ºÝºÝߣ

ºÝºÝߣShare a Scribd company logo

2015 ongelijkheid terug van nooit weggeweest

•Download as PPTX, PDF•
•
Creathos bv
Creathos bv

Lezing gehouden in de Maand van de Filosofie, thema Ongelijkheid. Aan de hand van een historische bloemlezing van het filosofische gedachtegoed nadenken over fundamentele vragen over ongelijkheid

1 of 15
Download to read offline
Ongelijkheid Terug van nooit weggeweest Maand van de Filosofie Lezing gehouden door Saskia van der Werff voor Bibliotheek Kennemerwaard te Alkmaar 07-04-2014 8-4-2015 1
Denken over ongelijkheid Terug van nooit weggeweest Klassieke oudheid 350vC Aristoteles Middeleeuwen 398 Augustinus Reformatie 1615 Machiavelli 1651 Hobbes 1670 Spinoza Verlichting 1689 Locke 1748 Montesqieu 1755 Rousseau Moderne tijd 1835 Toqueville 1867 Marx Na-oorlogs 1958 Arendt 1988 Achterhuis 2013 Piketty Welke inzichten over ongelijkheid brengt het filosofische gedachtengoed voor ons huidige tijdperk? Maatschappelijke (on)gelijkheid Politieke (on)gelijkheid?
(On)Gelijk?
(On)gelijkheid elementen Maatstaf/Norm/Waarde Personen/Groep Relevant verschil Tussen Personen/Groepen bestaat een kenmerkend, relevant verschil. Door het verschil met de maatstaf/norm&waarde te vergelijken, waarderen we dit als gelijk of ongelijk. We bepalen of het verschil tussen wenselijke marges ligt en maken (on)gelijker, maatschappelijk of politiek. Deze Personen/Groepen zijn niet hetzelfde/identiek aan elkaar.
Ongelijkheid volgens Piketty/Franse econoom 1e Te vergelijken persoon/groep: Landen 2e Relevant verschil: kapitaal (=vermogen) 3e Maatstaf/Norm &Waarde: geen uitspraak
Klassieke oudheid 350vC Aristoteles Privé sfeer/Oikos Distributieve gelijkheid: ieder het zijne naar verdienste Een midden tussen een weinig en een te veel De ergste vorm van ongelijkheid is proberen ongelijke dingen gelijk te maken Rechtvaardigheid=ieder het zijne geven Publieke sfeer/polis Politieke gelijkheid  recht om deel te nemen aan beslissingen en bestuursambt Burgerdeugd: De kunst van het besturen en bestuurd worden (op toerbeurt als gelijken tussen gelijken) Doel van de polis is goed leven (leven in een onafhankelijk en volledig vervuld bestaan) Rechtvaardigheid=volgens de wet Gelijkheid= rechtvaardig heid
Gelijkheid= Naar God’s geest geschapen Aardse leven Alle dingen zijn als niet-gelijke dingen gemaakt, ze zijn veranderlijk Overwinnen hebzucht en lichamelijke verlangens Cupiditas: liefde voor de wereldse, vergankelijke dingen Eeuwige leven Menselijke geest is onveranderlijk, eeuwig, geschapen volgens God’s beeld Verlangen naar waarheid van God’s woord Caritas: liefde voor God; naastenliefde voor gelijk- geschapenen
Gelijkheid= Strijd van allen tegen allen Hartstochten In natuurstaat worden mensen geregeerd door hartstochten met verschillende behoeften In staatskundige ordening blijf de mens mens (onderhevig aan hartstochten) Mensen zijn zeer verschillend Rede Gelijkheid van meting; mathematische eenheid Gelijkheid van redenerende geest (mensen hebben gelijk vermogen tot redeneren)  volstrekt vrij denken Gelijke rechten: in staat van natuur zijn mensen gelijk, natuurlijk recht blijft bestaan Gelijkheid van interne machten van bestaan; interne kracht gericht op zelfbehoud en zelfbestaan Gelijkheid= politieke vrijheid en Virtu Gelijkheid= Redenerende geest
Natuurstaat Natuurwet regeert Belang bij ons welzijn en zelfbehoud Medeleven voor de ander Maatschappelijke staat Algemene wil regeert Eigendom begin van ongelijkheid Maatschappelijke ongelijkheid versterkt natuurlijke ongelijkheid Eigendom =toe-eigenen met arbeid Gelijkheid= Belastingheffing die verschil beperkt Mens heeft ongelijkheid over zichzelf gebracht
