際際滷

際際滷Share a Scribd company logo

2019 2020 predavanje letenje, ronjenje drenjancevic

I
improvemed

Fiziologija letenja i ronjenja

1 of 32
Fiziologija letenja i ronjenja PFOS Prof dr sc Ines Drenjanevi 2019-2020
Fiziologija letenja i ronjenja
Utjecaj velikih visina na zasienje arterijske krvi kisikom pri udisanju zraka i udisanju istog kisika
Djelovanje niskog tlaka kisika na tijelo CO2 i vodena para smanjuju c(O2) u alveolama Alveolarni PO2 na razliitim nadmorskim visinama Granina vrijednost: 7000 m (50% zasienje krvi s O2 kad se udi邸e zrak)
Grand Canyon- 7000 ft nadmorske visine
Akutni utjecaj hipoksije 3600 m - Pospanost, tromost, umor, glavobolja, munina, euforija Trzajevi i konvulzije pri 5500m Koma pri 7000m smanjenje mentalnih sposobnosti kljuno, nakon 1 h na 50%, nakon 18 h na 20%
APA SHERPA - World record holder with 16 summits, four without oxygen, on Mt. Everest.
Prilagodba na nizak PO2 Aklimatizacija: 1) Poveanje plune ventilacije-uloga arterijskih kemoreceptora: 5x poveanje V, smanjenje pCO2 i pov. pH inhibicija di邸nog centra od 2-5 dne, nakon toga prevladava stimulacijski utjecaj perif kemoreceptora Nestanak inhibicije zbog smanjenja [HCO3 -] putem bubrega (bubre転na kompenzacija respiracijske alkaloze), pada pH plazme i CSL 2) Poveanje broja E i koncentracije Hb Htc na 60, Hb na 200 g/L, V krvi za 20-30%
Aklimatizacija, nastavak 3) Poveanje difuzijskog kapaciteta Normalan je 7 mmol/min/kPa, poveanje do 3x 4) Prilagodba CV sustava poveanje broja kapilara Poveanje MV za 30% 5) Stanina aklimatizacija: vi邸e mitohondrija i oksidacijskih enzima
HIF- hipoksijom inducirani faktor Transkripcijski imbenik potie: Angiogenezu Eritropoetske gene Mitohondrijske gene za iskori邸tavanje energije Glikolitike enzime Gene za stvaranje NO (pluna vazodilatacija) U hipoksiji su HIF hidroksilaze (inhibicijski enzimi) inaktivirani HIF oituje uinak
Aklimatizacija roenih na visokim nadmorskim visinama Poveanje prsnog ko邸a, ni転i rast, vei ventilacijski kapacitet Vee srce i MV Doprema kisika krvlju olak邸ana (Sl 43-2 Disocijacijska krivulja oksiHb kod starosjedilaca) Vi邸e Hb, mala a-v razlika O2jako uinkovit prijenos Ouvana radna sposobnost
2019 2020 predavanje letenje, ronjenje drenjancevic
Patofiziologija boravka na velikim nadmorskim visinama Akutna visinska bolest: 1) akutni mo転dani edem: vazodilatacija cerebralnih 転ila dezorijentacija, poremeena funkcija mozga 2) akutni pluni edem: konstrikcija plunih arteriola s lokaliziranim edemima, koji se 邸ire. Lijeenje: kisik Kronina visinska bolest: Poveana kol E i Htc poveana viskoznost krvi Pove Ppl.art zbog vazokonstrikcije Poveanje desnog srca Sni転enje perifernog p arter, zatajenje srca
Letenje
https://www.youtube.com/watch?v=kT7qrYi8R_M
Djelovanje sila akceleracije u letenju Na poetku linearna akceleracija, na kraju deceleracija, u zakretanju cetrifugalno ubrzanje Centrifugalne sile:f=mv2/r Djelovanje pozitivnog G: Najvei efekt na cirkulacijski sustav, kralje邸ke (vi邸e od 20 G) Posljedica premje邸tanja krvi prema dolje, prilagodba je aktivacijom baroreceptora Vi邸e od 4-6 G pomraenje vida, gubitak svijesti te smrt Djelovanje negativnog G: -Tlak do 40-50 kPa, hiperemija, -Pucanje kapilara, -Likvor kao pufer, -osim oicrvena sljepoa -Za邸tita od centrifugalnog ubrzanja https://www.youtube.com/watch?v=w6x9uBbUKLg
