ݺߣ

ݺߣShare a Scribd company logo

эм лекц 2015-09-21

•
•
O
Oyun Myagmarsuren

lecture

1 of 169
Эм судлал М.Оюун АУ-ны доктор, дэд профессор
Латин хэлний цагаан толгой 24 үсэгтэй 1. Aa – a 2. Bb - б 3. Сс - “ц “ эсвэл – “к” 4. Dd - д 5. Ее - э 6. Ff - ф
7. Gg - гэ 8. Hh - х 9. Ii - и , й 10. Kk - к 11. Ll – л 12. Mm – м
13. Nn - n 14. Oo - o 15. Pp - п 16. Qq - к 17. Rr – р 18. Ss – “с “эсвэл “з”
19. Tt - т 20. Uu - у 21. Vv - в 22. Xx - “кс” эсвэл “гэ” 23. Yy – и 24. Zz – “з “эсвэл “ц”
Дуудлага Жнь: Oculus –окулус –нүд Gutta – гутта - дусал
Эмийн хэлбэрүүд Хатуу эмийн хэлбэрүүд Нунтгууд - pulveres / pulvis Шахмал - tabulettae / tabuletta Үрлүүд - pilulae / - pilula Бүрээстэй эмүүд – Зүйлс - species / species
Зөөлөн эмийн хэлбэрүүд  тосон түрхлэгүүд - unguenti / unguentum Өтгөн түрхлэгүүд - pastae / pasta Шингэн түрхлэгүүд - pilulae / - pilula Лаанууд – suppositoria/ suppsitorium Наалтуур - emplasptri / emplasptrum
Шингэн эмийн хэлбэрүүд Уусмалууд- solutiones /solutio Дуслууд - guttae / gutta Идээшмэл ба чанамалууд - infusi , decocti / infusum , decoctum
 Хандууд - extragta / extragtum Хандмалууд - tincturae / - tinctura Цийдмэгүүд - emulsi / emulsum Чихэрлэг шүүсүүд – sirupus / sirupus Холимог шингэнүүд - mixturae /mixtura
Өргөн хэрэглэдэг үгс- товчилсон Da Signa , denter signetur , DS- өг, тэмдэглэ олгогтун, тэмдэглэгтүн Da(dentur) tales doses numero D.t.d.n тунгийн ийм тоогоор олгогтун
Aqua destillata / aq destill - Нэрмэл ус  in ampullis / in ampl - ампулд Misce – Misceatur /M - холь, холивол зохино
Millilitrum / ml - Мл Ol-um / ol - Тос Recipe / Rp - Ав Seu / S -буюу
Verte / V - эргүүл Radix / rad - үндэс  in ampullis / in ampl - энгийн
 Ana / aa -Ижил хэмжээгээр Acidum / ac, acid -Хүчил -adde / add -Нэм ad usum internum /ad us int - Дотуур хэрэглэхийн тулд
• ad usum externum /ad us ext - Гадуур хэрэглэхийн тулд
• Misce, fiat massa pilularum / M.f.m. pil - хольж үрлийн цул үүсгээд
Анхааралтай, тэвчээртэй суралцаж байгаад баярлалаа!
Эмийн бодис гэж юу вэ ? Сайн тал Муу тал
эм лекц 2015-09-21
Битүү хошного
эм лекц 2015-09-21
Онгорхой тагнай сэтэрхий уруул
эм лекц 2015-09-21
эм лекц 2015-09-21
эм лекц 2015-09-21
Эм судлалын ШУ-ны талаарх ойлголт
Фармакология- эм судлал Pharmacon –эм Logos – сургаал гэсэн грек үгнээс үүсэлтэй Эм судлалын шинжлэх ухаан нь амьд бие махбодод эмийн бодис хэрхэн үйлчилж нөлөөлдгийг судлана. Эм судлал нь физиологи, биохимийн шинжлэх ухаан дээр суурилдаг.
Эм судлал бол эмнэлэг биологийн шинжлэх ухаан учир анагаах ухааны онол, практикын олон салбаруудтай холбоотой. Үүнд: Эм зүй- фармация, физиологи, биохими, микробиологитой шууд холбоотой. Эм зүйн – (фармация) ш/у нь эмийн хими, эмийн технологи, эмийн ургамал судлал гэсэн салбаруудтай.
Эм судлалын үндсэн зорилго Эм судлалын зорилго нь 1. Өвчин эмгэгийг эмчлэх ба урьдчилан сэргийлэхэд хэрэглэдэг эмүүдийн бүтэц, үйлчилгээ, тун хэмжээ, гаж нөлөө, хэрэглэх аргуудыг судална. 2. Эмчилгээний үр нөлөө сайтай эмүүдийг судлаж, эмчилгээний практикт хэрэглэх явдал .
Эм судлалын шинжлэх ухааны хөгжил Эм судлалын ш/у-ны хөгжил нь хүний нийгмийн хөгжилтэй шууд холбоотой. Хүмүүс өөрт тохиолдсон өвчин эмгэгийг анагаахын тулд янз бүрийн ургамал, амьтны гаралтай зүйлсийг хэрэглэж байсан. 1950 оныг эм судлалын шинжлэх ухааны их амжилтын үе гэж үздэг. Олон эмүүд шинээр гарсан.
Эм судлалын шинжлэх ухааны хөгжил Монгол улсад 1949 онд Улсын их сургуульд анх эм судлалын тэнхим байгуулагдсан. Энэ үед ЗХУ-аас уригдаж ирсэн мэргэжилтнүүд ажиллаж байгаад 1958 оноос (Д.Балдандорж) үндэсний мэргэжилтэн ажиллаж эхэлсэн. Одоо манай эм судлалын салбарт 30 гаруй эрдэмтэд ажиллаж, 140 орчим ном тохимол бичигджээ.
Эм судлал үндсэн 3 хэсгээс тогтоно. 1. Жор судлал 2. Ерөнхий эм судлал 3. Тусгай эм судлал
Эм судлалын ангилал Онолын фармакологи /хими-эм зүйн, мал эмнэлгийн, эмнэлэг биологийн/ Клиникийн фармакологи /өвчтэй хүнд эмийн бодис үйлчлэл/ Фармакотерапия –эмийн эмчилгээ
Эм судлалын ангилал Фитофармакологи-ургамалын өвчинг эмээр эмчлэх Фармакокинетика-фармако –эм, кинетика-хөдлөл. Эмийн бодисын шимэгдэлт, тархалт, өөрчлөгдөн хувирах ба ялгаралтыг судалдаг.
Эм судлалын ангилал Фармакодинамика /фармако-эм, динамик-хүч гэсэн үг/ Эмийн бодисын биологийн үр нөлөө, механизмыг судалдаг. Фармакогенетика / фармако-эм, генетика- удам зүй/ Бие махбод эмийн бодист хир мэдрэг байх. Энэ нь удам зүйгээс хир хамааралтайг судална
Фармакодинамика /фармако-эм, динамик-хүч гэсэн үг/ Эмийн бодисын биологийн үр нөлөө, механизмыг судалдаг. Фармакогенетика / фармако-эм, генетика- удам зүй/ Бие махбод эмийн бодист хир мэдрэг байх. Энэ нь удам зүйгээс хир хамааралтайг судална
Эм судлалын ангилал Хүүхдийн фармакологи – хүүхдийн бие махбодид эмийн бодис хэрхэн нөлөөлдгийг судална. Гериатрическая фармакологи – настангуудад эмийн бодис хэрхэн нөлөөлдгийг судална.
Эм судлалын ангилал Фармакопрофилактика / фармако-эм, профилактика-урьдчилан сэргийлэлт / Өвчнөөс урьдчилан сэргийлэхэд эм хэрэглэх тухай. Хронофармакологи.Хоногийн хэмнэлээс эмийн үйлдэл хэрхэн хамаардагийг судална.