Klassensamenleving Klassen-specifieke normen en waarden Weg bewandelen die door geboorte is vastgelegd, geen strijd lotsbestemming aan te vechten Sympathie binnen klasse ; liefdadigheid buiten klasse Egalitaire samenleving Politieke vrijheid op het publieke terrein van het publieke gemeen, gevoel van trots Nivelleren gebaseerd op conformisme leidt tot onverschilligheid, afgunst en verdeeldheid Gekluisterde, niet denkende geest door algemene opvattingen grootste aantal GB: Welvaart gaat gepaard met pauperisme Strijd tussen kapitalisten en arbeiders VS: Liever gelijk in slavernij dan ongelijk in vrijheid
Privé ruimte Verscheidenheid, exclusieve toegang; elkaar liefhebben Publieke ruimte Politieke gelijkheid: pluraliteit van unieke mensen; bewonderen van elkaar Schaarste door mimetische begeerte Ongelijke verdeling van kapitaal Maatschappelijke gelijkheid: uniforme, conformerende massamens Maatschappelijke sfeer
Gelijkheidsbeginsel Universele verklaring rechten van de mens Overwegende, dat erkenning van de inherente waardigheid en van de gelijke en onvervreemdbare rechten van alle leden van de mensengemeenschap grondslag is voor de vrijheid, gerechtigheid en vrede in de wereld.' (eerste zin preambule 1948) Nederlandse grondwet Allen die zich in Nederland bevinden, worden in gelijke gevallen gelijk behandeld. Discriminatie wegens godsdienst, levensovertuiging, politieke gezindheid, ras, geslacht of op welke grond dan ook, is niet toegestaan (artikel 1) Maatschappelijke (on)gelijkheid Politieke (on)gelijkheid ?
Hoe zit het tegenwoordig met (on)gelijkheid? Verdienste? Mensenrechten?Fysieke behoeften? Rede? Eigendom? Gelijkwaardigheid? Begeertes? Herverdeling?
Literatuurlijst • Achterhuis, H. (1988) Het rijk van de schaarste; Van Thomas Hobbes tot Michel Foucault (Antwerpen: Veen Bosch&Keuning uitgevers 2003) • Arendt, H. (1958) The Human Condition vertaald in Vita Activa; De mens: bestaan en bestemming (Amsterdam: Boom 2004) • Arendt, H. (1963) On revolution vertaald in Over de revolutie (Amsterdam/Antwerpen: Atlas 2004) • Aristoteles Ethica Nicomachea, vertaald door Huppert&Poortman (Budel: Damon 2005) • Aristoteles Politika vertaald door Bremer&Kessels (Groningen: Historische uitgeverij) • Augustinus, A. (398) Confessiones vertaald in Belijdenissen (Amsterdam: Ambo Anthos uitgevers 2009) • Bregman, R. & Frederik, J. (2015) Waarom vuilnismannen meer verdienen dan bankiers (Stichting Maand van de Filosofie) • Hobbes, T. (1651) Leviathan, vertaald in het Nederlands (Amsterdam: Boom 2005) • Locke, J. (1689). Two treatises of government (London: Dent, Rutland 1924) • Machiavelli, N. (1615) Discorsi sopra la prima deca di Tito Livio vertaald in Discorsi; Gedachten over Staat en Politiek (Amsterdam: Ambo 2007) • Machiavelli, N. (1615) Il Principe vertaald in De heerser (Amsterdam: Athenaeum-Polak&Van Gennep 2004) • Montesquieu (1748) De l’esprit des loix vertaald in Over de geest van de wetten (Amsterdam: Boom 2006) • Piketty, T. (2013) Le capital du XXIe siècle vertaald in Kapitaal in de 21ste eeuw (Amsterdam: Bezige bij 2014) • Rousseau, J.J. (1755) Discours sur l’origine et les fondements de l’inégalité vertaald in Vertoog over de ongelijkheid (Amsterdam: Boom 2003) • Rousseau, J.J. (1762) Du contrat social ou Principes du droit politique, vertaald in Het maatschappelijk verdrag of Beginselen der staatsinrichting (Amsterdam: Boom 1995) • Spinoza, B. (1670) Tractatus Theologica-politicus vertaald in Theologisch-politiek traktaat (Amsterdam: Wereldbibliotheek 2010) • Spinoza, B. (1678) Ethica vertaald in Ethica (Amsterdam: Uitgeverij Bert Bakker 2004) • Tocqueville, A. de (1840) De la Démocratie en Amérique, Volumen II vertaald in Over de democratie in Amerika II (Breda: Papieren tijger 2007) • Tocqueville, A. de (1835) Sur le paupérisme, vertaald in Over het pauperisme, (Den Bosch: Voltaire 2007)
8-4-2015 15 SA S K I A V A N D E R W E R F F M A M S C F I LO S O O F B E R E N KO O G 8 0 1 8 2 2 B Z A L K M A A R 0 6 - 1 0 7 7 6 8 5 8 W W W. C R E AT H O S . N L I N F O @ C R E AT H O S . N L