Linearne sile https://www.youtube.com/watch?v=OnoNITE-CLc
Linearne sile kod trostupanjskog lansiranja svemirskog broda a) Svemirski letovi: a) Polule転ei polo転aj, poprean na os ubrzanja b) Sile: proporcionalne kvadratu brzine, c) Usporavanje kod 100 maha16000 km da bi bilo sigurno (kod 1 maha190 m) https://www.youtube.com/watch?v =ur40O6nQHsw
b) Skakanje padobranom: a) nakon 12s pada, deceleracijske sile u ravnote転i su s akceleracijskom pri 50 m/s (180 km/h) Udar optereenja na padobran pri otvaranju- 5600 N b) Brzina prizemljenja je oko 6m/s 1/81 sile sudara bez padobrana = skok s 2 m Doskok skvrenih-napetih nogu
Umjetna klima u zatvorenim svemirskim letjelicama Ukupan tlak plinova je 101,3 kPa, U smjesi 4x vi邸e N2 nego O2 Pitanje obnove O2: recikliranje O2
Beste転insko stanje https://www.youtube.com/watch?v=lMtXfwk7PXg
Fiziolo邸ki problemi beste転inskog stanja Mikrogravitacija 1. bolest kretanja (kinetoza) 2. premje邸tanje tjelesnih tekuina (poremeaj hidrostatskog tlaka) 3. nedostatak kretanja Dugotrajan boravak u svemiru: -nedostatnost CV, mi邸inog i ko邸tanog sustava
Ronjenje i druga hiperbarina stanja https://www.youtube.com/watch?v=xiPG0r1WJ0A
44-1. Uinak dubine mora na tlak i na volumen plinova (Boyleov zakon) pV=k p-tlak plina V-volumen K-konstanta Hiperbarizam: izlaganje krvi u pluima visokim alveolarnim tlakovima 10m pod morem = tlak od 1 at P + tlak od 101,3 kPa http://hr.wikipedia.org/wiki/ Boyle- Mariotteov_zakon#/media/Fi le:Boyles_Law_animated.gif
Utjecaj visokih parcijalnih tlakova plinova na tijelo Du邸ina narkoza: 35 mveselost, popu邸tanje pa転nje, pospanost, 60- 75mgubitak snage i spretnosti, Mehanizam: fizika prisutnost du邸ika u membranama-promjena ionske vodljivosti
Koliina kisika otopljena u tekuoj fazi krvi i u spoju s Hb pri vrlo visokim vrijednostima PO2 Utjecaj visokih PO2 na transport O2 putem visokih PO2 krvi Utjecaj visokih PO2 na tkivni PO2 A- ulaz u kapilare pri 400 kPa B- izlaz iz kapilara (venska krv) pO2 je oko 160 kPa iznad puferske sposobnosti Hb
Toksinost kisika Akutno trovanje kisikom: Epileptiki grevi, munina, mi邸ini trzaji, omaglica, razdra転ljivost i dezorijentacija Nakon 30-60 minkoma Djelovanje ROS Kronino trovanje kisikom: kongestija di邸nih puteva, pluni edem, atelektaze Trovanje CO2 na velikim dubinama Veliki rast MV disanja kao adaptacija Kod alveolarnog PCO2 veeg od 10,7 kPa koenje di邸nog centra, respiracijska acidoza, letargija, narkoza i anestezija
Dekompresijska bolest Posljedica otapanja du邸ika u tkivima, dugotrajni boravak pod vodom Nastaje prilikom naglog smanjenja tlaka na tijelo, npr izrona, Stvaranje mjehuria N2 Zaepljenje krvnih 転ila
Simptomi dekompresijske bolesti: Ishemija Bolovi u zglobovima i mi邸iima (80-95% ljudi) CNS: omaglica, paraliza, kolaps, gubitak svijesti (5-10%) 2% gu邸enje, te邸ki pluni edem
https://www.youtube.com/watch?v=2ODe2A dY6fQ
Scuba ronjenje
Terapija hiperbarinim kisikom

