəti zəifləyir, bu da ödün durğunluğuna
və daşların əmələ gəlməsinə səbəb olur.
• Mədəaltı vəzi.Pankreas şirəsinin istehsalı,
tripsin, amilaza və lipazanın fəaliyyəti azalır.
22. • Sayda azalma var𝜷-hüceyrələradacıqaparat.
• Qanda yüksək insulin səviyyəsi Yaşlı
insanların qanında qlükoza səviyyəsi daha
yüksəkdir.
• Sidik sistemi -nefronların 1/3 - 1/4 hissəsi
itirilir, birləşdirici toxuma böyüyür, yaşa
bağlı nefroskleroz əmələ gəlir. Böyrək qan
axınının səviyyəsi, glomerular filtrasiya
azalır. ifrazatın azalması (azoto-, su-
,elektrolit ifrazatı) böyrək funksiyası.
23. • Böyrək qabıqları, çanaqları, üreterləri
sıxılır, elastikliyini itirir, tutumunu artırır.
• DivarSidik kisəsiqalınlaşır, qalınlaşır,
tutumu düşür, bu da sidiyə getmə istəyinin
artmasına səbəb olur.
• Sidik kisəsində yaşa bağlı dəyişikliklər onun
bağlanma aparatının funksiyasını zəiflədir,
sidik ifrazının pozulmasına səbəb olur.
24. • Qan sistemi.Sümük iliyinə qan tədarükünün
pozulması, yaşlı yaş qruplarında
hematopoetik toxumanın piy toxuması ilə
əvəzlənməsi nəticəsində sümük iliyinin,
xüsusən də qırmızının funksional aktivliyi
azalır (eritrosit) mikrob, ESR orta dərəcədə
artırıla bilər.
• Periferik qanda leykositlərin sayı normal
həddə qalır, yüngül trombositopeniya var.
25. • Sinir sistemi.İnsanın ali sinir fəaliyyəti
dəyişir, əsas sinir proseslərinin gücü,
hərəkətliliyi və tarazlığı azalır.
• Klinik olaraq bu, astenik bir simptomla
özünü göstərir,xarakterizə olunuriş
qabiliyyətinin azalması, yuxu pozğunluğu,
emosional qeyri-sabitlik, diqqətin, yaddaşın
zəifləməsi; zehni fəaliyyətin və məqsədyönlü
davranışın mürəkkəb formaları pozulur.
26. • Yaddaşda yaşa bağlı dəyişikliklər,
psixomotor temp, zehni performans
sürətinin azalması.
• Endokrin sistemi.Timus vəzinin
funksiyalarının tükənməsi cinsi yetkinlik
dövrü ilə başa çatır, cinsi vəzilər
menopozda, qadınlarda 45-55 yaş
aralığında, kişilərdə 55-65 yaşlarında
fəaliyyətini azaldır. Funksiyalarqalxanvarı
vəzi60-65 yaşa qədər azalır. Daha sonra
hipofiz və adrenal bezlərin strukturunda və
funksiyasında yaşla bağlı açıq dəyişikliklər
baş verir.
27. • İnsanın qocalması prosesi menopoz zamanı
endokrin bezlər sistemində baş verən
dəyişikliklərdir.
• Hormonal aparatda intensiv dəyişikliklər
dövrü - orta yaş (45-60 yaş) və qocalığın
başlanğıcı - qocalma prosesinin sonrakı
gedişi üçün bir çox cəhətdən həlledicidir.
28. • Əzələ-skelet sistemi.
• Yaşla bağlı dəyişikliklər osteoporoz və ya
hiperplastik proseslərin üstünlük təşkil
etdiyi distrofik-destruktiv pozğunluqlarla
özünü göstərir.
• Paralel olaraq, itirilmiş funksiyanı və
quruluşu bərpa etməyə yönəlmiş
kompensasiya-adaptiv reaksiyalar inkişaf
edir (vertebral gövdələrin və disklərin
kənarlarının sümük-qığırdaqlı böyümələri,
onların formasında və onurğanın əyriliyində
dəyişikliklər).
29. • yaşa bağlı osteoporoz- qocalma prosesində
bioloji olaraq müəyyən edilir, sümük
maddənin miqdarının azalması ilə sümük
toxumasının seyrəkləşməsi.
