More Related Content
What's hot (20)
Viewers also liked (18)
Similar to 2Η ΕΡΓΑΣΙΑ-ΕΠΟ 10-ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΡΩΣΗ-99126 (20)
2Η ΕΡΓΑΣΙΑ-ΕΠΟ 10-ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΡΩΣΗ-99126
- 1. ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΝΟΙΚΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΣΠΟΥΔΕΣ ΣΤΟΝ ΕΥΡΩΠΑΙΚΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟ ΕΠΟ 10:ΓΕΝΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ-ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ: ΣΤΑΜΑΤΟΠΟΥΛΟΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΦΟΙΤΗΤΡΙΑ: ΡΩΣΗ ΧΡΙΣΤΙΝΑ(099126) 2ηΕΡΓΑΣΙΑ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1
- 2. ΕΙΣΑΓΩΓΗ : 3 ΜΕΡΟΣ Α: ΚΡΙΣΗ ΚΑΙ ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗ-ΥΣΤΕΡΟΣ ΜΕΣΑΙΩΝΑΣ (14ος -15ος ΑΙΩΝΑΣ) 4 ΜΕΡΟΣ Β: ΑΝΑΚΑΛΥΨΕΙΣ 15ος έως 16ος ΑΙΩΝΑΣ 5 ΜΕΡΟΣ Γ: ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΗ-ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΕΣ ΣΥΓΚΡΟΥΣΕΙΣ (16ος έως 17ος ΑΙΩΝΑΣ) 7 ΜΕΡΟΣ Δ: ΕΥΡΩΠΑ'Ι'ΚΗ ΑΠΟΛΥΤΑΡΧΙΑ(15ος 18ος ΑΙΩΝΑΣ) 8 ΜΕΡΟΣ Ε: 17ος -18ος ΑΙΩΝΑΣ-ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ 9 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ-ΕΠΙΛΟΓΟΣ: 10 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ: 11 ΕΙΣΑΓΩΓΗ 2
- 3. Στην εργασία που ακολουθεί, θα προσπαθήσουμε να αναδείξουμε όλα τα ιστορικά γεγονότα τα οποία έπαιξαν καθοριστικό ρόλο για την πορεία της Ευρώπης από τον 14ο έως και τον 18ο αιώνα. Στο πρώτο μέρος θα σκιαγραφήσουμε την περίοδο της κρίσης κατά τον ύστερο Μεσαίωνα και την Αναγέννηση. Στο δεύτερο μέρος με γνώμονα τις συνθήκες που επικρατούσαν στην Ευρώπη κατά τον 16ο έως τον 18ο αιώνα θα αναφέρουμε τα αίτια που οδήγησαν στις ανακαλύψεις-εξερευνήσεις αλλά και θα παραθέσουμε και τις συνέπειες αυτών. Στο τρίτο μέρος της εργασίας θα γίνει λόγος για την Μεταρρύθμιση, τις θρησκευτικές συγκρούσεις και την καθοριστική τους επίδραση για την Ευρωπαϊκή κοινωνία. Στο τέταρτο μέρος θα επισημάνουμε τις κυριότερες αλλαγές σε κοινωνικό και θεσμικό πλαίσιο έως και τον 18ο αιώνα. Στο πέμπτο και τελευταίο μέρος θα τονίσουμε τις συνέπειες της Πνευματικής Επανάστασης και του Διαφωτισμού καθώς και τομείς που επηρέασαν. ΚΡΙΣΗ ΚΑΙ ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗ-ΥΣΤΕΡΟΣ ΜΕΣΑΙΩΝΑΣ (14ος -15ος ΑΙΩΝΑΣ) 3
