際際滷

際際滷Share a Scribd company logo

OAWeek_2012_event#2_Macedonia_01_Olivera Stojcheva_Taneva_Open Access in Science

Dimitar Poposki
Dimitar Poposki
1 of 44
Download to read offline
OTVOREN PRISTAP VO NAUKATA Olivera Stoj~eva-Taneva 25. oktomvri 2012 Univerzitet Sv.Kiril i Metodij Medicinski fakultet Skopje
Generalen sekretar na ON Kofi Annan Sre}ni sme {to `iveeme vo vreme koe nudi mo`nosti za vklu~uvawe na site nacii i narodi vo naukata i tehnologijata ????
Istorija stara 300 godini! Prvo nau~no spisanie: Journal des scavants, izdadeno na 5-ti januari 1665 Philosophical Transactions of the Royal Society of London, prv pat izdadeno na 6-ti mart 1665, se pe~ati seu{te i denes
Od 1950-ta navamu Porast na kvantitetot vo naukata (po Vtorata Svetska Vojna) Zgolemen broj na publikacii Koli~inata na istra`uva~kite rezultati pregolema za nau~nite zdru`enija Komercijalnite izdava~i interferiraat so pazarot na publikuvawe (ekonomski benefiti) Komercijalnite izdava~i otkrivaat novi tematski poliwa i sozdavaat novi spisanija
Kriza vo periodi~nite spisanija - Serials Crisis Terminot serials crisis - odoma}en poradi porastot na tro{ocite povrzani so mnogu nau~ni spisanija Tro{ocite i brojot na spisanija postojano rastat Fondovite dostapni za bibliotekite se namaluvaat
20.000 30.000$ - prose~no, da se sozdade 1 nau~en trud, vklu~uvaj}i sredstva, oprema, plati za tehni~ka poddr{ka i studenti Zna~i, 1000 truda = 20-30 milioni dolari Koj gi poseduva site ovie trudovi? Henry Hagedorn Editor, Journal of Insect Science
Izdava~ite ! Ne Avtorite Fondaciite koi davaat grantovi Instituciite Kako dojde do ova?
Granting agencies (NSF, NIH, etc) Research institutions (state and federal) Scholars Data Manuscripts Editors Copyright Reviewers Commercial publishers $$$$$$$ $ Readers
[to gubite koga potpi{uvate avtorsko pravo? Dogovor so izdava~ot: Kontrola vrz {ireweto na va{ata rabota i pristap do ~itatelite: vie ne mo`ete: da pravite kopii da gi distribuirate do kolegite da gi stavite na va{ata veb-strana ili vo arhiva i ~itatelite mora da platat za pristap do trudot
[to ne gubite? Va{ite idei, sistem i aktuelnata informacija
Digital format Digital format Available online Available online Free to user Free to user Author copyright Author copyright Bibliotekite okta`uvaat spisanija Urednici od fakultetite , recenzenti od fakultetite, potreba od trudovi napreduvawa vo zvawa
Disparitet vo nau~nata produkcija Zemjite od G8 - 85% od najcitiranite trudovi indeksirani vo ISI Ostanatite 126 zemji (najmnogu zemji vo razvoj) 2.5% (King, 2004) No, ISIs Science Citation Index ima i seriozni bajasi
Dominanten model na {irewe na znaewe Od centarot kon periferijata HINARI/ AGORA nevidlivo znaewe Go obnovuva ciklusot na siroma{tija i zavisnost
Rascepot 10-90 10% od tro{ocite za globalnoto istra`uvawe vo zdravstvoto otpa|a na bolestite koi zafa}aat 90% od svetskata populacija Kolku e relevantno nau~noto znaewe generirano na Severot za zdravjeto i razvojot na zemjite vo razvoj (Jugot) ?