Эмийн бодисыг бие махбодид оруулах арга замууд Хоол боловсруулах замаар Хоол боловсруулахаас бусад замаар оруулах
Эмийн бодисыг бие махбодид хоол боловсруулах замаар Уух  Хэлэн дор тавьж шимэх Шулуун гэдсээр хийх 12 гэдсэнд зондоор хийх
Эмийн бодисыг бие махбодид хоол боловсруулах замаар Уух  Хэлэн дор тавьж шимэх Шулуун гэдсээр хийх 12 гэдсэнд зондоор хийх
Уух арга  Хамгийн энгийн тохиромжтой арга. Энэ аргыг элбэг хэрэглэдэг.  Уусан эм шүлсний фермент, ходоодны шүүс, нойр булчирхайн ферментэд амархан задарна.  Уух тохиромжтой үе бол хоол идэхээс 20-30 минутын өмнө. Бас зарим эмийг хэрэглэх тусгай заалт байгаа.
Уух арга Эм ууссанаас 20-30 минутын дотор нарийн гэдсэнд хүрч очиж шимэгдэнэ. Эмийн бодис гэдсэнд шимэгдэх нь гэдэсний салст бүрхүүлийн бүтэц, үйл ажиллагааны бүрэн бүтэн байдал,  гэдсэн доторх агууламжийн хэмжээ болон чанараас  гэдэсний хөдөлгөөн, орчны Ph зэргээс хамаарна.
Уух арга  Эмийн бодис зөвхөн цусны урсгалд орсны дараа үйлчилгээгээ үзүүлнэ. Эм цуснаас эдэд очиж үйлдлээ үзүүлэхийг БИОХҮРТЭХҮЙ буюу биодоступность гэнэ. Эмийн бодисыг судсанд тарьж хэрэглэж байгаа үед биохүртэхүй 100 % байдаг.
Эмийн бодисыг хэлэн дор тавьж шимэх Шахмал, мөхлөг, дусал зэрэг эмийн хэлбэрийг хэлэн дор тавьж хэрэглэнэ. Сайн тал:  хоол боловсруулах замын шүүс ферментэд задрахгнүй, элгээр дамжихгүй
Эмийн бодисыг шулуун гэдсээр хэрэглэх  Хэрэглэсэн эмийн бодис шулуун гэдэсний салст бүрхэвчийг нэвтрэн шулуун гэдэсний венээр элгийг дамжихгүйгээр доод хөндийн венээр цусны их эргэлтэнд орно.  Эмийн үйлдэл 5-10 минутын дараа илэрнэ.
Эмийн бодисыг шулуун гэдсээр хэрэглэх Эмийг шулуун гэдэсээр лаа болон шингэн / клизм / байдлаар хэрэглэдэг.  Клизм 50-70мл, шингэнийг 37-38 хэм бүлээсгэж хэрэглэнэ.
Эмийн бодисыг шулуун гэдсээр хэрэглэх Сайн тал: Хоол боловсруулах замд задрахгүй Элэг хордохгүй Ухаангүй , бага насны хүүхдэдмхэрэглэж болно.
Эмийг зондоор 12 хуруу гэдсэнд хийх Зарим эмийн бодис энэ аргаар хэрэглэхэд маш түргэн үйлчилгээгээ үзүүлдэг сайн талтай. Жнь: Магнийн сульфатыг цөс хөөх зорилгоор энэ аргаар хэрэглэдэг.
Эмийн бодисыг бие махбодид хоол боловсруулах бус замаар хэрэглэх Тарих  Амьсгалын замаар оруулах Түрхэх Цацах Угаах гм
Тарих арга Судсанд Булчинд Арьсан дорх Арьсан дотор Цээжний хөндийд
Тарих арга Судсанд тарьсан эмийн бодис нь маш хурдан зүрх тархинд очдог . Иймд хүчтэй, цочроох эмийн бодисыг шингэлж хийнэ. Шингэлэхдээ: 0,9% NaCI (физиологийн уусмал)-аас 10- 20мл, маш удаан тарина. 1 минутан -2- 4 мл орохоор.
Тарих арга Булчинд тарьсан эмийн бодис 5-10 минутанд үйлчилнэ. Рентген тодотгогч бодис болон хавдрын эсрэг бодисыг артерийн судсанд хийдэг.
Тарих арга Булчинд тарьсан эмийн бодис 5-10 минутанд үйлчилнэ. Рентген тодотгогч бодис болон хавдрын эсрэг бодисыг артерийн судсанд хийдэг.
Амьсгалын замаар хийх арга Хий хэлбэрээр ба дэгдэмхий шингэнийг хэрэглэнэ. Шингэн эмийг аэрозоль – АЗ руу шүрших Рентген тодотгогч бодис болон хавдрын эсрэг бодисыг артерийн судсанд хийдэг.
Эмийн бодис бие махбодоос гадагшлах замуудаар Бөөрөөр ХБЗ-аар ялгарах  Арьсаар Амьсгалын замаар Хөхний сүүгээр тус тус ялгарна.
Эмийн бодисийн үйлдэл Эмийн бодис ба биемахбодийн харилцан үйлчлэл түүний үр дүн нь эмийн бүтэц, ш/ ч, хэрэглэж байгаа арга, тун хэмжээ, өвчтний биеийн байдлаас хамаарна.
Эмийн бодисийн үйлдлийн үндсэн хэлбэрүүд Эмийн үйлдлийг дараах хэлбэрүүдэд хуваадаг. Хэсэг газрын Ерөнхий Сонгомол Гаж үйлдэл Рефлексийн Эргэх ба эргэхгүй үйлдэл
Хэсэг газрын үйлдэл Эд эрхтэнд эмийн бодис хүрэлцэнэ, цусанд шимэгдэхгүй. Нүдэнд эм дусаах, шарх цэвэрлэх гм.
Ерөнхий үйлдэл Эмийн бодис цусанд шимэгдсэнийхээ дараа үзүүлж буй үйлдэлийг ерөнхий үйлдэл гэнэ.
Рефлексийн үйлдэл Эмийн бодис эд эрхтэнд байгаа рецепторуудад нөлөөлж, уг рецепторын төв болон гүйцэтгэх эрхтэнд эмийн үйлдэл
Сонгомол үйлдэл Зарим эмийн зүйл зөвхөн өвөрмөгц тодорхой рецепторт нөлөөлж үйлдэл үзүүлнэ. Жнь: зүрхний гликозид зөвхөн зүрхний булчингийн агшилтыг сайжруулна харин өөр булчинд нөлөөлөхгүй.
Гаж үйлдэл Эмчилгээнийн зорилгод нийцээгүй үйлдэл илрэхийг гаж үйлдэл гэнэ. Жнь : хлоралгидратыг хэрэглэхэд өвчтөн унтана. Энэ үйлдэл нь нойрсуулах гол үйлдэл. Харин дотор муухайрах, бөөлжих, ходоод хорсох зэрэг шинж илэрч байвал энэ нь гаж үйлдэл болно.
Эргэх үйлдэл Эмийн бодисын нөлөөгөөр гарсан үйлдэл тодорхой хугацааны дараа ул мөргүй алга болж хэвийн байдалдаа орохыг хэлнэ. Жнь: Наркозын бодис
Эргэхгүй үйлдэл Эмийн үйлдэл арилахгүй үлдэхийг хэлнэ. Жнь: Нуруу нугасанд мэдээ алдах эмийн бодисыг их тунгаар хийсний дараа саа үүсэх.
Эмийн тун ба концентраци  Биемахбодид жин, эзэлхүүн, үйлдлийн нэгжээр /ЕД/-ээр хэмжиж оруулах эмийн бодисын нэгжийг эмийн тун гэнэ. Эмийн тунгаас олон зүйл хамаарна. Үүнд:  эмийн үйлдлийн хүч  үйлдлийн үргэлжлэх хугацаа  Үйлдлийн шинж хамаарна.
Эмийн тун  Эмийн тунг бие махбодид үзүүлэх үйлдлийн хүчээр 3 хуваадаг. 1. Эмчилгээний тун 2. Хордуулах тун 3. Үхлийн тун
Эмчилгээний тун  Бие махбодид эмчилгээний зайлшгүй үр нөлөө үзүүлж чадах эмийн бодисын хэмжээг эмчилгээний тун гэнэ. Дотор нь : 1. Бага тун 2. Дунд / стандарт / тун 3. Дээд тун гэж 3 ангилна.