- 4. Ο ύστερος Μεσαίωνας είναι πολύ δύσκολος για την Ευρώπη οπού κυριαρχεί ο φόβος του θανάτου εξαιτίας του λιμού, του πολέμου και της πανώλης.1 Πιο συγκεκριμένα, κατά τον 14ο και τον 15ο αιώνα οι ακραίες καιρικές συνθήκες σε συνδυασμό με τις αμέτρητες φυσικές καταστροφές υπήρξαν ολέθριες για τον πληθυσμό, αφού είχαν ως αποτέλεσμα τη μείωση της παραγωγής κι έτσι δεν μπορούσαν να καλυφθούν οι διατροφικές τους ανάγκες. Οι τιμές αυξήθηκαν λόγω της ελάχιστής παραγωγής κι έτσι ξέσπασε λιμός και σιτοδεία. Ο υποσιτισμός οδηγεί τελικά και στον αφανισμό πολύ μεγάλο μέρους του πληθυσμού της Δ. Ευρώπης και συμβάλει στο να εξαπλωθεί και η Μαύρη Πανώλη το 1347. 2 Η Μαύρη Πανώλη ή ''Μαύρος Θάνατος'' στάθηκε μεγάλο πλήγμα για τον 14ο αιώνα αφού αποδεκάτισε και αφάνισε στο πέρασμα της (1347-1349) τεράστιες γεωγραφικές εκτάσεις.3 Όλα αυτά σε συνδυασμό με την απόγνωση και την άγνοια, οδήγησαν σε πολύ ακραίες συμπεριφορές όπως διώξεις αιρετικών, Εβραίων και άλλων κοινωνικών ομάδων. Πολίτες προσέφυγαν στην ύπαιθρο για να σώσουν τη ζωή τους. Όλη αυτή η τακτική της απομόνωσης και της φυγής είχε ως απότοκο να επηρεαστεί η οικονομία κι ολοένα οι τιμές να αυξάνονται.4 Η ύπαιθρος στράφηκε προς την κτηνοτροφία αφού η κρίση έπληξε την αγροτική οικονομία, αλλάζοντας έτσι και η κοινωνική δομή της.5 Ο Εκατονταετής πόλεμος που ξέσπασε μεταξύ Αγγλίας και Γαλλίας (1337-1453) παίζοντας καθοριστικό ρόλο διότι οι συνέπειες που επακολούθησαν σε κοινωνικό, πολιτικό και φυσικά οικονομικό πλαίσιο ήταν αναρίθμητες. Το φεουδαρχικό σύστημα πλήττεται κι έτσι ιππότες και μικροευγενείς οδηγούνται σε κοινωνικό και οικονομικό διχασμό.6 Οι αγρότες έχοντας υποστεί αφόρητες οικονομικές δυσχέρειες καταφεύγουν σε μαζικές εξεγέρσεις, σημαντικότερες εκ των οποίων αυτή στη Β. Γαλλία η ζακερί (jacquerie) το 1358 και αυτή των Άγγλων αγροτών το 1381.7 Δεν ήταν μεγάλης χρονικής διάρκειας όμως ήταν τελικά αποτελεσματικές αφού στην Αγγλία οι αγρότες κατάφεραν να εξασφαλίσουν αύξηση στο μισθό τους και να καταργηθεί η δουλοπαροικία, ενώ στην Γαλλία αναγνωρίζονταν πλέον τα έθιμά τους και μάλιστα τους δόθηκαν εγγυήσεις για τα ήδη κεκτημένα πλεονεκτήματα τους. Σ’ αυτή τη χρονική περίοδο η Εκκλησία παρόλο που η κρίση την βρίσκει στην ακμή της και να κατέχει μεγάλη εξουσία, θα σταθεί ανίκανη να αντιμετωπίσει τα δείνα που έρχονται. Η παποσύνη δεν έχει πλέον τον έλεγχο στα μοναρχικά κράτη υπογράφοντας '' κονκορδάτα ''8 με τους ηγεμόνες. Στο προσκήνιο εμφανίζονται εκκλησίες οι οποίες