Protokot na informacii Sever kon Jug va`no za Jug Jug kon Jug u{te pova`no A dali protokot Jug kon Sever e va`en za Severot? Definitivno DA: Tropski i infektivni bolesti HIV/SIDA, malarija itn. Alternativa herbalna medicina Epidemiolo{ki podatoci Epidemii i novi bolesti Biodiverzitet va`en za globalnoto znaewe
Spisanija od zemji vo razvoj Ograni~en protok Malku avtori i Krug na Slaba vidlivost i pretplati ograni~en ~itateli pristap Ograni~eno pirznanie Mala citiranost
Neadekvaten pristap do naukata {teti vo zdravstvoto! 1. Gavin Yamey - Excluding the poor from accessing biomedical literature: A rights violation that impedes global health. - smeneta preventivna perinatalna programa za HIV/SIDA od strana na lekar vo Afrika, bazirano na rezultati samo od abstrakt (od celosniot tekst kratko sledewe, nekompletni podatoci) 2. Odlukata = zgolemena perinatalna transmisija na HIV/SIDA (nemalo pari za pretplata na ~asopisite)
Zatoa, mora da opstoime na na{iot su{tinski ideal deka naukata RE[ENIJA? pripa|a na celoto ~ove{tvo i da se zdru`ime zaedno vo ostvaruvaweto na ovaa cel. ALTERNATIVI ZA Ne smeeme da dozvolime svetot da bide podelen na onie so postojan RAZVOJ? pristap do znaeweto i korista od nego, i na onie bez toa. I, ne sme nemo}ni!
OTVOREN PRISTAP REVOLUCIJA VO NAUKATA
Spisanija so otvoren pristap Nau~ni spisanija koi se dostapni do ~itatelite bez finansiska ili bilo kakva druga pre~ka, osven, se razbira, pristap do internet
Budapest Open Access Initiative (BOAI) Poteknuva od mal sostanok Budimpe{ta - Institut na Otvoreno Op{testvo (OSI) - Dekemvri 1-2, 2001 - Cel: da se zabrza napredokot na me|unarodnite zalo`bi da se napravat nau~nite trudovi vo site akademski poliwa dostapni na internet
Ekonomski model na spisanija so OP Avtorite pla}aat Fondovite koi finansiraat nauka ili instituciite pla}aat Reklamirawe
Model avtorot pla}a Dva dobro poznati izdava~i na otvoren pristap koi go sledat ovoj model se: BioMed Central PLoS (Public Library of Science)
Zo{to Otvoren Pristap? Internetot ovozmo`uva redistribucija za mala suma: mo`e da se napravi! Serials Crisis: zgolemeni tro{oci za pretplata presija vrz bibliotekite vo svetot Princip e istra`uvawe finansirano od javnosta treba da e dostapno do javnosta, pacientite 24
Granting agencies (NSF, NIH, etc.) Research institutions Scholars Data Manuscripts Editors Reviewers Copyright Open Access Journal Free Readers
Figure 2.The development of open access publishing 19932009. Laakso M, Welling P, Bukvova H, Nyman L, et al. (2011) The Development of Open Access Journal Publishing from 1993 to 2009. PLoS ONE 6(6): e20961. doi:10.1371/journal.pone.0020961 http://www.plosone.org/article/info:doi/10.1371/journal.pone.0020961
[to nudi OP? Pravo na ~itatelot na: pristap, reupotreba, redistribucija Korist na avtorot od > pristap do ~itatelite: mo`na prednost vo citiranost, potencijal da se dostigne > publika Eventualno prevod na drugi jazici 27
[to mo`e avtorot da napravi so avtorskoto pravo? Da gi prekine barierite na restrikcija do pristapot So avtorskoto pravo mo`e da se dozvoli: ^itawe bez restrikcii Prefrlawe vo PDF od strana na ~itatelite Distribucija na PDF do kolegite Prebaruvawe na celi tekstovi Linking Skladi{tewe
OA Declarations of acceptance since BOAI: Bethesda Declaration (April 2003), Howard Hughes organised first meeting, established much of subsequent OA language Berlin Declaration, October 2003, signed by 164 organisations (CERN, INSERM, KNAW, IBICT, Indian Academy of Science and many universities, institutes . . .) + follow-up meetings Many countries (Netherlands, Australia, Scotland, Finland. . .) Many organisations (Wellcome Trust, CERN, UK Research Councils, NIH, SPARC, IFLA . . .) Many universities (Ston, Minho, Queensland . )