Эмчилгээний тун 1. Эмийн эмчилгээний үр нөлөөг үзүүлж байгаа хамгийн бага хэмжээг бага тун гэнэ. 2. Дунд / стандарт / тун –эмийн тогтмол хэрэглэх тун бөгөөд үйлдлийн чадлаар эмчилгээний үр нөлөө үзүүлэх дундаж тун болно. 3. Дээд тун –зайлшгүй шаардлагатай үед дундаж тунг нэмэгдүүлэх хэмжээ юм. Үүнээс ихэсвэл эмийн үйлдлийн чадал буурч хордлого илрэнэ.
Эмчилгээний тун  Нэг удаагийн тун  Хоногийн тун гэж бас ангилдаг.Жнь: антибиотикт Нэг удаагийн тун 250мг, 500мг уухаар ампициллин уухаар / насанд хүрэгсэд, 10 дээш насны хүүхдэд 500мг, 4-10 насны хүүхдэд 250мг, 4-с 0,125мг/ 2-оос доош насны хүүхдэд 20мг/кг –хоногийн тун Хоногийн тун 4-8 цагаар уухаар бодож өгнө.
Хордуулах тун Эмийн бодисын тунг хэт ихэсгэхэд эмийн үйлдэл сулардаг. Энэ нь хордож байгаагийн шинж .
Үхлийн тун Эмийн үхлийн тунг амьтад дээр туршиж тодорхойлдог. Шинэ эмийн бодис гарахад заавал хир зэрэг хортой болохыг тогтооно. LD50 – туршлагын амьтны 50% нь үхүүлэх тун LD100– туршлагын амьтны 100% нь үхүүлэх тун
Эмийн тун Эмийн тунг  Жингийн нэгж – г, мг  Эзэлхүүний нэгж - мл, дусал  Үйлдлийн нэгж - ЕД --ээр тугнана.
Эмийн эмчилгээний үндсэн хэлбэрүүд Эмийн эмчилгээний 4 үндсэн хэлбэр байдаг. 1. Шалтгааны эсрэг эмчилгээ 2. Эмгэг жамын эмчилгээ 3. Шинж тэмдэгийн эмчилгээ 4. Нөхөн сэлбэх эмчилгээ
Төв мэдрэлийн системд нөлөөлөх эмийн бодис 1.Наркозын бодис 2.Нойрсуулах эмийн бодис 3.Таталдааны эсрэг эмийн бодис 4.Сэтгэц-д нөлөөлөх эмийн бодис
Наркозын бодис Наркоз гэдэг нь эргэж хэвийн байдалдаа эргэж орох чадвартайгаар ТМС түр зуур дарангулалд орж булчин суларч, ухаан санаа, мэдрэхүй ба рефлексийн урвал алдагдахыг хэлнэ. Энэ үед дотор эрхтэн, вегетатив мэдрэлийн төвүүдийн үйл ажиллагаа хэвийн байна.
Наркозын бодис Наркозын байдалд бие махбодыг оруулах чадвартай бодисуудыг наркозын бодис гэнэ. Наркозын бодис нь ТМС-ийн нейрон хоорондын сэрэл дамжилтыг дарангуйлдаг.
Наркозын бодис Наркоз хэд хэдэн үе шаттай явагдана. 1. Мансуурлын үе 2. Хөөрлийн үе 3. Гүн наркозын үе 4. Агональ үе 5. Наркоз тайлагдах үе
Наркозын бодисын ангилал 1. Амьсгалын замаар хэрэглэдэг наркозын бодис 2. Амьсгалын бус замаар хэрэглэдэг наркозын бодис 1. АЗ-аар дэгдэмхий шингэн буюу хийн бодисыг хэрэглэнэ. /Диэтилийн эфир, закись азот/ Амьсгалаар орсон наркозын бодис уушгины альвеол хүрч тэндээс диффузын замаар цусанд орно.
Наркозын бодисын ангилал 2. АБЗ-аар наркозын бодисуудыг судсанд эсвэл шулуун гэдсээр хэрэглэнэ. Судсаар хэрэглэх наркаозын бодисыг үйлдлээр нь 3 хуваана. Богино 15 минут Дунд 20-25 минут Урт хугацааны 60 минут
Төв мэдрэлийн системд нөлөөлөх эмийн бодис 1.Наркозын бодис 2.Нойрсуулах эмийн бодис 3.Таталдааны эсрэг эмийн бодис 4.Сэтгэц-д нөлөөлөх эмийн бодис
Нойрсуулах эмийн бодис Их тархины гадаргад үүсэж, аажим тархдаг түгээмэл саатлын процессыг НОЙР гэнэ.
Нойрсуулах эмийн бодис Их тархины гадаргыг түгээмэл сааталд оруулж, физиологийн нойртой адил нойр үүсгэдэг эмийн зүйлийг НОЙРСУУЛАХ ЭМ гэнэ. Нойрсуулах эм ТМС-ийн янз бүрийн хэсгүүдийн нейрон хоорондын синапсаар дамжих сэрлийг саатуулснаар нойрсох үйлдэл гарна.
Нойрсуулах эмийн бодис Нойрсуулах эм  бага тунгаар тайвшруулах  эмчилгээний тунгаар нойрсуулах  их тунгаар таталдааны эсрэг мөн наркозын үйлдэл үзүүлнэ.
Нойрсуулах эмийн бодис Нойрсуулах эмүүд: 1. Фенобарбитал / люминал / 2. Хлоралгидрат
Нойрсуулах эмийн бодис Нойрсуулах эм 6- 8 цаг унтуулах ёстой. Нойрсуулах эмийг УНТАХААС 20- 30 минутын өмнө уулгана. Анхаарах !!!! 1 x3 = !! Жолооч ! Унтах боломжийг хангах хэрэгтэй
Төв мэдрэлийн системд нөлөөлөх эмийн бодис 1.Наркозын бодис 2.Нойрсуулах эмийн бодис 3.Таталдааны эсрэг эмийн бодис 4.Сэтгэц-д нөлөөлөх эмийн бодис
Таталдааны эсрэг эмийн бодис Таталдах шинж тэмдгийг намдаах үйлдэлтэй эмүүдийг - Таталдааны эсрэг эмийн бодис гэнэ. Таталт бол ерөнхий шинж. Хордлого, татран, эпилепси, тархи- тархины хальсны үрэвсэлт өвчнүүдийн үед илэрдэг.
Таталдааны эсрэг эмийн бодис Таталдах шинж тэмдэг.
Таталдааны эсрэг эмийн бодис Таталтыг намдаахын тулд ТМС-г дарангуйлах үйлдэлтэй эмүүдийг хэрэглэнэ. Эмийг 3 ангилна. 1. Таталдах шинж тэмгийн эсрэг эм 2. Эпилепсийн эсрэг эм /үе үе татаж унадаг Мэд.өвчин/ 3. Паркинсоны эсрэг эм / булчингийн тонус огцом ихсэх, өөрийн мэдэлгүй байнга салганах, хөдөлгөөн багасах зэрэг ш/т илэрдэг /
Таталдааны эсрэг эмийн бодис 1. Фенобарбитал / люминал / 2. Хлоралгидрат 3. Диазепам 4. Магнийн сульфат 5. ГОМК –оксибутрат натри
Төв мэдрэлийн системд нөлөөлөх эмийн бодис 1.Наркозын бодис 2.Нойрсуулах эмийн бодис 3.Таталдааны эсрэг эмийн бодис 4.Сэтгэц-д нөлөөлөх эмийн бодис
Сэтгэц-д нөлөөлөх эмийн бодис Энэ бүлгийн эмүүдийг 3 чиглэлээр хэрэглэнэ. 1. Хүний сэтгэцийн үйл ажиллагаа өөрчлөгдөхөд 2. Айх, сэтгэл зовох, тайван биш болох зэрэг шинж бүхий неврозын үед 3. Сэтгэцийн үйл ажиллагааг сэргээх идэвхжүүлэх зорилгоор тус тус хэрэглэнэ.