• görmə orqanları.Yaşla bağlı dəyişikliklər
lensin deformasiyası və yerləşmənin
pozulmasıdır, yəni. lensin əyriliyi
dəyişdirmək və müxtəlif məsafələrdə kiçik
obyektlərin aydın görmə qabiliyyətinə
uyğunlaşma qabiliyyəti.
30. • Torlu qişada distrofik dəyişiklikləri olan
yaşlı xəstələrin sayı artıb.
• Damarların patoloji vəziyyəti ilə əlaqəli optik
sinirin xəstəlikləri də var.
• Yaşla əlaqəli xəstəliklər - qocalıq katarakta,
qlaukoma və retinanın və optik sinirin
xəstəlikləri.
31. • Eşitmə orqanı. “Yaşla bağlı eşitmə
norması”, lakin “yaşa bağlı eşitmənin
normadan kənara çıxması”ndan danışmaq
daha düzgündür, çünki heç bir eşitmə
qüsuru norma hesab edilə bilməz.
• Yaşla bağlı dəyişikliklər bütün damar
sistemində, xüsusən də beynin damarlarında
aterosklerotik dəyişikliklərlə stimullaşdırılır
və sürətlənir.
• Qocalıq eşitmə itkisi əlamətlərinin görünmə
vaxtı, onun inkişaf sürəti fərdi, eləcə də
qocalma prosesinin özüdür.
32. • Dəri xüsusiyyətləri. Yaşlanma ilə dəridə yaşa
bağlı dəyişikliklər başlayırXia40 yaşından
bəri.
• 60 yaşında onlar nəzərəçarpacaq dərəcədə
incələşirlər və 75 ildən sonra dərinin bütün
təbəqələri kəskin şəkildə incələşir və
hipodermis bir çox yerdə yox olur. Dəri
elastikliyini itirir, qırışlar, yaş ləkələri
görünür. Yağ, tər vəziləri və saçlar
əhəmiyyətli dərəcədə atrofiyaya və
degenerativ dəyişikliklərə məruz qalır, dəri
quruyur və qabarıq olur.
33. • Qan damarlarının sayı azalır, bəziləri
tromboz olur.
• Divarların, limfa kapilyarlarının keçiriciliyi
azalır, damarların lümeni tez-tez
genişlənir, sinir uclarının sayı azalır.
• Dəridəki dəyişikliklərə görə onun qoruyucu
funksiyaları azalır
34. YAŞLI İNSANLARIN PSİXOLOJİ XÜSUSİYYƏTLƏRİ
• Ümumi qəbul edilən fikir xarakter
xüsusiyyətlərinin kəskinləşməsidir,
yaşlıların mühafizəkarlığı
göstərilir,həvəssiznifrət,
eqosentrizm,hipokondriya, yaşlı insanların
affektiv həyatının zəifləməsi, onları yeni
təəssüratların parlaqlığından və
parlaqlığından məhrum edir və qocalıqda
psixoloji uyğunlaşmanın pozulmasının əsas
mexanizmini təşkil edir.
35. • Xarakter dəyişiklikləriyaşlı bir insanın
reaksiyalarına nəzarətin zəifləməsi ilə izah
olunur.
• İntellektual sahədəyeni ideyalar əldə etmək
və gözlənilməz vəziyyətlərə uyğunlaşmaqda
çətinliklər yaranır.
• ATemosional sahə- kədərlənməyə, təəssüf ki,
göz yaşı tökməyə meylli affektiv
reaksiyaların nəzarətsiz artması.
• ATmənəvi sfera- yeni normalara, dəyərlərə,
davranışlara uyğunlaşmaqdan imtina.
36. • V.V. Boltenko. Psixoloji qocalmanın
mərhələləri pasport yaşından asılı deyil.
• Birinci mərhələdətəqaüdə çıxmazdan əvvəl
bir şəxs üçün aparıcı olan fəaliyyət növü ilə
əlaqə var.
• İkinci mərhələdəpeşəkar bağlılıqların
itirilməsi səbəbindən maraq dairəsinin
daralması var.
• Üçüncü mərhələdəşəxsi sağlamlıq əsas şeyə
çevrilir, həm də söhbətin sevimli mövzusuna
çevrilir - dərmanlar, müalicə üsulları, otlar
haqqında
37. • Dördüncü mərhələdəhəyatın mənası həyatın
özünü qorumaqdır. Ünsiyyət dairəsi həddinə
qədər daralır: müalicəşchyhəkim, sosial işçi,
ailə üzvləri, həmyaşıd qonşular.