επιζητούν αυτονομία ( Γαλλικανσμός ) , δεδομένου ότι η αυθεντία και η πνευματική υπεροχή του πάπα άρχισαν να αμφισβητούνται, αλλά και λόγω των αλλεπάλληλων θρησκευτικών διαμαχών. Σ’ αυτό το αρνητικό κλίμα εκδηλώνονται μεταρρυθμιστικά κινήματα στην Αγγλία και τη (Βοημία), του Τζον Ουίκλιφ και του (Γιαν Χους) αντίστοιχα.9 1 Ράπτης Κ., Γενική Ιστορία της Ευρώπης από τον 6ο έως τον 18ο αιώνα, τομ. Α' , ΕΑΠ , Πάτρα, 1999, σελ. 127 2 Nicholas D., Η Εξέλιξη του Μεσαιωνικού Κόσμου, Κοινωνία, Διακυβέρνηση και Σκέψη στην Ευρώπη 312-1500, μτφ. Τζιαντζή Μ., εκδ. ΜΙΕΤ, Αθήνα, 2009, σελ. 573 3 Η επιδημία μεταδόθηκε από τα ποντίκια των καραβιών που έρχονταν από τη Μαύρη θάλασσα, εκδηλώθηκε στην Σικελία όπου δεν άργησε να εξαπλωθεί και σε ολόκληρη τν Ευρώπη. Ράπτης Κ., σελ. 111 4 Burns E.M., Ευρωπαϊκή Ιστορία-Ο Δυτικός Πολιτισμός: Νεότεροι χρόνοι, εκδ. Επίκεντρο, Θεσσαλονίκη, 2006,σελ. 34 5 Le Goff J., Ο Πολιτισμός της Μεσαιωνικής Δύσης, μτφ. Μπενβενίστε Ρ., εκδ. Βάνιας, Θεσσαλονίκη,1991, σελ.156 6 Berstein S.- Milza P., Ιστορία της Ευρώπης, Από τη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία στα Ευρωπαϊκά Κράτη, 5ος-18ος Αιώνας, μτφ Δημητρακόπουλος Α., τομ. Α', εκδ. Αλεξάνδρεια, Αθήνα, 1997, σελ. 224 7 Ήταν η πιο σοβαρή εξέγερση κατώτερης τάξης στην ιστορία της Αγγλίας. Βurns E.M., σελ.42 8 Συμφωνίες που υπέγραφε ο πάπας με κάθε ηγεμόνα ξεχωριστά, με τις οποίες τους παραχωρούσε αρμοδιότητες και αναγνώριζε την αυτονομία των (εθνικών) τοπικών εκκλησιών. Burns E.M., σελ.56 9 Τρόπω-τινά πρόγονοι της μεταγενέστερης μεταρρύθμισης του Μαρτίνου Λούθηρου. Ράπτης Κ.,σελ116 4
- 5. Η κρίση του ύστερου μεσαίωνα δεν άφησε ανεπηρέαστη την τέχνη η οποία σαν βάση της θεματολογίας της τοποθετεί τον θάνατο, το φόβο και τον πόνο. Ωστόσο, κατά τον 15ο και 16ο αιώνα ανθούν στην Ευρώπη νέες μορφές σκέψης, έκφρασης. Τα κινήματα της Αναγέννησης και του ουμανισμού και θα αφήσουν πλέον πίσω τους τον Μεσαίωνα. Επίκεντρο αυτών ήταν ο ”άνθρωπος” σε αντίθεση με τον Ύστερο Μεσαίωνα. Αυτό που κατάφεραν τα κινήματα αυτά είναι να ανανεωθεί το ενδιαφέρον προς τους κλασικούς, την ’’ εκκοσμίκευση’’ της εκπαίδευσης και της κουλτούρας (με τη διάδοση δε της τυπογραφίας η τάση αυτή ενισχύθηκε), καθώς επίσης και το να δημιουργηθεί ένα νέο είδος πολιτικής σκέψης το οποίο με τη σειρά του ευνόησε τη δημιουργία νέων πολιτικών θεσμών.10 ΑΝΑΚΑΛΥΨΕΙΣ 15ος έως 16ος ΑΙΩΝΑΣ Η βορειοαμερικανική ήπειρος πιθανότατα να είχε ανακαλυφθεί από τους Ευρωπαίους( Νορβηγούς για την ακρίβεια) περίπου το 1000μ.