Сэтгэц-д нөлөөлөх эмийн бодис Сэтгэц-д нөлөөлөх эмүүдийн үйлдлийн механизмыг бүрэн тайлбарлагдаагүй. Эмүүдийг 2 хуваана. 1. Сэтгэцийн ү.а-г тайвшруулах 2. Сэтгэцийн ү.а-г сэргээх
Сэтгэцийн ү.а-г тайвшруулах Энэ бүлгийн эмүүд тархины саатлын процессыг ихэсгэх сэрлийн процессыг багасгах замаар ТМС-ийн үйл ажиллагааг тохируулна.  натрийн бромид  Калийн бромид  бамбайн бэлдмэл
Сэтгэцийн ү.а-г тайвшруулах Энэ бүлгийн эм: валокордин  Аминазин  дроперидол  седуксен
Сэтгэцийн ү.а-г сэргээх ТМС –ийг идэвхжүүлдэг эмийн зүйлийг сэтгэц сэргээх эм гэнэ.  Сэтгэл санааг өндөр болгох  Сэтгэл хөдлөлийг идэвхжүүлэх  Гадны цочролыг хүлээж авах идэвхийг нэмэгдүүлэх биеийн алжаалыг багасгах үйлдэл үзүүлнэ.
Өвдөлт намдаах эм Өвдөлт нь янз бүрийн эмгэгийн үед дагалдах шинж тэмдэг юм. Амь насанд аюултай цочрол болохыг мэдээлж байгаа дохио юм. Их өвдөлтөөс болж өвдөлтийн шокод орж үхэлд хүрэх эрсдэл байдаг.
Өвдөлт намдаах эм Өвдөлт намдаах эм нь өвдөлтийн сэрлийг сонгомлоор намдаадаг бөгөөд ухаан санаа, бусад мэдрэхүйд нөлөөлөхгүй.
Өвдөлт намдаах эм Өвдөлт намдаах эмүүдийг 3 хуваадаг. 1. Наркозын үйлдэлтэй өвдөлт намдаах эм 2. Наркозын бус үйлдэлтэй өвдөлт намдаах эм 3. Хавсарсан үйлдлийн механизмтай / Опийн ба опийн бус үйлдэлтэй/ өвдөлт намдаах эм
Наркозын үйлдэлтэй өвдөлт намдаах эм 1.Морфин 2.Промедол 3.Налорфин
Наркозын бус үйлдэлтэй өвдөлт намдаах эм Өвдөлт намдаана. Халуун бууруулна Үрэвслийн эсрэг үйлдэл үзүүлнэ. 1.Амидопирин 2.Анальгин 3.Парацетамол 4.Индометацин
Наркозын бус үйлдэлтэй өвдөлт намдаах эм Өвдөлт намдаана. Халуун бууруулна Үрэвслийн эсрэг гэсэн 3 үйлдэл үзүүлнэ. 1.Амидопирин 5. Ибупрофен 2.Анальгин 3.Парацетамол 4.Индометацин
Амьсгалын эрхтний үйл ажиллагаанд нөлөөлөх эмийн зүйл Эдгээр эмийг 5 бүлэгт хуваана. 1. Амьсгал сэргээх 2. Ханиалга дарах 3. Цэр ховхлох 4. Бронхын багтраа өвчинд хэрэглэх эм 5. Уушгины хаванд хэрэглэх эм
Амьсгалын төвийг шууд идэхжүүлдэг эмийг үйлдлээр 3 хуваана 1) Амьсгалын төвийг шууд идэхжүүлдэг эм /кофеин / 2) Рефлексийн замаар идэхжүүлдэг эм /лобелин / 3) Давхар үйлдэлтэй эм / кордиамин /
Ханиалга дарах Ханиалгын төвийг дарангуйлж ханиалга намдаах үйлдэлтэй /кофеин / АДЗ-ын салст бүрхүүлийг мэдээгүйжүүлж ханиалга дарах / либексин / гэсэн эм хэрэглэдэг.
Цэр ховхлох Цэр ховхлох эм нь гуурсан хоолойн булчирхайнаас ялгардаг цэр салстын ялгаралтыг хөнгөвчлөх үйлчилгээтэй байна.
Цэр ховхлох Цэр ховхлох эмийг 2 хуваана. 1. Рефлексийн үйлдэлтэй эм 2. Шууд үйлдэлтэй эм
Цэр ховхлох - Рефлексийн үйлдэлтэй эм Эмийг ууж хэрэглэхэд ходоодны салст цочирч бронхын булчин агшиж, булчирхайн шүүрэл ихсэн, цэр шингэрч ханиахад амархан амархан ховхорно. / тарваган шийр /
Цэр ховхлох - Шууд үйлдэлтэй эм Энэ бүлгийн эм нь бронхын салстад шууд нөлөөлж, булчирхайн шүүрэл ихсэн цэрийг шингэлнэ. /Калийн иодид, читамон, чигатуссин, бромгексин /
Бронхын багтраа өвчинд хэрэглэх эм Гуурсан хоолойн багтраа – бронхиольная астма нь ? Харшил Агших Амьсгал давчдах
Бронхын багтраа өвчинд хэрэглэх эм Гуурсан хоолойн өргөсгөх -салбутамол Харшлын болон үрэвслийн эсрэг – гуурсан хоолойн булчинг сулруулах --- эуфиллин
Уушгины хаванд хэрэглэх эм Уушгины хаван нь зүрх судасны өвчин, элэг бөөрний эмгэг, тархины хавангийн үед үүсдэг. Иймд үндсэн өвчинг эмчилж, дараа нь шээс хөөх болон хүчилтөрөгч эмчилгээг хийнэ.
Зүрх судасны системд нөлөөлөх эмийн зүйл Зүрхний үйл ажиллагааны эмгэг, судасны тонусын өөрчлөлтийн үед цусны эргэлтийг хэвийн болгох зорилгоор хэрэглэдэг эмийн зүйлийг ЗС –ны системд нөлөөлөх эмийн зүйл гэнэ.
Зүрхний гликозид  Ургамлын гаралтай агликон, гликон гэсэн 2 хэсгээс тогтсон зүрхэнд сонгомол нөлөө үзүүлдэг, азот агуулаагүй органик нэгдлийг ЗГл гэнэ. Хэрэглэх заалт:  Зүрхний цочмог дутагдал (коргликон, строфантин)  Зүрхний архаг дутагдал (дигоксин,дигитоксин)  Зүрхний өвчтэй жирэмсэн эхчүүдийн төрөлтийн үед урьдчилан сэргийлэх зорилгоор хэрэглэнэ.
Зүрхний гликозидын цээрлэлт  Илэрхий брадикарди  Зүрхний шигдээс  Гипокалиеми  Цочмог халдварт миокардит  Зүрхний бахын өвчин хөдлөл
Зүрхний дутлын үед ЗГл-ыг хэрэглэхэд:  зүрхний агшилт хүчтэй болно Минутанд гарах цусны хэмжээ ихсэнэ Ингэснээр венийн зогсонги байдлыг багасгана АД буурч Хаван багасна Захын судасны цусан хангамж сайжирч эд эсийн О2-ийн хангамж сайжирна. Амьсгал давхцах шинж арилна. Дотор эрхтний ү/а сайжирна. Ерөнхий цусан хангамж сайжирснаар зүрхний цусан хангамж сайжирна.
