際際滷

際際滷Share a Scribd company logo

16

Download as PPT, PDF
muhteremsivri
muhteremsivri
1 of 38
Download to read offline
Madde Kullan脹m脹 ve Ba脹ml脹l脹脹 Do巽. Dr. 聴nci zg端r 聴lhan Ankara niversitesi T脹p Fak端ltesi Psikiyatri A.D. Alkol-madde Ba脹ml脹l脹脹 Tedavi Birimi
Neden madde? Neden Uyuturucu Deil?
Ba脹ml脹l脹k yapan maddeler Beyin ve balant脹l脹 organlar脹(Merkezi Sinir Sistemi) dorudan, Beyin ve balant脹l脹 organlar脹(Merkezi Sinir Sistemi) dolayl脹 etkileyerek: Sahte bir 聴yi Olu hali yarat脹rlar.
16
16
Ba脹ml脹l脹k s端recini etkileyen unsurlar Madde kullan脹m脹n ba脹ml脹l脹a d旦n端mesi temelde biyolojik bir olgudur. Bireysel ruhsal 旦zellikler, evresel nedenler; farkl脹 bi巽im ve d端zeyde s端recin alaca脹 en son eklin belirlenmesinde rol oynarlar. Ba脹ml脹l脹k Biyo Psiko Sosyal bir sorundur.
Ba脹ml脹l脹k S端reci: Belirleyici Etmenler(II) Kullanan kiinin yap脹sal 旦zellikleri D端rt端sellik Yenilik-heyecan arama Risk alma
Ba脹ml脹l脹k S端reci: Belirleyici Etmenler(III) Ula脹labilirlik Temin edilebilirlik Akran grubu Aile Toplumsal evrenin k端lt端rel 旦zellikleri (旦d端lleyici veya cayd脹r脹c脹 etki)
H端cresel renme: Sonu巽 ve 脹kar脹mlar H端cre yap脹s脹 ve ilevi, insan t端r端 i巽in 旦zdetir. Madde kullanan herkes i巽in ba脹ml脹 hale gelme riski vard脹r. Kullan脹m脹 emniyetli bir ba脹ml脹l脹k maddesi yoktur. H端cresel 旦renme s端reci herkes i巽in edeer bir seyir 旦zellii ta脹r.
Alkol kullan脹m bozukluklar脹
Alkol ba脹ml脹l脹脹 sendromu Edwards ve Gross, 1976
Ba脹ml脹l脹k sendromu-7 fenomen (1) Repertuar脹n daralmas脹 Y端ksek bir kan alkol d端zeyini salamak 端zere g端nl端k/haftal脹k bir d旦ng端yle i巽me davran脹脹n脹n s端rd端r端lmesi
Ba脹ml脹l脹k sendromu-7 fenomen (2) Madde arama davran脹脹n脹n younluu Maddenin al脹m脹n脹n s端rd端r端lmesi 旦ncelikli hale gelir.
Ba脹ml脹l脹k sendromu-7 fenomen (3) Tolerans Maddenin 旦nceki etkilerinin yaanmas脹 i巽in artan s脹kl脹k ya da miktarda al脹m脹
Ba脹ml脹l脹k sendromu-7 fenomen (4) Kesilme belirtileri Kan alkol d端zeyinin d端mesiyle ortaya 巽脹kan 旦zg端l belirtiler.
Ba脹ml脹l脹k sendromu-7 fenomen (5) Kesilme belirtilerinin 旦nlenmesi
Ba脹ml脹l脹k sendromu-7 fenomen (6) Maddenin zorlant脹l脹 al脹m脹 ve 旦znel fark脹nda oluluk (aerme)
Ba脹ml脹l脹k sendromu-7 fenomen (7) Kuruluk d旦neminden sonra ba脹ml脹l脹脹n yeniden kurulmas脹
Zararl脹 kullan脹m (ICD-10) Madde kullan脹m脹n脹n sal脹a zarar verecek ekilde oluu Madde kullanan kiinin ruhsal ya da bedensel sal脹脹n脹n bu y端zden zarar g旦rmesi
KES聴 ANKET聴 Alkol kullan脹m脹n脹zda kesmeye/azaltmaya gitmek gereini d端端nd端端n端z oldu mu? 聴巽kinizden eletirel bi巽imde s旦z edilmesinden s脹k脹ld脹脹n脹z oldu mu? 聴巽ki i巽meden dolay脹 k旦t端 hissettiiniz veya su巽luluk duyduunuz oldu mu? Ay脹labilmek ya da sakinleebilmek i巽in sabahlar脹 ilk i olarak alkol ald脹脹n脹z oldu mu?