More Related Content

2019 2020 predavanje letenje, ronjenje drenjancevic

  • 1. Fiziologija letenja i ronjenja PFOS Prof dr sc Ines Drenjanevi 2019-2020
  • 3. Utjecaj velikih visina na zasienje arterijske krvi kisikom pri udisanju zraka i udisanju istog kisika
  • 4. Djelovanje niskog tlaka kisika na tijelo CO2 i vodena para smanjuju c(O2) u alveolama Alveolarni PO2 na razliitim nadmorskim visinama Granina vrijednost: 7000 m (50% zasienje krvi s O2 kad se udi邸e zrak)
  • 5. Grand Canyon- 7000 ft nadmorske visine
  • 6. Akutni utjecaj hipoksije 3600 m - Pospanost, tromost, umor, glavobolja, munina, euforija Trzajevi i konvulzije pri 5500m Koma pri 7000m smanjenje mentalnih sposobnosti kljuno, nakon 1 h na 50%, nakon 18 h na 20%
  • 7. APA SHERPA - World record holder with 16 summits, four without oxygen, on Mt. Everest.
  • 8. Prilagodba na nizak PO2 Aklimatizacija: 1) Poveanje plune ventilacije-uloga arterijskih kemoreceptora: 5x poveanje V, smanjenje pCO2 i pov. pH inhibicija di邸nog centra od 2-5 dne, nakon toga prevladava stimulacijski utjecaj perif kemoreceptora Nestanak inhibicije zbog smanjenja [HCO3 -] putem bubrega (bubre転na kompenzacija respiracijske alkaloze), pada pH plazme i CSL 2) Poveanje broja E i koncentracije Hb Htc na 60, Hb na 200 g/L, V krvi za 20-30%
  • 9. Aklimatizacija, nastavak 3) Poveanje difuzijskog kapaciteta Normalan je 7 mmol/min/kPa, poveanje do 3x 4) Prilagodba CV sustava poveanje broja kapilara Poveanje MV za 30% 5) Stanina aklimatizacija: vi邸e mitohondrija i oksidacijskih enzima
  • 10. HIF- hipoksijom inducirani faktor Transkripcijski imbenik potie: Angiogenezu Eritropoetske gene Mitohondrijske gene za iskori邸tavanje energije Glikolitike enzime Gene za stvaranje NO (pluna vazodilatacija) U hipoksiji su HIF hidroksilaze (inhibicijski enzimi) inaktivirani HIF oituje uinak
  • 11. Aklimatizacija roenih na visokim nadmorskim visinama Poveanje prsnog ko邸a, ni転i rast, vei ventilacijski kapacitet Vee srce i MV Doprema kisika krvlju olak邸ana (Sl 43-2 Disocijacijska krivulja oksiHb kod starosjedilaca) Vi邸e Hb, mala a-v razlika O2jako uinkovit prijenos Ouvana radna sposobnost
  • 13. Patofiziologija boravka na velikim nadmorskim visinama Akutna visinska bolest: 1) akutni mo転dani edem: vazodilatacija cerebralnih 転ila dezorijentacija, poremeena funkcija mozga 2) akutni pluni edem: konstrikcija plunih arteriola s lokaliziranim edemima, koji se 邸ire. Lijeenje: kisik Kronina visinska bolest: Poveana kol E i Htc poveana viskoznost krvi Pove Ppl.art zbog vazokonstrikcije Poveanje desnog srca Sni転enje perifernog p arter, zatajenje srca
  • 16. Djelovanje sila akceleracije u letenju Na poetku linearna akceleracija, na kraju deceleracija, u zakretanju cetrifugalno ubrzanje Centrifugalne sile:f=mv2/r Djelovanje pozitivnog G: Najvei efekt na cirkulacijski sustav, kralje邸ke (vi邸e od 20 G) Posljedica premje邸tanja krvi prema dolje, prilagodba je aktivacijom baroreceptora Vi邸e od 4-6 G pomraenje vida, gubitak svijesti te smrt Djelovanje negativnog G: -Tlak do 40-50 kPa, hiperemija, -Pucanje kapilara, -Likvor kao pufer, -osim oicrvena sljepoa -Za邸tita od centrifugalnog ubrzanja https://www.youtube.com/watch?v=w6x9uBbUKLg