эм лекц 2015-09-21
эм лекц 2015-09-21
эм лекц 2015-09-21
эм лекц 2015-09-21
эм лекц 2015-09-21
эм лекц 2015-09-21
эм лекц 2015-09-21
эм лекц 2015-09-21
эм лекц 2015-09-21
эм лекц 2015-09-21
эм лекц 2015-09-21
эм лекц 2015-09-21
эм лекц 2015-09-21
эм лекц 2015-09-21
эм лекц 2015-09-21
эм лекц 2015-09-21
эм лекц 2015-09-21
эм лекц 2015-09-21
эм лекц 2015-09-21
эм лекц 2015-09-21
эм лекц 2015-09-21
эм лекц 2015-09-21
эм лекц 2015-09-21
эм лекц 2015-09-21
эм лекц 2015-09-21
эм лекц 2015-09-21
эм лекц 2015-09-21
эм лекц 2015-09-21
эм лекц 2015-09-21
эм лекц 2015-09-21
эм лекц 2015-09-21
эм лекц 2015-09-21
эм лекц 2015-09-21
эм лекц 2015-09-21
эм лекц 2015-09-21
эм лекц 2015-09-21
эм лекц 2015-09-21
эм лекц 2015-09-21
эм лекц 2015-09-21
эм лекц 2015-09-21
эм лекц 2015-09-21
эм лекц 2015-09-21
эм лекц 2015-09-21
эм лекц 2015-09-21
эм лекц 2015-09-21
эм лекц 2015-09-21
эм лекц 2015-09-21
эм лекц 2015-09-21
эм лекц 2015-09-21
эм лекц 2015-09-21
эм лекц 2015-09-21

More Related Content

эм лекц 2015-09-21

  • 2. Латин хэлний цагаан толгой 24 үсэгтэй 1. Aa – a 2. Bb - б 3. Сс - “ц “ эсвэл – “к” 4. Dd - д 5. Ее - э 6. Ff - ф
  • 3. 7. Gg - гэ 8. Hh - х 9. Ii - и , й 10. Kk - к 11. Ll – л 12. Mm – м
  • 4. 13. Nn - n 14. Oo - o 15. Pp - п 16. Qq - к 17. Rr – р 18. Ss – “с “эсвэл “з”
  • 5. 19. Tt - т 20. Uu - у 21. Vv - в 22. Xx - “кс” эсвэл “гэ” 23. Yy – и 24. Zz – “з “эсвэл “ц”
  • 7. Эмийн хэлбэрүүд Хатуу эмийн хэлбэрүүд Нунтгууд - pulveres / pulvis Шахмал - tabulettae / tabuletta Үрлүүд - pilulae / - pilula Бүрээстэй эмүүд – Зүйлс - species / species
  • 8. Зөөлөн эмийн хэлбэрүүд  тосон түрхлэгүүд - unguenti / unguentum Өтгөн түрхлэгүүд - pastae / pasta Шингэн түрхлэгүүд - pilulae / - pilula Лаанууд – suppositoria/ suppsitorium Наалтуур - emplasptri / emplasptrum
  • 9. Шингэн эмийн хэлбэрүүд Уусмалууд- solutiones /solutio Дуслууд - guttae / gutta Идээшмэл ба чанамалууд - infusi , decocti / infusum , decoctum
  • 10.  Хандууд - extragta / extragtum Хандмалууд - tincturae / - tinctura Цийдмэгүүд - emulsi / emulsum Чихэрлэг шүүсүүд – sirupus / sirupus Холимог шингэнүүд - mixturae /mixtura
  • 11. Өргөн хэрэглэдэг үгс- товчилсон Da Signa , denter signetur , DS- өг, тэмдэглэ олгогтун, тэмдэглэгтүн Da(dentur) tales doses numero D.t.d.n тунгийн ийм тоогоор олгогтун
  • 12. Aqua destillata / aq destill - Нэрмэл ус  in ampullis / in ampl - ампулд Misce – Misceatur /M - холь, холивол зохино
  • 13. Millilitrum / ml - Мл Ol-um / ol - Тос Recipe / Rp - Ав Seu / S -буюу
  • 14. Verte / V - эргүүл Radix / rad - үндэс  in ampullis / in ampl - энгийн
  • 15.  Ana / aa -Ижил хэмжээгээр Acidum / ac, acid -Хүчил -adde / add -Нэм ad usum internum /ad us int - Дотуур хэрэглэхийн тулд
  • 16. • ad usum externum /ad us ext - Гадуур хэрэглэхийн тулд
  • 17. • Misce, fiat massa pilularum / M.f.m. pil - хольж үрлийн цул үүсгээд
  • 19. Эмийн бодис гэж юу вэ ? Сайн тал Муу тал
  • 27. Эм судлалын ШУ-ны талаарх ойлголт
  • 28. Фармакология- эм судлал Pharmacon –эм Logos – сургаал гэсэн грек үгнээс үүсэлтэй Эм судлалын шинжлэх ухаан нь амьд бие махбодод эмийн бодис хэрхэн үйлчилж нөлөөлдгийг судлана. Эм судлал нь физиологи, биохимийн шинжлэх ухаан дээр суурилдаг.
  • 29. Эм судлал бол эмнэлэг биологийн шинжлэх ухаан учир анагаах ухааны онол, практикын олон салбаруудтай холбоотой. Үүнд: Эм зүй- фармация, физиологи, биохими, микробиологитой шууд холбоотой. Эм зүйн – (фармация) ш/у нь эмийн хими, эмийн технологи, эмийн ургамал судлал гэсэн салбаруудтай.
  • 30. Эм судлалын үндсэн зорилго Эм судлалын зорилго нь 1. Өвчин эмгэгийг эмчлэх ба урьдчилан сэргийлэхэд хэрэглэдэг эмүүдийн бүтэц, үйлчилгээ, тун хэмжээ, гаж нөлөө, хэрэглэх аргуудыг судална. 2. Эмчилгээний үр нөлөө сайтай эмүүдийг судлаж, эмчилгээний практикт хэрэглэх явдал .
  • 31. Эм судлалын шинжлэх ухааны хөгжил Эм судлалын ш/у-ны хөгжил нь хүний нийгмийн хөгжилтэй шууд холбоотой. Хүмүүс өөрт тохиолдсон өвчин эмгэгийг анагаахын тулд янз бүрийн ургамал, амьтны гаралтай зүйлсийг хэрэглэж байсан. 1950 оныг эм судлалын шинжлэх ухааны их амжилтын үе гэж үздэг. Олон эмүүд шинээр гарсан.
  • 32. Эм судлалын шинжлэх ухааны хөгжил Монгол улсад 1949 онд Улсын их сургуульд анх эм судлалын тэнхим байгуулагдсан. Энэ үед ЗХУ-аас уригдаж ирсэн мэргэжилтнүүд ажиллаж байгаад 1958 оноос (Д.Балдандорж) үндэсний мэргэжилтэн ажиллаж эхэлсэн. Одоо манай эм судлалын салбарт 30 гаруй эрдэмтэд ажиллаж, 140 орчим ном тохимол бичигджээ.
  • 33. Эм судлал үндсэн 3 хэсгээс тогтоно. 1. Жор судлал 2. Ерөнхий эм судлал 3. Тусгай эм судлал
  • 34. Эм судлалын ангилал Онолын фармакологи /хими-эм зүйн, мал эмнэлгийн, эмнэлэг биологийн/ Клиникийн фармакологи /өвчтэй хүнд эмийн бодис үйлчлэл/ Фармакотерапия –эмийн эмчилгээ
  • 35. Эм судлалын ангилал Фитофармакологи-ургамалын өвчинг эмээр эмчлэх Фармакокинетика-фармако –эм, кинетика-хөдлөл. Эмийн бодисын шимэгдэлт, тархалт, өөрчлөгдөн хувирах ба ялгаралтыг судалдаг.
  • 36. Эм судлалын ангилал Фармакодинамика /фармако-эм, динамик-хүч гэсэн үг/ Эмийн бодисын биологийн үр нөлөө, механизмыг судалдаг. Фармакогенетика / фармако-эм, генетика- удам зүй/ Бие махбод эмийн бодист хир мэдрэг байх. Энэ нь удам зүйгээс хир хамааралтайг судална
  • 37. Фармакодинамика /фармако-эм, динамик-хүч гэсэн үг/ Эмийн бодисын биологийн үр нөлөө, механизмыг судалдаг. Фармакогенетика / фармако-эм, генетика- удам зүй/ Бие махбод эмийн бодист хир мэдрэг байх. Энэ нь удам зүйгээс хир хамааралтайг судална
  • 38. Эм судлалын ангилал Хүүхдийн фармакологи – хүүхдийн бие махбодид эмийн бодис хэрхэн нөлөөлдгийг судална. Гериатрическая фармакологи – настангуудад эмийн бодис хэрхэн нөлөөлдгийг судална.
  • 39. Эм судлалын ангилал Фармакопрофилактика / фармако-эм, профилактика-урьдчилан сэргийлэлт / Өвчнөөс урьдчилан сэргийлэхэд эм хэрэглэх тухай. Хронофармакологи.Хоногийн хэмнэлээс эмийн үйлдэл хэрхэн хамаардагийг судална.