KES聴nin 旦zellikleri 16 ya脹ndan b端y端kler i巽in Genel populasyon + klinik populasyon G旦r端me/kendini deerlendirme Uygulama s端resi: 1 dakika
Alkol/madde ba脹ml脹l脹脹 olan hasta ile ilk kar脹lama Yans脹z, y端ks端z, yarg脹s脹z, etiketlemeyen yakla脹m A巽脹k u巽lu sorular K脹sa 旦zetler Dorudan y端zletirmeden ka巽脹nma Hastan脹n karars脹zl脹脹n脹 fark etme Hastan脹n 旦zerkliine sayg脹 Deiimden s旦z etme, deiimin desteklenmesi
Alkol kesilme durumu ve detoksifikasyon m端dahalesi
Maddeyi b脹rakma (kesilme) durumu Maddenin genellikle uzun s端ren, tekrarl脹 ve/veya y端ksek dozda kullan脹m脹ndan sonra azalt脹lmas脹 ya da t端mden kesilmesi ile oluan, deien a脹rl脹kta ve t端rde bir grup belirtidir.
Alkol kesilme belirti ve bulgular脹 titreme ba ar脹s脹 bulant脹/kusma n旦betler terleme varsan脹/yan脹lsama duygudurum deiiklikleri uyku bozukluklar脹 irritabilite taikardi itahs脹zl脹k kan bas脹nc脹nda y端kselme kramplar ate
Alkol kesilmesi, kan alkol d端zeyinin azalmaya balamas脹ndan 6-8 saat sonra, ortaya 巽脹kar. 2-3 hafta s端rebilir
Detoksifikasyon (ar脹nd脹rma) m端dahalesi Hastan脹n alkole/maddeye ba脹ml脹l脹脹n 端stesinden gelmesine yard脹m edilirken, genellikle bilgilendirmeyi de i巽eren bir t脹bbi tedavi evresidir. Uzun s端reli bir kurulua haz脹rl脹k evresidir.
Kesilme evresinde hastaneye yat脹 indikasyonlar脹 y端ksek ate, generalize tonik klonik n旦betler Wernicke-Korsakoff sendromu bulgular脹 ciddi dehidratasyon elik eden ciddi fiziksel bozukluklar intihar riski
Oral detoksifikasyon benzodiazepinler diazepam 4x10 mg. klordiazepoksit 4x25 mg. (en fazla 3 haftada keilecek bi巽imde aamal脹 doz azalt脹m脹) tiamin 100 mg. PE 50 mg./g端n PO multivitaminler (vitamin C, folat i巽erikli)
Yatarak detoksifikasyon vital bulgular脹n takibi s脹v脹-elektrolit kayb脹n脹n d端zeltilmesi benzodiazepinler PO+IV 旦nemli KC boz. yoksa diazepam 10-20 mg./g端n (500-1000 cl s脹v脹 i巽inde inf端zyon) 20-40 mg./g端n PO 旦nemli KC boz. Varsa lorazepam 6-12 mg./g端n tiamin 100 mg./g端n PE (en az) multivitaminler
Doz=40-60 mg/g端n DTs! 7 g端n Zaman (2-3 hafta)
Alkol kesilmesine bal脹 generalize tonik-klonik n旦betler kesilmenin ilk 24 saati i巽inde ortaya 巽脹kar tedavisi: diazepam 5-10 mg. IV lorazepam 1-2 mg. IV yineleyen n旦betlerde fenitoin 15 mg./kg. IV
Alkol kesilmesine bal脹 delirium (delirium tremens) Kesilmenin ilk haftas脹nda ortaya 巽脹kar Hastaneye yat脹 indikasyonunu oluturur. l端m riski %5-20 kadard脹r.