Koj e napredokot globalno? Dali deklaraciite postignale ne{to? Registry of Open Access Repositories http://archives.eprints.org 757 repositories harvested by Celestial, shows growth of individual IRs Directory of Open Access Repositories http://www.opendoar.org/ 793 repositories, harvested differently, quality checked repositories from 1000 entries Directory of Open Access Journals http://www.doaj.org 2445 OA journals, 716 searchable at article level, > 100,000 articles OAIster search engine can harvest from nearing 10,000,000 records held in interoperable repositories (not all full text. . .) (http://oaister.umdl.umich.edu/o/oaister/
Find OA journals www.doaj.org Find OA + hybrid journals
BioMed Central - 206 peer-reviewed Open Access journals in medicine and biology - Indexed in PubMed, ISI, Scopus, Google Scholar etc. - Publishing fee (article-processing charges): about $ 750 to $ 2400 - Only fees for accepted articles
PLoS Public Library of Science - Nonprofit, run by researchers, nobel prize winner Harold Varmus. - 7 journals, PLoS Biology (IF 12,9),PLoS Medicine (IF 13,1) - Indexed in PubMed, ISI etc. - Publication fees: $ 1350-2900
Open access enable Peer- to-Peer sharing and new model of Knowledge creation, Sharing, and Dissemination
Zo{to eden nau~nik NE bi sakal da ima trudovi vo OP? Pri~ini: 1. Mora da plati za da publikuva 2. Impact Factor So pretplata Otvoren pristap
Zo{to eden nau~nik NE bi sakal da ima trudovi vo OP? Pri~ini: 1. Mora da plati za da publikuva 2. Impact Factor Tradicionalnite izdava~i silno vrzani za IF, {to zna~i: - Obezbeduva pre`ivuvawe na spisanieto - Prevenira pojava na novi spisanija - Go odr`uva na~inot na pristap so restrikcii
Zna~i, evaluacijata na nau~nicite se dol`i pove}e na IF na spisanijata vo koi tie publikuvaat otkolku na aktuelniot kvalitet i impakt na nivnite individualni trudovi
Kako da gi ubedime nau~nicite da se otka`at od trkata po spisanija so IF? Pomestuvawe kon impaktot na individualnite trudovi Potreba od ednostaven sistem na skorirawe baziran na impaktot od individualnite trudovi (H index )
Otvoren pristap 2 osnovni prioda The Golden Road The Green Road Publish in a subscription- Publish in an Open Access based journal + a copy in an journal open archive, e.g. DiVA self-archiving, parallellpublicering
Razli~ni modeli na izdavawe - Spisanija so pretplata (85%) - Spisanija so Otvoren pristap (15%) - Hibridni spisanija (spisanie so pretplata, a za dopolnitelna cena trudot da se dade i vo OP) Zaedni~ko: Recenzija!
Utopija?! Dokolku pove}e spisanija bea so OP Istite lica pla}aat i dobivaat usluga: pozdrava ekonomija, < na cenata za publikuvawe i > na kvalitetot na uslugite Pomalku pari }e se tro{at na publikuvawe, pa zatoa, pove}e pari }e se tro{at na istra`uvawe
Utopija?! Dokolku pove}e spisanija bea so OP Vo model kade avtorot pla}a, so > akcent na individualniot impakt na trudovite, verojatno < trudovi }e se publikuvaat: Polesno da se dr`i ~ekor so literaturata, i ottuka, ponatamo{no {tedewe na vreme i pari Pove}e vreme i pari da se pravi istra`uvawe
If you have an apple and I have an apple, and we exchange these apples then you and I will still each have one apple. But if you have an idea and I have an idea, and we exchange these ideas, then each of us will have two ideas. George Bernard Shaw
Otvoreniot pristap }e go promeni sveotot, dokolku toa go sakaat nau~nicite BLAGODARAM

More Related Content

OAWeek_2012_event#2_Macedonia_01_Olivera Stojcheva_Taneva_Open Access in Science

  • 1. OTVOREN PRISTAP VO NAUKATA Olivera Stoj~eva-Taneva 25. oktomvri 2012 Univerzitet Sv.Kiril i Metodij Medicinski fakultet Skopje
  • 2. Generalen sekretar na ON Kofi Annan Sre}ni sme {to `iveeme vo vreme koe nudi mo`nosti za vklu~uvawe na site nacii i narodi vo naukata i tehnologijata ????