More Related Content

2015 ongelijkheid terug van nooit weggeweest

  • 1. Ongelijkheid Terug van nooit weggeweest Maand van de Filosofie Lezing gehouden door Saskia van der Werff voor Bibliotheek Kennemerwaard te Alkmaar 07-04-2014 8-4-2015 1
  • 2. Denken over ongelijkheid Terug van nooit weggeweest Klassieke oudheid 350vC Aristoteles Middeleeuwen 398 Augustinus Reformatie 1615 Machiavelli 1651 Hobbes 1670 Spinoza Verlichting 1689 Locke 1748 Montesqieu 1755 Rousseau Moderne tijd 1835 Toqueville 1867 Marx Na-oorlogs 1958 Arendt 1988 Achterhuis 2013 Piketty Welke inzichten over ongelijkheid brengt het filosofische gedachtengoed voor ons huidige tijdperk? Maatschappelijke (on)gelijkheid Politieke (on)gelijkheid?
  • 4. (On)gelijkheid elementen Maatstaf/Norm/Waarde Personen/Groep Relevant verschil Tussen Personen/Groepen bestaat een kenmerkend, relevant verschil. Door het verschil met de maatstaf/norm&waarde te vergelijken, waarderen we dit als gelijk of ongelijk. We bepalen of het verschil tussen wenselijke marges ligt en maken (on)gelijker, maatschappelijk of politiek. Deze Personen/Groepen zijn niet hetzelfde/identiek aan elkaar.
  • 5. Ongelijkheid volgens Piketty/Franse econoom 1e Te vergelijken persoon/groep: Landen 2e Relevant verschil: kapitaal (=vermogen) 3e Maatstaf/Norm &Waarde: geen uitspraak
  • 6. Klassieke oudheid 350vC Aristoteles Privé sfeer/Oikos Distributieve gelijkheid: ieder het zijne naar verdienste Een midden tussen een weinig en een te veel De ergste vorm van ongelijkheid is proberen ongelijke dingen gelijk te maken Rechtvaardigheid=ieder het zijne geven Publieke sfeer/polis Politieke gelijkheid  recht om deel te nemen aan beslissingen en bestuursambt Burgerdeugd: De kunst van het besturen en bestuurd worden (op toerbeurt als gelijken tussen gelijken) Doel van de polis is goed leven (leven in een onafhankelijk en volledig vervuld bestaan) Rechtvaardigheid=volgens de wet Gelijkheid= rechtvaardig heid
  • 7. Gelijkheid= Naar God’s geest geschapen Aardse leven Alle dingen zijn als niet-gelijke dingen gemaakt, ze zijn veranderlijk Overwinnen hebzucht en lichamelijke verlangens Cupiditas: liefde voor de wereldse, vergankelijke dingen Eeuwige leven Menselijke geest is onveranderlijk, eeuwig, geschapen volgens God’s beeld Verlangen naar waarheid van God’s woord Caritas: liefde voor God; naastenliefde voor gelijk- geschapenen
  • 8. Gelijkheid= Strijd van allen tegen allen Hartstochten In natuurstaat worden mensen geregeerd door hartstochten met verschillende behoeften In staatskundige ordening blijf de mens mens (onderhevig aan hartstochten) Mensen zijn zeer verschillend Rede Gelijkheid van meting; mathematische eenheid Gelijkheid van redenerende geest (mensen hebben gelijk vermogen tot redeneren)  volstrekt vrij denken Gelijke rechten: in staat van natuur zijn mensen gelijk, natuurlijk recht blijft bestaan Gelijkheid van interne machten van bestaan; interne kracht gericht op zelfbehoud en zelfbestaan Gelijkheid= politieke vrijheid en Virtu Gelijkheid= Redenerende geest
  • 9. Natuurstaat Natuurwet regeert Belang bij ons welzijn en zelfbehoud Medeleven voor de ander Maatschappelijke staat Algemene wil regeert Eigendom begin van ongelijkheid Maatschappelijke ongelijkheid versterkt natuurlijke ongelijkheid Eigendom =toe-eigenen met arbeid Gelijkheid= Belastingheffing die verschil beperkt Mens heeft ongelijkheid over zichzelf gebracht
  • 10. Klassensamenleving Klassen-specifieke normen en waarden Weg bewandelen die door geboorte is vastgelegd, geen strijd lotsbestemming aan te vechten Sympathie binnen klasse ; liefdadigheid buiten klasse Egalitaire samenleving Politieke vrijheid op het publieke terrein van het publieke gemeen, gevoel van trots Nivelleren gebaseerd op conformisme leidt tot onverschilligheid, afgunst en verdeeldheid Gekluisterde, niet denkende geest door algemene opvattingen grootste aantal GB: Welvaart gaat gepaard met pauperisme Strijd tussen kapitalisten en arbeiders VS: Liever gelijk in slavernij dan ongelijk in vrijheid