Alkol kesilmesine bal脹 deliriumun belirti ve bulgular脹 konf端zyon-bilin巽 dalgalanmalar脹 y旦nelimin bozulmas脹 iddetli bunalt脹 ve ajitasyon sempatetik hiperaktivite ate, takipne, taikardi, KB y端kselmesi varsan脹lar
Delirium tremensin klinik ve laboratuvar deerlendirmesi vital bulgular total protein, albumin, turgor-tonus globulin tam kan serum Ca ve Mg d端zeyi tam idrar t. amilaz PTZ AC grafisi AK, BUN, EKG elektrolitler KCFT
Alkol kesilmesine bal脹 deliriumun tedavisi s端rekli g旦zlem genel destek tedavisi hastan脹n a巽脹klamalarla rahatlat脹lmas脹 sedasyon-(diazepam inf端zyonu, haloperidol) varsa infeksiyonun tedavisi
Olgu 旦rnei 55 ya脹nda erkek hasta, evli, ortaokul mezunu Alkol ba脹ml脹l脹脹 nedeniyle izlenen hasta bir ay 旦nce i巽kiyi b脹rakt脹ktan 5 g端n sonraki durumunu 旦yle anlat脹yor: Vitrinin i巽inde kafas脹 b端y端k, kendisi 巽ok k端巽端k insanlar g旦rd端m. Kar脹nca bi巽iminde bir bayan duvarlar脹 ve yerleri siliyordu. K端巽端k y脹lanlar ortal脹k 巽ok kirlenmi diye hal脹lar脹 silmeye balad脹lar. Baz脹 yapraklar yuttuumu d端端nerek saks脹lar脹 midemden 巽脹karmak i巽in kusmaya 巽al脹t脹m. Sonra beni hastaneye kald脹rd脹lar, gerisini hat脹rlam脹yorum.
K脹z脹n脹n anlatt脹脹na g旦re hasta midesinden saks脹lar脹 巽脹karmaya 巽al脹m脹, bunun 端zerine hastaneye kald脹rm脹lar. Hastanede kendini kaybetmi. Hastaneyi iyeri sanm脹, sokak sanm脹. K脹z脹n脹n dikkatini 巽eken ey, babas脹n脹n 巽evresindekileri ve kendisini bazen tan脹y脹p bazen tan脹mamas脹ym脹. Bu bir-iki g端n b旦yle devam etmi Bir hafta kadar hastanede yatarak tedavi ald脹ktan sonra taburcu edilmi. Hasta benzer bir tabloyu daha 旦nce iki kez yaam脹.

More Related Content

16

  • 1. Madde Kullan脹m脹 ve Ba脹ml脹l脹脹 Do巽. Dr. 聴nci zg端r 聴lhan Ankara niversitesi T脹p Fak端ltesi Psikiyatri A.D. Alkol-madde Ba脹ml脹l脹脹 Tedavi Birimi
  • 2. Neden madde? Neden Uyuturucu Deil?
  • 3. Ba脹ml脹l脹k yapan maddeler Beyin ve balant脹l脹 organlar脹(Merkezi Sinir Sistemi) dorudan, Beyin ve balant脹l脹 organlar脹(Merkezi Sinir Sistemi) dolayl脹 etkileyerek: Sahte bir 聴yi Olu hali yarat脹rlar.
  • 6. Ba脹ml脹l脹k s端recini etkileyen unsurlar Madde kullan脹m脹n ba脹ml脹l脹a d旦n端mesi temelde biyolojik bir olgudur. Bireysel ruhsal 旦zellikler, evresel nedenler; farkl脹 bi巽im ve d端zeyde s端recin alaca脹 en son eklin belirlenmesinde rol oynarlar. Ba脹ml脹l脹k Biyo Psiko Sosyal bir sorundur.
  • 7. Ba脹ml脹l脹k S端reci: Belirleyici Etmenler(II) Kullanan kiinin yap脹sal 旦zellikleri D端rt端sellik Yenilik-heyecan arama Risk alma
  • 8. Ba脹ml脹l脹k S端reci: Belirleyici Etmenler(III) Ula脹labilirlik Temin edilebilirlik Akran grubu Aile Toplumsal evrenin k端lt端rel 旦zellikleri (旦d端lleyici veya cayd脹r脹c脹 etki)
  • 9. H端cresel renme: Sonu巽 ve 脹kar脹mlar H端cre yap脹s脹 ve ilevi, insan t端r端 i巽in 旦zdetir. Madde kullanan herkes i巽in ba脹ml脹 hale gelme riski vard脹r. Kullan脹m脹 emniyetli bir ba脹ml脹l脹k maddesi yoktur. H端cresel 旦renme s端reci herkes i巽in edeer bir seyir 旦zellii ta脹r.