Χ11 , “Επειδή δεν την είχαν ανάγκη” αναφέρει χαρακτηριστικά ο H. Pirenne12 . Η διαφορά του 1000μ.Χ με τον 15ο αιώνα θα γίνει αντιληπτή στη συνέχεια όπου θα εξετάσουμε τα γεγονότα και τις συνθήκες που οδήγησαν στην ανακάλυψη της Αμερικής και γενικότερα στις άλλες Μεγάλες Ανακαλύψεις που ήταν κοσμοϊστορικής σημαίας. Τα πρώτα εξερευνητικά ταξίδια έγιναν με σκοπό κράτη της Ιβηρικής χερσονήσου να συμμετέχουν στις εμπορικές συναλλαγές με την Ανατολή όπου ως τότε κυριαρχούσε η Ιταλία.13 Η πρωτοπορία των Ισπανών και Πορτογάλων αποδίδεται στην αναζήτηση νέων συμμάχων ώστε να μπορέσουν να ταχθούν απέναντι στο μουσουλμανικό κόσμο και στο ότι ήθελαν να επεκταθούν γεωγραφικά. Το ιεραποστολικό έργο της εκκλησίας και ο ζήλος που επέδειξε ώστε να προσηλυτίσει τους ''ειδωλολάτρες' ' μας οδηγεί στο συμπέρασμα πως τα κίνητρα της πορτογαλικής ελίτ κατά κύριο λόγω ήταν θρησκευτικά. Οι ευρωπαϊκές επεκτάσεις είναι έκφραση μιας κάποιας συγκεκριμένης μορφής “συλλογικής ανορθολογικότητας” παρά μια ορθολογιστική διεργασία.14 Να συμπληρωθεί ακόμη πως όσοι ευγενείς της Ιβηρικής χερσονήσου που είχαν χάσει την αίγλη τους, διέκριναν μια ευκαιρία στις εξερευνητικές αποστολές ώστε να μπορέσουν να διορθώσουν τα οικονομικά και κοινωνικά τους προβλήματα.15 Η πρόοδος που σημείωνε η ναυπηγική έπαιξε καθοριστικό ρόλο στο να έχουν επιτυχία τα ταξίδια. Η πυξίδα βελτιώνεται έχει μεγαλύτερη ακρίβεια, όπως και οι χάρτες. Αξιοσημείωτη εφεύρεση ήταν επίσης ο αστρολάβος, όργανο με το οποίο παρακολουθούσαν την πορεία προσδιορίζοντας το γεωγραφικό πλάτος16 . Ο σημαντικότερος λόγος της επιτυχίας των εξερευνήσεων είναι η δύναμη, το θάρρος και η θέληση των ανθρώπων να φέρουν εις πέρας τέτοια ταξίδια θεωρία του γίνεται δέκτη διότι δεν είναι 1 0 Holmes G. (επιμ.) Τhe Oxford Illustrated History of Medieval Europe, Οξφόρδη, Oxford University Press, 2001,σελ. 355,356 1 1 Burns E.M., σελ.163 1 2 Maurice Aymard, <<1492:Η Ευρώπη και ο κόσμος>>, στο Ελένη Αρβελέρ, Μaurice Aymard (επιμ), Οι Ευρωπαίοι, Νεότερη και σύγχρονη εποχή, (τόμος Β'), εκδόσεις Σαββάλας, 2003, σελ. 15 1 3 Burns E.M., σελ. 162 1 4 Subrahmanyam S., <<Τα στάδια κατάκτησης των θαλασσών>>, στο Ελένη Αρβελέρ, Μaurice Aymard (επιμ), Οι Ευρωπαίοι, Νεότερη και σύγχρονη εποχή, (τόμος Β'), εκδόσεις Σαββάλας, 2003, σελ.47 1 5 Berstein S.-Milza P., σελ. 285 1 6 Berstein S.-Milza P., ο.π 5