  • 3. Istorija stara 300 godini! Prvo nau~no spisanie: Journal des scavants, izdadeno na 5-ti januari 1665 Philosophical Transactions of the Royal Society of London, prv pat izdadeno na 6-ti mart 1665, se pe~ati seu{te i denes
  • 4. Od 1950-ta navamu Porast na kvantitetot vo naukata (po Vtorata Svetska Vojna) Zgolemen broj na publikacii Koli~inata na istra`uva~kite rezultati pregolema za nau~nite zdru`enija Komercijalnite izdava~i interferiraat so pazarot na publikuvawe (ekonomski benefiti) Komercijalnite izdava~i otkrivaat novi tematski poliwa i sozdavaat novi spisanija
  • 5. Kriza vo periodi~nite spisanija - Serials Crisis Terminot serials crisis - odoma}en poradi porastot na tro{ocite povrzani so mnogu nau~ni spisanija Tro{ocite i brojot na spisanija postojano rastat Fondovite dostapni za bibliotekite se namaluvaat
  • 6. 20.000 30.000$ - prose~no, da se sozdade 1 nau~en trud, vklu~uvaj}i sredstva, oprema, plati za tehni~ka poddr{ka i studenti Zna~i, 1000 truda = 20-30 milioni dolari Koj gi poseduva site ovie trudovi? Henry Hagedorn Editor, Journal of Insect Science
  • 7. Izdava~ite ! Ne Avtorite Fondaciite koi davaat grantovi Instituciite Kako dojde do ova?
  • 8. Granting agencies (NSF, NIH, etc) Research institutions (state and federal) Scholars Data Manuscripts Editors Copyright Reviewers Commercial publishers $$$$$$$ $ Readers
  • 9. [to gubite koga potpi{uvate avtorsko pravo? Dogovor so izdava~ot: Kontrola vrz {ireweto na va{ata rabota i pristap do ~itatelite: vie ne mo`ete: da pravite kopii da gi distribuirate do kolegite da gi stavite na va{ata veb-strana ili vo arhiva i ~itatelite mora da platat za pristap do trudot
  • 10. [to ne gubite? Va{ite idei, sistem i aktuelnata informacija
  • 11. Digital format Digital format Available online Available online Free to user Free to user Author copyright Author copyright Bibliotekite okta`uvaat spisanija Urednici od fakultetite , recenzenti od fakultetite, potreba od trudovi napreduvawa vo zvawa
  • 12. Disparitet vo nau~nata produkcija Zemjite od G8 - 85% od najcitiranite trudovi indeksirani vo ISI Ostanatite 126 zemji (najmnogu zemji vo razvoj) 2.5% (King, 2004) No, ISIs Science Citation Index ima i seriozni bajasi
  • 13. Dominanten model na {irewe na znaewe Od centarot kon periferijata HINARI/ AGORA nevidlivo znaewe Go obnovuva ciklusot na siroma{tija i zavisnost
  • 14. Rascepot 10-90 10% od tro{ocite za globalnoto istra`uvawe vo zdravstvoto otpa|a na bolestite koi zafa}aat 90% od svetskata populacija Kolku e relevantno nau~noto znaewe generirano na Severot za zdravjeto i razvojot na zemjite vo razvoj (Jugot) ?