• Yaşlı bir insanın bədənində əhəmiyyətli
hormonal dəyişikliklər cinsi istəyin və
ümumiyyətlə aktivliyin tədricən zəifləməsinə
səbəb olur.
• Demansdan əziyyət çəkməyən yaşlı
insanların zehni gənclikdəki kimi parlaq
qala bilər.
38. • Sistemli zehni fəaliyyət, zəka hazırlığı,
formalaşmış peşəkar bacarıqlar beyni
qocalığa qədər işlək vəziyyətdə saxlamağa
qadirdir.
• İngilis psixoloqu D.Bromley Yaşlı
insanların beş əsas "həyat mövqeyini"
müəyyən etdi:
• bir. konstruktiv mövqe.Bu insanlar
həyatları boyu sakit, razı, şən olublar və
qocalıqda da qalırlar.
39. • 2. "asılı"mövqe bütün həyatları boyu özünə
güvənməyən, asılı, həddən artıq itaətkar,
passiv olan yaşlılara xasdır.
• 3. "Qoruyucu"qapalı insanların
formalaşdırdığı mövqe bütün
uğursuzluqlarında başqalarını və cəmiyyəti
günahlandıran “qəzəbli qocalar” tərəfindən
təzahür edir.
• 4. Vəzifə"dünyaya düşmən"bütün
uğursuzluqlarında başqalarını və cəmiyyəti
günahlandıran "qəzəbli qocalar" tərəfindən
təzahür edir.
40. • 5. Vəzifə"Özünə və həyatına
düşmənçilik"passiv, təşəbbüsü olmayan, öz
maraqları olmayan, depressiyaya və
fatalizmə meylli insanlar tərəfindən
təkrarlanır.
• Pensiya bir çox insanlar tərəfindən bir növ
sosial deqradasiya, iş yoldaşları, tanışlar və
ailə arasında nüfuzun azalması kimi qəbul
edilir.
• Sosial qocalma, iqtisadi qocalma bioloji
qocalma, sağlamlığın ümumi pisləşməsi ilə
birləşir.
41. Yaşlıların və qocaların universal ehtiyacları
• Yaşlı insanlarda ən böyük narahatlıq motor
funksiyası / hərəkətlilik (44%), yuxu və
istirahət (35,9%), həzm (33,7%), qan
dövranı (32,4%), tənəffüs (30,6%), nəcis
(28,4%) pozğunluqlarından qaynaqlanır. ),
sidik ifrazı (24,3%), termorequlyasiya
(19,4%), görmə (14,3%), eşitmə (7,2%),
emosional vəziyyət (25,5%), psixi
funksiyalar (21,2%).
42. • Problemlər.bir. Hərəkət pozğunluqlarıalt
ekstremitələrin xəstəlikləri (artrit, artroz,
tromboz), onurğa xəstəlikləri, vuruşların
nəticələri ilə əlaqəli.
• Tam hərəkətsizliklə ciddi problemlərdən biri
inkişafdır
2. yataq yaraları.
3. Qəbizliyin inkişafıdüzgün bəslənmə
məsələlərini bilməmək, balastdan məhrum yemək
yemək - tərəvəz, meyvə, kəpək çörəyi və s.;
hərəkətin olmaması, maye qəbulunun olmaması,
dərman qəbul etməsi.
43. • dörd.Nəcisin tutulmaması. Səbəblər
müxtəlifdir. Daha tez-tez - laksatiflərin
istifadəsi, proktit, prolapsyoxrektum,
rektum xərçəngi, işemik kolit, defekasiyanın
nörogenik nəzarətinin pozulması.
• 5.Sidik qaçırma- sidik kisəsinin iltihabının
nəticəsi, içərisində daşların olması, prostat
xəstəliyi, qadınlarda - uretranın
zədələnməsi,sistoselvə s.
44. • 6.Payız.Səbəblər fərqlidir: bu, görmə və
eşitmə qabiliyyətinin azalması, hərəkətlərin
qeyri-kafi koordinasiyası və tarazlığı
qorumaq qabiliyyəti, ayaqların əzələlərində
zəiflik, başgicəllənmədir.