  • 11. Privé ruimte Verscheidenheid, exclusieve toegang; elkaar liefhebben Publieke ruimte Politieke gelijkheid: pluraliteit van unieke mensen; bewonderen van elkaar Schaarste door mimetische begeerte Ongelijke verdeling van kapitaal Maatschappelijke gelijkheid: uniforme, conformerende massamens Maatschappelijke sfeer
  • 12. Gelijkheidsbeginsel Universele verklaring rechten van de mens Overwegende, dat erkenning van de inherente waardigheid en van de gelijke en onvervreemdbare rechten van alle leden van de mensengemeenschap grondslag is voor de vrijheid, gerechtigheid en vrede in de wereld.' (eerste zin preambule 1948) Nederlandse grondwet Allen die zich in Nederland bevinden, worden in gelijke gevallen gelijk behandeld. Discriminatie wegens godsdienst, levensovertuiging, politieke gezindheid, ras, geslacht of op welke grond dan ook, is niet toegestaan (artikel 1) Maatschappelijke (on)gelijkheid Politieke (on)gelijkheid ?
  • 13. Hoe zit het tegenwoordig met (on)gelijkheid? Verdienste? Mensenrechten?Fysieke behoeften? Rede? Eigendom? Gelijkwaardigheid? Begeertes? Herverdeling?
  • 14. Literatuurlijst • Achterhuis, H. (1988) Het rijk van de schaarste; Van Thomas Hobbes tot Michel Foucault (Antwerpen: Veen Bosch&Keuning uitgevers 2003) • Arendt, H. (1958) The Human Condition vertaald in Vita Activa; De mens: bestaan en bestemming (Amsterdam: Boom 2004) • Arendt, H. (1963) On revolution vertaald in Over de revolutie (Amsterdam/Antwerpen: Atlas 2004) • Aristoteles Ethica Nicomachea, vertaald door Huppert&Poortman (Budel: Damon 2005) • Aristoteles Politika vertaald door Bremer&Kessels (Groningen: Historische uitgeverij) • Augustinus, A. (398) Confessiones vertaald in Belijdenissen (Amsterdam: Ambo Anthos uitgevers 2009) • Bregman, R. & Frederik, J. (2015) Waarom vuilnismannen meer verdienen dan bankiers (Stichting Maand van de Filosofie) • Hobbes, T. (1651) Leviathan, vertaald in het Nederlands (Amsterdam: Boom 2005) • Locke, J. (1689). Two treatises of government (London: Dent, Rutland 1924) • Machiavelli, N. (1615) Discorsi sopra la prima deca di Tito Livio vertaald in Discorsi; Gedachten over Staat en Politiek (Amsterdam: Ambo 2007) • Machiavelli, N. (1615) Il Principe vertaald in De heerser (Amsterdam: Athenaeum-Polak&Van Gennep 2004) • Montesquieu (1748) De l’esprit des loix vertaald in Over de geest van de wetten (Amsterdam: Boom 2006) • Piketty, T. (2013) Le capital du XXIe siècle vertaald in Kapitaal in de 21ste eeuw (Amsterdam: Bezige bij 2014) • Rousseau, J.J. (1755) Discours sur l’origine et les fondements de l’inégalité vertaald in Vertoog over de ongelijkheid (Amsterdam: Boom 2003) • Rousseau, J.J. (1762) Du contrat social ou Principes du droit politique, vertaald in Het maatschappelijk verdrag of Beginselen der staatsinrichting (Amsterdam: Boom 1995) • Spinoza, B. (1670) Tractatus Theologica-politicus vertaald in Theologisch-politiek traktaat (Amsterdam: Wereldbibliotheek 2010) • Spinoza, B. (1678) Ethica vertaald in Ethica (Amsterdam: Uitgeverij Bert Bakker 2004) • Tocqueville, A. de (1840) De la Démocratie en Amérique, Volumen II vertaald in Over de democratie in Amerika II (Breda: Papieren tijger 2007) • Tocqueville, A. de (1835) Sur le paupérisme, vertaald in Over het pauperisme, (Den Bosch: Voltaire 2007)
  • 15. 8-4-2015 15 SA S K I A V A N D E R W E R F F M A M S C F I LO S O O F B E R E N KO O G 8 0 1 8 2 2 B Z A L K M A A R 0 6 - 1 0 7 7 6 8 5 8 W W W. C R E AT H O S . N L I N F O @ C R E AT H O S . N L