  • 15. Protokot na informacii Sever kon Jug va`no za Jug Jug kon Jug u{te pova`no A dali protokot Jug kon Sever e va`en za Severot? Definitivno DA: Tropski i infektivni bolesti HIV/SIDA, malarija itn. Alternativa herbalna medicina Epidemiolo{ki podatoci Epidemii i novi bolesti Biodiverzitet va`en za globalnoto znaewe
  • 16. Spisanija od zemji vo razvoj Ograni~en protok Malku avtori i Krug na Slaba vidlivost i pretplati ograni~en ~itateli pristap Ograni~eno pirznanie Mala citiranost
  • 17. Neadekvaten pristap do naukata {teti vo zdravstvoto! 1. Gavin Yamey - Excluding the poor from accessing biomedical literature: A rights violation that impedes global health. - smeneta preventivna perinatalna programa za HIV/SIDA od strana na lekar vo Afrika, bazirano na rezultati samo od abstrakt (od celosniot tekst kratko sledewe, nekompletni podatoci) 2. Odlukata = zgolemena perinatalna transmisija na HIV/SIDA (nemalo pari za pretplata na ~asopisite)
  • 18. Zatoa, mora da opstoime na na{iot su{tinski ideal deka naukata RE[ENIJA? pripa|a na celoto ~ove{tvo i da se zdru`ime zaedno vo ostvaruvaweto na ovaa cel. ALTERNATIVI ZA Ne smeeme da dozvolime svetot da bide podelen na onie so postojan RAZVOJ? pristap do znaeweto i korista od nego, i na onie bez toa. I, ne sme nemo}ni!
  • 20. Spisanija so otvoren pristap Nau~ni spisanija koi se dostapni do ~itatelite bez finansiska ili bilo kakva druga pre~ka, osven, se razbira, pristap do internet
  • 21. Budapest Open Access Initiative (BOAI) Poteknuva od mal sostanok Budimpe{ta - Institut na Otvoreno Op{testvo (OSI) - Dekemvri 1-2, 2001 - Cel: da se zabrza napredokot na me|unarodnite zalo`bi da se napravat nau~nite trudovi vo site akademski poliwa dostapni na internet
  • 22. Ekonomski model na spisanija so OP Avtorite pla}aat Fondovite koi finansiraat nauka ili instituciite pla}aat Reklamirawe
  • 23. Model avtorot pla}a Dva dobro poznati izdava~i na otvoren pristap koi go sledat ovoj model se: BioMed Central PLoS (Public Library of Science)
  • 24. Zo{to Otvoren Pristap? Internetot ovozmo`uva redistribucija za mala suma: mo`e da se napravi! Serials Crisis: zgolemeni tro{oci za pretplata presija vrz bibliotekite vo svetot Princip e istra`uvawe finansirano od javnosta treba da e dostapno do javnosta, pacientite 24
  • 25. Granting agencies (NSF, NIH, etc.) Research institutions Scholars Data Manuscripts Editors Reviewers Copyright Open Access Journal Free Readers
  • 26. Figure 2.The development of open access publishing 19932009. Laakso M, Welling P, Bukvova H, Nyman L, et al. (2011) The Development of Open Access Journal Publishing from 1993 to 2009. PLoS ONE 6(6): e20961. doi:10.1371/journal.pone.0020961 http://www.plosone.org/article/info:doi/10.1371/journal.pone.0020961
  • 27. [to nudi OP? Pravo na ~itatelot na: pristap, reupotreba, redistribucija Korist na avtorot od > pristap do ~itatelite: mo`na prednost vo citiranost, potencijal da se dostigne > publika Eventualno prevod na drugi jazici 27
  • 28. [to mo`e avtorot da napravi so avtorskoto pravo? Da gi prekine barierite na restrikcija do pristapot So avtorskoto pravo mo`e da se dozvoli: ^itawe bez restrikcii Prefrlawe vo PDF od strana na ~itatelite Distribucija na PDF do kolegite Prebaruvawe na celi tekstovi Linking Skladi{tewe
  • 29. OA Declarations of acceptance since BOAI: Bethesda Declaration (April 2003), Howard Hughes organised first meeting, established much of subsequent OA language Berlin Declaration, October 2003, signed by 164 organisations (CERN, INSERM, KNAW, IBICT, Indian Academy of Science and many universities, institutes . . .) + follow-up meetings Many countries (Netherlands, Australia, Scotland, Finland. . .) Many organisations (Wellcome Trust, CERN, UK Research Councils, NIH, SPARC, IFLA . . .) Many universities (Ston, Minho, Queensland . )