• Osteoporoz asanlıqla baş verən "qocalıq"
sınıqlarının səbəbidir.
• Yaşlı xəstəxanada və ambulatoriyada tibb
bacısı xəstənin problemlərini müəyyən etməli
və tibb bacısı müdaxilələri üçün plan tərtib
etməlidir.
45. HƏYAT TƏRZİ VƏ UZUN ÖMRÜ
• Sağlam həyat tərzi. Hər kəs yaxşı
qidalanmalı, fiziki aktiv olmalı, ruhi
sakitliyi qorumalı, pis vərdişlərdən uzaq
olmalıdır.
• risk faktorlarıyaşlılar üçün oturaq həyat
tərzi, düzgün olmayan, pis qidalanma, artıq
çəki, pis vərdişlərdir.
46. • Pəhriz. Yüzilliklərin qidalanması az kalorili
olması, sadə şəkərlərin az istehlakı, pəhrizdə
vitaminlər, fermentlər, antioksidantlar və
minerallar olan bitki mənşəli qidaların çox
olması ilə xarakterizə olunur.
• Yaşlılıqda qidalanma aşağıdakı prinsiplərə
cavab verməlidir:
• 1. Faktiki olaraq qidalanmanın enerji
balansıEnerji istehlakı.
47. • 2. Pəhrizin anti-sklerotik oriyentasiyası.
• 3. Qidalanmanın maksimum müxtəlifliyi və
onun əsas zəruri qida maddələri baxımından
balansı.
• 4. Bədənin ferment sistemlərinin fəaliyyətini
stimullaşdıran maddələrlə pəhrizlərin
optimal təminatı.
• 5. Fermentlərin təsirinə asanlıqla daxil olan
qida məhsullarının və qabların
qidalanmasında istifadə edin.
48. • Fiziki fəaliyyətin azalması-enerji dəyərini
azaltmaqpəhriz, şəkər, mürəbbə, un
məhsullarının istehlakını məhdudlaşdırmaq.
• Pəhrizə əməl edin- gündə 4-5 dəfə, lakin az-az
yeyin.
• Sağlam yaşlı və yaşlı insanların pəhrizində
qadağan olunmuş qidalar yoxdur, lakin
onların ağlabatan məhdudlaşdırılması
məsləhət görülür.
• Yaşlıların pəhrizi aterosklerozun inkişafının
qarşısını almalıdır.
49. • Doymuş yağ turşuları ilə zəngin olan heyvan
mənşəli yağların istehlakını azaltmaq, onları
bitki yağları ilə əvəz etmək lazımdır.
• Yaşlı insanların pəhrizində böyük bir pay
həzm şirələrinin ifrazını stimullaşdıran və
zülalların və yağların daha yaxşı
mənimsənilməsinə kömək edən tərəvəzlər,
meyvələr və giləmeyvə olmalıdır.
50. • Dolğunluğa meylli, ən yüksək dərəcəli un və
dənli bitkilərdən olan məhsulların istehlakını
istisna etmək və ya məhdudlaşdırmaq
lazımdır.
• Çovdar və buğda "boz" çörəyinə üstünlük
verilməlidir.
• Yaşlı insanların pəhrizində süfrə duzu
məhdudlaşdırılır, lakin qida kalium duzları
ilə zəngin olmalıdır. Kalium duzları
kartofda, kələmdə, badımcanda, balqabaqda,
ərikdə, çiyələkdə və quru meyvələrdə (quru
ərik, kişmiş, gavalı, itburnu) çox olur.
51. • Ciddi vegetarian pəhriz rasional qidalanma
baxımından qəbuledilməzdir.
• Əhəmiyyətli miqdarda bərk maddələrin
tərkibinə görə ət məhsullarının qəbulunu
məhdudlaşdırmaq lazımdırzhi- xəndək və
xolesterol.
• Ancaq yaşlıların pəhrizində süd
məhsullarının olması gündəlik olmalıdır.
Süd məhsulları xüsusilə faydalıdır.
52. • Yaşlıların qidalanması tam olmalıdır. Yaşlılar
üçün zülalların, yağların və karbohidratların
nisbəti 1: 0,8: 3,5 olmalıdır.
