соёл түүний өөрчлөлт (Нийгэм 10 )
- 2. Соѐл гэж юу вэ? Соѐл гэдэг нь culture- боловсруулах гэсэн утгатай латин үгнээс гаралтай.Соѐлын асуудлыг судлаач эрдэмтдийн тооцоолсоноор эдүгээ соѐлынтодорхойлолт 500 гаруй байна. Соѐлыг олон тохиолдолд “хоѐр дахь байгал”хэмээн тодорхойлсон байдаг. Хүн байгалийг өөрийхөө уйгагүй хөдөлмөрийн үрээрөөрчилж 2 дахь орон зай буюу соѐлыг бүтээжээ. Энэ утгаараа соѐл бол хүнийололт амжилтын цогцолбор юм.
- 4. Соѐл бол үр дүнд нь хүн болгон төлөвшүүлдэг, хүнийг” дахин бүтээдэг” байгаль юм. Хүн соѐлыг бүтээгч бөгөөд өөрөө соѐлын бүтээл мөн. Эдгээрээс үзэхэд соѐл нь хүний байнгын идэвхитэй чөлөөт ажиллагааны үр дүнд бий болж уламжлагдаж байдаг, хэм хэмжээ, итгэл үнэмшил, билэг т эмдэг, үнэт зүйлсийн цогц, хүнийхөгжсөн түвшин хэмээн тодорхойлж болно.
- 5. Соѐлын үндсэн элементүүд: Соѐлын анхдагч хамгийн чухал элемент нь танин мэдэхүйн билэг тэмдэгийн тогтолцоо юм.Нийгмийн бүлгийн гишүүдийн хувьд бүх нийтээрээ хүлээн зөвшөөрсөн объект, үйлдлээр нөгөөгийн утга санааг илэрхийлэх үйлдэл объектийг билэг тэмдэг гэнэ. Билэг тэмдэг нь тухайн зүйлийнхээ утгыг илэрхийлэх код нь юм.
- 6. СОЁЛЫН ӨӨРЧЛӨЛТ Соѐл нь үргэлж хөдөлгөөнгүй байдалд оршдоггүй ба тэрээр хөгжиж, мөхөж, нэг улсаас нөгөө улсад дэлгэрч, өнгөрсөн - одоо - ирээдүй гэсэн гурван цагийн хэлхээнд оршиж байдаг. Хувь хүн болон үе үеийнхэн өөрийнхөө хувь хүнийхээ дотоод чанар болон тухайн цаг үеийнхээ тал дээр амьжиргааныхаа бүхий л зохион байгуулалтад тохиргоо хийдэг. Заримдаа энэ тохиргоо нь үндсэн тулгуур тохиргоо байдаг бөгөөд өнгөрсөн үетэй холбоотой олон холбоог тасалдаг. Дараачийн шинэ үеийнхэн соѐлын шинэ хувилбарыг амархан хүлээж авчихдаггүй, харин засварлаж хянасан хувилбараар хүлээж авдаг.
- 7. Соёлын өөрчлөлт ба дэвшил
- 8. Соѐлын өөрчлөлтийн 3-н үндсэн эх үүсвэр байдаг. Нэг нь байгал орчны өөрчлөлт. Цаг уурын өөрчлөлт, үр тариа, хий болон бусад нөөцийн хомсдол, хүн амын гэнэтийн өсөлт, бууралт зэрэг нь хүмүүсийг дасан зохицох явдалд хүчээр хүргэдэг. Хүмүүс өмнө нь амьдарч байсан шигээ амьдраад явж чаддаг.
- 10. Хоѐр дахь эс үүсвэр бол өөр хэм хэмжээ, үнэт зүйлс, технологи бүхий бүлгүүдтэй холбоо тогтоох явдал юм. Соѐлын холбоо нь нөхөрсөг, эсвэл дайсагнасан байдаг. Сайн дурын ба сайн дурын бус байдаг. Харилцан үйлчлэлтэй буюу хоѐр талтай (худалдааны ба оюутан солилцох хөтөлбөр гэх мэт) эсвэл нэг талтай (цэргийн хүчээр довтлох, техникийн зөвлөгч өөрийнхөө арга барилыг хүчээр тулгах), зарим тохиолдолд өөрчлөлтийг засгийн газраас хүчээр тулгах, эсвэл нийгэм доторхи тодорхой нэг бүлэгт тулгах байдлаар илэрнэ.
- 11. Техникийн дэвшил ба түүний хор хөнөөл.
- 12. Гурав дахь эх үүсвэр бол шинэ нээлт, бүтээл юм. Нээлт нь шинэ мэдлэгийг нээх, урьд нь байсан зүйлийг шинээр ашиглах явдал юм. Үүний тод жишээ бол шинэ газар нутаг нээх зэрэг болно. Нээлт нь өмнө нь мэдэгддэггүй байсан, одоо мэдэгдэж байгаа баримт сэлтийг илэрхийлж байдаг. Бүтээл бол мэдэгдэж буй соѐлын элемент болон тогтолцооны шинэ хувилбар юм. Энэ нь эд зүйлс тэр дундаа технологийг бий болгох шинэ аргыг нэгтгэж байдаг. Бүтээл нь зөвхөн техникт биш мөн шинжлэх ухаанд, социал хүрээнд ч яригдах зүйл юм.
- 13. Хүмүүс саран дээр бууж шинэ нээлт хийсэн.
- 14. Английн эрдэмтэн Жозеф Приестли 1770 онд цэвэр хүчилтөрөгч гарган авчээ.