  • 40. Эмийн бодисыг бие махбодид оруулах арга замууд Хоол боловсруулах замаар Хоол боловсруулахаас бусад замаар оруулах
  • 41. Эмийн бодисыг бие махбодид хоол боловсруулах замаар Уух  Хэлэн дор тавьж шимэх Шулуун гэдсээр хийх 12 гэдсэнд зондоор хийх
  • 42. Эмийн бодисыг бие махбодид хоол боловсруулах замаар Уух  Хэлэн дор тавьж шимэх Шулуун гэдсээр хийх 12 гэдсэнд зондоор хийх
  • 43. Уух арга  Хамгийн энгийн тохиромжтой арга. Энэ аргыг элбэг хэрэглэдэг.  Уусан эм шүлсний фермент, ходоодны шүүс, нойр булчирхайн ферментэд амархан задарна.  Уух тохиромжтой үе бол хоол идэхээс 20-30 минутын өмнө. Бас зарим эмийг хэрэглэх тусгай заалт байгаа.
  • 44. Уух арга Эм ууссанаас 20-30 минутын дотор нарийн гэдсэнд хүрч очиж шимэгдэнэ. Эмийн бодис гэдсэнд шимэгдэх нь гэдэсний салст бүрхүүлийн бүтэц, үйл ажиллагааны бүрэн бүтэн байдал,  гэдсэн доторх агууламжийн хэмжээ болон чанараас  гэдэсний хөдөлгөөн, орчны Ph зэргээс хамаарна.
  • 45. Уух арга  Эмийн бодис зөвхөн цусны урсгалд орсны дараа үйлчилгээгээ үзүүлнэ. Эм цуснаас эдэд очиж үйлдлээ үзүүлэхийг БИОХҮРТЭХҮЙ буюу биодоступность гэнэ. Эмийн бодисыг судсанд тарьж хэрэглэж байгаа үед биохүртэхүй 100 % байдаг.
  • 46. Эмийн бодисыг хэлэн дор тавьж шимэх Шахмал, мөхлөг, дусал зэрэг эмийн хэлбэрийг хэлэн дор тавьж хэрэглэнэ. Сайн тал:  хоол боловсруулах замын шүүс ферментэд задрахгнүй, элгээр дамжихгүй
  • 47. Эмийн бодисыг шулуун гэдсээр хэрэглэх  Хэрэглэсэн эмийн бодис шулуун гэдэсний салст бүрхэвчийг нэвтрэн шулуун гэдэсний венээр элгийг дамжихгүйгээр доод хөндийн венээр цусны их эргэлтэнд орно.  Эмийн үйлдэл 5-10 минутын дараа илэрнэ.
  • 48. Эмийн бодисыг шулуун гэдсээр хэрэглэх Эмийг шулуун гэдэсээр лаа болон шингэн / клизм / байдлаар хэрэглэдэг.  Клизм 50-70мл, шингэнийг 37-38 хэм бүлээсгэж хэрэглэнэ.
  • 49. Эмийн бодисыг шулуун гэдсээр хэрэглэх Сайн тал: Хоол боловсруулах замд задрахгүй Элэг хордохгүй Ухаангүй , бага насны хүүхдэдмхэрэглэж болно.
  • 50. Эмийг зондоор 12 хуруу гэдсэнд хийх Зарим эмийн бодис энэ аргаар хэрэглэхэд маш түргэн үйлчилгээгээ үзүүлдэг сайн талтай. Жнь: Магнийн сульфатыг цөс хөөх зорилгоор энэ аргаар хэрэглэдэг.
  • 51. Эмийн бодисыг бие махбодид хоол боловсруулах бус замаар хэрэглэх Тарих  Амьсгалын замаар оруулах Түрхэх Цацах Угаах гм
  • 53. Тарих арга Судсанд тарьсан эмийн бодис нь маш хурдан зүрх тархинд очдог . Иймд хүчтэй, цочроох эмийн бодисыг шингэлж хийнэ. Шингэлэхдээ: 0,9% NaCI (физиологийн уусмал)-аас 10- 20мл, маш удаан тарина. 1 минутан -2- 4 мл орохоор.
  • 54. Тарих арга Булчинд тарьсан эмийн бодис 5-10 минутанд үйлчилнэ. Рентген тодотгогч бодис болон хавдрын эсрэг бодисыг артерийн судсанд хийдэг.
  • 55. Тарих арга Булчинд тарьсан эмийн бодис 5-10 минутанд үйлчилнэ. Рентген тодотгогч бодис болон хавдрын эсрэг бодисыг артерийн судсанд хийдэг.
  • 56. Амьсгалын замаар хийх арга Хий хэлбэрээр ба дэгдэмхий шингэнийг хэрэглэнэ. Шингэн эмийг аэрозоль – АЗ руу шүрших Рентген тодотгогч бодис болон хавдрын эсрэг бодисыг артерийн судсанд хийдэг.
  • 57. Эмийн бодис бие махбодоос гадагшлах замуудаар Бөөрөөр ХБЗ-аар ялгарах  Арьсаар Амьсгалын замаар Хөхний сүүгээр тус тус ялгарна.
  • 58. Эмийн бодисийн үйлдэл Эмийн бодис ба биемахбодийн харилцан үйлчлэл түүний үр дүн нь эмийн бүтэц, ш/ ч, хэрэглэж байгаа арга, тун хэмжээ, өвчтний биеийн байдлаас хамаарна.
  • 59. Эмийн бодисийн үйлдлийн үндсэн хэлбэрүүд Эмийн үйлдлийг дараах хэлбэрүүдэд хуваадаг. Хэсэг газрын Ерөнхий Сонгомол Гаж үйлдэл Рефлексийн Эргэх ба эргэхгүй үйлдэл
  • 60. Хэсэг газрын үйлдэл Эд эрхтэнд эмийн бодис хүрэлцэнэ, цусанд шимэгдэхгүй. Нүдэнд эм дусаах, шарх цэвэрлэх гм.
  • 61. Ерөнхий үйлдэл Эмийн бодис цусанд шимэгдсэнийхээ дараа үзүүлж буй үйлдэлийг ерөнхий үйлдэл гэнэ.
  • 62. Рефлексийн үйлдэл Эмийн бодис эд эрхтэнд байгаа рецепторуудад нөлөөлж, уг рецепторын төв болон гүйцэтгэх эрхтэнд эмийн үйлдэл
  • 63. Сонгомол үйлдэл Зарим эмийн зүйл зөвхөн өвөрмөгц тодорхой рецепторт нөлөөлж үйлдэл үзүүлнэ. Жнь: зүрхний гликозид зөвхөн зүрхний булчингийн агшилтыг сайжруулна харин өөр булчинд нөлөөлөхгүй.
  • 64. Гаж үйлдэл Эмчилгээнийн зорилгод нийцээгүй үйлдэл илрэхийг гаж үйлдэл гэнэ. Жнь : хлоралгидратыг хэрэглэхэд өвчтөн унтана. Энэ үйлдэл нь нойрсуулах гол үйлдэл. Харин дотор муухайрах, бөөлжих, ходоод хорсох зэрэг шинж илэрч байвал энэ нь гаж үйлдэл болно.
  • 65. Эргэх үйлдэл Эмийн бодисын нөлөөгөөр гарсан үйлдэл тодорхой хугацааны дараа ул мөргүй алга болж хэвийн байдалдаа орохыг хэлнэ. Жнь: Наркозын бодис
  • 66. Эргэхгүй үйлдэл Эмийн үйлдэл арилахгүй үлдэхийг хэлнэ. Жнь: Нуруу нугасанд мэдээ алдах эмийн бодисыг их тунгаар хийсний дараа саа үүсэх.
  • 67. Эмийн тун ба концентраци  Биемахбодид жин, эзэлхүүн, үйлдлийн нэгжээр /ЕД/-ээр хэмжиж оруулах эмийн бодисын нэгжийг эмийн тун гэнэ. Эмийн тунгаас олон зүйл хамаарна. Үүнд:  эмийн үйлдлийн хүч  үйлдлийн үргэлжлэх хугацаа  Үйлдлийн шинж хамаарна.