• Çəkinizə diqqət yetirin, çünki piylənmə
ateroskleroz, CPS, hipertoniya, diabet kimi
xəstəliklər üçün risk faktorudur.
• Mobil həyat tərzi.Hipodinamiya- ürək-damar
sistemi, piylənmə, dayaq-hərəkət sistemi və
digər "sivilizasiya xəstəliklərinin" inkişafı üçün
risk faktoru.
53. • Fiziki fəaliyyət stresslə mübarizədə ən vacib
amildir.
• Fiziki məşqlərtibbi mütəxəssisin nəzarəti
altında yaşlılar üçün zəruridir.
• Sağlamlığını qorumaq istəyən yaşlı insan
yuxuya, qidalanmaya, faydalı işlərə (ev işləri,
ölkədə) xüsusi rol ayırmağa borcludur.
• Xəyal- bu, gücü bərpa etmək, gün ərzində
yığılan məlumatı emal etmək üçün təbii bir
prosesdir, sadəcə passiv bir vəziyyət deyil.
54. • Mütləqağır zehni işlakin yorğunluğa səbəb
olmur.
• Görünüşözünə inamı, yaxşı əhval-ruhiyyəni
qorumaq üçün son dərəcə vacibdir.
• Tibb bacısı, eləcə də ailə üzvləri və ya sosial
işçilər, əgər özlərinə xidmət edə bilmirlərsə,
ahıllara gigiyena tədbirlərini yerinə yetirməkdə
kömək etməlidirlər.
• Yaxşı daranmış və gözəl tərtib edilmiş saçlar,
yaşlı qadını ruhdan salır. Təraşdan sonra kişi
özünü daha gümrah və inamlı hiss edir.
55. • Kifayət qədər məlumatın olması. Mövcud
hadisələrdən xəbərdar olmaq vərdişi. Zehni
qabiliyyətlərin daimi hazırlığının olmaması
zərərlidir. Ailə və dostlarla ünsiyyət yaşamaq
və sağlam olmaq arzusunu saxlamaq üçün
ən vacib stimuldur.
• Hər bir insan yaşadığı mühitin tərbiyəsi,
həyat tərzi, mədəni və ailə ənənələri, genetik,
hormonal və əsəbi keyfiyyətlərin təsiri
altında yalnız ona xas olan xarakter və
normalar haqqında öz təsəvvürlərini inkişaf
etdirir.cinsi davranış.
56. • Sağlam cinsi həyatı olan insanlar daha uzun
yaşayırlar, çünki emosional rifah, güclü
immunitet sistemi və sağlam ürək arasında
birbaşa əlaqə var.
• YAXŞI İNSANIN MÜHİTİ
• Yaşayış yerinin dəyişdirilməsi (mənzilin
dəyişdirilməsi, başqa şəhərə köçməsi) yaşlı
bir insanın sağlamlığına və gözlənilən ömür
uzunluğuna mənfi təsir göstərir. Yaşlı bir
insan yeni şərtlərə tez uyğunlaşa bilməz
57. • Yaşlı insanlara rahat mebel və tanış mühit
lazımdır, yaşayış mühiti təhlükəsiz
olmalıdır.
• Yaşlı bir insan üçün çarpayı ən azı 60 sm
olmalıdır və oturma vəziyyətinə keçid üçün
uyğunlaşmalara malik olmalıdır.
• Otaqlarda əlavə mebel olmamalıdır.
Yaşlılar yaxşı hərəkət etmirsə, təkərli
dayaqlar, mobil stullar lazımdır, dayaq
cihazları tualetdə, hamamda olmalıdır.
58. • Yaşlı adamın yıxılmaması üçün vanna
otağında rezin döşək olmalıdır. Duş qəbul
edərkən yaşlı adama suyun temperaturunu
tənzimləməyə kömək etmək lazımdır ki,
yanıqlar olmasın. Duşun temperaturu 35
dərəcədən çox olmamalıdır.
• Yaşlılar və yaşlı insanlar soyuqlara,
qaralamalara daha həssasdırlar.
• Optimal otaq temperaturu 22-23 dərəcə
olmalıdır.
59. YAŞLI NƏSƏLƏRİN YAŞLANMAYA UYĞUNLAŞMASI
PROBLEMİ
• Qocalıqson dərəcə kritik bir dövrdür. Ətraf
mühitə uyğunlaşmaq üçün fərdin bütün
gücünü tələb edir.