  • 11. Alkol ba脹ml脹l脹脹 sendromu Edwards ve Gross, 1976
  • 12. Ba脹ml脹l脹k sendromu-7 fenomen (1) Repertuar脹n daralmas脹 Y端ksek bir kan alkol d端zeyini salamak 端zere g端nl端k/haftal脹k bir d旦ng端yle i巽me davran脹脹n脹n s端rd端r端lmesi
  • 13. Ba脹ml脹l脹k sendromu-7 fenomen (2) Madde arama davran脹脹n脹n younluu Maddenin al脹m脹n脹n s端rd端r端lmesi 旦ncelikli hale gelir.
  • 14. Ba脹ml脹l脹k sendromu-7 fenomen (3) Tolerans Maddenin 旦nceki etkilerinin yaanmas脹 i巽in artan s脹kl脹k ya da miktarda al脹m脹
  • 15. Ba脹ml脹l脹k sendromu-7 fenomen (4) Kesilme belirtileri Kan alkol d端zeyinin d端mesiyle ortaya 巽脹kan 旦zg端l belirtiler.
  • 16. Ba脹ml脹l脹k sendromu-7 fenomen (5) Kesilme belirtilerinin 旦nlenmesi
  • 17. Ba脹ml脹l脹k sendromu-7 fenomen (6) Maddenin zorlant脹l脹 al脹m脹 ve 旦znel fark脹nda oluluk (aerme)
  • 18. Ba脹ml脹l脹k sendromu-7 fenomen (7) Kuruluk d旦neminden sonra ba脹ml脹l脹脹n yeniden kurulmas脹
  • 19. Zararl脹 kullan脹m (ICD-10) Madde kullan脹m脹n脹n sal脹a zarar verecek ekilde oluu Madde kullanan kiinin ruhsal ya da bedensel sal脹脹n脹n bu y端zden zarar g旦rmesi
  • 20. KES聴 ANKET聴 Alkol kullan脹m脹n脹zda kesmeye/azaltmaya gitmek gereini d端端nd端端n端z oldu mu? 聴巽kinizden eletirel bi巽imde s旦z edilmesinden s脹k脹ld脹脹n脹z oldu mu? 聴巽ki i巽meden dolay脹 k旦t端 hissettiiniz veya su巽luluk duyduunuz oldu mu? Ay脹labilmek ya da sakinleebilmek i巽in sabahlar脹 ilk i olarak alkol ald脹脹n脹z oldu mu?
  • 21. KES聴nin 旦zellikleri 16 ya脹ndan b端y端kler i巽in Genel populasyon + klinik populasyon G旦r端me/kendini deerlendirme Uygulama s端resi: 1 dakika
  • 22. Alkol/madde ba脹ml脹l脹脹 olan hasta ile ilk kar脹lama Yans脹z, y端ks端z, yarg脹s脹z, etiketlemeyen yakla脹m A巽脹k u巽lu sorular K脹sa 旦zetler Dorudan y端zletirmeden ka巽脹nma Hastan脹n karars脹zl脹脹n脹 fark etme Hastan脹n 旦zerkliine sayg脹 Deiimden s旦z etme, deiimin desteklenmesi
  • 23. Alkol kesilme durumu ve detoksifikasyon m端dahalesi
  • 24. Maddeyi b脹rakma (kesilme) durumu Maddenin genellikle uzun s端ren, tekrarl脹 ve/veya y端ksek dozda kullan脹m脹ndan sonra azalt脹lmas脹 ya da t端mden kesilmesi ile oluan, deien a脹rl脹kta ve t端rde bir grup belirtidir.
  • 25. Alkol kesilme belirti ve bulgular脹 titreme ba ar脹s脹 bulant脹/kusma n旦betler terleme varsan脹/yan脹lsama duygudurum deiiklikleri uyku bozukluklar脹 irritabilite taikardi itahs脹zl脹k kan bas脹nc脹nda y端kselme kramplar ate
  • 26. Alkol kesilmesi, kan alkol d端zeyinin azalmaya balamas脹ndan 6-8 saat sonra, ortaya 巽脹kar. 2-3 hafta s端rebilir
  • 27. Detoksifikasyon (ar脹nd脹rma) m端dahalesi Hastan脹n alkole/maddeye ba脹ml脹l脹脹n 端stesinden gelmesine yard脹m edilirken, genellikle bilgilendirmeyi de i巽eren bir t脹bbi tedavi evresidir. Uzun s端reli bir kurulua haz脹rl脹k evresidir.