  • 18. Linearne sile kod trostupanjskog lansiranja svemirskog broda a) Svemirski letovi: a) Polule転ei polo転aj, poprean na os ubrzanja b) Sile: proporcionalne kvadratu brzine, c) Usporavanje kod 100 maha16000 km da bi bilo sigurno (kod 1 maha190 m) https://www.youtube.com/watch?v =ur40O6nQHsw
  • 19. b) Skakanje padobranom: a) nakon 12s pada, deceleracijske sile u ravnote転i su s akceleracijskom pri 50 m/s (180 km/h) Udar optereenja na padobran pri otvaranju- 5600 N b) Brzina prizemljenja je oko 6m/s 1/81 sile sudara bez padobrana = skok s 2 m Doskok skvrenih-napetih nogu
  • 20. Umjetna klima u zatvorenim svemirskim letjelicama Ukupan tlak plinova je 101,3 kPa, U smjesi 4x vi邸e N2 nego O2 Pitanje obnove O2: recikliranje O2
  • 22. Fiziolo邸ki problemi beste転inskog stanja Mikrogravitacija 1. bolest kretanja (kinetoza) 2. premje邸tanje tjelesnih tekuina (poremeaj hidrostatskog tlaka) 3. nedostatak kretanja Dugotrajan boravak u svemiru: -nedostatnost CV, mi邸inog i ko邸tanog sustava
  • 23. Ronjenje i druga hiperbarina stanja https://www.youtube.com/watch?v=xiPG0r1WJ0A
  • 24. 44-1. Uinak dubine mora na tlak i na volumen plinova (Boyleov zakon) pV=k p-tlak plina V-volumen K-konstanta Hiperbarizam: izlaganje krvi u pluima visokim alveolarnim tlakovima 10m pod morem = tlak od 1 at P + tlak od 101,3 kPa http://hr.wikipedia.org/wiki/ Boyle- Mariotteov_zakon#/media/Fi le:Boyles_Law_animated.gif
  • 25. Utjecaj visokih parcijalnih tlakova plinova na tijelo Du邸ina narkoza: 35 mveselost, popu邸tanje pa転nje, pospanost, 60- 75mgubitak snage i spretnosti, Mehanizam: fizika prisutnost du邸ika u membranama-promjena ionske vodljivosti
  • 26. Koliina kisika otopljena u tekuoj fazi krvi i u spoju s Hb pri vrlo visokim vrijednostima PO2 Utjecaj visokih PO2 na transport O2 putem visokih PO2 krvi Utjecaj visokih PO2 na tkivni PO2 A- ulaz u kapilare pri 400 kPa B- izlaz iz kapilara (venska krv) pO2 je oko 160 kPa iznad puferske sposobnosti Hb
  • 27. Toksinost kisika Akutno trovanje kisikom: Epileptiki grevi, munina, mi邸ini trzaji, omaglica, razdra転ljivost i dezorijentacija Nakon 30-60 minkoma Djelovanje ROS Kronino trovanje kisikom: kongestija di邸nih puteva, pluni edem, atelektaze Trovanje CO2 na velikim dubinama Veliki rast MV disanja kao adaptacija Kod alveolarnog PCO2 veeg od 10,7 kPa koenje di邸nog centra, respiracijska acidoza, letargija, narkoza i anestezija
  • 28. Dekompresijska bolest Posljedica otapanja du邸ika u tkivima, dugotrajni boravak pod vodom Nastaje prilikom naglog smanjenja tlaka na tijelo, npr izrona, Stvaranje mjehuria N2 Zaepljenje krvnih 転ila
  • 29. Simptomi dekompresijske bolesti: Ishemija Bolovi u zglobovima i mi邸iima (80-95% ljudi) CNS: omaglica, paraliza, kolaps, gubitak svijesti (5-10%) 2% gu邸enje, te邸ki pluni edem