  • 68. Эмийн тун  Эмийн тунг бие махбодид үзүүлэх үйлдлийн хүчээр 3 хуваадаг. 1. Эмчилгээний тун 2. Хордуулах тун 3. Үхлийн тун
  • 69. Эмчилгээний тун  Бие махбодид эмчилгээний зайлшгүй үр нөлөө үзүүлж чадах эмийн бодисын хэмжээг эмчилгээний тун гэнэ. Дотор нь : 1. Бага тун 2. Дунд / стандарт / тун 3. Дээд тун гэж 3 ангилна.
  • 70. Эмчилгээний тун 1. Эмийн эмчилгээний үр нөлөөг үзүүлж байгаа хамгийн бага хэмжээг бага тун гэнэ. 2. Дунд / стандарт / тун –эмийн тогтмол хэрэглэх тун бөгөөд үйлдлийн чадлаар эмчилгээний үр нөлөө үзүүлэх дундаж тун болно. 3. Дээд тун –зайлшгүй шаардлагатай үед дундаж тунг нэмэгдүүлэх хэмжээ юм. Үүнээс ихэсвэл эмийн үйлдлийн чадал буурч хордлого илрэнэ.
  • 71. Эмчилгээний тун  Нэг удаагийн тун  Хоногийн тун гэж бас ангилдаг.Жнь: антибиотикт Нэг удаагийн тун 250мг, 500мг уухаар ампициллин уухаар / насанд хүрэгсэд, 10 дээш насны хүүхдэд 500мг, 4-10 насны хүүхдэд 250мг, 4-с 0,125мг/ 2-оос доош насны хүүхдэд 20мг/кг –хоногийн тун Хоногийн тун 4-8 цагаар уухаар бодож өгнө.
  • 72. Хордуулах тун Эмийн бодисын тунг хэт ихэсгэхэд эмийн үйлдэл сулардаг. Энэ нь хордож байгаагийн шинж .
  • 73. Үхлийн тун Эмийн үхлийн тунг амьтад дээр туршиж тодорхойлдог. Шинэ эмийн бодис гарахад заавал хир зэрэг хортой болохыг тогтооно. LD50 – туршлагын амьтны 50% нь үхүүлэх тун LD100– туршлагын амьтны 100% нь үхүүлэх тун
  • 74. Эмийн тун Эмийн тунг  Жингийн нэгж – г, мг  Эзэлхүүний нэгж - мл, дусал  Үйлдлийн нэгж - ЕД --ээр тугнана.
  • 75. Эмийн эмчилгээний үндсэн хэлбэрүүд Эмийн эмчилгээний 4 үндсэн хэлбэр байдаг. 1. Шалтгааны эсрэг эмчилгээ 2. Эмгэг жамын эмчилгээ 3. Шинж тэмдэгийн эмчилгээ 4. Нөхөн сэлбэх эмчилгээ
  • 76. Төв мэдрэлийн системд нөлөөлөх эмийн бодис 1.Наркозын бодис 2.Нойрсуулах эмийн бодис 3.Таталдааны эсрэг эмийн бодис 4.Сэтгэц-д нөлөөлөх эмийн бодис
  • 77. Наркозын бодис Наркоз гэдэг нь эргэж хэвийн байдалдаа эргэж орох чадвартайгаар ТМС түр зуур дарангулалд орж булчин суларч, ухаан санаа, мэдрэхүй ба рефлексийн урвал алдагдахыг хэлнэ. Энэ үед дотор эрхтэн, вегетатив мэдрэлийн төвүүдийн үйл ажиллагаа хэвийн байна.
  • 78. Наркозын бодис Наркозын байдалд бие махбодыг оруулах чадвартай бодисуудыг наркозын бодис гэнэ. Наркозын бодис нь ТМС-ийн нейрон хоорондын сэрэл дамжилтыг дарангуйлдаг.
  • 79. Наркозын бодис Наркоз хэд хэдэн үе шаттай явагдана. 1. Мансуурлын үе 2. Хөөрлийн үе 3. Гүн наркозын үе 4. Агональ үе 5. Наркоз тайлагдах үе
  • 80. Наркозын бодисын ангилал 1. Амьсгалын замаар хэрэглэдэг наркозын бодис 2. Амьсгалын бус замаар хэрэглэдэг наркозын бодис 1. АЗ-аар дэгдэмхий шингэн буюу хийн бодисыг хэрэглэнэ. /Диэтилийн эфир, закись азот/ Амьсгалаар орсон наркозын бодис уушгины альвеол хүрч тэндээс диффузын замаар цусанд орно.
  • 81. Наркозын бодисын ангилал 2. АБЗ-аар наркозын бодисуудыг судсанд эсвэл шулуун гэдсээр хэрэглэнэ. Судсаар хэрэглэх наркаозын бодисыг үйлдлээр нь 3 хуваана. Богино 15 минут Дунд 20-25 минут Урт хугацааны 60 минут
  • 82. Төв мэдрэлийн системд нөлөөлөх эмийн бодис 1.Наркозын бодис 2.Нойрсуулах эмийн бодис 3.Таталдааны эсрэг эмийн бодис 4.Сэтгэц-д нөлөөлөх эмийн бодис
  • 83. Нойрсуулах эмийн бодис Их тархины гадаргад үүсэж, аажим тархдаг түгээмэл саатлын процессыг НОЙР гэнэ.
  • 84. Нойрсуулах эмийн бодис Их тархины гадаргыг түгээмэл сааталд оруулж, физиологийн нойртой адил нойр үүсгэдэг эмийн зүйлийг НОЙРСУУЛАХ ЭМ гэнэ. Нойрсуулах эм ТМС-ийн янз бүрийн хэсгүүдийн нейрон хоорондын синапсаар дамжих сэрлийг саатуулснаар нойрсох үйлдэл гарна.
  • 85. Нойрсуулах эмийн бодис Нойрсуулах эм  бага тунгаар тайвшруулах  эмчилгээний тунгаар нойрсуулах  их тунгаар таталдааны эсрэг мөн наркозын үйлдэл үзүүлнэ.
  • 86. Нойрсуулах эмийн бодис Нойрсуулах эмүүд: 1. Фенобарбитал / люминал / 2. Хлоралгидрат
  • 87. Нойрсуулах эмийн бодис Нойрсуулах эм 6- 8 цаг унтуулах ёстой. Нойрсуулах эмийг УНТАХААС 20- 30 минутын өмнө уулгана. Анхаарах !!!! 1 x3 = !! Жолооч ! Унтах боломжийг хангах хэрэгтэй
  • 88. Төв мэдрэлийн системд нөлөөлөх эмийн бодис 1.Наркозын бодис 2.Нойрсуулах эмийн бодис 3.Таталдааны эсрэг эмийн бодис 4.Сэтгэц-д нөлөөлөх эмийн бодис
  • 89. Таталдааны эсрэг эмийн бодис Таталдах шинж тэмдгийг намдаах үйлдэлтэй эмүүдийг - Таталдааны эсрэг эмийн бодис гэнэ. Таталт бол ерөнхий шинж. Хордлого, татран, эпилепси, тархи- тархины хальсны үрэвсэлт өвчнүүдийн үед илэрдэг.
  • 90. Таталдааны эсрэг эмийн бодис Таталдах шинж тэмдэг.
  • 91. Таталдааны эсрэг эмийн бодис Таталтыг намдаахын тулд ТМС-г дарангуйлах үйлдэлтэй эмүүдийг хэрэглэнэ. Эмийг 3 ангилна. 1. Таталдах шинж тэмгийн эсрэг эм 2. Эпилепсийн эсрэг эм /үе үе татаж унадаг Мэд.өвчин/ 3. Паркинсоны эсрэг эм / булчингийн тонус огцом ихсэх, өөрийн мэдэлгүй байнга салганах, хөдөлгөөн багасах зэрэг ш/т илэрдэг /
  • 92. Таталдааны эсрэг эмийн бодис 1. Фенобарбитал / люминал / 2. Хлоралгидрат 3. Диазепам 4. Магнийн сульфат 5. ГОМК –оксибутрат натри
  • 93. Төв мэдрэлийн системд нөлөөлөх эмийн бодис 1.Наркозын бодис 2.Нойрсуулах эмийн бодис 3.Таталдааны эсрэг эмийн бодис 4.Сэтгэц-д нөлөөлөх эмийн бодис
  • 94. Сэтгэц-д нөлөөлөх эмийн бодис Энэ бүлгийн эмүүдийг 3 чиглэлээр хэрэглэнэ. 1. Хүний сэтгэцийн үйл ажиллагаа өөрчлөгдөхөд 2. Айх, сэтгэл зовох, тайван биш болох зэрэг шинж бүхий неврозын үед 3. Сэтгэцийн үйл ажиллагааг сэргээх идэвхжүүлэх зорилгоор тус тус хэрэглэнэ.