  • 28. Kesilme evresinde hastaneye yat脹 indikasyonlar脹 y端ksek ate, generalize tonik klonik n旦betler Wernicke-Korsakoff sendromu bulgular脹 ciddi dehidratasyon elik eden ciddi fiziksel bozukluklar intihar riski
  • 29. Oral detoksifikasyon benzodiazepinler diazepam 4x10 mg. klordiazepoksit 4x25 mg. (en fazla 3 haftada keilecek bi巽imde aamal脹 doz azalt脹m脹) tiamin 100 mg. PE 50 mg./g端n PO multivitaminler (vitamin C, folat i巽erikli)
  • 30. Yatarak detoksifikasyon vital bulgular脹n takibi s脹v脹-elektrolit kayb脹n脹n d端zeltilmesi benzodiazepinler PO+IV 旦nemli KC boz. yoksa diazepam 10-20 mg./g端n (500-1000 cl s脹v脹 i巽inde inf端zyon) 20-40 mg./g端n PO 旦nemli KC boz. Varsa lorazepam 6-12 mg./g端n tiamin 100 mg./g端n PE (en az) multivitaminler
  • 31. Doz=40-60 mg/g端n DTs! 7 g端n Zaman (2-3 hafta)
  • 32. Alkol kesilmesine bal脹 generalize tonik-klonik n旦betler kesilmenin ilk 24 saati i巽inde ortaya 巽脹kar tedavisi: diazepam 5-10 mg. IV lorazepam 1-2 mg. IV yineleyen n旦betlerde fenitoin 15 mg./kg. IV
  • 33. Alkol kesilmesine bal脹 delirium (delirium tremens) Kesilmenin ilk haftas脹nda ortaya 巽脹kar Hastaneye yat脹 indikasyonunu oluturur. l端m riski %5-20 kadard脹r.
  • 34. Alkol kesilmesine bal脹 deliriumun belirti ve bulgular脹 konf端zyon-bilin巽 dalgalanmalar脹 y旦nelimin bozulmas脹 iddetli bunalt脹 ve ajitasyon sempatetik hiperaktivite ate, takipne, taikardi, KB y端kselmesi varsan脹lar
  • 35. Delirium tremensin klinik ve laboratuvar deerlendirmesi vital bulgular total protein, albumin, turgor-tonus globulin tam kan serum Ca ve Mg d端zeyi tam idrar t. amilaz PTZ AC grafisi AK, BUN, EKG elektrolitler KCFT
  • 36. Alkol kesilmesine bal脹 deliriumun tedavisi s端rekli g旦zlem genel destek tedavisi hastan脹n a巽脹klamalarla rahatlat脹lmas脹 sedasyon-(diazepam inf端zyonu, haloperidol) varsa infeksiyonun tedavisi
  • 37. Olgu 旦rnei 55 ya脹nda erkek hasta, evli, ortaokul mezunu Alkol ba脹ml脹l脹脹 nedeniyle izlenen hasta bir ay 旦nce i巽kiyi b脹rakt脹ktan 5 g端n sonraki durumunu 旦yle anlat脹yor: Vitrinin i巽inde kafas脹 b端y端k, kendisi 巽ok k端巽端k insanlar g旦rd端m. Kar脹nca bi巽iminde bir bayan duvarlar脹 ve yerleri siliyordu. K端巽端k y脹lanlar ortal脹k 巽ok kirlenmi diye hal脹lar脹 silmeye balad脹lar. Baz脹 yapraklar yuttuumu d端端nerek saks脹lar脹 midemden 巽脹karmak i巽in kusmaya 巽al脹t脹m. Sonra beni hastaneye kald脹rd脹lar, gerisini hat脹rlam脹yorum.
  • 38. K脹z脹n脹n anlatt脹脹na g旦re hasta midesinden saks脹lar脹 巽脹karmaya 巽al脹m脹, bunun 端zerine hastaneye kald脹rm脹lar. Hastanede kendini kaybetmi. Hastaneyi iyeri sanm脹, sokak sanm脹. K脹z脹n脹n dikkatini 巽eken ey, babas脹n脹n 巽evresindekileri ve kendisini bazen tan脹y脹p bazen tan脹mamas脹ym脹. Bu bir-iki g端n b旦yle devam etmi Bir hafta kadar hastanede yatarak tedavi ald脹ktan sonra taburcu edilmi. Hasta benzer bir tabloyu daha 旦nce iki kez yaam脹.