- 6. μόνο οι τεράστιες αποστάσεις αλλά και το γεγονός ότι δεν γνώριζαν τι κινδύνους μπορεί να συναντούσαν, όμως αυτό δεν τους σταμάτησε. Οπότε και το ανθρώπινο σθένος ήταν καθοριστικός παράγοντας στην πραγμάτωση των εξερευνήσεων.17 Οι ανακαλύψεις και οι εξερευνήσεις αποκόμισαν στην Ευρώπη πολλά σημαντικά οφέλη οικονομικής φύσεως, αφού κατάφερε και κατοχύρωσε την κυρίαρχη θέση της στο εμπόριο, αλλά και σε πολιτισμικό πλαίσιο υπήρξαν οφέλη που είχαν πάρει μάλιστα μια μορφή ανανέωσης σε κοινωνικό και πνευματικό επίπεδο.18 ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΗ-ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΕΣ ΣΥΓΚΡΟΥΣΕΙΣ (16ος έως 17ος ΑΙΩΝΑΣ) 1 7 Kamen H., Πρώιμη Νεότερη Ευρωπαϊκή Ιστορία, Μεταίχμιο, Αθήνα 2002, σελ. 17 1 8 Ράπτης Κ., σελ.138 6
- 7. Ένα επαναστατικό κίνημα που εμφανίστηκε κατά το τέλος του 15ου αιώνα και σηματοδοτεί την απαρχή της Νεότερης εποχής και το τέλος του Μεσαίωνα είναι η Μεταρρύθμιση, η οποία αποδυνάμωσε το θρησκευτικό καθεστώς και προκάλεσε αναταράξεις στην κοινωνική συνοχή της Μεσαιωνικής Ευρώπης.19 . Ξεκίνησε τη δράση του σαν ένα κίνημα διαμαρτυρίας κόντρα στις προνομιούχες τάξεις της μεσαιωνικής κοινωνίας (κληρικοί και διανοούμενοι)O προτεσταντισμός διαδόθηκε σε Κεντρική, Βόρεια και Δυτική Ευρώπη σε διάφορες μορφές. Η διαμάχη ανάμεσα στον αυτοκράτορα και στον πάπα για οικουμενική κυριαρχία, αποτέλεσμα είχε να περιοριστεί η δύναμη και των δύο.20 Η ουμανιστική σκέψη και το Μεγάλο Σχίσμα κατάφεραν να υπονομεύσουν ακόμη πιο πολύ το κύρος της εκκλησίας αλλά και τις βάσεις που είχε τοποθετήσει σε ιδεολογικό και πνευματικό επίπεδο. Με τη Μεταρρύθμιση αυτονομήθηκαν οι τοπικές εκκλησίες ώστε να λειτουργούν πλέον σαν κρατικό εργαλείο21 .Ήταν ένα κίνημα του οποίου η επίδραση ήταν καθοριστική στη θρησκευτική αλλά και πολιτική διαμόρφωση της Νεότερης Ευρώπης. ''Δεν υπήρξε άλλο κίνημα θρησκευτικής διαμαρτυρίας και μεταρρύθμισης από την αρχαιότητα με τέτοιας εμβέλειας και διάρκειας αποτελέσματα, που να άσκησε τόσο σοβαρή κριτική,...τόσο καταστροφικό για ότι κατήργησε και τόσο γόνιμο σε ότι δημιούργησε''(Cameron,1991, σ.1) ΕΥΡΩΠΑ'Ι'ΚΗ ΑΠΟΛΥΤΑΡΧΙΑ(15ος 18ος ΑΙΩΝΑΣ) Οι κυριότεροι θεσμοί διακυβέρνησης που διαμορφώθηκαν μεταξύ του 15ου και 18ου αιώνα αποτελούν μορφές νεωτερικού κράτους. Στην Γαλλία, την Πρωσία, την Αυστρία, την Ισπανία, την 1 9 Ράπτης Κ., σελ. 146 2 0 Aleksander G, <<' Ύπαιθρος και Πόλη, Κοινωνίες και Κράτη>>, στο Ελένη Αρβελέρ – Maurice Aymard (επιμ), Οι Ευρωπαίοι, τομ. Α', Αθήνα, Σαββάλας,2004, σελ. 312, 313 2 1 van Creveld M.,Τhe Rise and Decline of the State, Κέμπριτζ, Cambridge University Press,1999, σελ.65, 73 7