  • 95. Сэтгэц-д нөлөөлөх эмийн бодис Сэтгэц-д нөлөөлөх эмүүдийн үйлдлийн механизмыг бүрэн тайлбарлагдаагүй. Эмүүдийг 2 хуваана. 1. Сэтгэцийн ү.а-г тайвшруулах 2. Сэтгэцийн ү.а-г сэргээх
  • 96. Сэтгэцийн ү.а-г тайвшруулах Энэ бүлгийн эмүүд тархины саатлын процессыг ихэсгэх сэрлийн процессыг багасгах замаар ТМС-ийн үйл ажиллагааг тохируулна.  натрийн бромид  Калийн бромид  бамбайн бэлдмэл
  • 97. Сэтгэцийн ү.а-г тайвшруулах Энэ бүлгийн эм: валокордин  Аминазин  дроперидол  седуксен
  • 98. Сэтгэцийн ү.а-г сэргээх ТМС –ийг идэвхжүүлдэг эмийн зүйлийг сэтгэц сэргээх эм гэнэ.  Сэтгэл санааг өндөр болгох  Сэтгэл хөдлөлийг идэвхжүүлэх  Гадны цочролыг хүлээж авах идэвхийг нэмэгдүүлэх биеийн алжаалыг багасгах үйлдэл үзүүлнэ.
  • 99. Өвдөлт намдаах эм Өвдөлт нь янз бүрийн эмгэгийн үед дагалдах шинж тэмдэг юм. Амь насанд аюултай цочрол болохыг мэдээлж байгаа дохио юм. Их өвдөлтөөс болж өвдөлтийн шокод орж үхэлд хүрэх эрсдэл байдаг.
  • 100. Өвдөлт намдаах эм Өвдөлт намдаах эм нь өвдөлтийн сэрлийг сонгомлоор намдаадаг бөгөөд ухаан санаа, бусад мэдрэхүйд нөлөөлөхгүй.
  • 101. Өвдөлт намдаах эм Өвдөлт намдаах эмүүдийг 3 хуваадаг. 1. Наркозын үйлдэлтэй өвдөлт намдаах эм 2. Наркозын бус үйлдэлтэй өвдөлт намдаах эм 3. Хавсарсан үйлдлийн механизмтай / Опийн ба опийн бус үйлдэлтэй/ өвдөлт намдаах эм
  • 102. Наркозын үйлдэлтэй өвдөлт намдаах эм 1.Морфин 2.Промедол 3.Налорфин
  • 103. Наркозын бус үйлдэлтэй өвдөлт намдаах эм Өвдөлт намдаана. Халуун бууруулна Үрэвслийн эсрэг үйлдэл үзүүлнэ. 1.Амидопирин 2.Анальгин 3.Парацетамол 4.Индометацин
  • 104. Наркозын бус үйлдэлтэй өвдөлт намдаах эм Өвдөлт намдаана. Халуун бууруулна Үрэвслийн эсрэг гэсэн 3 үйлдэл үзүүлнэ. 1.Амидопирин 5. Ибупрофен 2.Анальгин 3.Парацетамол 4.Индометацин
  • 105. Амьсгалын эрхтний үйл ажиллагаанд нөлөөлөх эмийн зүйл Эдгээр эмийг 5 бүлэгт хуваана. 1. Амьсгал сэргээх 2. Ханиалга дарах 3. Цэр ховхлох 4. Бронхын багтраа өвчинд хэрэглэх эм 5. Уушгины хаванд хэрэглэх эм
  • 106. Амьсгалын төвийг шууд идэхжүүлдэг эмийг үйлдлээр 3 хуваана 1) Амьсгалын төвийг шууд идэхжүүлдэг эм /кофеин / 2) Рефлексийн замаар идэхжүүлдэг эм /лобелин / 3) Давхар үйлдэлтэй эм / кордиамин /
  • 107. Ханиалга дарах Ханиалгын төвийг дарангуйлж ханиалга намдаах үйлдэлтэй /кофеин / АДЗ-ын салст бүрхүүлийг мэдээгүйжүүлж ханиалга дарах / либексин / гэсэн эм хэрэглэдэг.
  • 108. Цэр ховхлох Цэр ховхлох эм нь гуурсан хоолойн булчирхайнаас ялгардаг цэр салстын ялгаралтыг хөнгөвчлөх үйлчилгээтэй байна.
  • 109. Цэр ховхлох Цэр ховхлох эмийг 2 хуваана. 1. Рефлексийн үйлдэлтэй эм 2. Шууд үйлдэлтэй эм
  • 110. Цэр ховхлох - Рефлексийн үйлдэлтэй эм Эмийг ууж хэрэглэхэд ходоодны салст цочирч бронхын булчин агшиж, булчирхайн шүүрэл ихсэн, цэр шингэрч ханиахад амархан амархан ховхорно. / тарваган шийр /
  • 111. Цэр ховхлох - Шууд үйлдэлтэй эм Энэ бүлгийн эм нь бронхын салстад шууд нөлөөлж, булчирхайн шүүрэл ихсэн цэрийг шингэлнэ. /Калийн иодид, читамон, чигатуссин, бромгексин /
  • 112. Бронхын багтраа өвчинд хэрэглэх эм Гуурсан хоолойн багтраа – бронхиольная астма нь ? Харшил Агших Амьсгал давчдах
  • 113. Бронхын багтраа өвчинд хэрэглэх эм Гуурсан хоолойн өргөсгөх -салбутамол Харшлын болон үрэвслийн эсрэг – гуурсан хоолойн булчинг сулруулах --- эуфиллин
  • 114. Уушгины хаванд хэрэглэх эм Уушгины хаван нь зүрх судасны өвчин, элэг бөөрний эмгэг, тархины хавангийн үед үүсдэг. Иймд үндсэн өвчинг эмчилж, дараа нь шээс хөөх болон хүчилтөрөгч эмчилгээг хийнэ.
  • 115. Зүрх судасны системд нөлөөлөх эмийн зүйл Зүрхний үйл ажиллагааны эмгэг, судасны тонусын өөрчлөлтийн үед цусны эргэлтийг хэвийн болгох зорилгоор хэрэглэдэг эмийн зүйлийг ЗС –ны системд нөлөөлөх эмийн зүйл гэнэ.
  • 116. Зүрхний гликозид  Ургамлын гаралтай агликон, гликон гэсэн 2 хэсгээс тогтсон зүрхэнд сонгомол нөлөө үзүүлдэг, азот агуулаагүй органик нэгдлийг ЗГл гэнэ. Хэрэглэх заалт:  Зүрхний цочмог дутагдал (коргликон, строфантин)  Зүрхний архаг дутагдал (дигоксин,дигитоксин)  Зүрхний өвчтэй жирэмсэн эхчүүдийн төрөлтийн үед урьдчилан сэргийлэх зорилгоор хэрэглэнэ.
  • 117. Зүрхний гликозидын цээрлэлт  Илэрхий брадикарди  Зүрхний шигдээс  Гипокалиеми  Цочмог халдварт миокардит  Зүрхний бахын өвчин хөдлөл
  • 118. Зүрхний дутлын үед ЗГл-ыг хэрэглэхэд:  зүрхний агшилт хүчтэй болно Минутанд гарах цусны хэмжээ ихсэнэ Ингэснээр венийн зогсонги байдлыг багасгана АД буурч Хаван багасна Захын судасны цусан хангамж сайжирч эд эсийн О2-ийн хангамж сайжирна. Амьсгал давхцах шинж арилна. Дотор эрхтний ү/а сайжирна. Ерөнхий цусан хангамж сайжирснаар зүрхний цусан хангамж сайжирна.