• Yaşlı insanlarda onlar üçün yeni bir statusa
alışa bilməmək acılığa, daxili təklik hissinə,
ümidsizliyə səbəb olur.
60. • A.P. Çexov:“Gəncliyin nə qədər gözəl, ondan
sonra nə olursa olsun, yalnız canlı, sevincli,
təsir edici bir şeyin yaddaşlarında qaldığı,
uzaqda olmayan bu ölümün nə qədər
dəhşətli, soyuq olması barədə düşüncələrdən
həyəcanlanan qocalar. onun və düşünməmək!
Yatırsan, unudursan və birdən kimsə çiyninə
toxunur, yanağına üfürür - və yuxu yoxdur,
bədən uzanmış kimidir və beyninə fikirlər
gəlir ki, həyat artıq keçib, olmayacaqsan.
qaytar..."
61. • Qocalıqda sinir sisteminin gücü, hərəkətliliyi
və tarazlığı əziyyət çəkir. Şərti reflekslərin
inkişafı pozulur.
• Həyatın yeni şərtlərinə zəif uyğunlaşma
əsasən psixoloji səbəblərdən qaynaqlanır.
• Başqaları ilə asanlıqla əlaqə quran, ailədə və
işdə yaxşı münasibətlər quran, əvvəllər həyat
yollarında qarşılaşdıqları çətinliklərlə
qarşılaşan, lakin özünü sındırmağa imkan
verməyən insanlar qocalıqda stressə daha
yaxşı uyğunlaşırlar.
62. • Təqaüd, tez-tez dramatik şəkildə, pre-
pensiyada və daha çox pensiya dövründə,
həm işdə, həm də ondan kənarda baş verir.
• İntellektual əməyi olan insanlar daha az
dərəcədə diskomfort yaşayırlar.
• Yaşlılar yeni nəsillərin mövqeyi ilə ziddiyyət
təşkil etməməli, gənclik illərində olanlarla
indiki ilə ziddiyyət təşkil etməməlidirlər.
63. • Təqaüdçü aydın şəkildə başa düşməlidir ki,
layiqli istirahətə keçid fiziki və zehni
fəaliyyətsizlik deyil, indikini rədd etməmək
istəyidir.
• Yaşlı insan ailə maraqlarının, ölkədə baş
verən hadisələrin içində qalmalı, özünü daim
tamhüquqlu vətəndaş kimi hiss etməlidir.
Yaşamaq və sağ qalmamaq üçün, xüsusən də
yaşlılar üçün bilik və təlim
lazımdır.bacarıqlarözlərində hiss etdikləri
həyat qüvvələrini həyata keçirmək üçün
sosial ünsiyyət qurmaq.
64. • Başqalarının, xüsusən də yaxın insanların
onlara necə diqqətli və qayğıkeş münasibət
göstərməsi böyük rol oynayır.
• Yaşlı bir insanı bütün işlərdən və bəlalardan,
narahatlıq və stresslərdən qorumağa
çalışmaq mənasızdır. Bu cür
qayğı onlar üçün mənəvi faciəyə çevrilir.
Çətin iş insanın öz faydalılığına və zərurətinə
inam verir.
Bir ailə üçün nəsillərin davamlılığı, onların
əlaqəsi son dərəcə vacibdir.
65. • Ağsaqqalları nəzakətlə, diqqətli və hörmətlə
dinləmək bacarığı; bayramlarda məcburi
təbrik ritualı, kiçik hədiyyələr təqdim etmək;
ailə ənənələri, diqqətlə qorunur; babaların
və ulu babaların həyatına, əməyinə maraq -
bütün bunlar hər bir ailədə qorunmalıdır.
• Böyük də, cavan da bir-birini anlamağa
çalışmalıdır. Biz daha itaətkar, daha
ədalətli, mehriban olmalıyıq.
66. • Yenə də, bəlkə də ən vacibi daha mehriban
olmaqdır.
• Yaşlının ayrı və ya cavanla bir yerdə
yaşamasından asılı olmayaraq hər şey
edilməlidir ki, özünü tənha hiss etməsin.
• Çoxsaylı müşahidələr göstərir ki, tənhalıq,
fiziki rahatlıq istəyi normal, fizioloji
qocalmanı patoloji vəziyyətə gətirir.