- 8. Σουηδία και την Ρωσία συναντάμε την απόλυτη μοναρχία ή φωτισμένη απολυταρχία22 . Ενώ σε Αγγλία και Ολλανδία έχουμε ''συνταγματικές'' ολιγαρχίες ή μοναρχίες. Αυτή η νέα μορφή πολιτικής οργάνωσης είχε καταφέρει να συγκεντρώσει την εξουσία σε μια ορισμένη εδαφική περιοχή ή σε μια κεντρική κυβέρνηση. Πρέπει να αναφερθεί ακόμη πως αξιοποίησε νέες πηγές πλούτου και εδραίωσε την κυριαρχία της αφού δημιούργησε και κατάφερε να συντηρήσει ένα ολοένα μεγεθυνόμενο γραφειοκρατικό μηχανισμό και ισχυρό στρατό. Τέλος κατάφερε να επιβάλει την κοσμική εξουσία στη θρησκευτική.23 Η εδραίωση των νέων μορφών διακυβέρνησης κατά τη διάρκεια της μεταβατικής περιόδου από τον ύστερο Μεσαίωνα στην πρώιμη νεότερη περίοδο επιτεύχηκε χάρη σε σημαντικές αλλαγές που συνέβησαν σε κοινωνικό πλαίσιο στην Ευρώπη. Ξεκινώντας θα πρέπει να αναφερθούμε στους αγώνες ανάμεσα στους μονάρχες και τους τοπικούς ηγεμόνες και στη σταθεροποίηση των εθνικών μοναρχιών. Σημαντικό ρόλο έπαιξε και η ανάπτυξη των πόλεων και η εξάπλωση του εμπορίου, η άνθηση του ουμανισμού και της Αναγέννησης αφού έτσι ανανεώθηκε και το ενδιαφέρον προς τις κλασικές πολιτικές ιδέες, οι ανακαλύψεις και συνέπειες τους τόσο σε οικονομικό επίπεδο όσο και στον τρόπο που αντιλαμβάνονταν οι Ευρωπαίοι τον εαυτό τους. Κλείνοντας έχουμε τις θρησκευτικές διαμάχες, την αμφισβήτηση των οικουμενικών αξιώσεων του καθολικισμού και την πάλη ανάμεσα σε Κράτος και Εκκλησία.24 Έτσι λοιπόν, κατά την πρώιμη περίοδο παγιώθηκε στην Ευρώπη ένα πολιτικό σύστημα όπου το κυρίαρχο κράτος ήταν το βασικό του στοιχείο, η εξέλιξη αυτή ήταν μείζονος σημασίας για τη σύγχρονη ιστορία. 17ος -18ος ΑΙΩΝΑΣ-ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ Οριστικό τέλος της μεσαιωνικής αντίληψης των Ευρωπαίων για τον κόσμο ετέθη κατά τον 17ο και 18ο αιώνα με τον Διαφωτισμό αλλά και με την πρόοδο της επιστήμης, ενώ παράλληλα τοποθετούνταν τα θεμέλια για την Νεότερη Ευρώπη του 19ου και 20ου αιώνα. Την περίοδο αυτή 2 2 Burns E.M., σελ.308 2 3 Ράπτης Κ., σελ. 182, 184, 186, 189-194 2 4 Burns E.M., σελ.282 8