  • 30. Koj e napredokot globalno? Dali deklaraciite postignale ne{to? Registry of Open Access Repositories http://archives.eprints.org 757 repositories harvested by Celestial, shows growth of individual IRs Directory of Open Access Repositories http://www.opendoar.org/ 793 repositories, harvested differently, quality checked repositories from 1000 entries Directory of Open Access Journals http://www.doaj.org 2445 OA journals, 716 searchable at article level, > 100,000 articles OAIster search engine can harvest from nearing 10,000,000 records held in interoperable repositories (not all full text. . .) (http://oaister.umdl.umich.edu/o/oaister/
  • 31. Find OA journals www.doaj.org Find OA + hybrid journals
  • 32. BioMed Central - 206 peer-reviewed Open Access journals in medicine and biology - Indexed in PubMed, ISI, Scopus, Google Scholar etc. - Publishing fee (article-processing charges): about $ 750 to $ 2400 - Only fees for accepted articles
  • 33. PLoS Public Library of Science - Nonprofit, run by researchers, nobel prize winner Harold Varmus. - 7 journals, PLoS Biology (IF 12,9),PLoS Medicine (IF 13,1) - Indexed in PubMed, ISI etc. - Publication fees: $ 1350-2900
  • 34. Open access enable Peer- to-Peer sharing and new model of Knowledge creation, Sharing, and Dissemination
  • 35. Zo{to eden nau~nik NE bi sakal da ima trudovi vo OP? Pri~ini: 1. Mora da plati za da publikuva 2. Impact Factor So pretplata Otvoren pristap
  • 36. Zo{to eden nau~nik NE bi sakal da ima trudovi vo OP? Pri~ini: 1. Mora da plati za da publikuva 2. Impact Factor Tradicionalnite izdava~i silno vrzani za IF, {to zna~i: - Obezbeduva pre`ivuvawe na spisanieto - Prevenira pojava na novi spisanija - Go odr`uva na~inot na pristap so restrikcii
  • 37. Zna~i, evaluacijata na nau~nicite se dol`i pove}e na IF na spisanijata vo koi tie publikuvaat otkolku na aktuelniot kvalitet i impakt na nivnite individualni trudovi
  • 38. Kako da gi ubedime nau~nicite da se otka`at od trkata po spisanija so IF? Pomestuvawe kon impaktot na individualnite trudovi Potreba od ednostaven sistem na skorirawe baziran na impaktot od individualnite trudovi (H index )
  • 39. Otvoren pristap 2 osnovni prioda The Golden Road The Green Road Publish in a subscription- Publish in an Open Access based journal + a copy in an journal open archive, e.g. DiVA self-archiving, parallellpublicering
  • 40. Razli~ni modeli na izdavawe - Spisanija so pretplata (85%) - Spisanija so Otvoren pristap (15%) - Hibridni spisanija (spisanie so pretplata, a za dopolnitelna cena trudot da se dade i vo OP) Zaedni~ko: Recenzija!
  • 41. Utopija?! Dokolku pove}e spisanija bea so OP Istite lica pla}aat i dobivaat usluga: pozdrava ekonomija, < na cenata za publikuvawe i > na kvalitetot na uslugite Pomalku pari }e se tro{at na publikuvawe, pa zatoa, pove}e pari }e se tro{at na istra`uvawe
  • 42. Utopija?! Dokolku pove}e spisanija bea so OP Vo model kade avtorot pla}a, so > akcent na individualniot impakt na trudovite, verojatno < trudovi }e se publikuvaat: Polesno da se dr`i ~ekor so literaturata, i ottuka, ponatamo{no {tedewe na vreme i pari Pove}e vreme i pari da se pravi istra`uvawe
  • 43. If you have an apple and I have an apple, and we exchange these apples then you and I will still each have one apple. But if you have an idea and I have an idea, and we exchange these ideas, then each of us will have two ideas. George Bernard Shaw
  • 44. Otvoreniot pristap }e go promeni sveotot, dokolku toa go sakaat nau~nicite BLAGODARAM