- 9. της ''Πνευματικής Επανάστασης'' θα συναντήσουμε κορυφαίους διανοητές όπως τον Νεύτων, τον Καρτέσιο, τον Λοκ, τον Βάκων οι οποίοι έβαλαν τις βάσεις για την κατανόηση του σύμπαντος και των ουράνιων σωμάτων.25 Το πνευματικό κίνημα του Διαφωτισμού κατά τον 18ο αιώνα που είχε ως επίκεντρο τη Γαλλία κατάφερε να εξαπλωθεί σε ολόκληρη σχεδόν την Ευρώπη, κατάφερε και να εκδηλωθεί μετά από την πρόοδο της φιλοσοφίας και της επιστήμης του προηγούμενου αιώνα. Οι φιλόσοφοι της περιόδου πίστευαν στην οικονομική και πνευματική ελευθερία (ελεύθερη σκέψη-έκφραση), στην ισονομία, στην κοσμική εκπαίδευση αλλά και στην θρησκευτική ‘’ανεκτικότητα’’. Το κίνημα του Διαφωτισμού ήταν κατά κύριο λόγο ''εκφραστής'' των επιθυμιών, ανησυχιών αλλά και συμφερόντων της αστικής τάξης.26 Η τέχνη επηρεάστηκε και αυτή από τις πολιτικές, κοινωνικές και ιδεολογικές εξελίξεις της εποχής. Το κλασικό ιδεώδες ήταν αυτό που κυριαρχούσε, ενώ συνάμα δημιουργήθηκε και η κλασική μουσική.27 ΕΠΙΛΟΓΟΣ-ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Από τον 14ο έως τον 18ο αιώνα συντελέσθηκαν στην Ευρώπη εξελίξεις κοσμοϊστορικής σημασίας. Από την κρίση του ύστερου Μεσαίωνα μέχρι την Πνευματική Επανάσταση και τον Διαφωτισμό παρατηρούμε μεταβολές σε κοινωνικοπολιτικό, οικονομικό και θρησκευτικό επίπεδο, 2 5 Burns E.M.,σελ. 342, 344, 349, 351 2 6 Burns E.M., σελ. 356 2 7 Ράπτης Κ., σελ.219 9
- 10. οι οποίες καθόρισαν την σημερινή εικόνα της Ευρώπης. ΛΕΞΕΙΣ: 2310 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Αρβελέρ Ε. & Aymard M.(επιμ.), Οι Ευρωπαίοι, το. Α'-Β' , Αθήνα, Σαββάλας,2004 Ράπτης Κ., Γενική Ιστορία της Ευρώπης, τομ. Α', Πάτρα, ΕΑΠ, 1999 10
- 11. Bernstein S. & Milza P., Ιστορία της Ευρώπης, τομ. Α', Από τη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία στα ευρωπαϊκά κράτη, 5ος -18ος αιώνας, Εκδόσεις Αλεξάνδρεια, Αθήνα, 1997 Burns E.M., Ευρωπαϊκή Ιστορία – Ο Δυτικός Πολιτισμός: Νεότεροι χρόνοι, εκδ. Επίκεντρο, Θεσσαλονίκη, 2006 Cameron E., The European Reformation, Clarendon Press, Οξφόρδη, 1991 Holmes G. (επιμ.), The Oxford Illustrated History of Medieval Europe, Οξφόρδη, Oxford University Press, 2001 Le Goff J., Ο πολιτισμός της Μεσαιωνικής Δύσης, μτφ. Μπενβενίστε Ρ., εκδ. Βάνιας, Θεσσαλονίκη, 1991 Nicholas D., Η Εξέλιξη του Μεσαιωνικού κόσμου, Κοινωνία, Διακυβέρνηση και Σκέψη στην Ευρώπη 312- 1500, μτφ. Τζιαντζή Μ., εκδ. ΜΙΕΤ, Αθήνα, 2009 Kamen H., Πρώιμη Νεότερη Ευρωπαϊκή Ιστορία, εκδ. Μεταίχμιο, Αθήνα, 2002 Van Creveld M., The Rise and Decline of the state, Κέμπριτζ, Cambridge University Press, 1999 11